Нениҥ учун Кудай кыйын-шыраны токтотпой јат?
8-чи бажалык
Нениҥ учун Кудай кыйын-шыраны токтотпой јат?
1, 2. Кӧп сабада кижиликтиҥ кыйын-шыразына улус канайып кӧргӱлеп јат?
КАЧАН кӧндӧлӧҥ кату-јобол табарып, бойыныҥ јолында бастыраны јоголтып, улустыҥ јӱрӱмин апарып турза, мындый коркушту јаман немелер нениҥ учун болуп турганын кӧп улустар оҥдоп болгылабай јат. Ӧскӧлӧри албадаш ла калју кылыктаҥ, каршулу керектердиҥ тыҥыганынаҥ улам шыралагылайт. Кудай нениҥ учун кыйын-шыраны токтотпой турган деп, сен байла бойыҥды база сурап турган болорыҥ.
2 Кӧп саба улус бу суракка јарагадый каруу тапкылабай турганынаҥ улам, Кудайга бӱдӱмјизин јылыйткылап јат. Олордыҥ санаазыла Кудай кижиликле јилбиркебей турган. Кыйын-шыраны јӱрӱмистиҥ кыйалта јогынаҥ бӱдетен бӧлӱги деп бодоп турган улустар казырлангылап, бастыра кижилик јонныҥ тӱбегинде Кудайды бурулагылап јат. Сен бого тӱҥей сезимдерлӱ болзоҥ, бу керегинде Библияда не айдылганын билип аларга сеге алаҥзу јок солун болор.
КУДАЙ КЫЙЫН-ШЫРАЛАРДЫ ЈЕТИРБЕЙ ЈАТ
3, 4. Иегова тӱбекти ле кыйын-шыраны јетирбей турган деп бис нениҥ учун бӱдӱмјилӱ болор аргалу?
3 Бистиҥ айландыра кӧрӱп турган кыйын-шырабысты Иегова Кудай јетирбей турган деп Библия ижендирет. Темдектезе, христиан ӱренчик Иаков бичиген: «Ченелте тушта кем де айтпа: „Кудай мени ченеп туру“ деп, нениҥ учун дезе Кудай ончо коомой немеле ченелбейт ле Бойы кемди де ченебей јат» (Иаковтыҥ 1:13). Бу кижиликке тӱшкен кӧп тоолу тӱбектер учун Кудай каруулу эмезин темдектейт. Ол улусты теҥеридеги јӱрӱмге белетеерге ле ӧткӧн јӱрӱминде јаман керектер эткилеген деп бодолып турганы учун, олорды каруузына тургузарга ченебей јат (Римляндарга 6:7).
4 Анайда ок, Кудайдыҥ ла Иисустыҥ адынаҥ коркуш јаман кӧп керектер эдилген де болзо, Библияда Кудай ол эмезе Христос качан-бирде мыны јараткылаганы керегинде эзедип айтканы бир де јок. Кудай ла Христоско иштеп турганыс деп јетиргилеп, је бойлоры куурмакту керектер эткилеп, тӧгӱндегилеп, ӧлтӱргилеп, тоногылап ла оноҥ до ӧскӧ шыраны улуска экелгилеп тургандарла, олордо текши кожо болгоны бир де јок. Чын аайынча, «јасакјоктыҥ јолы — Иеговага јескинчилӱ». Кудай «јасакјоктордоҥ ыраак...» (Притчалар 15:9, 29, АМК).
5. Иегованыҥ кебеделдериниҥ кезиктери кандый, оноҥ ол бойыныҥ јайаандарына канайып баштанып јат?
5 Иегова «сӱреен быйанзак ла килеҥкей» — деп, Библия айдат (Иаковтыҥ 5:11). «Иегова чындыкты сӱӱйт» — деп, ол јетирип јат (Псалом 36:28; Исаия 61:8, АМК). Ол ӧштӧҥкӧй эмес. Ол бойыныҥ јайаандарына буурзак ла килемјилӱ баштанат, олор јакшы јӱрӱмдӱ болзын деп ончо керектӱ немелерди берип јат (Деяниелер 14:16, 17). Иегова мыны Јердеги јӱрӱмниҥ баштапкызынаҥ ла ала эдип турган.
