1, 2. Иоанн 4:35, 36-да Иисустыҥ сӧстӧри нени темдектейт?

ИИСУС јажыл јалаҥдарла барып јадат. Анда аш ӧскӧн болор (Иоанн 4:3—6). Бу аш эмди де тӧрт ай киредеҥ јуунадылар. Оныҥ учун ӱренчиктер Иисустыҥ: «Кыраларга кӧзигер салып кӧрзӧгӧр, олордыҥ агарып, кезер ӧйи једип, бышканын!» — деген сӧстӧрин оҥдобой турдылар. (Иоанн 4:35, 36 кычырыгар.) Иисустыҥ бу сӧстӧри нени темдектеген?

² Иисус бу сӧстӧрдӧ аш јуунадары керегинде эмес, је улусты јууры керегинде айткан. Бу учуралдаҥ озо не болгонын эске алып ийектер. Иудейлер самар улусла куучындашпай да турган болзо, Иисус самар ӱй кижиге јарлаган. Бу ӱй кижи јарды угуп јат. Иисус јалаҥдардагы аштыҥ «агарып, кезер ӧйи једип, бышканын» деп сӧстӧрди айдып турарда, ӱй кижинеҥ Иисус керегинде уккан самар улус чындыкты кӧптӧдӧ угарга, Иисуска тӱргедеп баргылады (Иоанн 4:9, 39—42). Бир шиҥдеечи бу учурал керегинде мынайып айдат: «Улустыҥ Иисусты угарга тыҥ јилбиркегени... бышкан ашты јуунадарга белен болуп калганын кӧргӱзет».

3. Слер улуска Иисустый ок кӧрӱмдӱ болзогор, јарлаар ишке кӧрӱмигер канайып солынар?

³ А слер улуска сӱӱнчилӱ јарды кандый кӧрӱмдӱ јарлап јадыгар? Олорды јуурга быжып калган аш деп кӧрӱп турганаар ба? Эйе болзо, андый кӧрӱмигер јарлаар ишке кандый камаанын јетирер? Баштапкызында, јарлаар ишке оноҥ кӧп туружарыгар. Нениҥ учун дезе аш јуунадар ӧй ас — ӧйди бодоп јылыйтпас керек! Экинчизинде, слер аш јуунадарына акту кӱӱнеердеҥ турушсагар, сӱӱнчи аларыгар, нениҥ учун дезе Агару Бичикте айдылганыла, улус «аш јуунаткан ӧйдӧ сӱӱнип  јадылар» (Иса. 9:3). Ӱчинчизинде дезе, слер ончо улусты ака-эјелер болотон улус деп кӧрӧригер, оныҥ учун кажы ла кижиле канайып куучындажарын билип аларга албаданараар.

4. Бис Павелдиҥ теминеҥ неге ӱренер аргалу?

⁴ Иисустыҥ кезик ӱренчиктери самаритяндарды качан да Иисустыҥ ӱренчиктери болбос деп сананган болор. Је Иисус олорды оныҥ ӱренчиктери болотон улус деп кӧргӧн. Биске база улусты удабас христиандар болотон улус деп кӧрӧр керек. Андый кӧрӱмдӱ болотон сӱрекей јакшы темди апостол Павел кӧргӱскен. Бис оныҥ теминеҥ неге ӱренерис? Бу јӧрмӧлдӧҥ Павел: 1) улустыҥ неге бӱдӱп турганын канайып ајаруга алганын, 2) олорго не јарап турганын канайып билип туратанын ла 3) улусты удабас Иисустыҥ ӱренчиктери болор деп канайып кӧргӧнин билип аларыс.

5. Павел синагогадагы улусты недеҥ улам јакшы оҥдогон?

⁵ Павел иудейлердиҥ синагогаларында јаантайын јарлап туратан. Темдектезе, Фессалоникадагы синагогада ол «ӱч субботко улай... [иудейлерге] Агару Бичиктеҥ... јартап ла кӧргӱзип турган» (Ап. ижи 17:1—3, [17:1, 2, ЈТ]). Павел иудей укту болгонынаҥ улам синагогада бойын јайым тудунган болор (Ап. ижи 26:4, 5). Ол иудейлердиҥ кӧрӱм-санаазын јакшы билер болгон, оныҥ учун олорло куучынды јеҥил баштап ийетен (Флп. 3:4, 5).

