1. Бис куучынданатан аргалу учун кемге быйанду болорыс?

 КУУЧЫНДАНАТАН арга — сӱӱштӱ Адабыстыҥ сыйы. Ак-јарыкта Адам деп баштапкы кижи бӱдерде, Кудайла кожо куучындажарга, нени сананып турганын сӧстӧрлӧ айдатан аргалу болгон. Керек дезе ол јаҥы сӧстӧр таап туратан. Анайып сӧстӧри кӧптӧгӧн. Бу сый тындуларга ат адаарга сӱреен керектӱ болгон (Баш. 2:19). Сананып ийзеер де, Адам баштапкы катап сӱреен јараш кысты кӧрӧлӧ, ӧкпӧӧрип, оныла сӱӱнип куучындашканын! Оноҥ бу кыс оныҥ ӱйи болуп калды. Адам бу кысты Ева деп адады (Баш. 2:22, 23).

2. Алдындагы ӧйдӧ јайаандар тили-оозын канайып јастыра тузаланганын куучындап беригер.

² Је јаан удабай ла јайаандар тили-оозыла јастыра тузаланып баштагандар. Дьявол Еваны тӧгӱндеген, мынаҥ улам улус кинчекке киреле, толо кемдӱ эмес болуп калган (Баш. 3:1—4). Анайып Адам бойыныҥ јастыразы учун Еваны, керек дезе, Иегованы да бурулаган (Баш. 3:12). А оныҥ уулы Каин карындажын ӧлтӱрген кийнинеҥ Кудайга тӧгӱн неме айткан (Баш. 4:9). Ол ӧйдӧ албатыныҥ казыр-калју болуп калганын Каинниҥ Ламех деп барказыныҥ бичиген сӧстӧринеҥ кӧрӱп јадыс (Баш. 4:23, 24). А бӱгӱнги кӱнде айалга кандый? Политикада отурган улус албаты алдына бой-бойын јамандажып, айткылажарга бир де эпјоксынбай јат. Керек дезе, бир јаман сӧс јок, ару кинолор до табарга кӱч. Јескинчилӱ јаман сӧстӧрди балдар школдо, а јаан улус ижинде угуп јат. Албатыныҥ тили-оозы мынайып тыҥ ӱрелип калганына бис кайкабай да јадыс.

3. Биске нени ундыбас керек? Бу јӧрмӧлдӧ кандый суракты шӱӱп кӧрӧрис?

³ Ајарыҥкай болбозоос, бис те тили-оозысты јастыра  тузаланардаҥ айабазыс. Оныҥ учун христиан болгон адыста, бис Иегованы сӱӱндирерге албаданып јадыс. Кудайды сӱӱндирерге јаныс ла јаман сӧстӧрдӧҥ кыйар керек эмес, је Иегованы мактаар керек. Айдарда, бис Иегова Кудайды јарлаар иште, јуунныҥ туштажуларында, тегин де ӧйдӧ канайып мактаарыс? Је озо баштап, Иегова нениҥ учун бистиҥ нени айдып турганысты, канайып куучындап турганысты ајаруга алат деген суракты кӧрӱп ийектер.

4. Малахия 3:16-ла болзо, Иегова бистиҥ нени айдып турганыска нениҥ учун јаан ајару эдет?

⁴ Малахия 3:16 кычырыгар. Малахия 3:16-ла болзо, Иегова улустыҥ куучынын лаптап угуп, оноҥ айап, оныҥ адын сананып, шӱӱп тургандарды «эзем бичигине» бичип турган эмтир. Слер качан бирде сананганаар ба, нениҥ учун ол оной эдет? Кижиниҥ куучынынаҥ, айткан сӧзинеҥ ӱзе кӧрӱнип јат. Ол кижи нени сананып јӱрген, оныҥ јӱрегинде не бары. Иисус тегин айтпаган: «Кижиниҥ јӱреги неле толо, оозынаҥ чыгары ол» (Матф. 12:34). Бис кижиниҥ оозынаҥ чыгып турган сӧстӧринеҥ Иегованы канча кире сӱӱп турганын кӧрӧдис. Иегова оны сӱӱп тургандарга јаҥы телекейде ӱргӱлји јӱрӱм берерге кӱӱнзеп јат.

5. а) Иегованыҥ ишчизиниҥ куучыны кандый болбос керек? б) Јурукты кӧрӱгер. Иегованы сӱӱндирерге турган болзоос, кандый куучыннаҥ кыйар керек?

