1. Иосифте кандый ченелте болгон? Ол нени этти?

 ИАКОВТЫҤ уулына, Иосифке, коркышту јаан ченелте болгон. Ого сӱмелӱ ӱй кижи: «Мениле кожо тӧжӧккӧ јат!» — деген. Бу ӱй кижи Потифар деп кижиниҥ ӱйи болгон. Је Иосиф бир де алаҥзу јогынаҥ бу ӱй кижинеҥ кача берген. Бӱгӱнги кӱнде кезик улус кайкаар болор: бу Иосиф андый ӱй кижиге канай јайылбады не? Оныҥ ээзи Потифар айылында да јок болгон. Анайда ок бу ӱй кижи тегин кул кижиниҥ, Иосифтиҥ, јӱрӱмин кожо конорго јӧпсинбегени учун оноҥ кӱч эдип салар аргалу болгон. Андый да болзо, Иосиф бу јылбыҥдууш ӱй кижиниҥ јапшынарга сананганын бир де јууктатпаган. Нениҥ учун? Иосиф мынайда айткан: «Кудайдыҥ алдына мындый кинчекти, кылыкты мен канайып эдетем?» (Баш. 39:7—12).

2. Эш-нӧкӧри эмес кижиле коноры Кудайдыҥ кӧзинде кинчек деп, Иосиф кайдаҥ билген?

² Эш-нӧкӧри эмес кижиле коноры коркышту уур кинчек деп, Иосиф кайдаҥ билген? Моисейдиҥ јасагында: «Эш-нӧкӧриҥнеҥ ӧскӧ кижиле конбо» — деп, јарт айдылып калган (Чыг. 20:14). Је Иосиф бу јасактаҥ 200 јыл озо јаткан. Андый да болзо, Иосиф Иегованы јакшы билген, оныҥ учун балыр керекке Иегованыҥ кӧрӱмин билетен. Темдектезе, Иосиф карган энезиниҥ энезин, Сарраны, Иегова эки эр кижинеҥ канайып корулаганын билер болгон. Анайда ок андый ла учуралда Иегова Исаактыҥ ӱйин, Ревекканы, канайып корулаганын билген (Баш. 2:24; 12:14—20; 20:2—7; 26:6—11). Бу учуралдарды шӱӱп сананып, Иосиф, Иегованыҥ кӧрӱмиле болзо, биледе јӱк ле бир эр кижи ле бир ӱй кижи болор јаҥду деп, оҥдоп алган. Иосиф Иегованы сӱӱгени учун, оныҥ чындык нормаларын сӱӱп, бӱдӱрип јӱретен.

3. Бис нени шӱӱжерис?

 ³ Слер чындык болорын сӱӱп турганаар ба? Сӱӱп турганаар деп, бис алаҥзыбай јадыс. Је бис толо кеминде эмес деп ундыбас керек. Бис ајарыҥкай болбозоос, бу телекей бисти јакшыга ла јаманга бойыныҥ кӧрӱмине ӱредип салар (Иса. 5:20; Рим. 12:2). Оныҥ учун чындык болоры ол не дегени ле оны нениҥ учун сӱӱр керек деп шӱӱжип ийектер. Оныҥ кийнинде Иегованыҥ нормаларын оноҥ тыҥ сӱӱрге болужатан алтамдар кӧрӱп ийерис.

4. Кезик улуста чындык болоры дегени керегинде кандый јастыра санаалар болот?

⁴ «Чындык кижи» деп уксаар, слердиҥ санаагарда кандый кижи јуралат? Кезик улустыҥ санаазыла болзо, ол билееркек, јаантайын ла улусты ӱредип турар, улустаҥ бойын бийик тудар кижи. Је Иеговага бу мындый кылык-јаҥдар чек јарабай јат. Иисус та бойыныҥ ӧйинде кудай јаҥныҥ башчыларын, бойлоры нормалар сананып тапканы учун кату јаргылаган. Бойын чындык деп сананып турганы ла чыннаҥ ла чындык болоры чек эки башка неме.

5. Агару Бичикле болзо, чындык болоры нени темдектейт? Темдер куучындап беригер.

