1. Јиит карындаштар керегинде нени айдарга јараар?

КАРУ јиит карындаштар, слердиҥ ийде-кӱчигер сӱреен кӧп (Укаа 20:29). Ака-эјелер слерди тыҥ баалап јат. Слер болушчы ишчилер болорго тыҥ кӱӱнзеп турган болороор, је слердиҥ санаагарла болзо, ака-эјелер слерди арай ла јиит, ченемел јок деп айдар болор. Слер јиит те болзоор, ака-эјелерге болужарга, јуунныҥ ижине туружарга эмдештеҥ ле ала албаданар аргалу.

2. Бу јӧрмӧлдӧ нени кӧрӧрис?

² Бу јӧрмӧлдӧ Давид каанныҥ јӱрӱминде болгон учуралдарды кӧрӧрис. Анайда ок Иуда јериниҥ Аса ла Иосафат каандарыныҥ темдери кӧрӱлер. Олордо кандый кӱчтер болгонын, бу кӱчтерди олор канайып ӧткӧнин ле јиит акалар олордоҥ неге ӱренер аргалу деп билип аларыс.

3. Јиит карындаштар ака-эјелерге канайып болужар аргалу?

³ Давид каан јаштаҥ ла ала тереҥ кӧгӱстӱ ле улуска болужар кӱӱндӱ кижи болгон, анайда ок ол арфала ойноп билетен. Кийнинде Давид бу јайалтазын Кудайдыҥ майлаганына, Саул каанга, болужарга тузаланган (1 Сам. 16:16, 23). Јиит карындаштар дезе ака-эјелерге канайып болужар аргалу? Темдектезе, јииттер электронный  эдимдерди јакшы билип јат, оныҥ учун олор ака-эјелерге электронный эдимдерле канайып тузаланарын кӧргӱзип берер аргалу. Мынаҥ улам ака-эјелер јииттерге быйанду болор. Олор јуунныҥ туштажуларына јакшы белетенип турар, Агару Бичикти де јакшы шиҥдеп турар.

4. Јиит карындаштар Давидтеҥ кандый кылык-јаҥга ӱренер аргалу? (Кадарындагы јурукты кӧрӱгер.)

⁴ Давид бӱдӱмјилӱ кижи болгон. Ол берилген ишти јакшы бӱдӱретен. Темдектезе, ол јиит тужында адазыныҥ койлорын кабырган. Је бу иш коркышту јеткерлӱ болотон. Мыны бис Давидтиҥ Саулга айткан сӧстӧринеҥ кӧрӧдис: «Сениҥ кулыҥ адазыныҥ койын кабырып турарда, карагула эмезе айу койды тудуп туратан. Је мен олорды јаба једеле, јыга базып, койды олордыҥ оозынаҥ айрып алатам» (1 Сам. 17:34, 35). Бу иш кӱч те болгон болзо, Давид адазыныҥ койлорын сӱрекей јакшы кичееген. Јалтанбас Давидтеҥ јиит карындаштар неге ӱренер аргалу? Темдектезе, олорго кандый ла иш берилзе, олор оны јалтанбай, кӱчсинбей бӱдӱрер аргалу.

5. Сарын 25:14-лӧ болзо, јиит карындаштарга озо ло баштап нени эдер керек?

⁵ Јиит Давидтиҥ Иеговала колбулары сӱрекей тыҥ болгон. Иеговала колбуларын ол арфала јакшы ойноп билеринеҥ эмезе јалтанбас болорынаҥ тыҥ баалаган. Иегова ого јӱк ле Кудайы эмес, је сӱреен јуук најызы болгон. (Сарын 25:14 кычырыгар.) Айдарда, јиит карындаштарга Давидке ле чилеп Иеговала колбуларын тыҥыдар керек, ол тушта олорго јуунда молјулар берилер.

6. Кезик улус Давидти кандый кижи деп кӧргӧн?

