1. Иисус баштапкы кайкалды кандый айалгада эткен?

 БИСТИҤ эраныҥ 29-чы јылына кайра барактар. Кӱс. Иисус ижин эдип баштады. Удабай ла оныҥ энезин, Марияны, Иисусты бойын, анайда ок оныҥ кезик ӱренчиктерин тойго кычырдылар. Бу той Кана деп јуртта, Назареттиҥ тӱндӱк јанында болор. Назарет — Иисустыҥ чыккан-ӧскӧн јери. Мария кыстыҥ ла уулдыҥ тӧрӧӧндӧриле најылашкан, оныҥ учун айылчылар уткыырга болужат. Је тойдыҥ ӧйинде кысты ла уулды эби јок айалгага тургускадый айалга боло берген b. Кызыл аракы божоп јатты. Байла, тойго ӧйинеҥ ӧткӱре кӧп улус келген. Мария кызыл аракыныҥ божоп јатканын кӧрӱп ийеле, тӱрген ле Иисуска барып: «Олордо аракы јок» — деди (Иоанн 2:1—3). Иисус нени этти? Ол дезе кайкал эдип, тегин сууны «јакшы аракы» эдип ийген (Иоанн 2:9, 10).

2, 3. а) Иисус кандый кайкалдар эткен? б) Иисустыҥ кайкалдарын шӱӱп кӧргӧни нениҥ учун тузалу болор?

² Иисус јерде јӱрерде, мынаҥ да ӧскӧ кӧп кайкалдар эткен c. Иисус бойыныҥ кӱчин канча муҥ улуска болужарга тузаланган. Темдектезе, ол озо баштап, 5 000 кижини, кийнинде — 4 000 эр кижини азыраган. Бу эки учуралда, улустыҥ тоозы, ол тоодо балдарды ла ӱй улусты кожуп ийзе, 27 000-наҥ ажа берген болор  (Матф. 14:15—21; 15:32—38). Иисус бу эки учуралда улусты јаҥыс ла азыраган эмес, је оору-јоболду улусты јаскан да (Матф. 14:14; 15:30, 31). Иисустыҥ канча муҥ улусты азыраганы ла јасканы улусты сӱреен кайкатты!

³ Иисустыҥ эткен кайкалдары сӱреен јаан учурлу. Олор бистиҥ бӱдӱмјибисти тыҥыдат. Бу јӧрмӧлдӧ бис Иисустыҥ кайкалдарынаҥ неге ӱренерис деп ле Иисустыҥ јобожынаҥ ла килемкейинеҥ кандый тем аларыс деп сурактар кӧрӱлер.

4. Иисустыҥ кайкалдарын кычырып тура, Иегова Кудай керегинде нени билип аладыс?

⁴ Иисустыҥ эткен кайкалдары јаҥыс ла ого эмес, је Иегова Кудайыска бӱдӱмјибисти база тыҥыдат. Нениҥ учун дезе кайкалдарды Иисус Иегова Кудайдыҥ болужыла эткен. Агару Бичикте мынайда айдылат: «Назарет јеринеҥ Иисусты Кудай агару тынла майлап, ого ийде-кӱч бергени ле јакшы керектер эдип, Дьяволдыҥ базынчыгында јӱрген улусты јазып јӱргени керегинде. Иисус мыны Кудай оныла кожо болгонынаҥ улам эткен» (Ап. ижи 10:38, ЈТ). Анайда ок ундыбагар: Иисустыҥ айткан сӧстӧри, эткен керектери, ол тоодо кайкалдары, ӱзе Иегова Кудайдыҥ санаазын ла сезимдерин кӧргӱзет (Иоанн 14:9). А эмди Иисустыҥ кайкалдарынаҥ бойыска кандый ӱч ӱредӱ аларысты кӧрӱп ийектер.

5. Кайкалдар эдерге Иисусты не кӱӱнзеткен? (Матфей 20:30—34).

⁵ Баштапкы ӱредӱ. Иисус ла оныҥ Адазы бисти сӱреен тыҥ сӱӱп јадылар. Иисус улусты кыйын-шыразынаҥ јайымдаарга, кайкал эдер ийде-кӱчин тузаланган. Бир катап, кӧзи кӧрбӧй турган эки кижи јайнап туруп, Иисустаҥ болуш сураган. (Матфей 20:30—34 кычырыгар.) Ајардаар ба, Иисус олорды килейле, јазып ийген. Грек глаголдоҥ кӧчӱрилген «буурзак» деген сӧс акту јӱрегинеҥ килегенин темдектейт. Иисустыҥ сӱӱжи улуска килеҥкей болгонынаҥ кӧрӱнет. Шак ла мынаҥ улам Иисус аштап калган улусты азыраган ла капкаш балулу кижини јаскан (Матф. 15:32; Марк 1:41). Иегова — «сӱреен килемкей» (ЈТ) Кудай. Ол до, оныҥ Уулы да бисти тыҥ сӱӱп јадылар. Олорго бистердиҥ кыйын-шырабысты кӧрӧргӧ коркышту ачу (Лука 1:78; 1 Пётр 5:7). Оныҥ учун олор бисти кандый ла тӱбектеҥ јайымдайтан ӧйди тыҥ сакыйдылар!