⁵ Чындык болоры сӱреен јараш кылык-јаҥ. Кыскарта айтса, чындык болоры — Иегованыҥ нормаларын бӱдӱрерин темдектейт. Агару Бичикте «чындык болоры» деп кӧчӱрилип турган сӧстӧр эҥ ле бийик нормаларла, ӧскӧртӧ айтса Иегованыҥ нормаларыла, јӱрӱп турган кижи керегинде айдылза тузаланылат. Темдектезе Иегова садучыларга бир де тӧгӱндебезин деп јакарган. Ол олорго: «Слердиҥ гирялар... чын болзын» — деген (Јаҥ. т. 25:15). Бу ӱлгерде јебрен еврей тилдеҥ кӧчӱрилген «чын» деп сӧсти, «тӧгӱндебес» ле «чындык болоры» деп кӧчӱрерге јараар. Айдарда, Кудайдыҥ кӧзинде чындык болорго турган кижи ижинде де, ӧскӧ дӧ керектеринде качан да тӧгӱндебей јат. Андый кижи справедливостьты сӱӱп јат. Ол справедливость јогына туштаган кижиниҥ шыразын кӧрӱп, чыдажып отурбай јат. Чыннаҥ ла чындык кижи Иегованыҥ кӱӱнин бӱдӱрип турарга кӱӱнзейт (Кол. 1:10, ЈТ). Оныҥ учун ол кандый бир шӱӱлтеге келердеҥ озо, Иегованыҥ кӧрӱм-санаазын шӱӱп сананат.

6. Бис нениҥ учун Иегованыҥ тургускан јакшыныҥ ла јаманныҥ нормаларыла јӱрерге кӱӱнзейдис? (Исайя 55:8, 9).

⁶ Иегова — Чындыктыҥ тӧзӧӧчизи. Оныҥ учун Агару Бичикте ол «чындыктыҥ айылы» деп адалат (Иер. 50:7). Иегова Јайаачы болордо, јаманныҥ ла јакшыныҥ нормаларын јӱк ле ол тургузар јаҥду. Улус кинчектӱ ле толо кеминде эмес, а Иегова толо кеминде Кудай. Оныҥ учун нези јакшы, нези јаман ол бистеҥ јакшы билет (Укаа 14:12; Исайя 55:8, 9 кычырыгар). Андый да болзо, бис Иегованыҥ јараш кылык-јаҥдарындый кылык-јаҥдарлу этире јайалган болорыста, оныҥ чындык нормаларыла јӱрер аргалу болодыс (Баш. 1:27). Биске оныҥ чындык нормаларыла јӱрерге јарап јат! Адабысты сӱӱп турганыстаҥ улам ого тӱҥейлежерге кӱӱнзейдис (Эф. 5:1).

7. Нениҥ учун јӱрӱмниҥ кажы ла јанында кандый бир нормалар керек? Темдер куучындап беригер.

⁷ Бис Кудайдыҥ тургускан јакшыныҥ ла јаманныҥ нормаларын бӱдӱрип турзаас, бойыска ла јаан туза болор. Нениҥ учун? Нениҥ учун дезе сананып ийзеер де, кажы ла банк акчаныҥ курсын бойы тургузып турган болзо, не болор эди? Ол эмезе строительный компаниялар бойлорыныҥ ла нормаларын ла  ээжилерин тургузып турган болзо? Бу ӱзе неме јайрадуга экелер эди. Эмезе врачтар медицинаныҥ стандарттарын керекке албай турган болзо, кӧп улустыҥ јӱрӱми ӱзӱлер эди. Айдарда, бу нормалар бистиҥ јӱрӱмисти корулап јат. Анайып ла Кудайдыҥ тургускан нормалары бисти корулайт.

8. Чын јӱрерге кӱӱнзеп турган улусты кандый кайрал сакыйт?

⁸ Иегова оныҥ чындык нормаларыла јӱрӱп тургандарга кайрал берет. Ол мынайда айткан: «Чындык улус јерди энчиленип, анда јажын-чакка јадар» (Сар. 37:29). Сананып кӧрзӧӧр, бастыра улус Кудайдыҥ чындык нормаларыла јӱрзе, јердиҥ ӱстинде амыр-энчӱ, бирлик, ырысту јӱрӱм болор. Иегова биске шак ла мындый јӱрӱм кӱӱнзеп турган эмей. Оныҥ да учун бис чындык јӱрерин канайып сӱӱбейтенис. Је бу сӱреен јараш кылык-јаҥды оноҥ тыҥ сӱӱрге биске не болужар? Ӱч алтам кӧрӱп ийектер.

9. Чындык болорын сӱӱрге биске не болужар?

