1. Иште эмезе школдо бистеҥ нени сураар аргалу?

 СЛЕРЛЕ кожо иштеп турган кижи эмезе кожо ӱренип турган бала бӱткенеер керегинде сурактар сураза, слер нени сезедеер? Маҥзаарып баштайдаар ба? Бистиҥ кӧп сабагыска мындый сезимдер таныш. Је мындый сурактардаҥ коркыбас керек, не дезе, олордыҥ болужыла бис кижи неге бӱдӱп турганын билип алар аргалу. А оны билип алзаас, биске олорго сӱӱнчилӱ јарды куучындаарга јеҥил болор. Је кӧп учуралдарда улус бисле јӧп эмес эмезе сӧс блаажып, тартыжып ийерге турганынаҥ улам сурактар сурап јат. Олор Иегованыҥ Керечилери керегинде тӧгӱн эмезе јастыра јетирӱлер угуп алганынаҥ улам мынайып эдет (Ап. ижи 28:22). Анайда ок Агару Бичикте «калганчы кӱндерде» улус куучындажар кӱӱни јок, кату болор деп айдылган (2 Тим. 3:1, 3).

2. Нениҥ учун јобош болор керек?

² Слерге кенетийин сурак берзе, ол эмезе алаҥзышту сурактар берзе, слер бойымды канайып јобош тудунарым деп сананып турган болороор. Слерге јобош ол эмезе јымжак болоры болужар. Бу сӱреен баалу кылык-јаҥ. Јобош кижи, качан оныла сӧс блаажарга турза, ол эмезе сакыбаган јанынаҥ сурак берип турза, бойын тудунып јат (Укаа 16:32). Је слер: «Айдарга јеҥил, эдерге кӱч» — деп айдар болороор. Јобош болорго нени эдер керек? Слердиҥ бӱдӱмјигерди јамандап турза, карууны канайып јымжак эдип берер? Слер балдараарды бойыныҥ бӱдӱмјизин корулап тура, јобош болзын ла улусты ачындырбай каруу берзин деп канайып ӱредеригер? Бу сурактарды кӧрӱп ийектер.

3. Јобош болоры кижиниҥ уйанын эмес, је кӱчтӱ болгонын кӧргӱзет деп, нениҥ учун айдарга јараар? (2 Тимофейге 2:24, 25).

³ Јобош болоры — кижиниҥ уйанын эмес, је ийде-кӱчтӱзин кӧргӱзет. Бу кылык-јаҥ айалга катуланып турза, токуналу артарга болужат. Јобош болоры — агару тынныҥ тӱжӱми (Гал. 5:22, 23). «Јобош» деп кӧчӱрилген грек сӧсти эмдик атты јобожытканы керегинде айткан тушта тузаланылат. Эмдик атты јобожыдып салза, ол сӧсуккур болуп та калза, ийде-кӱчтӱ артат. Анайып ла бис јобош болорго ӱренип турзаас, ийде-кӱчтӱ болорыс. Је бу кылык-јаҥга Кудайдыҥ агару тыныныҥ болужы јогынаҥ канайып та албаданзаас, бойыс ӱренип болбозыс. Оныҥ учун јобош болорго, Иеговага мӱргӱп, болуш сураар керек. Анайып, Иегованыҥ Керечилери олорды кара санаалу улус сурактарла туйуктап ийерге де турза, токуналу артып јат. Мыны кӧрӱп, айландыра улус кайкажып јадылар. (2 Тимофейге 2:24, 25, ЈТ кычырыгар.) Бу кылык-јаҥга канайып ӱренип алар?

4. Исаактыҥ јобош болгонынаҥ бис неге ӱренедис?

⁴ Агару Бичикте кӧп јобош улус керегинде бичилген. Олордыҥ бирӱзи — Исаак. Качан ол филистимляндардыҥ Герар деп калазыныҥ јанында јадарда, оныҥ кӱйӱнчек айылдаштары Исаактыҥ адазыныҥ јалчылары каскан суу алатан јерлерди ӱзе кӧмӱп салгандар. Исаак мыны кӧрӧлӧ, олорло тартышпай, ӧскӧ јердӧӧн кӧчӧлӧ, суу алатан јаҥы јерлер казып алган (Баш. 26:12—18). Је филистимляндар ойто ло бу бистиҥ суу дешкилеген. Исаак бойын јобош тудунып олорло тартышпаган (Баш. 26:19—25). Улус оныла тартыжарга да турарда, ого јобош болуп артарга не болужып турган? Ада-энезиниҥ, Авраам ла Сарраныҥ, теми. Исаак адазы керектердиҥ аайы-бажына канайып амыр чыгып турганын ла энезиниҥ јобош ло токуналу болгонын кӧрӱп туратан (1 Пётр 3:4—6; Баш. 21:22—34).