БИЙИК КЕМИНДЕ БАШТАЛГАНЫ
6. Кижиликтиҥ башталганында кезик куучындарда јӱрӱм керегинде не айдылып јат?
6 Бис ооруларга ла кыйын-шырага ӱренип калганыс. Оныҥ учун ол јогынаҥ јӱрӱмди сананарга биске бир канча кӱч болот, је кижиликтиҥ тӱӱкизиниҥ башталганында чын ла ондый ок болгон. Бу керегинде кезик албатылардыҥ куучындарында айдылат. Темдектезе, грек чӧрчӧктӧрдӧ кижиликтиҥ беш чагыныҥ баштапкызы «алтын чак» деп адалган болгон. Ол тушта улус ырысту јаткылаган, арып-чылап туратан иштеҥ, оорулардаҥ ла карып калатан јоболдордоҥ шыралабагандар. Чӧрчӧктӧ (Хуан-ди) деп сары каган башкарып турар ӧйдӧ, улус амыр-энчӱ ле айландыра телекейдиҥ эптӱзиле, јаражыла јакшызынып јӱргендер деп кыдаттар айдышкылайт. Перстерде, египтяндарда, тибеттерде, перуанецтерде ле мексиканецтерде кижиликтиҥ башталганында ырысту ла бийик кеминдеги ӧйлӧр керегинде куучындар артып калгандар.
7. Кудай Јерди ле улусты нениҥ учун јайаган?
7 Албатылардыҥ чӧрчӧктӧри кижиликтиҥ тӱӱкизи керегинде јебрен бичикте, Библияда, бичилип калганын тегин ле ӧткӧнгилеп јат. Едемниҥ сады деп адалып турган сӱреен јараш ла јакшы јерде Кудай баштапкы кижиликтиҥ ээжин Адам ла Еваны јатыргызып, олорго: «Бала-барка чыгарып, кӧптӧгӧр, ончо јерди текши толтырып, оныҥ ээзи болыгар» — деп, јакару бергенин Библия биске јетирет (Бытие 1:28). Бистиҥ ада-ӧбӧкӧлӧрис бийик кеминде болгылаган. Олордыҥ алдында бастыра јер канайып сӱреен јараш јер болуп кубуларын ла кижиликтиҥ бийик кеминдеги билези амыр-энчӱ ле ырысту јадарын кӧрӧр арга болгон. Качан Кудай Јерди ле улусты јайап турарда, бу дезе оныҥ амадузы болгон (Исаия 45:18).
КАТУ КЫЧЫРУ
8. Адам ла Ева кандый јакылта бӱдӱрер учурлу болгон, је не болуп калган?
8 Адам ла Ева Кудайдыҥ кӱӱнине јараарга, «јакшыны ла јаманды билетен агаштаҥ» јибес учурлу болгон (Бытие 2:16, 17). Олор бу Иегованыҥ јасагын буспаган болзо, кыйын-шыра качан да кижиликтиҥ јӱрӱмин санаркатпас эди. Кудайдыҥ јакылтазын бӱдӱрип тура, олор Иеговага сӱӱш ле анайда ок ого бойыныҥ чындыгын кереелеп кӧргӱзер аргалу болгон (1 Иоанныҥ 5:3). Је бу бичиктиҥ алтынчы бажалыгынаҥ ончо неме канайып чек башка болуп калганын бис билип алганыс. Эрликтиҥ кӧкӱдижинеҥ Ева јаманды ла јакшыны билетен агаштыҥ јиилегин јип ийген. Кийнинде јарабас јиилекти Адам јиген.
9. Иеговага тийип турар кандый блаашту суракты Эрлик кӧдӱрген?