6. Кудай Иисуска кандый ийде-кӱч берген?

⁶ Экинчи ӱредӱ. Иегова Иисуска улустыҥ уур-кӱчтериниҥ аайы-бажына чыгатан ийде-кӱч берген. Иисустыҥ кайкалдарынаҥ, ол улустыҥ кӱчтериниҥ аайы-бажына чыгып ийер аргалу деп кӧрӧдис. Улус бу кӱчтердиҥ аайына бойыныҥ ийде-кӱчиле качан да чыгып болбос эди. Темдектезе, Иисус кӱчтердиҥ тӧс шылтагын — кинчекти — јоголтор аргалу. Анайда ок бу кинчектеҥ улам болгон каршуны, ол тоодо ӧлӱмди ле оору-јоболды, јоголтор (Матф. 9:1—6; Рим. 5:12, 18, 19). Бого коштой Иисустыҥ кайкалдарынаҥ, ол кандый ла оору-јоболды јазып ийер аргалу, керек дезе божогон до улусты тирилтер аргалу деп кӧрӱнет (Матф. 4:23; Иоанн 11:43, 44). Ол тыҥ јотконды да токтодып ийер аргалу ла улусты калју тындардаҥ јайымдаар  ийде-кӱчтӱ (Марк 4:37—39; Лука 8:2). Карын, Иисуста мындый ийде-кӱч бар!

7, 8. а) Иисустыҥ кайкалдары бисти неде бӱдӱмјилейт? б) Јаҥы јӱрӱмде кандый кайкалды кӧрӧргӧ кӱӱнзейдеер?

⁷ Ӱчинчи ӱредӱ. Кудайдыҥ берген сӧзи Каандык башкарза бӱдӱп калар. Иисустыҥ јердеги эткен кайкалдарынаҥ ол теҥеридеги Каандыктыҥ Кааны болуп башкарза, кандый кайкалдар эдери кӧрӱнет. Сананып ийзеер де, бӱгӱнги кӱнде улуска амыр бербей турган јӱзӱн-јӱӱр ооруларды Иисус јоголтып салза, бистиҥ су-кадыгыс толо кемине једип калар (Иса. 33:24; 35:5, 6; Ачыл. 21:3, 4). Анайда ок бис база качан да аштабазыс ла ар-бӱткенниҥ тӱбегинеҥ улам шыралабазыс (Иса. 25:6; Марк 4:41). Тирилген јууктарысты кӧрӱп, јӱрегис сӱреен јаан сӱӱнчиле толор (Иоанн 5:28, 29). Слер бу кайкалдардыҥ анчада ла кажызын кӧрӧргӧ кӱӱнзейдигер?

⁸ Иисустыҥ кайкалдарынаҥ оныҥ јобожын ла килеҥкейин кӧрӧдис. Бу кылык-јаҥдарга биске де ӱренер керек. Оныҥ учун эки учурал кӧрӱп ийектер. Баштапкызы, Канада той болгоны.

9. Иисус тойдо кандый кайкал эткен? Нениҥ учун? (Иоанн 2:6—10).

⁹ Иоанн 2:6—10 кычырыгар. Тойдо кызыл аракы божоп каларда, Иисус болушпас аргалу болгон. Нениҥ учун дезе Агару Бичикте Мессия кызыл аракы эдер деп судур болбогон. Је сананып  ийзеер де, слердиҥ тойоордо курсак-тамак божой берген болзо, эби јок болор эди дезеер? Оныҥ да учун Иисус алыжып јаткан јииттерди килеп, кайкал эткен. Ол 390 кире литр сууны кызыл аракы эдип ийген. Иисус мындый кӧп аракыны бу билеге болуш болзын деп эткен болор. Олор тойдыҥ кийнинде бу аракыныҥ арткан-калганын садып ийеле, акча да эдип алар эди. Бу јииттер канайып тыҥ сӱӱнди не!

10. Иоанныҥ 2-чи бажалыгынаҥ нени билип аладыс? (Јурукты база кӧрӱгер.)