⁵ Бис бойыстыҥ санааларысты, канайып айдып турганысты ајарбай турзаас, Иегова бистиҥ бажыруны јаратпастаҥ айабас (Иак. 1:26). Кудайды сӱӱбей турган улус бой-бойына багырчаҥ, куучыны кату, јаантайын ла билееркеп турат (2 Тим. 3:1—5). Бис мындый улуска тӱҥей болбоско јадыс, карын, Кудайысты сӱӱндирерге албаданадыс. Кезикте бис јуунда јакшы кижи болодыс, је айылыска јанып барзаас, тӧрӧӧндӧрисле куучындашсаас, чек башка кижи болуп каладыс. Мындый кылык-јаҥды Кудай јарадар ба? (1 Пётр 3:7).

6. Кимберли куучынданар аргала чын тузаланып, кандый једимге јеткен?

 ⁶ Бис куучынданатан аргабысла канайып тузаланып турганысла телекейдеги улустаҥ аҥыланып јадыс. Анайып, олор «Кудайга иштеп турган ла иштебей турган кижиниҥ башказын» кӧрӱп јат (Мал. 3:18). Кимберли деп сыйынныҥ темин кӧрӱп ийектер b. Школдо оны база бир кысла јакылта бӱдӱрзин деп айткан. Бу сыйынла кожо јакылтаны белетеген кыс Кимберлини школдо балдардаҥ чек башка болгонын кӧргӧн. Бистиҥ сыйын јалакай, ӧскӧ улус керегинде коптошпос, оозынаҥ бир де јаман сӧс чыкпас. Мыны кӧрӱп, ол сӱреен тыҥ кайкайла, Агару Бичикти ӱренерге кӱӱнзей берген. Айдарда, улус бистиҥ айдып турган сӧстӧристи угуп, чындыкты угарга кӱӱнзей берзе, Иегова тыҥ сӱӱнип јат.

7. Слер куучынданар арганы канайып тузаланар деп шӱӱп алдаар?

⁷ Бис кажыбыс ла куучынданатан арганы Иегова Кудайысла, ака-эјелерисле эптӱ-јӧптӱ јӱрерге тузаланып јадыс. Оныҥ учун «сӧстӧ... јозок» болорго болужатан јӧптӧр кӧрӱп ийектер.

8. Јарлаар иште Иисустыҥ теми куучынданар арганы чын тузаланарга канайып болужар?

⁸ Кезик улус слерле кожо кериш-уружарга албаданып турза, слер олорды тооп, јымжак баштанаар. Иисусты не ле деп бурулагандар: курсакчыл ла аракызак, Кудайды јамандаачы, Дьяволдыҥ болушчызы, суббот кӱнди бӱдӱрбей турган (Матф. 11:19; 26:65; Лука 11:15; Иоанн 9:16). Је Иисус олорго удура качан да кату каруу бербеген. Бисти база јамандап, не ле деп бурулап турза, бис Иисус чылап, качан да олорго кату каруу бербезис (1 Пётр 2:21—23). Кезикте анайып каруу бербеске јеҥил эмес болуп јат (Иак. 3:2). Биске не болужар?

9. Јарлаар иште тил-оозысты тударга биске не болужар?

⁹ Јарлаар иште слерге кижи кату эдип баштанза, слер ого ачынбагар. Сэм деп ака мынайып куучындайт: «Меге удура кату баштанган кижиге туштазам, ол кижи чындыкты укса, качан бирде тӱҥей ле солынып калар не деп сананып јадым». Кезикте бис улустыҥ айылындӧӧн эби јок ӧйдӧ келип јадыс. Олор оныҥ учун ачынат. Люсия эјениҥ темин кӧрӧктӧр. Ол јарлап јӱреле ачынып калган кижиге учураза, ого удура ачынбаска, Иеговага мӱргӱп, токунал сурайт.

10. 1 Тимофейге 4:13-ле болзо, бойыска кандый амаду тургузарыс?

¹⁰ Ӱредетен темигӱлереерди тыҥыдыгар. Тимофей ченемелдӱ јарчы болгон, је ого до ӱредетен темигӱлерин тыҥыдар керек болгон. (1 Тимофейге 4:13  кычырыгар, ЈТ.) Биске ченемелдӱ јарчылар болорго не болужар? Биске јакшы белетенер керек. Ченемелдӱ ӱредӱчилер болорго, «Кычыратан ла ӱредетен темигӱлериҥди тыҥыт» деген брошюра болужар. Анайда ок иштеер кӱндерде туштажуларда кӧрӱп турган иштиҥ тетрадиндеги «Јарлаар иштиҥ темигӱлерин тыҥыдадыс» деген бӧлӱк болужар. Слер бу јепселдерле тузаланадаар ба? Јарлаар ишке белетенип турзаар, улустаҥ коркыбас, ченемелдӱ јарчылар болуп калараар.

