1. Ачылта деп бичикле болзо, Кудайдыҥ албатызыла не болот?

 БИС Ачылта деп бичиктеҥ теҥериде Кудайдыҥ Каандыгы тургузылып калган ла Сатана јердӧӧн ташталган деп билип алганыс (Ачыл. 12:1—9). Мынаҥ улам теҥериде улу сӱӱнчи болгон! Је јерде коркышту уур-кӱч ӧйлӧр башталган, нениҥ учун дезе тыҥ атыйланып калган Сатана Иегованыҥ ишчилерине бастыра чугулын тӧгӧт (Ачыл. 12:12, 15, 17).

2. Сатананыҥ табаруларын ӧдӧргӧ биске не болужар?

² Сатананыҥ табаруларын ӧдӧргӧ биске не болужар? (Ачыл. 13:10). Келер ӧйдӧ не болорын билгенис јаан болуш болот. Темдектезе, апостол Иоанн келер ӧйдӧ бистиҥ јӱрӱмис чек солынып калар деп айдат. Анайда ок Иегова бойыныҥ бастыра ӧштӱлерин јоголтып салар деп бис билерис. Иегованыҥ ӧштӱлери Ачылта деп бичикте кандый тындуларла кӧргӱзилгенин шӱӱжип ийектер, анайда ок олорло не болорын билип алактар.

3. Ачылтада кандый ӱч тынду керегинде айдылат?

³ Ачылтаныҥ баштапкы ла ӱлгеринде бу бичиктеги учуралдар сӱрлеп айдылар деп бичилип калган (Ачыл. 1:1). Кудайдыҥ ӧштӱлери мында база сӱрлеп айдылат. Бу бичиктеҥ бис озо ло баштап «талайдаҥ чыгып јаткан он мӱӱстӱ ле јети башту аҥды» кӧрӱп јадыс (Ачыл. 13:1). Оныҥ кийнинде база ӧскӧ тынду чыгат. Оны Иоанн «јердеҥ чыгып келген» ле «јелбеген чилеп эрмектенген» деп айдат. Бу тынду «јерге от то тӱжӱртип јат» (Ачыл. 13:11—13). Мыныҥ кийнинде дезе «кызыл  аҥ» кӧрӱнип келген, оныҥ ӱстинде балыр ӱй кижи отурып алганын кӧрӧдис. Бу коркымчылу ӱч тынду Иегова Кудайдыҥ ла оныҥ Каандыгыныҥ алдынаҥ ла бери болгон ӧштӱлерин темдектейт. Бу ӧштӱлер кемдер болгонын кӧрӱп ийектер (Ачыл. 17:1, 3).

4, 5. Ачылта деп бичикте бичилген тындулар кемди темдектеп турганын билип аларга Даниил 7:15—17 канайып болужат?

⁴ Мыны билип аларга, Ачылтадагы сӱрлеп айдылган тындулар нени темдектеп турганын билип алар керек. Бу суракты Кудайдыҥ Сӧзи карын бойы ла јартап берет. Ачылтадагы сӱрлеп айдылган тындулардыҥ кезиги Агару Бичиктиҥ ӧскӧ дӧ бичиктеринде туштайт. Темдектезе, Даниил тӱштериниҥ бирӱзинде «талайдаҥ тӧрт јаан тынду чыгып келгенин» кӧргӧн (Дан. 7:1—3). Даниил бойы ла бу тӧрт тынду — тӧрт каанды, ол эмезе тӧрт башкаруны, темдектейт деп јартап салган. (Даниил 7:15—17 кычырыгар.) Айдарда, Даниил деп бичиктиҥ болужыла Ачылтадагы бичилген тындулар база политический башкаруларды темдектеп турганын билип аладыс.

⁵ Ачылта деп бичикте бичилген тындулар кемди темдектеп турганын шӱӱжип ийектер. Шӱӱжип јадала, Агару Бичик олордыҥ учурын канайып јартап турган деп билип аларыс. Бу ӱч тындунаҥ баштап ийектер: 1) олор кемди темдектеп турган, 2) олорло не болор, 3) биске мыны нениҥ учун билер керек деп билип алактар.

6. Јети башту аҥ кемди темдектейт? (Ачылта 13:1—4).