⁶ Кезик улус Давидти уйан, бойыныҥ ижин јазап бӱдӱрип болбос кижи деп кӧрӧтӧн. Темдектезе, ол Голиафка удура чыгарда, Саул ого: «Сен арай ла јаш» — деп айткан (1 Сам. 17:31—33). Анайда ок оны Елиав аказы койлорын таштап ийеле тыҥ кижи болуп турган деп арбанган (1 Сам. 17:26—30). Је Иегованыҥ кӧрӱми бу эки кижиниҥ кӧрӱминеҥ чек башка болгон. Ол јиит Давидти сӱреен јакшы билген.  А Давид дезе јуук најызына, Иеговага, иженип, Голиафты јеҥип алган (1 Сам. 17:45, 48—51).

7. Карындаштар Давидтеҥ неге ӱренер аргалу?

⁷ Слер Давидтеҥ неге ӱренер аргалу? Баштапкызында, чыдамкай болорго ӱренигер. Нениҥ учун дезе кезик улус слерди эмдигенче ле јаш деп кӧрӱп турган болор, анчада ла слерди јаштаҥ ала билер улус анайып сананып турган болор. Је ундыбагар, Иегова слердиҥ тыш јаныгарды эмес, је ич јаныгарды кӧрӱп јат. Ол слерди кандый молјуны бӱдӱрип ийереерди де јакшы билип јат (1 Сам. 16:7). Экинчизинде, Иеговала колбулараарды тыҥыдыгар. Давид Иеговала колбуларын оныҥ јайаандарын кӧрӱп тыҥыткан (Сар. 8:3, 4; 139:14; Рим. 1:20). Ӱчинчизинде, Иегованаҥ ийде-кӱч сурагар. Темдектезе, слерди школдо кожо ӱренип турган балдар Иегованыҥ Керечили деп јаман кӧрӱп, каткырыжып турган болзын. Мындый айалгада Иеговага мӱргӱп, бу кӱчтерди ӧдӧргӧ ийде-кӱч сурагар. Анайда ок Агару Бичикти ле ого тӧзӧлӧнгӧн бичиктерди кычырып туругар, ол тоодо видеолорды кӧрӱп, шӱӱп сананыгар. Анайып, Иегованыҥ болужын улам сайын кӧрӱп турзагар, слердиҥ ого бӱдӱмјигер тыҥыыр. Улус та слерди бӱдӱмјилӱ ле тӧп кижи деп кӧрӱп баштаар.

8, 9. Давидке каан болуп отурарын сакыырга не болушкан ла јиит карындаштар Давидтеҥ неге ӱренер аргалу?

⁸ Давидте ӧскӧ дӧ кӱчтер болгон. Ого каан болуп отурарын канча јылдар сакыырга келишкен (1 Сам. 16:13; 2 Сам. 2:3, 4). Је бу јылдардыҥ туркунына ол санааркап калган отурбаган. Ого филистимляндардыҥ јеринде јажынарга келишкен де болзо, ол Иуданыҥ јерлерин корулап, ӧштӱлерле јуулашкан (1 Сам. 27:1—12).

⁹ Јиит карындаштар Давидтеҥ неге ӱренер аргалу? Олор ака-эјелерге болужарга ӱренер аргалу. Анайып, олор јиит тужын тузалу ишке берип јат. Рикардо * деп карындаштыҥ темин кӧрӱп ийектер. Ол кичинектеҥ ле ала пионер болорго тыҥ кӱӱнзеген. Је аксагалдар оны эм тура белен эмес деп айткан. Је Рикардо карындаш: «Је бойсын» — деп сананала, чӧкӧп калган отурардыҥ ордына, јарлаар иште кӧптӧдӧ туружып баштаган. Ол карындаш мынайып куучындаган: «Мен сӱӱнчилӱ јарды јакшы уккан улуска ойто катап јолыгарга албаданып туратам. Бу улуска такып барарга јакшы белетенип туратам. Анайып, менде Агару Бичикле ӱредӱ де табылган. Меге чыннаҥ ла кӧп немеге ӱренер керек болгон эмтир деп, эмди оҥдоп јадым». Эмди Рикардо карындаш эрчимдӱ текши пионер ле болушчы ишчи болот.

10. Давид јаан учурлу алтам эдердеҥ озо нени эткен?