6. Афиныда садыжатан јердеги улустыҥ ла синагогадагы улустыҥ нези башка болгон?

⁶ Павел истежӱлердеҥ улам Фессалоникадаҥ, оныҥ кийнинде Вериядаҥ качып, Афины калага барган. Ол ондо до «синагогада иудейлерле, Кудайды байлаган улусла эрмектежип, шӱӱжип јӱрген» (Ап. ижи 17:17). Је Павел садыжатан јерде јарлаарда, оны чек башка улус уккан. Бу улустыҥ кезиги философтор болгон. Олорго ло еврей эмес улуска Павелдиҥ јары «јаҥы ӱредӱ» деп билдирген. Оныҥ учун олор ого мынайып айдыжатан: «Кулагыска саҥ башка немелер айдадыҥ» (Ап. ижи 17:18—20).

7. Апостолдордыҥ ижи 17:22, 23-те айдылганыла, Павел Афиныдагы улуска канайып јарлаган?

⁷ Апостолдордыҥ ижи 17:22, 23 кычырыгар. Павел Афиныда болордо, ондогы ӧскӧ укту албатыларла синагогадагы иудейлерле чилеп куучындашпаган. Ол бу улустыҥ неге бӱдӱп турганын сананган болор. Оныҥ учун Павел озо баштап олордыҥ калазын ајыктап, кандый чӱм-јаҥдар бар болгонын билип алган. Оныҥ кийнинде олордыҥ  кудай јаҥыныҥ ла Агару Бичиктеги чындыктыҥ тӱҥейин табып аларга албаданган. Бу керегинде бир библеист мынайып бичиген: «Павел еврей укту христиан болгон, оныҥ учун грек укту язычниктер иудейлердиҥ ле христиандардыҥ „чындык“ Кудайына бажырбай турганын билер болгон. Је Павелдиҥ куучындап турган Кудайы, чынынча болзо Афиныда да јаткан улуска чек ле таныш эмес болбогон деп кӧргӱзерге сананган». Оныҥ учун ол ӧскӧ эп-арга тузаланып, јарлаган јарын Афиныдагы улустыҥ бажырган Кудайынаҥ — «Јарты јок Кудайдаҥ» — айдылат деп айткан. Ол бу ӧскӧ укту албатыларды Агару Бичикле таныш эмес ле дейле, чындыкты укпас деп сананбаган. Карын Павел олорды јуунадарга быжып калган аш деп кӧргӧн. Оныҥ учун сӱӱнчилӱ јарды олорго јарт сӧстӧрлӧ куучындаган.

8. а) Јарлап турган јереерде улус кандый кудай јаҥ јаҥдап турганын канайып билип алар? б) Кижиде бойыныҥ кудай јаҥы бар болзо, нени айдарга јараар?

⁸ Павел чилеп, ајарыҥкай болугар. Слердиҥ јарлап турган јереердиҥ улузы неге бӱдӱп турганын билип алыгар. Темдектезе, улустыҥ туразын эмезе машиназын кӧрӱгер. Эмезе кижиниҥ ады-јолын, кийимин, прическазын ол эмезе оныҥ айдып турган сӧстӧрин де ајарып туругар. Бу немелердеҥ кижи кандый кудай јаҥ јаҥдап турганын билип болорыс па? Эмезе кижи кудай јаҥын бойы айдып берет. Мындый учуралдарда бир специальный пионер болуп турган эје нени айдып турганын айдат: «Мен слерди бойымныҥ кудай јаҥыма кийдирерге келген эмезим. Мен слерле јӱк ле мындый суракты куучындажып ийерге турум...»

9. Кудайга бӱдӱп турган кижиле куучындажарга, кӧрӱмигер тӱҥей кандый тема таап аларга јараар?

