«Бир катап тӧрӧӧним менле керижип баштаарда, оны мойнынаҥ тудала, бакрулдап баштагам. Оны чек ле ӧлтӱрип ийер кӱӱним келген» (Пол).

«Мен айылда кичинек ле немеге јарыла беретем. Колыма ла кирген немени — балдарымныҥ ойынчыктары да болзын, мебель де болзын — ӱзе одо согуп салатам» (Марко).

Бис ӧйинеҥ ӧткӱре мынайып кылыктанбай турган болорыс. Је андый болзо биске ончобыска кезикте бойысты тудунарга јеҥил эмес болот. Нениҥ учун дезе бис баштапкы кижинеҥ, Адамнаҥ улам кинчектӱ болуп калганыс (Рим. 5:12). Кезик улуска, темдектезе Пол ло Маркого бойын тудунарга кӱч болот. Кезиктери бойлорыныҥ ла санааларына бастыртып, ӱзе ле немени јаман деп кӧрӧт. А кезиги дезе, секс керегинде санааларыла тартыжат, ол эмезе аракыдап ийетен эмезе наркотиктер тузаланып ийетен кӱӱниле тартыжат.

Бойын тудунып билбес кижи бош салынып ийердеҥ айабас. Је бош салынбаска нени эдер керек? Бойын тудунып билерине ӱренер керек. Бу кылык-јаҥ агару тынныҥ тӱжӱмине кирет (Гал. 5:22, 23). Мыныла колбой мындый ӱч сурак кӧрӱп ийерис: 1) бойын тудунып билер кижи кандый болот? 2) Нениҥ учун бойын тудунып билер керек? 3) Бу кылык-јаҥга ӱренерге, нени эдер керек? Анайда ок бойысты тудунып болбой калзаас, нени эдерин кӧрӱп ийерис.

Бойын тудунып билер кижи кажы ла келген кӱӱнин бӱдӱрбей јат. Андый кижи Кудайды ачындырбаска нени айдарын, нени эдерин јазап сананып турат.

Бойын канайып тудунарыныҥ эҥ јакшы темин Иисус кӧргӱскен. Агару Бичикте мынайып айдылат: «Оны јамандаарда, Ол удура јамандабаган; шыралап јӱрӱп, коркытпаган, је мыны эдерин Чындык Јаргычыга бӱдӱмјилеген» (1 Петр 2:23). Иисустыҥ ӧштӱлери оны керӱ агашка кадайла, ого каткырыжып турарда, Иисус олорго бир де удурлашпаган (Матф. 27:39—44). Кудай јаҥныҥ башчылары «Иисустыҥ сӧзинеҥ јик табар» деп јӧптӧшкилеп те аларда, Иисус олорло сӧс блаашпаган (Матф. 22:15—22). Анайда ок чугулданып калган иудейлер оны ташла шыбаларга да турарда, ол биске сӱрекей јакшы тем кӧргӱскен. Иисус олорго удурлашпай, «јажынып, байзыҥнаҥ чыгала», јӱре берген (Иоанн 8:57—59).

Бис Иисус ла чылап бойысты тудунып болорыс па? Кӧп саба учуралдарда эйе. Апостол Петр мынайып бичиген: «Христос бисти Оныҥ изиле барзын деп, биске тем артырып, бис учун шыралаган» (1 Петр 2:21). Бис толо кемдӱ эмес те болзоос, Иисус чылап бойысты тудунып ийерис. Је нениҥ учун бойын тудунып билер керек?

Тудуныш јогынаҥ Иегованыҥ јарадузын алып болбозыс. Иеговага кӧп јылдардыҥ туркунына да иштеп турган болзоос, је бойыстыҥ айткан сӧстӧристи ле эткен керектеристи ајаруга албай турзаас, Иеговала колбуларысты ӱреп салардаҥ айабазыс.

«Јердеги улустаҥ ончозынаҥ эҥ јобош болгон» Моисейдиҥ учуралын эске алып ийектер (Тоол. 12:3). Ол канча јылдарга Израиль албатыныҥ комыдаганын чыдажып уккан. Је бир катап тудунып болбой калган. Израиль албаты база ла катап суу јетпей турганына комыдап баштаарда, Моисей чугулдана берген. Ол: «Угугар тӱймечилер! Не, бис слерге суу чыгарып берек пе?» — деп, кату айткан (Тоол. 20:2—11).

Моисей бойын тудунып болбогон. Ол суу чыгарып, кайкал эткен Иегова Кудайды макка кӧдӱрбеген (Сар. 106:32, 33). Мынаҥ улам Иегова оны Ханаан јерге кийдирбеген (Тоол. 20:12). Оныҥ учун Моисей божоордыҥ божогончо бойын јинген болор (Јаҥ. т. 3:23—27).