¹⁰ Давидтиҥ јӱрӱминде болгон база бир учуралды кӧрӱп ийектер. Давид ле оныҥ улузы Саулдаҥ качып, филистимляндардыҥ јеринде јажынып турган тушта, олордыҥ билелери айылдарында јаҥыскан болгон. Бу ӧйдӧ ӧштӱлер келип, олордыҥ билелерин кулдар эдип апаргандар. Давид сӱреен ченемелдӱ јуучыл болгон, оныҥ учун бойыныҥ улузын аргадайтан эбин табып ийер эди, је ол Иегованаҥ јӧп сураган.  Давид Иегованаҥ: «Бу ӧштӱлерди сӱрӱжип барайын ба?» — деп сураарда, Иегова ого: «Бар, сен олорды јаба једеле, улузыҥды јайымдап аларыҥ» — деп айткан (1 Сам. 30:7—10). Бу учуралдаҥ кандый ӱредӱ аларга јараар?

11. Кандый бир алтам эдердеҥ озо слер нени эдер аргалу?

¹¹ Кандый бир алтам эдердеҥ озо, ада-энегердеҥ эмезе ченемелдӱ аксагалдардаҥ јӧп сурагар. Аксагалдарды Иегова тургускан. Кудай олорго бӱдӱп турарда, слер де олорго бӱдер аргалу. Иегова аксагалдарды јуунга «сый» эдип берген (Еф. 4:8). Слер олордыҥ бӱдӱмјизинеҥ тем алып, олордыҥ ойгор јӧптӧрин угуп турзаар, чын алтам эдереер. Је эмди Аса каанныҥ темин кӧрӱп ийектер.

12. Аса каан болуп баштаарда, кандый кылык-јаҥду болгон?

¹² Аса јиит тужында јобош ло јалтанбас болгон. Оныҥ адазы, Авия, божоп каларда, Аса каан болуп отурган. Ол бӱдӱн Иуда ичинде бастыра чалуларды јоголткон. Анайда ок «ол Иудага ада-ӧбӧкӧлӧриниҥ Кудайын, Иегованы, бедирезин ле Јасакты ла јакаруларды бӱдӱрзин деп јакарган» (2 Лет. 14:1—7). Бого коштой Иуданы эфиоптордыҥ кааны, Зара, бир миллион черӱлӱ јуулап келедерде, Аса Иеговага мындый сӧстӧрлӧ баштанган: «Иегова Кудайыс, сеге кӱчтӱ де, кӱч јок то кижиге болужарга бир де кӱч эмес. Биске болушсаҥ, Иегова Кудайыс, нениҥ учун дезе бис сеге иженип јадыс». Бу сӧстӧрдӧҥ Асаныҥ Иегова бойыныҥ албатызын аргадап алар деп бӱткени кӧрӱнет. Аса теҥеридеги Адазына иженерде, «Иегова эфиопторды оодо согуп салган» (2 Лет. 14:8—12).

13. Асала не болуп калган, нениҥ учун?

¹³ Асага удура бир миллион черӱ келерде, ого коркышту коркымчылу болгон деп јӧпсинер болороор. Бу ӧйдӧ Аса Иеговага иженип, јеҥӱ алган. Је качан Иуданы, Вааса каанныҥ канча кире кичинек черӱзи јуулап келерде, Аса Иеговага иженбей, Сирияныҥ каанына иженген. Мынаҥ улам кӧп кӱчтер башталган: оноҥ ло бери Иуда јеринде јуу-согуштар токтобой туратан. Бу ӧйдӧ Иегова Асага Анания судурчызы  ажыра мынайып айткан: «Сен Иегова Кудайыҥа иженбей, Сирияныҥ каанына иженгениҥ учун, Сирияныҥ черӱзи сениҥ колыҥнаҥ чыгып калды» (2 Лет. 16:7, 9; 1 Каан. 15:32).

14. Слер Иеговага иженип турганаарды канайып кӧргӱзереер? 1 Тимофейге 4:12-ле болзо, Иеговага иженгенинеҥ кандый туза болор?