5. Ада-энелер, слер балдараарды јобош болорына ӱредип алар аргалу деп, кандый учурал кӧргӱзет?

⁵ Кару ада-энелер, слер де балдараарды јобош кылыкка ӱредип алар аргалу деп, бир де алаҥзыбагар. 17 јашту Макса́нс деп карындаштыҥ јӱрӱминде болгон учуралды кӧрӱп ийектер. Ого школдо до, јарлаар иште де от-калап улусла јаантайын куучындажарга келижетен. Ада-энези оны јобош болорго, јаантайын ӱреткен. Олор айдат: «Калју улуска удура тартыжарга кӧп ийде-кӱч керек јок, ол ӧйдӧ бойын тудунып, јобош артарга кӧп ийде-кӱч керек деп, Максанс оҥдоп алган». Айдарда, јобош кижи чыннаҥ ла ийде-кӱчтӱ деп, Максанс кӧрӱп ийген. Оныҥ учун ол бу сӱреен јараш кылык-јаҥды ӧскӱрип алган.

6. Оноҥ артык јобош болорго мӱргӱӱл болужар ба? Јартап беригер.

⁶ Је кем-кем бистиҥ Кудайысты јамандап, Агару Бичикке каткырып турза, канайдарыс? Мындый ӧйдӧ јымжак каруу берерге, Иеговага мӱргӱп, агару тын ла ойгор сураарыс. Мынайда эдерге келишпеген болзо, нени эдерис? Бу айалгада ойто ло катап Иеговага мӱргӱп, база катап мындый учурал болзо нени эдерис деп сананып кӧргӧни јакшы болор эди. А Иегова бойыныҥ јанынаҥ биске јобош артарга ла бойысты тудунарга болужар.

7. Библиялык ӱлгерлерди ӱренип алганы нениҥ учун тузалу? (Укаа сӧстӧр 15:1, 18).

⁷ Кезикте биске тили оозысты тударга јеҥил эмес болот. Мындый айалгада  библиялык ӱлгерлер болужар. Агару тын биске олорды эске алындырар (Иоанн 14:26). Темдектезе, Укка сӧстӧр деп бичикте кӧп јакшы јӧптӧр бар. Бис олорды бӱдӱрип турзаас, оноҥ јобош болуп калар аргалу. (Укаа сӧстӧр 15:1, 18 кычырыгар.) Анайда ок бу бичикте айалга катулана берзе, јобош ло токуналу артары сӱреен керектӱ деп кӧргӱзет (Укаа 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).

8. Кижи суракты недеҥ улам берип турганын нениҥ учун оҥдоп алар керек?

⁸ Чыннаҥ ла јобош кижиге ӧткӱн болоры сӱреен керек болуп јат (Укаа 19:11). Ӧткӱн кижи, ого оныҥ бӱдӱмјизи керегинде сурак берип турза, капшай ла тӱп-шӱӱлте этпей јат. Ол озо баштап бу кижи недеҥ улам мындый сурак берип турган? Тегиндӱ сурабай турган болор бо? Оныҥ сурактарыныҥ ары јанында кандый бир шылтактар бар болбозын? деп сананат. Оныҥ учун ол кижиниҥ сурагына карууны капшай ла бербей, јазап сананып ийеле, берип јат (Укаа 16:23).

9. Гедеонныҥ ӧткӱни ле јобожы недеҥ кӧрӱнген?

⁹ Ефремляндарга Гедеонныҥ канайып каруу бергенин эске алып ийектер. Израильтяндардыҥ ӧштӱлериле јуулажарга  эрте айттыртпаганы учун олор Гедеонго ачынып турдылар. Ефремляндар нениҥ учун ачынган? Олор бийиркенген болор бо? Гедеон ӧткӱн болуп, ефремляндардыҥ сезимдерин јазап оҥдоп алала, олорго карууны јымжак эдип берди. Мынаҥ улам олор «токунай бердилер» (Јарг. 8:1—3).

10. Бӱткенисти чын эмес деп айдып турган улуска карууны јымжак эдип берерге биске не болужар? (1 Пётр 3:15).