¹⁰ Иоанныҥ экинчи бажалыгына ајарып ийектер. Иисус кӱптерге сууны бойы урды ба? Јок, ол јалчыларды сураган (6, 7 ӱлгерлер). Нениҥ учун дезе Иисус бойына ајару эдерге кӱӱнзебеген. Ол аракыны да эделе, оны тойды башкарып турган кижиге бойы апарбаган. Аракыны јалчыларды апарзын деген (8 ӱлгер). Сананып ийзегер, Иисус улустыҥ алдына турала, колына аракыны алып: «Амзагар, улустар, мениҥ эткен аракымнаҥ!» — деп айдар беди?

11. Иисустыҥ Канада эткен кайкалынаҥ бис неге ӱренедис?

¹¹ Иисустыҥ бу кайкалынаҥ неге ӱренедис? Јобош болорго. Иисус сууны кызыл аракы эдип ийгениле бир де мактанбаган. Ол нени де этсе, качан да мактанбай туратан. Карын, бастыра макты ла кӱндӱни теҥеридеги Адазына јетирген (Иоанн 5:19, 30; 8:28). Бис Иисус чылап јобош болзоос, бойыстыҥ јеткен једимдерисле база качан да мактанбазыс. Иеговага эдип турган ижисти бойыстыҥ кӱчисле эмес, карын, теҥеридеги Адабыстыҥ ийде-кӱчиле эдип турганыс деп сананарыс (Иер. 9:23, 24). Јӱк ле Иегова Адабыс бастыра макты ла кӱндӱни алар учурлу. Бис оныҥ болужы јогынаҥ нени эдер эдис? (1 Кор. 1:26—31).

12. Бис база кандый айалгада Иисус чылап јобош болор аргалу? Тем куучындап беригер.

¹² Бис Иисус чылап база кандый айалгада јобош болорыс? Темдектезе, ака болушчы ишчи болуп турган карындашка баштапкы куучын-эрмегин белетеерге болушкан болзын. Оноҥ, карындаштыҥ куучын-эрмеги јуунга сӱрекей јараган. Куучын-эрмектиҥ кийнинде ака-эјелердиҥ бирӱзи аксагалга базып келеле, мынайда айткан болзын: «Карындаштыҥ куучын-эрмеги кандый јакшы болгон дезеҥ?» Аксагал: «Эйе. Билериҥ бе, мен ого канча кире болушкам?» — деп айдар беди? Ол эмезе: «Мен сенле јӧп. Ол учун тыҥ сӱӱнип јадым!» — деп айдар эди бе? Бис јобош болзоос, та кемге де болушканыс учун улус бисти мактап ийзин деп сакыбай турарыс. Нениҥ учун дезе Иегова Адабыс бистиҥ јакшы керектеристи кӧрӱп турган ла баалап турган деп оҥдоп јадыс (Матфей 6:2—4 тӱҥдештиригер; Евр. 13:16). Иисус чылап јобош болорго албаданып турзаас, Иегованы сӱӱндиредис (1 Пётр 5:6).

13. Иисус Наин деп каланыҥ јанында нени кӧргӧн? Ол нени этти? (Лука 7:11—15).

¹³ Лука 7:11—15 кычырыгар. Эмди дезе, Иисустыҥ јерде јӱрген ӧйиниҥ ортозы кирезинде не болгонын кӧрӱп ийектер. Иисус Галилей јериндеги Наин деп каладӧӧн барып јат. Бу кала Шунем деп каланыҥ јанында турган. Ондо 900 јыл кире кайра судурчы Елисей бир ӱй кижиниҥ божогон уулын тиргискен (2 Каан. 4:32—37). Иисус каланыҥ  эжигине јууктап келерде, сӧӧк чыгарып јаткан улус каланаҥ чыгып јатты. Бу коркышту јаан ачу-корон, нениҥ учун дезе тул ӱй кижиниҥ сок јаҥыс уулы божогон. Оныла кожо каланаҥ кӧп улус барып јатты. Иисус мыны кӧрӱп, улусты токтодып ийеле, јаан кайкал эткен — тул ӱй кижиниҥ уулын тиргизип ийген! Бу кайкал Сӱӱнчилӱ јарда бичилген Иисустыҥ божогон улусты тиргискен ӱч учуралдыҥ баштапкызы болгон.

14. Луканыҥ 7-чи бажалыгынаҥ нени билип аладыс? (Јурукты кӧрӱгер.)