9 Болгон учуралдардыҥ јаан учурлузын сен аайлап туруҥ ба? Эрлик Иегованыҥ Бастыразынаҥ Бийик јаҥын јаратпай блашкан. Јелбис бойыныҥ «Јок, ӧлбӧзигер» деген бӱдӱмјизиле, Кудайдыҥ «ӧлӱмле ӧлӧригер» деген сӧстӧрин алаҥзуга тургускан. Анаҥ ары, Иегова Адам ла Еванаҥ та нени де јажырып, неме билбес эдип тудуп турган деген. Оноҥ кӧрӧр болзо немениҥ јаманын ла јакшызын таҥынаҥ бойлоры билип, олор Кудай ошкош боло берер аргалу ла Кудайга керексинери база керек јок болор деп Эрлик айткан. Эрлик бойыныҥ кычырузыла Иегованыҥ, Бастыра Телекейдиҥ Кайраканы болуп турган јериниҥ јасактузын ла чындыгын јаратпай блаашканы јарт (Бытие 2:17; 3:1—6).
10. Эрлик улус јанынаҥ нени алаҥзууга тургускан?
10 Анайда ок Эрлик Јелбис, улус Кудайдыҥ сӧзин олорго бу тузалу болуп турганча угар деп эзедип айтты. Ӧскӧ сӧстӧрлӧ болзо, ол улустыҥ чындыгын алаҥзуга тургускан. Бир де кижи бойыныҥ кӱӱниле Кудайга чындык болуп артпас деп Эрлик бӱдӱмјилеген. Бу Эрликтиҥ кату бӱдӱмјилери 1600 јыл кирези б. э. озо уур-кӱч шыраны ӧткӧн Иегова Кудайдыҥ чындык ишчизи Иов керегинде библиялык јетирӱнеҥ јарлу. Сен Иов деген бичиктиҥ баштапкы эки бажалыктарын кычырзаҥ, кижиликтиҥ шыразыныҥ шылтагын билип, нениҥ учун Кудай олорды токтотпой турганын оҥдоп аларыҥ.
11. Иов кандый кижи болгон, је Эрлик кандый бурулашты чыгарган?
11 Иов, «чындык ла ак-чек кижи», Эрликтиҥ табаруларына тӱшкен. Озо баштап Эрлик Иовко јаман шылтактар кожып, оноҥ «Иов тегиндӱ Кудайдаҥ јалтанып турган ба?» — деп сурак кӧдӱрген. Кийнинде Јелбис Кудайды ла Иовты коптоп, Иегова Иовты коорулап ла алкап, оныҥ чындыгына јединген деп айткан. «Је Бойыҥныҥ колыҥды чӧйип, оныҥ ончо бар немезине тийип ий, ол тушта Сени ол алкаар ба?» — деп, Эрлик Иеговага кычыру таштады (Иов 1:8—11).
12. а) Иегова Эрликке Иовты ченерге јаратканынаҥ улам, кандый сурактарга каруу берилген? б) Иовты ченегени не ле божоды?
12 Иов Кудайдаҥ јӱк ле јакшы немелер алып турганы учун Иеговага иштеген бе? Ол ченелтелер тушта ак-чегин кичееп алар эди бе? Иегованыйы ла болзо, ол бойыныҥ ишчизи керегинде јеткилинче бӱдӱмјилӱ болгон бо, оны ченерин токтодор бо? Бу сурактарга кару берерге, Иегова Эрликке Иовты ченерин јарадар учурлу болгон. Иов деп бичикте айдылганы аайынча, ончо Кудайдыҥ токтотпогон ченелтелерине Иов чындыгын кичееп алды, бу Иегованыҥ чындыгын ла улустыҥ ак-чегин актап аларына болушты (Иов 42:1, 2, 12).
13. Едемде ле онойдо ок Иовло болгон учурал, биске канайып тийет?
13 Едемниҥ садында ла оноҥ Иовло болгон керектер оноҥ јаан учурлу. Эрлик, ончо кижиликке ле бӱгӱнги бистерге тийип турган блаашту сурактар кӧдӱрген. Ол Кудайдыҥ адын коптоп, онойдо ок оныҥ бийленерин мензинерге ченешкен. Кудайдыҥ јайаандарыныҥ, улустардыҥ, акту јӱректӱзи алаҥзуга тургузылган болгон. Бу блаашту сурактардыҥ аайына чыгары некелген.