11. Ӱредетен темигӱлеристи тыҥыдарга, биске база не болужар?

¹¹ Анайда ок ӱредетен темигӱлеристи тыҥыдарга, ченемелдӱ ака-эјелердеҥ ӱренер керек. Темдектезе, Сэм ака јарлаар иште јакшы ӱредӱчилердиҥ тузаланып турган аргаларын кӧрӱп, олорды тузаланарга албаданып јат. Анайда ок Татьяна эје ченемелдӱ акалардыҥ куучын-эрмегин угат. Анайып ол јарлаар иште улустыҥ берген сурактарына јакшы каруулар берерге ӱренип јат.

12. Кезик ака-эјелер нени эдерге эби-јоксынып јат?

¹² Бис бойыстыҥ јуундарыста јакшы белетеп алган јартамал берип турзаас, кожоҥдоп турзаас, ака-эјелерге «сӧстӧ... јозок» болорыс (Сар. 22:22). Кезик ака-эјелер јартамалдар айдарга ла анчада ла јуунда кожоҥдоорго тыҥ эби-јоксынып јат. Слерде мындый неме болуп турган ба? Мындый ӧйдӧ ака-эјелерге эби-јоксынбаска не болужар деген суракты кожо кӧрӱп ийектер.

13. Туштажуларда акту јӱректеҥ кожоҥдоорго слерге не болужар?

¹³ Акту јӱрегердеҥ кожоҥдогор. Каандыктыҥ кожоҥдорын кожоҥдоп тура, бистиҥ амадубыс — Иегованы мактаары. Эмди Сара эјениҥ темин кӧрӱп ийектер. Ол бойын јараш кожоҥдоп билер деп сананбай јат. Је ондый да болзо, ого Иегованыҥ кожоҥдорын кожоҥдоорго јарап јат. Оныҥ учун Сара јуунга белетенип турала, кожоҥдорды база кожоҥдойт. Оноҥ ол кожоҥныҥ сӧстӧри программаныҥ пункттарыла кандый колбулу болгонын сананат. Эјениҥ айтканыла болзо, мындый белетениш бойыныҥ канай кожоҥдоп турганына эмес, је кожоҥныҥ сӧстӧрин шӱӱп сананарга болужат.

14. Слер уйалчаҥ да болзоор, туштажуда каруу берип турарга слерге не болужар?

¹⁴ Каруулар берип туругар. Туштажуларда каруулар берерге кезик ака-эјелерге јеҥил эмес болуп јат. Татьяна эје мынайып куучындаган: «Мениҥ каруу берип јатканымды тууразынаҥ кӧрзӧ, токуналу ла ошкожым, је чынынча болзо, чек ӱзе бойым тыркырап јадым. Оныҥ учун каруу берерге меге коркышту кӱч». Је бу  ого бир де буудак болбой јат. Ол јуунныҥ туштажузына белетенип јада, баштапкы каруу кыска ла чике болор керек деп оҥдоп јат. Оныҥ учун Татьяна эје мындый санаага келген: «Мениҥ каруум кыска ла чике болзо, оноҥ уйалбас керек, нениҥ учун дезе јуунныҥ туштажузын ӧткӱрип јаткан ака шак ла андый карууны сакып јат».

15. Јуунныҥ туштажуларында туружары јанынаҥ нени ундыбас керек?

¹⁵ Кезикте јӱк ле уйалчаҥ улус јуунныҥ туштажуларында каруулар берерге коркып турган эмес. Темдектезе, Джулиет эје айдат: «Мен кезикте јуунныҥ ӧйинде тереҥ шӱӱлте айдып болбозым дейле, каруу бербей отурып каладым». Је ундыбагар: Иегова бисти јӱк ле тереҥ шӱӱлтелерлӱ каруулар берер деп сакыбай јат. Је карууларыс бистиҥ акту јӱрегистеҥ болор деп сакыйт. Јуунныҥ туштажуларында Иегованы акту јӱректеҥ мактап турзаас, ого тыҥ јарап јат c. Оныҥ учун коркып турганыстаҥ улам Иегованы мактабай отурып каларга кӱӱнзебейдис.

16. Биске кандый куучыннаҥ кыйар керек?