¹⁴ Луканыҥ 7-чи бажалыгында не айдылганын кӧрӱп ийектер. Ајардаар ба, 13-чи ӱлгеринде ачу коронго бастырган ӱй кижини «кӧрӧлӧ», Иисус «ого буурза[ган]» деп айдылат? Ӧскӧртӧ айтса, божоп калган уулчагыныҥ сӧӧгин апарып јадарда, бу ӱй кижиниҥ ыйлап турганын Иисус кӧрӧлӧ, оны килеген. Ол оны јӱк ле карамдай берген эмес, је килей бергенин керектериле де кӧргӱскен. Озо баштап Иисус ого јымжак эдип: «Ыйлаба» — деп айткан. Оноҥ уулчагын тиргизип ийеле, «энезине берип ийди» (14, 15 ӱлгерлер).

15. Наин деп каланыҥ јанында Иисустыҥ эткен кайкалы бисти неге ӱредет?

¹⁵ Иисустыҥ бу кайкалы бисти неге ӱредет? Ачу-коронго алдырган улусты килеер керек. Је бис Иисус чылап божогон кижини тиргизип болбос то болзоос, олордыҥ јуук улузына канайып, качан болужарын кӧрӱп турарыс. Оныҥ учун биске кижини јӱк ле ичисте карамдаар керек эмес, је ого болужып, оны токунадар керек (Укаа 17:17; 2 Кор. 1:3, 4; 1 Пётр 3:8) d. Кезикте андый кижиге тоолу сӧс тӧ айтсаас, ол эмезе бир кичинек болужып та ийзеес, јаан болуш болор.

16. Кызычагын јылыйткан эјениҥ сӧстӧринеҥ неге ӱренедис? (Фотојурукты база кӧрӱгер.)

¹⁶ Бир катап мындый учурал болгон. Канча да јыл кайра јуунныҥ туштажузында  кожоҥныҥ ӧйинде бир эје база бир эјениҥ ыйлап турганын кӧрӱп ийген. Бу кожоҥ тирилиш керегинде болгон. А ол эјениҥ кызычагы божогоны јаан удабаган. Оныҥ учун байагы эје кожоҥныҥ ӧйинде бу эјениҥ јанына базып келеле, оны кучактап, оныла кожо кожоҥды учына јетире кожоҥдоп ийген. Кызычагын јылыйткан эје бу учуралды эске алып, мынайда куучындаган: «Мен ол кӱн ака-эјелердиҥ изӱ сӱӱжин кӧргӧм». Карын бу эје айылында отурып калбай, јуунныҥ туштажузында болгонына сӱӱнген. База ол мындый сӧстӧр айткан: «Бот бу не, мында, — Каандыктыҥ Туразында, бис ака-эјелердиҥ болужын алар аргалу». Кунугып ла санааркап јӱрген улуска бир де кичинек болушканысты Иегова кӧрӱп, баалап јат деп, бис бир де алаҥзыбас аргалу (Сар. 34:18).

17. Бу јӧрмӧлдӧҥ нени билип алдыс?

¹⁷ Сӱӱнчилӱ јарда бичилген Иисустыҥ кайкалдары бистиҥ бӱдӱмјибисти тыҥыдат. Бу кайкалдар бисти Иегова ла Иисус тыҥ сӱӱп јат деп ле Иисус улустыҥ кӱчтерин јоголтып салар деп бӱдӱмјилеп јат. Анайда ок Иегованыҥ айткан сӧзи ончозы бӱдӱп калар деп бӱдӱмјиленедис. Оныҥ эткен кайкалдарын шӱӱп сананып тура, Иисустыҥ кылык-јаҥынаҥ неге ӱренеристи сананып кӧрӱгер. Мыны Агару Бичикти таҥынаҥ ӱренген тушта эмезе билелик бажырышта не шиҥдеп кӧрбӧс? Анайып, кӧп эрјинелер табып алараар. Билип алганаарды улусла ӱлежип туругар. Бу дезе бойоордыҥ да, слерди уккан улустыҥ да бӱдӱмјизин тыҥыдар (Рим. 1:11, 12).

18. Келер јӧрмӧлдӧ нени кӧрӧрис?

¹⁸ Агару Бичикте Иисустыҥ улусты тиргискениниҥ ӱч учуралы бичилген. Бу учуралдардыҥ ӱчинчизи Иисустыҥ божоорынаҥ озо јаан удабай болгон. Бу учуралда Иисус божогонынаҥ бери тӧрт кӱн ӧдӱп калган јуук најызын тиргискен. Иисустыҥ эткен бу кайкалынаҥ бис неге ӱренер аргалу? Тирилиш болор деп бӱдӱмјисти бу учурал канайып тыҥыдар? Бу сурактардыҥ каруулары келер јӧрмӧлдӧ шӱӱжилер.