БЛААШТУ СУРАКТАРДЫҤ ААЙЫНА КАНАЙЫП ЧЫГАР
14. Кем-кем кандый бир кижини тӧгӱнле бурулап турза, ол кижи нени эдер аргалу?
14 Кӧргӱзӱлӱ темдек эдип сананып кӧр: сенде ырысту биле ле бир канча балдар. Кенетийин сениҥ коштой турада јаткан айылдажыҥ, сени ада-энениҥ бӱдӱретен керектерин оҥду бӱдӱрбей тургаҥ деп айдып, тӧгӱнди таркадып баштаган. Балдар сени сӱӱбей турган, олорго ӧскӧ не де артпаганы учун сениле јадып турган, баштапкы ла келишкен учуралда олор сенеҥ јӱргӱлей берер деп ол айдат. «Уйат јок тӧгӱн!» — деп, сен тӱрген ле айдар болорыҥ. Эйе, тӧгӱн, је оны канайып јартап, чынын керелеер? Кезик ада-энелерди бу чугулданарына экелери јарт. Бу кӱч керектиҥ аайына чыгардыҥ ордына, мынайып кылынганы тӧгӱн бурулаганына јӧмӧжӧр эди. Керектиҥ аайына чыгар эҥ ле јакшы эп-арга — сени ачындырып турган кижиге, бойыныҥ бурулаганын чынын керелееп јартап берзин деп арга берери ле балдарга бойыныҥ сеге акту сӱӱжин кӧргӱзерин јарадары.
15. Иегова Эрликтиҥ кычырузына канайып каруу берерге шӱӱген?
15 Иегова мындый сӱӱп турган ада кижини эске алындырып турат. Адам ла Еваны оныҥ балдарыла тӱҥейлештирерге јараар, а Эрликке копчы айылдаштыҥ тӧгӱни келижип јат. Кудайда нениҥ учун Эрликти, Адам ла Еваны ол ло ӧйдӧ јоголтып койбой, је олорго оноҥ ары база канча да кире ӧй јӱрерге јаратканында сӱрекей бӱдӱмјилӱ тӧзӧлгӧ болгон. Бу бистиҥ ада-ӧбӧкӧлӧриске ак-јарыкка балдар чыгарарына јарадылган ла кижиликтиҥ билезине башталарын берген, а Јелбис чынын керелеп јартаар арга алган, анайып бу сурак јарталды. Је кезик улустар Кудайга чындык болуп, Эрликти тӧгӱнчи деп чынын керелеп јартаарын Кудай эҥ ле бажында билген. Иегова эмдиге ле оны сӱӱп тургандарга алкыжын берип, олорго болужып турганына канайып бис быйанду болбозыс! (2 Паралипоменон 16:9; Притчалар 15:3).
НЕ ЈАРТАЛГАН БОЛГОН?
16. Телекей канайып Эрликтиҥ јаҥында болуп калган?
16 Бастыра кижиликтиҥ тӱӱкизиниҥ ӧйинде Эрликке нени ле эдерине текши јайым берилген, анайдарда ол улусла бийленетен бойыныҥ куурмакту амадузын буудак јок бӱдӱрер аргалу болгон. Бого коштой, ол политикалык ийде-кӱчтерге салтарын јетирип, кудайлык јаҥдар табыларына јӧмӧгӧн. Бу кудайлык јаҥдарда улус бойлоры да јартын билбей тура, Иеговага эмес, а Эрликке бажыргылайт. Мынайда Јелбис «бу чактыҥ кудайы» болуп, «телекейдиҥ јайзаҥы» деп адалган болгон (2 Коринфяндарга 4:4; Иоаннаҥ 12:31). Эмди «бастыра јер-телекей тӱбекте јадат [«тӧгӱнчиниҥ јаҥында», ЭмК]» (1 Иоанныҥ 5:19). Эрлик Иегова Кудайдаҥ бастыра улусты туура апарар аргалузын јартаган деп бу темдектейт пе? Јок эмей! Иегова Эрликтиҥ јӱрерин токтотпой, бойыныҥ амадуларын оноҥ ары бӱдӱрген. Кудай тӱбекти нениҥ учун токтотпогоны керегинде Библияда не јарталат не?