⁶ Јети башту аҥ кемди темдектейт? (Ачылта 13:1—4-ти кычырыгар, ЈК 2003.) Бу аҥ ирбиске тӱҥей болгон, «буттары — айуныйы, оозы — арсландыйы» ошкош болгон, анайда ок ол «он мӱӱстӱ». Бого ло тӱҥей сӱрлер Даниилдиҥ 7-чи бажалыгында тӧрт коркымчылу тынду керегинде айдылган тушта тузаланылат. Је јаан башказы дезе, Даниилде бичилген тӧрт аҥ Ачылтада бир ле аҥла кӧргӱзилген. Бу аҥга «кандый ла ӱйени, калыкты, тилди ле укты башкарар јаҥ берилген» (Ачыл. 13:7). Айдарда, бу аҥ кандый да бир башкаруны, ол эмезе телекейлик державаны, темдектебей јат. Оныҥ башкарар јаҥы бир ороонныҥ башкарар јаҥынаҥ канча киреге јаан болуп јат. Айдарда бу коркымчылу аҥ тӱӱкиде болгон ончо политический башкаруларды темдектейт * (Эккл. 8:9).

7. Аҥныҥ јети бажы кемдерди темдектейт?

⁷ Аҥныҥ јети бажы кемдерди темдектейт? Мыны оҥдоорго Ачылтаныҥ 17-чи бажалыгы болужар. Анда 13-чи бажалыкта айдылган аҥныҥ сӱри эмезе чалузы керегинде кӧптӧдӧ јарталып јат. Иоанн мынайда бичийт: «Јети баш — ол... јети каан. Бежӱзи ӧлгӧн, бирӱзи эзен, бирӱзи — келгелек. Келзе, мында узак артпас» (Ачыл. 17:9, 10). Сатананыҥ бастыра политический башкаруларынаҥ бу јети башкаруныҥ јаҥы анчада ла јаан болгон, оныҥ учун олор «баштар» деп адалат. Бу телекейлик державалардыҥ јеринде Кудайдыҥ кӧп ишчилери јаткан, эмезе бу державалар Кудайдыҥ ишчилерин истешкен.  Апостол Иоанныҥ ӧйинде беш державаныҥ башкарган ӧйи ӧдӱп калган, ол дезе: Египеттиҥ, Ассирияныҥ, Вавилонныҥ, Мидо-Персия ла Грецияныҥ. Алтынчы держава, Рим, шак ла Иоанныҥ ӧйинде бастыра јердиҥ ӱстиле башкарган. А калганчы, јетинчи баш, кандый державаны темдектейт?

8. Аҥныҥ јетинчи бажы кемди темдектейт?

⁸ Бу сурактыҥ каруузын аларга, биске Даниилдиҥ бичиги болужар. Бу калганчы кӱндердиҥ учында, «Кайраканныҥ кӱнинде», кандый телекейлик держава башкарып јат? (Ачыл. 1:10). Великобритания ла США. Бу эки ороон Ачылта 13:1—4-тӧ бичилген аҥныҥ јетинчи бажы болот.

9. Кураанныҥ мӱӱзи ошкош эки мӱӱстӱ аҥ кемди темдектейт?

⁹ Ачылтаныҥ 13-чи бажалыгында Великобритания ла США кураанныҥ мӱӱзи ошкош эки мӱӱстӱ, је јелбеген чылап эрмектенип турган аҥла кӧргӱзилген. Ол «улу билдилер эдип, улус кӧзинче теҥеридеҥ јерге от то тӱжӱртип јат» (Ачыл. 13:11—15). Ачылтаныҥ 16 ла 19 бажалыктарында эки мӱӱстӱ аҥ «тӧгӱн јарлыкчы» деп айдылат (Ачыл 16:13; 19:20). Даниилдиҥ бичигинде Великобританияныҥ ла США-ныҥ биригӱзи «коркышту јаан јайраду эдер» деп судурлалган (Дан. 8:19, 23, 24). Бу судур Экинчи телекейлик јуу-согуштыҥ ӧйинде бӱткен. Бу эки ороонныҥ учёныйларыныҥ эткен эки атомный бомбазы Тымык теҥистиҥ јерлеринде болуп јаткан јуу-согушты токтоткон. Великобританияныҥ ла США-ныҥ бомба таштаганын «теҥеридеҥ јерге от тӱжер» деген судур бӱткен деп айдарга јараар.

10. «Аҥныҥ сӱри» нени темдектейт? (Ачылта 13:14, 15; 17:3, 8, 11).