⁹ Кудайга бӱдӱп турган кижиле не керегинде куучындажарга јараар? Кижиниҥ ле слердиҥ кӧрӱмигер тӱҥей кандый бир теманы таап аларга албаданыгар. Темдектезе, ол кижи Кудай јаҥыс деп бӱдӱп турган болор, эмезе Иисус — аргадаачы деп бӱдӱп турган, ол эмезе удабас јердиҥ ӱстиндеги калју керектер јоголтылар деп бӱдӱп јат. Кӧрӱмигер тӱҥей теманы табып алала, кижиге сӱӱнчилӱ јарды куучындап беригер. Ол тушта, кижи слерди јилбиркеп угар болор.

10. Нени эдерге албаданар керек, нениҥ учун?

¹⁰ Кезик улус кудай јаҥыныҥ кандый бир ӱредӱлерине бӱтпей турардаҥ айабас деп ундыбагар. Оныҥ учун кижи кандый кудай јаҥды јаҥдап турганын билип те алзагар, је кижи бойы чыннаҥ неге бӱдӱп турганын оҥдоп аларга албаданыгар. Австралиядагы Дэвид деп специальный пионер: «Бӱгӱнги кӱнде кӧп улус кудай јаҥды философияла колбоштырып јат» — деп айдат. Албанияда јадып турган Дональта мынайып айдат: «Кезик улус  кандый бир кудай јаҥда да болзо, је Кудайга бир де бӱтпей јадылар. Андый улуска бис кӧп туштайдыс». Аргентинада миссионер болуп турган аканыҥ айтканыла болзо, кезик улус Ӱчӱликке бӱткӱлеп те турза, је Ада, Уулы ла агару тын — бир кудай деп, бӱтпей јадылар. «Мыны билип турзаҥ, кижиле кӧрӱмис тӱҥей теманы таап аларга јеҥил болот» — деп, бу ака айдат. Оныҥ учун кижи неге бӱдӱп турганына јартына чыгып аларга албаданыгар. Ол тушта слер апостол Павел ле чилеп, «ончозына ончозындый» болороор (1 Кор. 9:19—23).

11. Апостолдордыҥ ижи 14:14—17-ле болзо, Павел Листрадагы улуска јилбилӱ болзын деп, сӱӱнчилӱ јарды канайып куучындаган?

¹¹ Апостолдордыҥ ижи 14:14—17 кычырыгар. Павел улусла куучындажардаҥ озо, олорго не јарап турганын билип алатан. Темдектезе, Листрада јадып турган улус Агару Бичик керегинде нени де билбес болгон. Оныҥ учун Павел олорго јарт болзын деп, темдектезе, маала-ажыныҥ тӱжӱми ле кижиниҥ јӱрӱми керегинде куучындаган. Анайып, јербойыныҥ улузына оныҥ айткан сӧстӧрин ле темдерин оҥдоорго јеҥил болгон.

12. Кижиге не јарап турганын билип аларга ла ого јарагадый тема талдап аларга нени эдер керек?

¹² Слердиҥ јарлап турган јереерде улуска не јарап турганын билип алала, олорго јарагадый тема талдап алыгар. Је кижиге не јарап турганын билип аларга нени эдер? Ӧрӧги айдылганыла, ајарыҥкай болор керек. Темдектезе, кижи садта иштенет, бичик кычырат, машина јазап јат эмезе оноҥ до ӧскӧ неме эдет. Оныҥ учун айалганы кӧрӱп, кижиниҥ эдип јаткан ижи керегинде куучындажарга јараар (Иоанн 4:7). Керек дезе кижиниҥ кийген кийиминеҥ кижиниҥ угы-тӧзин, кайда иштеп турганын эмезе сӱӱген спортивный командазын билип аларга јараар. Густаво ака куучындайт: «Мен 19 јашту уулла куучын баштагам. Оныҥ футболказында јарлу кожоҥчыныҥ фотозы болгон. Бу фото керегинде сураарымда, ого бу музыканттыҥ нези јарап турганын куучындап берген. Бистиҥ куучыныстаҥ Агару Бичикле ӱредӱ башталган. Эмди ол бистиҥ ака».