17. Тӱбек ле шыра керегинде биске нени ундыбас керек?
17 Иегова тӱбек ле кыйын-шыраны јетирбей јат. Эрлик бу телекейдиҥ башкараачызы ла бу чактыҥ кудайы болуп турарда, бу кижилик јонныҥ ла бастыра улустыҥ кыйын-шыралу айалгазы учун, Эрлик ле оны јӧмӧп тургандар каруулу болот. Кем де бу учун Кудайды бурулар аргазы јок (Римляндарга 9:14).
18. Иегова тӱбекти ле кыйын-шыраны токтотпогонынаҥ улам, Кудайдаҥ камааны јок болотоны керегинде не јарталган?
18 Иегова тӱбекти ле шыраны токтотпогонынаҥ улам, Кудайдаҥ камаан јок болгоны телекейге јакшы јӱрӱм экелбес деп јарталды. Тӱӱкиликти бир јеткердеҥ ээчиде ӧскӧзи темдектейт. Мыныҥ шылтагы бу, улус Кудайдаҥ камаан јок болорго шӱӱп алганы, олор оныҥ сӧзин ле кӱӱн-табын тообой јат. Качан Иегованыҥ јебрен албатызы ла бу албатыныҥ башкараачылары Кудайдыҥ сӧзин јектеп, «бойлорыныҥ јолыла» баргыларда, учы-тӱби тӱбектӱ болды. Кудай бойыныҥ судурчызы Иеремия ажыра: «Ойгорчылар уйатка тӱшкӱледи, шакпырагылады ла шӱӱнге оролып калдылар; бот олор Кайраканныҥ [«Иегованыҥ», АМК] сӧзин јектеген; олордыҥ ойгоры неде?» — деп айткан (Иеремия 8:5, 6, 9). Иегованыҥ ээжилериле барбай тура, кижилик байа јотконду талайда бир јанынаҥ ӧскӧ јанына таштап турган руль јок керепке тӱҥей болуп калган.
19. Эрликте ончо улусты Кудайга удура сӱмелеп тургузар арга јогы керегинде, кандый чынын керелеер јартамалдар бар?
19 Иегова тӱбекти ле кыйын-шыраны токтотпогонынаҥ улам, Эрлик Иегованаҥ бастыра кижиликти туура апарар аргазы јок деп јарталды. Тӱбектер ле ченелтелер болгон до болзо, Кудайга чындык болуп арткан улустар јаантайын болгонын тӱӱки керелейт. Иегова канча јӱсјылдардыҥ туркунына бойыныҥ ишчилерине јӧмӧп болужат, оныҥ ады ончо јерле текши јарлалып јат (Исход 9:16; 1 Царств 12:22). Еврейлерге бичиген самарада, 11-чи бажалыкта Авель ле Енох, Ной, Авраам ла Моисей керегинде айдылат, анайда ок оноҥ до ӧскӧ Кудайдыҥ чындык ишчилери тоололот. Еврейлерге 12:1-де олор «булуттый кӧп керечилер» деп адалгандар. Олор Иеговага турумкай бӱдӱмјиниҥ темдеги болгондор. Анайда ок бӱгӱн кӧп эр ле ӱй улус Кудайдыҥ алдында ак-чегин кичееп аларга бойыныҥ јӱрӱмдерин бергендер. Эрликте Кудайга удура ончо улусты сӱмелеп тургузарына ийде јогын, олор бойыныҥ бӱдӱмјизиле, сӱӱжиле, учы-тӱбине јетире чынын керелеп јартагандар.
20. Иегова тӱбекти ле кыйын-шыраны токтотпой турганынаҥ улам, Кудай ла кижилик керегинде не јарталган?