¹⁰ Оноҥ бис база ӧскӧ аҥ кӧрӱп јадыс. Бу аҥ јети башту аҥга тӱҥей, јаҥыс кызыл ӧҥдӱ. Ол дезе «јети башту аҥныҥ сӱри» ле «сегизинчи каан» деп адалат *. (Ачылта 13:14, 15; 17:3, 8, 11 кычырыгар, ЈТ.) Бу каан «болгон, оноҥ јоголып калган, је ойто чыгып келген». Бу аҥ — Организация Объединенных Нацийди ол эмезе телекейлик политический сообществоны темдектейт. Озо баштап ол Лига Наций болгон. Је Экинчи телекейлик јуу-согушта оныҥ ижи токтоп калган, оноҥ ол ООН болуп чыгып келген.

11. Сӱрлеп айдылган тындулар нени эдер? Биске нениҥ учун олордоҥ коркыбас керек?

¹¹ Бу каандар бойыныҥ сӱме-тӧгӱниле бастыра каандарды Иеговага ла оныҥ албатызына удура эдер. Олор, сӱрлеп айтса, «бастыра телекейдиҥ каандарын... кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудайдыҥ улу кӱнинде» болотон Армагеддон деп јуу-согушка јуур (Ачыл. 16:13, 14, 16). Је биске бир де коркыбас керек. Нениҥ учун дезе улу Иегова Кудайыс оныҥ башкарузына јӧмӧжип турган улустарды удабай ла аргадап алар (Иез. 38:21—23).

12. Сӱрлеп айдылган аҥдарла не болор?

¹² Сӱрлеп айдылган аҥдарла не болор? Ачылта 19:20-де мынайып айдылган: «Аҥ олјого алылган, оныла кожо оныҥ алдына билдилер јайаган тӧгӱн јарлыкчы. Ол билдилер јайап, аҥныҥ  таҥмазын алынган ла оныҥ сӱрине бажырган улусты аскырган. Олор экилези кӱкӱрле кӱйген отту кӧлгӧ тирӱге ташталган». Айдарда Кудайдыҥ ӧштӱлери башкарып ла турганча кенетийин јоголтылып калар.

13. Башкарулар христиандарды канайып кыспактап јат?

¹³ Бистерге нени эдер керек? Христиандар болгон кийнинде, бистиҥ молју — Кудайга ла оныҥ Каандыгына чындык артары (Иоанн 18:36). Оныҥ учун бис политикага бир де киришпей јадыс. Је кезикте јеҥил эмес болуп јат. Нениҥ учун дезе башкарулар бисти олорго бастыра јанынаҥ јӧмӧшсин деп некеп турган. Коркыйла, олордыҥ сӧзине кирген улуска аҥныҥ таҥмазы тургузылат (Ачыл. 13:16, 17). Олор Иегованыҥ јарадузын ла ӱргӱлјиге јӱретен аргазын јылыйтар (Ачыл. 14:9, 10; 20:4). Оныҥ учун кажыбыска ла, бисти канайып та кыспактаза, нейтралитетти буспас керек.

14. Иоанн неге кайкаган? (Ачылта 17:3—5).

¹⁴ Ачылта 17:3—5 кычырыгар. Оныҥ кийнинде Иоанн «кызыл аҥга минген ӱй кижини» кӧрӱп ийген. Бу улу балыр ӱй кижи, оныҥ ады Улу Вавилон. «Оныла кожо јердеги каандар балыр кылынган». Иоанн: «Оны кӧрӧлӧ, сӱрекей кайкагам» — деп айткан (Ачыл. 17:1, 2, 6).

15, 16. Улу Вавилон ол не? Бис мыны кайдаҥ билерис?

¹⁵ Улу Вавилон ол не? Бу балыр ӱй кижи ороондордыҥ башчыларыла балыр кылык эдет (Ачыл. 18:9). Ол, сӱрлеп айтса, «јердеги каандарга» минип алган, ӧскӧртӧ айтса, олорды кыска тискинле башкарып јат. Айдарда Улу Вавилон политический башкаруларды темдектебей јат. Анайда ок ол Сатананыҥ телекейиниҥ ач коммерциязын да темдектебей јат. Ач коммерция Ачылтада «јердеги којойымдар» деп айдылат (Ачыл. 18:11, 15, 16).