Бис бу учуралдаҥ неге ӱренедис? Чындыкта јӱргенис удап та калган болзо, бисти кыртыштандырып эмезе јастырып турган улусла бис јаантайын тоомјылу куучындажар учурлу (Еф. 4:32; Кол. 3:12). Јаан улуска су-кадыгы уйадаганынаҥ улам чыдамкай болорго кӱч болордоҥ айабас. Је Моисейдиҥ темин ундыбай турактар. Бис бойысты тудунып болбогоныстаҥ улам Иеговага канча јылдардыҥ туркунына чындык иштегенис калас болзын деп кӱӱнзебей јадыс. Андый болордо, мындый сӱреен керектӱ кылык-јаҥга ӱренип аларга, биске нени эдер керек?

Агару тын сурагар. Оны нениҥ учун сураар керек? Нениҥ учун дезе тудуныш — агару тынныҥ тӱжӱминиҥ бирӱзи. А Иегованаҥ агару тын суразаас, ол биске оны берип јат (Лука 11:13). Иегова агару тынныҥ болужыла биске бойысты тудунатан ийде-кӱч берет (2 Кор. 4:7). Анайда ок Иегова ӧскӧ дӧ јакшы кылык-јаҥдарга ӱренип аларга болужат, ол тоодо сӱӱшке. Мынаҥ улам биске бойысты тудунып турарга јеҥил болот (1 Кор. 13:5).

Тудунып болбогодый неле-немедеҥ тууралап туругар. Темдектезе, јаман немеге туштап калгадый сайттарга кирбегер. Анайда ок Кудайга јарабай турган соот-јыргалдардаҥ кыйып туругар (Еф. 5:3, 4). Ӧскӧртӧ  айтса, јастыра немелерге кийдиргедий неле немедеҥ тууралап турар керек (Укаа 22:3; 1 Кор. 6:12). Темдектезе, кем-кем балыр керек этпеске романтический бичиктерди ле кинолорды бир де кычырбаска ла кӧрбӧскӧ бек сананып алар.

Мынайып јӱрерге јеҥил эмес болордоҥ айабас. Је бойыстыҥ јаныстаҥ бастыра кӱчисле албаданзаас, Иегова биске бойысты тудунатан ийде-кӱч берер (2 Петр 1:5—8). Ол биске јаман санаалар сананбаска, јаман сӧстӧр айтпаска ла јаман керектер этпеске болужар. Мындый учурал јӧрмӧлдиҥ бажында айдылган Пол ло Маркодо болгон. Олор бойын тудунып ӱренип алган. Эмди база бир аканыҥ темин кӧрӱп ийектер. Ол машиналу маҥтадып барып јадала, бойын тудунып болбой калала, кезикте ӧскӧ водительдерле керижип те туратан. Бу ака бойын тудунып турарга нени эткен? Ол айдат: «Мен кажы ла кӱн Иеговага коркышту тыҥ мӱргӱп туратам. Мен тудуныш керегинде јӧрмӧлдӧр кычырып туратам ла бу темала колбой библиялык ӱлгерлер ӱренип туратам. Ого мен канча јылдар ӱренип јадым. Эмди де кӱнӱҥ ле эртен тура бойымды тудунар керек деп сананып аладым. Анайда ок кайдӧӧн дӧ меҥдебеске айылдаҥ эмеш эрте чыгарга албаданадым».

Кезикте бис бойысты тудунып болбой каладыс. Андый айалгада Иеговага мӱргӱӱрге тыҥ уйалар болорыс. Је мындый ӧйдӧ эҥ ле керектӱ неме, мӱргӱӱл болот. Оныҥ учун Иеговага капшай ла мӱргӱп болуш сурагар. Ол слердиҥ јаманаарды таштазын деп јайнагар, анайда ок мынайып база качан да јастырбаска бек шӱӱп алыгар (Сар. 51:9—11). Иегова слерди укпас деп качан да сананбагар (Сар. 102:17). Апостол Иоанн Кудайдыҥ Уулыныҥ каны бисти «кандый ла кинчектеҥ арутайт» деп эске алындырат (1 Иоанн 1:7; 2:1; Сар. 86:5). Иегова бисти улус канча да катап јаман эткен болзо, олордыҥ јаманын таштазын деп кӱӱнзедет. Айдарда, Кудай бойы да бистиҥ јаманысты таштаар (Матф. 18:21, 22; Кол. 3:13, ЈК 2003).

Иегова Моисейдиҥ бойын тудунып болбой калганына тыҥ ачынган да болзо, оныҥ јаманын таштап ийген. Анайда ок Агару Бичикте Моисей Иеговага сӱрекей тыҥ бӱткен деп айдылат (Јаҥ. т. 34:10; Евр. 11:24—28). Моисей бойыныҥ јастыразынаҥ улам Ханаан јерге кирбеген де болзо, Иегова удабас оны јердеги райда тиргизип, ӱргӱлји јӱрӱм сыйлаар. Биске де, јердеги райда јӱрерге турган болзоос, бойысты тудунарга оноҥ ло ары ӱренер керек (1 Кор. 9:25).