⁹ 1 алтам. Јакшыныҥ ла јаманныҥ нормаларын тургусканды сӱӱгер. Чындык болорын сӱӱрге, јаманныҥ ла јакшыныҥ нормаларын тургускан Кудайга сӱӱжисти тыҥыдар керек. Бис Иегованы канча ла кире тыҥ сӱӱзеес, оныҥ принциптериле, јасактарыла оноҥ јакшы јӱрерге кӱӱнзеерис. Адам ла Ева Иегованы тыҥ сӱӱген болзо, оныҥ јасактарын качан да буспас эди (Баш. 3:1—6, 16—19).

10. Авраамга Иегованы јакшы оҥдоп аларга не болушкан?

¹⁰ Адам ла Ева чылап кинчек этпеске, биске не болужар? Иегованыҥ кылык-јаҥын ла оныҥ кӧрӱм-санаазын шӱӱп сананар керек. Ол тушта Кудайга сӱӱжис тыҥыыр. Авраамныҥ учуралын кӧрӱп ийектер. Ол Иегованы акту јӱрегинеҥ сӱӱген. Кезикте Авраам Иегованы оҥдобой до турган болзо, је кородоп айдынардыҥ ордына, Иегованы оноҥ јуук билип аларга албаданган. Темдектезе, Иегова Содом ло Гоморраны јоголторго јадарда, Авраам: «Бастыра јер-телекейдиҥ Јаргычызы акту улусты кинчектӱлерле кожо јоголтпос эмей?» — деп сананган болор. Иегова анайып этпес деп, Авраам билер болгон. Оныҥ учун ол јобош тудунып, Иеговага бир канча сурактар берген, а Иегова оныҥ сурактарына каруузын айдып берген. Учында Авраам, Иегова кажы ла кижиниҥ јӱрегин шиҥдеп кӧрӱп турган ла чындык улусты чындык эмес улусла кожо качан да јоголтпос деп, оноҥ тыҥ бӱдӱмјиленип алган (Баш. 18:20—32).

11. Авраам Иегованы сӱӱген ле ого бӱткен деп, нениҥ учун айдарга јараар?

¹¹ Авраамныҥ јӱрегине Содом ло Гоморра керегинде Иеговала куучындашканы коркышту тереҥ кирген болор. Оныҥ учун Авраам теҥеридеги Адазын оноҥ тыҥ баалап, сӱӱп баштаган. Је канча да јылдар ӧткӧн кийнинде Авраамныҥ бӱдери оноҥ тыҥ ченелип јат. Иегова оны сӱӱген уулын тайылгага экелзин деп сураган. Бу ӧйдӧ Авраам алдындагызына кӧрӧ, Иеговага удура бир де сӧс айтпай, Иегова нени айткан оны ла эдип јат. Бу јакылтаны бӱдӱрерге белетенип тура, Авраамныҥ јӱреги коркышту тыҥ сыстаган болор. Андый да болзо, ол Иегованы бодоп ло неме сурабас, чындык Кудай деп билген. Апостол Павелдиҥ сӧстӧрин кӧрзӧӧс, Авраам Иегова оныҥ сок јаҥыс кару уулын тиргизип ийер деп бӱткен (Евр. 11:17—19). Нениҥ учун дезе Иегова, Исаак сӱреен јаан албатыныҥ ада-ӧбӧкӧзи болор деп, бойы айткан болгон. А бу сӧстӧрди Иегова Авраам балдар јок  тужында айткан. Айдарда, Авраам Иегованы тыҥ сӱӱген. Ол качан да јастыра неме этпей турган деп, бир де алаҥзыбай бӱткен. Ого коркышту кӱч болгон до болзо, је ол Кудайга акту јӱрегинеҥ бӱдӱп, оныҥ сӧзинеҥ бир де чыкпаган (Баш. 22:1—12).

12. Бис Авраамга канайып тӱҥейлежерис? (Сарын 73:28).

¹² Бис Авраамга канайып тӱҥейлежерис? Биске Иегова керегинде билгиристи там ла тыҥыдар керек. Ол тушта бис Иеговага оноҥ јуук болорыс ла оны оноҥ тыҥ сӱӱрис. (Сарын 73:28 кычырыгар.) Бистиҥ чыгарып јаткан кандый бир јӧбистеҥ Иегованыҥ кӱӱн-санаазы кӧрӱнип турзын деп, уйадысты ӱредер керек (Евр. 5:14). Бу кандый тӱжӱм экелер? Бисти кандый бир кижи јаман керекке кийдирерге турза, бис качан да јӧпсинбезис. Анайда ок Иегованыҥ јӱрегине ачу эдетен ле бистиҥ јуук колбуларысты ӱрейтен кандый бир санааны да качан да јууктатпазыс. Чындык болорын бис база канайып сӱӱр аргалу?