¹⁶ Агару Бичикте «балыр јӱрӱм јӱрери» ле «чындык эмес болоры» керегинде сӱрлеп айдылганы кӧп катап туштап јат. Бу сӧстӧр Кудайга бажырып турган деп билдирип турган, је бойы дезе чалуларга бажырып турган, эмезе бу телекейдиҥ та незин де јарадып турган улус керегинде айдарга тузаланылат (1 Лет. 5:25, сноска; Иак. 4:4). А Кудайдыҥ чындык ишчилери «бойлорын ӱй улусла быјарсытпаган» деп айдылат (Ачыл. 14:4; 2 Кор. 11:2). Јебрен Вавилон «кӧрмӧстӧрдиҥ ӱредӱлериниҥ тӧс јери» болгон, оныҥ учун Улу Вавилон Кудайга јарабай турган бастыра тӧгӱн кудай јаҥдардыҥ сӱр-темдеги болот. Айдарда, бу балыр ӱй кижини тӧгӱн Кудай јаҥдардыҥ телекейлик империязы деп айдарга јараар (Ачыл. 17:5, 18; «Что такое Вавилон Великий?» деп статьяны jw.org сайттаҥ кычырыгар).

17. Улу Вавилонло не болор?

¹⁷ Улу Вавилонло не болор? Ачылта 17:16, 17 бу сурактыҥ каруузын мынайып берет: «Сен кӧргӧн он мӱӱс ле аҥ бойы балыр ӱй кижини јаман кӧрӧр, тӱредер, јылаҥаштаар, эди-канын јиир, отко ӧртӧп койор. Олордыҥ јӱрегине Кудай Бойыныҥ табын бӱдӱрер кӱӱн салган». Айдарда, Иегова албатыларды мындый неме этсин деп кӱӱнзедер: кызыл аҥды, ӧскӧртӧ айтса ООН-ды, тӧгӱн кудай јаҥдардыҥ империязын  јоголтсын деп тукурып ийер (Ачыл. 18:21—24).

18. Улу Вавилон бисти бир де киртитпеген деп канайып кӧргӱзерис?

¹⁸ Бистерге нени эдер керек? Кудайдыҥ кӧзинде бистиҥ бажырыш «ару ла јек јок» болор учурлу (Иак. 1:27). Оныҥ учун Улу Вавилон бисти бойыныҥ тӧгӱн ӱредӱлериле, языческий байрамдарыла, кӧрмӧстӧрлӧ колбулу чӱм-јаҥдарыла, анайда ок јабыс нравственный нормаларыла киртидип койбозын деп тыҥ албаданактар. Айдарда, улуска Улу Вавилонноҥ чыгарга оноҥ ло ары болужарыс, оноҥ ӧскӧ олор Улу Вавилонло кожо јоголтылып калар (Ачыл. 18:4).

19. «Јаан от кызыл јелбеген» ол кем?

¹⁹ Анайда ок Ачылта деп бичикте Иисусла, оныҥ ангелдериле јуулажып јаткан «јаан от кызыл јелбеген» керегинде бичилет (Ачыл. 12:3, 7—9). Бу јелбеген Кудайдыҥ албатызына табарулар эдет ле бу телекейдиҥ политический башкаруларын темдектеп турган аҥдарга башкарар јаҥ берет (Ачыл. 12:17; 13:4). «Улу јелбеген, јебрен јылан» — ол Сатана Дьявол (Ачыл. 12:9; 20:2). Иегованыҥ бастыра ӧштӱлери шак ла Сатананыҥ колында.

20. Јелбегенле не болор?

²⁰ Јелбегенле не болор? Ачылта 20:1—3-те ӱлгерлерде айдылганыла, Сатана 1 000 јылга тӱби јок јерге ташталар, ӧскӧртӧ айтса, тӱрмедий јерге бӧктӧдип салар. Ол тушта Сатана јердеги улуска каршу эдип болбос. Оныҥ кийнинде дезе Сатана, кӧрмӧстӧриле кожо «отту ла кӱкӱрлӱ кӧлгӧ» ташталар, ӧскӧртӧ айтса, олор јажын-чакка јоголып калар (Ачыл. 20:10). Олорды јоголтып салза кандый јакшы болор, дезеер!

21. Ачылта деген бичикти кӧргӧнистеҥ слерде кандый сезимдер болды?

²¹ Ачылтадагы судурларды Иегова биске јартап бергенинеҥ эди-каныс јымыражып јат! Бис јӱк ле Кудайдыҥ ӧштӱлери кемдер болгонын эмес, је олорло не болорын билип алдыс. «Бу судур сӧстӧрди кычырып турган кижи, анайда ок бу судурдыҥ сӧстӧрин угуп, анда бичилгенин бӱдӱрип тургандар ырысту»! (Ачыл. 1:3). Је бастыра ӧштӱлер јоголтылган кийнинде Иегованыҥ чындык ишчилерин кандый јӱрӱм сакыйт? Бу керегинде ӱч јӧрмӧлдиҥ калганчызында айдылар.