¹⁴ Слер сууга чӧҥӱрилереерде Иеговага бӱдӱп турганаарды ла иженип турганаарды кӧргӱскенеер. Анайып, Иегова слерди билезине кожуп алган. Је эмди биске Иеговага оноҥ ло ары иженер керек. Темдектезе, бис јӱрӱмниҥ јаан учурлу сурактарында Иеговала јӧптӧжип турган болорыс. Је канай амыраар, кайда иштеер, јӱрӱмде кандый амадулар тургузар деген кичинек сурактарда Иегованаҥ јӧп сурайдыс ба? Кандый да суракта бойыгарга иженбегер, карын кажы ла айалгага Агару Бичиктиҥ принциптерин табып, бу принциптерди тузаланарга албаданыгар (Укаа 3:5, 6). Ол тушта Иегованы сӱӱндиререер, анайда ок ака-эјелер де слерге бӱдӱп баштаар. (1 Тимофейге 4:12 кычырыгар.)

15. 2 Летопись 18:1—3; 19:2-де айдылганыла, Иосафат каан кандый јастыралар эткен?

¹⁵ Слер, бистер ле чилеп толо кеминде эмезигер, оныҥ учун кезикте јастыра керектер эдер болороор. Је бу слерге Иеговага кӧптӧдӧ иштерге буудак болбос учурлу. Иосафаттыҥ темин кӧрӱп ийектер. Ондо кӧп јакшы кылык-јаҥдар болгон. Ол каан болуп баштайла, «адазыныҥ Кудайын бедиреген, Кудайдыҥ јакаруларын бӱдӱрип јӱрген». Анайда ок ол јайзаҥдарды јууп ийеле, албатыны Иегованыҥ јасактарына ӱретсин деп, Иуданыҥ калаларына аткарган (2 Лет. 17:4, 7). Је кезикте Иосафат јастыра керектер эдип туратан. Бир катап Иегова оны бойыныҥ кижизи ажыра тӱзеткен. (2 Летопись 18:1—3; 19:2 кычырыгар.) Бу учуралдаҥ неге ӱренедис?

16. Раджив аканаҥ слер неге ӱренер аргалу?

¹⁶ Берилген јӧпти алынып, тузаланыгар. Слерге, ӧскӧ јииттерге ле чилеп, Иеговага иштеерин баштапкы јерге тургузарга кӱч болуп турган болор. Је санааркабагар! Раджив аканыҥ темин кӧрӱп ийектер. Ол мынайып куучындайт:  «Јиит тужымда менде кандый да амадулар болбогон. Мен јажыт балдар ла чылап јарлаар ишти ле јуундарды тыҥ керексибей туратам, оныҥ ордына мен спортло јилбиркегем. Је мыны карын бир аксагал кӧрӱп ийеле, меге јӧп берген. Ол меге 1 Тимофейге 4:8-теги принципти јартап берди. Бу принципти јазап шӱӱп кӧрӧлӧ, эмди Иеговага иштеерин баштапкы јерге тургузарым деп, бек сананып алгам. Тоолу јылдаҥ, мен болушчы ишчи болуп калгам».

17. Јиит карындаштарга ака-эјелердиҥ кӧрӱми кандый?

¹⁷ Кару карындаштарыс, слерди бастыра јуун сӱреен баалап јат, нениҥ учун дезе слер олорло кожо «теҥ-тай» иштенедигер (Соф. 3:9). Олор слерди омок, ийде-кӱчтӱ, ака-эјелерге болужарга белен болгоноор учун сӱӱп јат. Слердиҥ ижигер јуунга сӱреен керектӱ! (1 Иоанн 2:14).

18. Укаа сӧстӧр 27:11-ле болзо, јуундагы јииттерге Иегованыҥ кӧрӱми кандый?

¹⁸ Јиит карындаштар, Иегова слерди сӱӱп јат, слерге бӱдӱп јат деп качан да ундыбагар. Иегова калганчы кӱндерде јииттердиҥ тоозы јаан черӱдий болор деп судурлаган (Сар. 110:1—3). Кудай олорды ижин акту јӱрегинеҥ бӱдӱрер деп бӱдӱп јат. Ака-эјелерге чыдамкай болугар, бойоордоҥ до кӧп неме сакыбагар. Оныҥ учун јастырып ийзеер, јӧпти алынып, тӱзединип туругар. Бу јӧптӧрди Иегова берип турган эмей (Евр. 12:6). Берилген кандый ла јакылтаны јакшы бӱдӱригер. Иегова слерле оморкоп турзын! (Укаа сӧстӧр 27:11 кычырыгар.)