13. Бис чындык болорго нени эдер аргалу? (Укаа сӧстӧр 15:9).

¹³ 2 алтам. Чындык болорын сӱӱрин кӱнӱҥ сайын тыҥыдыгар. Иегованыҥ чындык нормаларын сӱӱрин, кажы ла кӱн балтырларды тыҥытканы чылап тыҥыдар керек. Ол бистеҥ эдип болбос неме некебей јат (Сар. 103:14). Иегова «чындык болорго албаданып тургандарды» сӱӱп јат. (Укаа сӧстӧр 15:9 кычырыгар.) Слер агару ишке туружарга, бойоорго кандый бир амаду тургузып алзаар, ого јединерге албаданып турганаар дезеер? Кудайдыҥ чындык нормаларыла јӱрерге, анайып ла албаданар керек. Ол тушта Иегова биске бу кылык-јаҥды оноҥ тыҥ сӱӱрге болужар (Сар. 84:5, 7).

14. «[Чындыктыҥ] кӧӧ-куйагы» ол не, ол биске неге керектӱ?

¹⁴ Иегова бойыныҥ Сӧзи ажыра, чындык болоры — уур јӱк эмес деп, јымжак айдып берет (1 Иоанн 5:3). Бу кылык-јаҥ биске карын да кору болот, ол биске кӱнӱҥ сайын керектӱ. Мында апостол  Павелдиҥ кӧгӱс јепселдер керегинде бичигени санаабыска кирет (Эф. 6:14—18). Олордыҥ кажызы христианныҥ јӱрегин корулап турган? «[Чындыктыҥ] кӧӧ-куйагы» — Иегованыҥ чындык нормалары. Канайып кӧӧ-куйак кижиниҥ јӱрегин корулап турган, анайып ла Иегованыҥ нормалары кӧгӱс јӱректи корулайт. Бу кӧгӱс јепселдердеҥ бистиҥ јӱрӱмис камаанду. Олорды кийип јадала, кӧӧ-куйакты ундыбай турар керек (Укаа 4:23).

15. Чындыктыҥ кӧӧ-куйагын кийип аларга нени эдер керек?

¹⁵ Чындыктыҥ кӧӧ-куйагын кийип аларга нени эдер керек? Кӱнӱҥ сайын Иегованыҥ чындык нормаларыла јӱрер керек. Ол тушта кӧӧ-куйакта когыс јер болбос. Темдектезе, мындый сурактарды шӱӱп сананып туругар: не керегинде куучындажарын, кандый кожоҥдор угарын, кандый кино кӧрӧрин, кандый бичиктер кычырарын. Бойоордоҥ мынайып сурагар: «Мен јӱрегимдӧӧн нени кийдирерге тургам? Иеговага бу јараар ба? Ол эмезе бу керектер Иеговага јарабай турган балыр јӱрӱмди, базынышты, ачыркашты ла јаҥыс бойын сананарын јилбилӱ эдип кӧргӱзип турган ба?» (Флп. 4:8). Кӱнӱҥ сайын Иегованыҥ кӱӱн-табыла јӱрӱп турзаар, оныҥ чындык нормалары слердиҥ јӱрегерди корулаар.

16, 17. Исайя 48:18 бисти Иегованыҥ чындык нормаларыла јӱрӱп болорыс деп канайып бӱдӱмјилейт?

¹⁶ Слерде Иегованыҥ чындык нормаларыла кӱннеҥ кӱнге, јылдаҥ јылга јӱрӱп болбозым деп санаалар болгон бо? Болгон болзо, Исайя 48:18-те (кычырыгар) бичилген тӱҥдештирӱни сананып ийигер. Бу сӧстӧрлӧ болзо, бистиҥ чындык болгоныс «талайдыҥ толкуларындый болор». Слер учы-кыйузы кӧрӱнбей турган талайдыҥ јарадында турганаар деп сананып ийигер. Талайдыҥ толкулары ээчий-деечий келип, јаратка согулып турганын кӧрӧдӧӧр. Талайдыҥ сӱреен јараш толкуларын кӧрӱп, бу толкулар удабас токтоп калар деген санаа слерге келер бе? Јок эмей! Бу толкулар канча муҥ јылдардыҥ туркунына болгон, ол оноҥ ло ары андый болор.