13. Кижи Агару Бичикти ӱренерге кӱӱнзей берзин деп, канайып јилбиркедер?

 ¹³ Кижиле Агару Бичикле ӱредӱ баштап јатсагар, ого не јарап турганын ајаруга алып, андый ӱредӱ ого кандый туза берерин кӧргӱзип беригер (Иоанн 4:13—15). Бир катап бистиҥ эје ӱй кижиге јарлаган. Ӱй кижи јилбиркей береле, эјени айылына кийдирген. Эје турага кирип, стенеде педагогиканыҥ профессорыныҥ атестадын кӧрӱп ийди. Оныҥ учун эје, бис улусты Агару Бичикти ӱренетен курстардыҥ ла христиан туштажулардыҥ болужыла база ӱредип турганысты куучындаган. Бу ӱй кижи Агару Бичикти ӱренерге јӧпсине береле, эртезинде ле јуунныҥ туштажузына келген. Јаан удабай аймак курултайда болгон. Бир јылдаҥ ол сууга чӧҥӱрилген. Бойыгардаҥ сурагар: «Мениҥ такып барып турган улустарымга не јарап турган? Мен Агару Бичикти ӱренетен бистиҥ программа керегинде куучындап тура, кижиге не јарап турганын канайып ајаруга аларым?»

14. Ӱредӱни, кижиниҥ јӱрӱмин ајаруга алып, канайып ӧткӱрер?

¹⁴ Кижиле Агару Бичик ӱренип баштаган болзогор, кажы ла ӱредӱге белетенип, кижиниҥ јӱрӱмин, кандый биледе чыдаганын, кандый ӱредӱ алганын, ого не јарап турганын ајаруга алып туругар. Анайда ок библиялык чындыктарды јартаарга, кандый ӱлгерлер кычырарыгар, кандый видеолор кӧргӱзереер ле тем эдип нени куучындаараар деп, белетенип алыгар. Агару Бичикти ӱренип турган кижиниҥ јӱрегин эҥ ле тыҥ не томултар аргалу деп сананып кӧрӱгер (Укаа 16:23). Албанияда јадып турган Флора деген пионер эје бир ӱй кижиле ӱредӱ ӧткӱрген. Ол ӱй кижи тирилишке чек бӱтпей туратан. Је Флора эје оны бир де албадабаган. Ол айдат: «Ого озо баштап, улусты тиргизерге сӧзин берип турган Кудайла јакшы таныжып алар керек деп санангам». Оноҥ ло ала Флора эје кажы ла ӱредӱде Иегованыҥ сӱӱжине, ойгорына ла ийде-кӱчине ајару эдип туратан. Канча да ӧй ӧдӧ берерде, бу ӱй кижи Иегова улусты тиргизер деп, бир де алаҥзыбай барган. Эмди ол акту кӱӱнинеҥ Иеговага иштеп јат.

15. Апостолдордыҥ ижи 17:16—18-те бичилгениле, Павел Афины калада кандый кӱчтерге туштады, је ол нениҥ учун бу каланыҥ улузы Кудайды укпас деп сананбаган?

¹⁵ Апостолдордыҥ ижи 17:16—18 кычырыгар. Афины деп кала чалуларга бажырарыла, балыр јӱрӱмле, анайда ок язычниктердиҥ философиязыла толуп калган да болзо, је Павел андагы улусты Кудайды укпас деп сананбаган. Павелди олордыҥ јамандажы да токтодып болбогон. Ол христиан болордоҥ озо, бойы да Кудайды јамандаган, христиандарды истешкен ле уйады јок кижи болгон (1 Тим. 1:13). Канайып Иисус апостол Павелди христиан болуп калатан кижи деп кӧргӧн, анайып ла Павел Афиныдагы улусты удабас ака-эјелер болуп калар деп кӧргӧн. Кийнинде, олордыҥ кезиги чыннаҥ ла Кудайга бӱде берген (Ап. ижи 9:13—15; 17:34).

16, 17. Нениҥ учун кандый ла кижини Христостыҥ ӱренчиги болор аргалу деп айдарга јараар? Тем куучындап беригер.