¹⁰ Кожо иштеп турган кижи эмезе кожо ӱренип турган бала бис нениҥ учун библиялык нормаларла јӱрӱп турганыс деп сураза, нени эдер? Кӧрӱмисти јартап јадала, улустыҥ кӧрӱмин тооп тураар. (1 Пётр 3:15, ЈТ кычырыгар.) Кижиниҥ сурагын слерди јамандап турган эмезе каршу јетирерге турган деп кӧрбӧгӧр, карын ол кижини не санааркадып турганын билип алатан арга деп кӧрӱгер. Је кандый да болзо, бистиҥ каруубыс јымжак ла јалакай болор учурлу. Бистиҥ мынай берген каруубыс кижиниҥ кӧрӱмин солып ийер аргалу. Сурак кату берилген эмезе ол кижи бисти ӧчӧп турган деп билдирзе, бистиҥ амадубыс — јобош ло јалакай болоры (Рим. 12:17).

11, 12. а) Кӱч суракка каруу берердеҥ озо нени сананып ийер керек? (Јурукты база кӧрӱгер.) б) Сурактаҥ улам јакшы куучын башталар аргалу деп кӧргӱзип турган тем куучындап беригер.

¹¹ Бистердиҥ кожо иштеп турган кижи Иегованыҥ Керечилери нениҥ учун чыккан кӱндерди ӧткӱрбей турганын сурап турган болзо, мындый сурактарды шӱӱп сананып кӧрӱгер: «Ол биске нени де эдерге јарабас деп сананып турган болор бо? Ол эмезе бистиҥ кӧрӱмистеҥ улам коллективтиҥ бирлиги бузылар деп санааркап турган болор бо?» Слер мындый айалгада нени эдер аргалу? Ол кижиге мынайда айдарга јараар: «Слер коллективтиҥ улузы керегинде сананып турган эмтиреер, мен де бистиҥ коллективте кажы ла кижиге иштеерге јакшы болзын деп кӱӱнзеп јадым». Мынайып куучындажып ийзеер, слерде Агару Бичикте чыккан кӱндер ӧткӱрери јанынаҥ не айдылганын јартап берер арга болор.

¹² Бис мындый арганы курч та сурактар кӧдӱрилзе, тузаланар аргалу. Темдектезе, кожо ӱренип турган бала Иегованыҥ Керечилери гомосексуализмге кӧрӱмин солыыр учурлу деп айдып турган болзо, биске сананып ийер керек. Ол нениҥ учун анайып айдып турган? Эмезе Иегованыҥ Керечилери керегинде јастыра неме угуп алган ба? Оныҥ најыларыныҥ эмезе тӧрӧӧндӧриниҥ бир бирӱзи гомосексуалист пе? Эмезе ол Иегованыҥ Керечилери андый јӱрӱмдӱ улусты кӧрӧр кӱӱни јок деп бодоп турган болор бо? Мындый ӧйдӧ ого бис ӱзе улусты сӱӱп турганыс ла кажы ла кижиниҥ кӧрӱмин тооп турганыс деп, айдып берер керек (1 Пётр 2:17) b. Анайып, Агару Бичиктиҥ нравственный нормалары ырысту јӱрӱм јӱрерге болужат деп куучындап беретен арга боло берердеҥ айабас.

13. Бистиҥ Кудайга бӱдӱп турганыска та кем де каткырып турза, канайдар?

¹³ Та кем де јӱк ле оныҥ кӧрӱми чын деп албаданып турза, ол кижи неге бӱдӱп турганын билерис деп, капшай ла сананбас керек (Титке 3:2). Темдектезе, кожо ӱренип турган бала, сагышту улус Кудайга канай бӱдет деп айткан болзо, канайдар? Бу дезе, ол бала эволюцияга бӱдӱп турган ла ол теорияны јакшы аайлап турганын темдектебей јат. Ол кемниҥ де айтканын угала, айдып турган болор. Је кандый да болзо, биске ол  кижиле эволюция чын эмес деп блааш-тартышту куучын ӧткӱрердиҥ ордына, шӱӱп сананатан тоолу идеялар айдып берер керек. Темдектезе, jw.org сайттаҥ јайаганы керегинде не айдылып турганын кӧргӱзип бер эмезе ссылказын аткарып ий. Кийнинде ол сайтта кычырган-кӧргӧн немени шӱӱжип ийерге кӱӱнзеер болор. Бистиҥ тоомјылу болгоныстаҥ улам ол кижи Агару Бичикти јакшы билип аларга кӱӱнзей берердеҥ айабас.

14. Нилл бистиҥ сайтты канайып тузаланган?

¹⁴ Нилл деп уул бистиҥ сайтла сӱреен јакшы тузаланат, бу сайт ого улустыҥ Иегованыҥ Керечилери керегинде јастыра санааларын солыырга болужат. Ол мынайда куучындайт: «Кожо ӱренип турган бир уул мени наукага бӱтпей, кандый да бир тӧгӱн чӧрчӧктӧргӧ бӱдӱп турган деп, јаантайын ла айдып туратан». Ол уул Ниллге бойыныҥ кӧрӱмин куучындап берер арга бербей турарда, Нилл ого jw.org сайттагы «Наука ла Агару Бичик» деген јерди кӧргӱзип берген. Кийнинде, ол уул јӱрӱмниҥ башталганы керегинде јакшы куучындажып турарда, Нилл оны бистиҥ сайтка киргенин оҥдоп ийген. Мындый арганы тузаланзаар, слерде де јакшы учурал болордоҥ айабас.