20 Адакы учында, Иегова тӱбекти ле кыйын-шыраны токтотпогонынаҥ улам, улуска ӱргӱлјиге јакшы ла ырысту болорына јаҥыс ла Јайаачы Иегова, улусла башкарар аргалу ла јаҥду деп јарталды. Јӱсјылдардыҥ туркунына улус јӱзӱн-башка бӱдӱмдӱ башкарулар ченеп кӧргиледи. Бу неге экелди? Бӱгӱнги уур-кӱчтер ле кызалаҥдар, албатыларды табарып, «Кижи кижиле башкарганда, ого ло каршуу јетирет» — деп айдылган библиялык сӧстӧрдиҥ чындыгын керелеп јат (Екклесиаст 8:9). Бистерге јаҥыс ла Иегова келип болужып, бойыныҥ баштапкы амадуларын бӱдӱрер ийделӱ. Је ол оны канайып ла качан эдер?
21. Эрликле не болуп калар ла оны кем эдер?
21 Адам ла Ева Эрликтиҥ кобына кире ле берерде, Кудай кижиликти аргадаарга бойыныҥ амадузы керегиниде јарлаган. Иегова Эрлик керегинде мынайда айткан: «Сениҥ ле ӱй кижи ортодо ӧштӧжӱ саларым, сениҥ ӱрениҥниҥ ле оныҥ ӱрениниҥ ортодо; ол сениҥ бажыҥды оодо согор, а сен оныҥ таманын чагарыҥ» (Бытие 3:15). Јелбиске бойыныҥ калју керектерин учы-туби јок кылынарына јай берилбес деп бу ижендирет. Мессиялык Каандыктыҥ Кааны болуп, берер болгон Ӱрен, Иисус Христос, ‘Эрликтиҥ бажын оодо согор’. Эйе, «удабас» Иисус бу тӱймеечини јок эдип салар! (Римляндарга 16:20).
СЕН КАНАЙЫП ЭДЕРИҤ?
22. а) Сеге нени шӱӱп алар керек? б) Эрлик Кудайдыҥ чындык ишчилерине бойыныҥ чугуулын тӧгӱп те турган болзо, олор неге бӱдӱмјилӱ болор аргалу?
22 Эмди, качан сен блаашту сурактар керегинде билип аларыҥда, кемниҥ јанына сен туруп аларыҥ? Сен эдип турган керектериҥле бойыҥды Иегованыҥ чындык ишчизи деп, кӧргӱзериҥ бе? Эрлик ого ас ӧй арткан деп билер, оныҥ учун Кудайдыҥ алдында ак-чегин кичееп аларга албаданып тургандарга ол бойыныҥ чугуулын тӧгӧргӧ бастыраны эдерге умзанар (Откровение 12:12). Је сен Кудайдыҥ болужына иженер аргалу, нениҥ учун дезе «Кудайга толо берингендерди ченелтелердеҥ канайып айрып аларын Кайракан билер» (2 Пётрдыҥ 2:9). Ол ченелтелерди ӧйинеҥ ӧткӱре болдырбас, сеге оны ӧдӧргӧ болужып берер (1 Коринфяндарга 10:13).
23. Бис нени чыдажып болбой сакыйдыс?
23 Оныҥ учун Каан Иисус Христос Эрликти ле оны јӧмӧп тургандарды јоголтор кӱнди сакыктар (Откровение 20:1—3). Кижилик ачу-коронго ло шакпыртка бастыртып, ченелип турганы учун кем каруулу, олорды бастыразын Иисус јайладып салар. Улусты эмди эҥ ле тыҥ санаркадып ла оорудып турганы — јуук кижизин јылыйтары. Ээчий барган бажалыкты кычырып, олорло не болорын сен билип аларыҥ.
БОЙЫҤНЫҤ БИЛГИРЛЕРИҤДИ ШИҤДЕП КӦР
Иегова улуска кыйын-шыраны јетирбей турганын бис кайдаҥ билерис?
Иовтыҥ кӱндеринде јарталган кандый блаашту сурактарды Эрлик Едемде кӧдӱрген?
Кудай кыйын-шыраны токтотпогоны учун не јарталган болгон?
[Ӱренериниҥ сурактары]