¹⁷ Кудайга чындык болгоноор талайдыҥ толкуларындый болор аргалу. Ӧскӧртӧ айса, слер Иегованыҥ чындык принциптериле јӱрӱп ийереер. Мыны канайып эдер? Кандый бир шӱӱлтеге келердеҥ озо, Иегова слердеҥ нени сакып турган деп сананып туругар. Иегованыҥ нормаларыла јӱрерге кӱч болуп турза, теҥеридеги Адагар јаантайын слердиҥ јанаарда деп ундыбагар. Ол слерге оныҥ чындык нормаларыла кӱннеҥ кӱнге, јылдаҥ јылга јӱрерге болужар (Иса. 40:29—31).

18. Улусты нениҥ учун бойыстыҥ кӧрӱмисле јаргылабас керек?

¹⁸ 3 алтам. Јаргыны Иеговага беригер. Бис Иегованыҥ нормаларыла јӱрерге бастыра ийде-кӱчистеҥ албаданып јадыс. Је јӱк ле мениҥ кӧрӱмим чын деп сананып, улусты јаргылабас керек. Улусты јабыс кӧрӧрдиҥ ордына, бастыра јер-телекейдиҥ Јаргычызы — Иегова деп ундыбагар (Баш. 18:25). Ол биске андый јаҥ бербеген. Оныҥ учун Иисус: «Јаргылабагар, ол тушта слерди де јаргылабас» — деп айткан (Матф. 7:1) b.

19. Иосиф јаргыны Иегованыҥ колына берген деп недеҥ кӧрӱнет?

¹⁹ Эмди ойто Иосифтиҥ темине кайра  бурылактар. Улус ого коркышту јаман баштанза да, ол олорды јаргылабайтан. Бир катап акалары оны јабарлап, кулданышка садып ийеле, адазына Иосифти божоп калган дешкен. Је канча јылдар ӧдӧ берерде, ол акаларына ойто туштаган. Иосиф јаан јамылу башкараачы болуп калала, олордоҥ ӧчин алар аргалу болгон. Ол ӧйдӧ олор бойыныҥ јастыразын алынган да болзо, Иосифтеҥ коркыгылап турган. Је Иосиф олорды: «Коркыбагар... Мен Кудай эмезим» — деп токунадып айткан (Баш. 37:18—20, 27, 28, 31—35; 50:15—21). Анайып, ол јаргыны Иеговага артыргыскан.

20, 21. Бойын ӧйинеҥ ӧткӱре чындык деп бодобоско нени ундыбас керек?

²⁰ Бис Иосифтеҥ тем алып, јаргыны Иегованыҥ колына берип саладыс. Темдектезе, кижиниҥ ичиндеги санааларын бир де јастыразы јогынаҥ оҥдоп ийерис деп качан да сананбай јадыс. Улустыҥ јӱрегинде не барын бис кӧрбӧй турганыс, оны јӱк ле «Иегова... шиҥдеп кӧрӧт» (Укаа 16:2). Кудай башка-башка улусты сӱӱйт, кандый да культуралу болзо, кандый да укту болзо. Ол бисти де: «Јӱректеригерди ачыгар!» — деп кӱӱнзедет (2 Кор. 6:13). Оныҥ учун ака-эјелерди јаргылаардыҥ ордына, сӱӱп јӱректер.

²¹ Јаргыны Кудайдыҥ колына бергени Керечи эмес улусты јаргылабазын база темдектейт (1 Тим. 2:3, 4). Темдектезе, тӧрӧӧн кижисти чындыкка качан да келбес деп јаргы чыгарар бедис? Мынайып сананганы билеркеп турганысты ла бойысты улустаҥ чындык деп бодоп турганысты кӧргӱзет. Је Иегова кажы ла кижиге јастыразын алынып, чындыкка келетен арга берет (Ап. ижи 17:30). Бойын ӧйинеҥ ӧткӱре чындык деп бодогоны, чынынча болзо, Кудайга чындык эмезин кӧргӱзет деп качан да ундыбагар.

22. Слерге нениҥ учун чындык нормаларла јӱрерге јарап јат?

²² Кудайдыҥ чындык нормаларын сӱӱгенис, оноҥ ло ары сӱӱнчи экелзин ле ӧскӧ улуска тем болорго болушсын. Бу сӱӱш олорды Иеговага да, бистерге де јууктатсын. Оноҥ ло ары чындыкла јӱрерге јӱткӱп турактар! Иегова бисти оныҥ чындык нормаларыла јӱрерге албаданып турганысты кӧрӱп, сӱӱнип јат. Бу телекей јаман керектерге там ла кӧмӱлип те јаткан болзо, чӧкӧбӧгӧр. Ундыбагар: «Иегова чындык улусты сӱӱп јат»! (Сар. 146:8).