15. Ада-энелер балдарын карууны јымжак ла јалакай эдип берерге канайып ӱредер аргалу?

¹⁵ Школдо бистиҥ јиит христиан балдарыска бӱдӱмјизи керегинде сурактар берердеҥ айабас. Ада-энелер балдарын карууны јымжак ла јалакай эдип берерге канайып ӱредер аргалу? (Иак. 3:13). Темдектезе, билелик бажырышта јӱрӱмде болотон кандый бир учуралды ойноп ийерге јараар. Анайда ок олор школдо болгодый кандый бир сурактарды кӧдӱрип ийеле, оны ончолоры шӱӱжип јат, оноҥ балдарга карууны јалакай, јымжак, је ол ло ок ӧйдӧ тоомјылу эдип канайып берерин кӧргӱзип јат. ( «Билелик бажырыштыҥ ӧйинде белетенигер» деген рамканы кӧрӱгер.)

16, 17. Билелик бажырышта эдилген инсценировкалар јииттерге канайып болужар аргалу?

 ¹⁶ Билелик бажырыштыҥ ӧйинде инсценировкалар эткени балдарга бӱткенин јартаарга болужат. Анайып, олор Агару Бичикке бӱдерге јараар деп бойлоры бӱдӱмјиленип алат. jw.org сайтта «Вопросы молодежи» деп статьялардыҥ јуунтызыныҥ кӧп сабазында схемалар бар. Ол схемалардыҥ амадузы — карындаштарга ла сыйындарга бӱткенин тыҥыдарга ла сурактарга карууны бойыныҥ сӧстӧриле берерге болужары. Бу статьяларды бастыра билеле ӱренгени ада-энелерге де, балдарга да бӱткенин тоомјылу ла јалакай эдип корулаарга болужат.

¹⁷ Мэ́тью билелик бажырышта эткен инсценировкалар канайып болужып турганын айдат. Ол ада-энезиле кожо школдо болгодый сурактарды кӧдӱрип, оны шиҥдеп јадылар. Мэтью куучындайт: «Бис кандый бир айалганы талдап, оны шиҥдеп кӧрӧлӧ, инсценировка эдип ойноп ийедис. Качан мен неге бӱдӱп турганымды јарт оҥдоп турзам, меге токуналу артарга ла карууны јымжак берерге јеҥил болот».

18. Колоссыдагыларга 4:6 бисти неге кӱӱнзедет?

¹⁸ Бис немени јакшы, јазап та эдип јартазаас, улус оны алынбас болор. Је јымжак, јалакай болгоны улусты куучындажарга кӱӱнзедер аргалу. (Колоссыдагыларга 4:6 кычырыгар.) Улустыҥ куучындашканын мячикле ойногонына тӱҥейлеерге јараар. Мячикти арай эмезе бастыра кӱчиҥнеҥ таштап ийерге јараар. Канайып мячикти арай таштаза, ӧскӧ кижиге оны тудуп аларга јеҥил болот, анайып ла бистиҥ айтканыс јымжак болзо, улус куучынды ӱспей, оноҥ ло ары куучындажарга кӱӱнзеер болор. Је та кем де бисле сӧс блаажып, каткырып турган болзо, андый кижиле куучынды улалтпас керек (Укаа 26:4). Мындый улуска кӧрӧ, угарга кӱӱнзеп турган улус кӧп болор.

19. Бӱдӱмјибисти корулап тура, нениҥ учун јобош болор керек?

¹⁹ Јобош болбозоос, нени де эдер аргабыс јок болор. Оныҥ учун алаҥзыдып ийгедий сурактар берилзе, эмезе бисти јамандап турза, јобош артарга, Иеговага мӱргӱӱр керек. Бис јобош болзоос, блааш-тартыш та болбос деп ундыбагар. Анайда ок кижиниҥ кӧрӱми биске де, Агару Бичикке де солынар аргалу. Кудайдыҥ сӧзиле болзо, каруу берерге јаантайын белен болугар. Је каруугар јымжак ла тоомјылу болзын (1 Пётр 3:15). Айдарда, оноҥ ло ары јобош болорго албаданактар, нениҥ учун дезе анайып ийде-кӱчтӱ болорыс!