¹⁶ Бис улусты јамандабас учурлу (Эф. 4:31). Мынаҥ озо абзацтарда христиан улус јескинчилӱ јаман сӧстӧр айтпас учурлу деп кӧрдис. Је кезикте бис кемди де јамандап, ачынчылу неме айтканыс деп билбей де јадыс. Темдектезе, ӧскӧ укту улусты эмезе культуразы башка улусты јабыс кӧрӱп, олор керегинде јаман неме айдып ийердеҥ айабазыс. Ол эмезе билбей калала, коронду сӧстӧр айдып, кемди-кемди ачындырып ийер болорыс. Бир ака мынайып куучындаган: «Мен шоодылганду сӧстӧр айдып турганымды билбей де калатам. Санаамда јаман ла неме айтпай турган ошкожым. Је кӧрӧр болзо, улусты ачындырып салатан эмтирим. Јаан быйанымды ӱйиме айдып јадырым. Мен оныҥ бойын эмезе ӧскӧ улусты ачындырып ийзем, ол оны кӧрӱп, экӱдеҥ экӱ артып калзаас, сен ачу сӧстӧр айдып туруҥ деп айдып беретен».

17. Эфестегилерге 4:29-ла болзо, ака-эјелеристиҥ кӱӱнин канайып кӧдӱрерис?

¹⁷ Айткан сӧзӧӧр улустыҥ кӱӱнин кӧдӱрип турзын. Бистиҥ оозыстаҥ улусты мактап турган, олордыҥ кӱӱнин кӧдӱрип турган сӧстӧр чыкса јакшы болор эди. (Эфестегилерге 4:29 кычырыгар, ЈТ.) Израиль албатыда Иеговага быйанду болотон шылтак сӱреен кӧп болгон. Је олор дезе јаантайын комыдашкан. А комыдаш коркышту југуш неме. Мыны бис он кайучы кижиниҥ учуралынаҥ кӧрӧдис.  Бу улустыҥ комыдажынаҥ улам, Израильдиҥ уулдары Моисейге комыдап баштаган (Тоол. 13:31—14:4). А макташтыҥ тузазы сӱреен јаан! Темдектезе, Иеффайдыҥ кызын, оныҥ ӱрее-јелелери мактап турарда, ого Кудайдыҥ ижин бӱдӱрерге јеҥил болгон (Јарг. 11:40). Ӧрӧги айдылган Сара мынайып айткан: «Улус сени мактап турза, Иегова ла ака-эјелер сени сӱӱп турган деп сезип турадыҥ». Айдарда, ака-эјелеристи мактаар арга табып турактар.

18. Бис нениҥ учун тӧгӱндебес учурлу? Тӧгӱндебей јӱрерине не кирет? (Сарын 15:1, 2).

¹⁸ Тӧгӱндебегер. Иегова тӧгӱнчи улусты, ол эмезе Агару Бичикте айдылганыла, «тӧгӱнчи тилди» кӧрӧр кӱӱни јок (Укаа 6:16, 17). Бӱгӱнги кӱнде улус «тӧгӱндебезеҥ неме болбос» деп айдыжат. Је бис дезе улустыҥ кӧрӱмиле эмес, Иегованыҥ кӧрӱмиле јӱрерге албаданадыс. (Сарын 15:1, 2 кычырыгар.) Бис бир де тӧгӱндебей јадыс эмей, је анайда ок немени јетире айтпай, улустыҥ санаазын булгап саларга, јарымызы чын, јарымызы тӧгӱн неме база айтпай јадыс.

19. Биске база нени ундыбай турар керек?

¹⁹ Коптошпогор (Укаа 25:23; 2 Фес. 3:11). Джулиет айдат: «Кем-кем коп јайып турганын угуп ийзеҥ, коркышту јаман боло берет. Кайдаҥ билер, ол кижи мени де јамандап турган болор бо? Андый кижиге канай бӱдетен?!» Оныҥ учун биске кем-кем коп куучындаарга јатса, куучынды јакшы јанына солып ийер керек (Кол. 4:6).

20. Куучынданар арганы канайып тузаланарга шӱӱп алдаар?

²⁰ Бӱгӱнги кӱнде улустыҥ тили не де аай јок ӱрелип калган. Мынаҥ улам бистерге куучынданар аргабысты чын тузаланарга тыҥ албаданар керек. Куучынданар арганы биске Иегова Кудайыс сыйлаган деп, бир де ундыбактар. Ол бисти бу арганы чын тузаланзын деп кӱӱнзейт. Оныҥ учун бис «сӧстӧ... јозок» болорго акту јӱрегистеҥ албаданып турзаас, Иегова биске бу арганы јарлаар иште, јуунныҥ туштажуларында ла ӧскӧ дӧ ӧйдӧ чын тузаланарга болужар. Удабас бу телекей јоголып калза, Иегованы мактаарга јеҥил болор (Иуда 15). Је бу ӧй келгелекте сарнаачыныҥ айтканын ундыбай јӱректер: «Оозымнаҥ чыккан сӧстӧрим... сеге јарап турзын, о Иегова» (Сар. 19:14).