¹⁶ Баштапкы чакта, кандый ла јӱрӱм јӱрген улус Иисустыҥ ӱренчиктери болуп калатан. Павелдиҥ бичигениле, Грециядагы Коринф калада јаткан христиандардыҥ кезиги јаман керектер эткен эмезе Кудайдыҥ нормаларына чек келишпей турган јӱрӱм јӱрген. Је бу улус «Кудайыстыҥ Тыныла арутал[ып калган]» (1 Кор. 6:9—11). Андый улус солынып, Христостыҥ ӱренчиктери болор аргалу деп, слер бӱдер бедигер?

¹⁷ Бӱгӱнги кӱнде кӧп улус Иисустыҥ кийнинеҥ барарга, јӱрӱмин солыырга кӱӱнзейт. Австралияда специальный пионер болуп турган Юкина эје, чындыкты кандый ла кижи алынар аргалу деп айдат. Бир катап ол агенство недвижимостиде болордо, ӧткӱре  калкак кийимдӱ ле татуировкаларлу кысты кӧрӱп ийген. «Мен озо баштап бу кысла куучындажатан ба, јок по деп, тоолу секунд кире сананып турган болгом. Је оноҥ тӱҥей ле куучынды баштап ийдим. Кӧрӧр болзо, бу кыс Агару Бичикле тыҥ јилбиркеп турган эмтир, оныҥ да учун татуировкаларыныҥ сӧстӧри Сарындардаҥ алынган болгон!» Кийнинде бу кыс Агару Бичикти ӱренип, туштажуларга јӱрӱп баштаган *.

18. Улус чындыкты алынбас деп, нениҥ учун озодоҥ ло сананбас керек?

¹⁸ Иисус бышкан ашты јуунадар ӧй једе берген деп айткан тужында, сӱӱнчилӱ јарды кӧп саба улус алынар деп айткан ба? Јок эмей. Нениҥ учун дезе, Агару Бичикте Иисусты кӧп саба улус укпас деп айдылган (Иоанн 12:37, 38). Анайда ок Иисус кижиниҥ јӱрегинде не барын кӧрӱп ийер аргалу болгон (Матф. 9:4). Је Иисус ајаруны озо ло баштап ого бӱдетен улуска да эткен болзо, ол кӱчин кысканбай, бастыра улуска јарлаган. Бистер Иисус чылап улустыҥ јӱрегин кӧрӱп болбозыс. Айдарда, јарлап турган јеристе улус эмезе кандый бир кижи бисти тӱҥей ле укпас деп сананбас керек! Бастыра улусты ака-эјелер болотон улус деп кӧрӱгер. Бу керегинде Буркина-Фасо деп јерде миссионер болуп турган Марк ака мынайып айткан: «Кезик улусты кӧгӱс ӧзӱм алынар деп сананадым, је олор ӱренбей токтоп калат. А кезик улусты кӧгӱс ӧзӱм алынбас деп сананадым, је олор дезе кӧгӱс алтамдар эдип баштайт. Оныҥ учун меге бойымга иженердиҥ ордына, Иегованыҥ агару тынына иженер керек деп оҥдоп алгам».

19. Јарлаар иште улуска кандый кӧрӱмдӱ болор керек?

¹⁹ Озо баштап, бистиҥ јарлап турган јерде быжып калган аштый улус кӧп эмес деп, сананар болорыс. Је Иисус ӱренчиктерине нени айтканын сананып ийигер. Кыралар агарып, јуунадарга быжып калган. Сӱӱнчилӱ јарды угуп турган улус јӱрӱмин солып, Христостыҥ ӱренчиктери болор аргалу. Иегова олорды «баалу эрјинелер» деп адайт (Агг. 2:7). Бис улуска Иегова ла Иисус чылап кӧрӱп турган болзоос, олорды јакшы оҥдоп аларга ла олорго не јарап турганын билип аларга албаданарыс. Бис олорды туш улус чылап кӧрбӧзис, карын олорды ака-эјелер болотон улус деп кӧрӱп турарыс.