Тӧс материалдарга кӧчӧр

Бажалыктарга кӧчӧр

БИОГРАФИЯ

Мен јӱк бойымныҥ молјуумды бӱдӱрип салдым

Мен јӱк бойымныҥ молјуумды бӱдӱрип салдым

ДОНАЛЬД РИДЛИ 30 јылдаҥ ажыра ӧйгӧ јаргыларда Иегованыҥ Керечилериниҥ адвокады болгон. Ол кижиниҥ кан јок препараттарла эмденер аргазын корулаарга, кӧп иш эткен. Оныҥ болужыла США-ныҥ Ӱстӱги јаргыларында Иегованыҥ Керечилери канча катап јеҥӱ алган. Оны најылары Дон деп адап туратан. Ол иштеҥкей, јобош ло бойын килебес кижи болгон.

2019 јылда бу акада јазылбайтан оору табылган. Оныҥ оорузы коркышту капшай јаанаган, оныҥ учун Дональд ака 2019 јылдыҥ куран айыныҥ 16-чы кӱнинде божоп калган. Бу аканыҥ јӱрӱмин кӧрӱп ийектер.

Мен 1954 јылда Сент-Пол деп калада (штат Минессота, США) католический биледе чыккам. Билегистиҥ јадын-јӱрӱми орто кеминде болгон ло мен беш баланыҥ экинчизи болгом. Мен католический баштамы школдо ӱренгем. Анайда ок службаныҥ ӧйинде абыска болужып туратам. Је Агару Бичикти мен чек билбес болгом. Бастыра немени јайаган Кудай бар деп бӱткен де болзом, је серкпеге бӱтпей баргам.

ЧЫНДЫКТЫ БИЛИП БАШТАГАНЫМ

Мен Уильям Митчеллдиҥ Юридический колледжиниҥ баштапкы курсында ӱренип турарымда, айылымга Иегованыҥ Керечилери келген. Је бу ӧйдӧ мен кийим јунуп јаткам болгом, оныҥ учун олор ӧскӧ ӧйдӧ келерге јӧпсинген. Олордыҥ келерине мен мындый эки сурак белетеп алдым: «Нениҥ учун бу телекейде јаман улус јакшы јӱрет?» ле «Ырысту болорго нени эдер керек?» Олор меге «Истина ведущая к вечной жизни» деген бичик ле јарык јажыл кадарлу Агару Бичиктиҥ «Јаҥы телекейдиҥ кӧчӱрмезин» берген. Мен Агару Бичикти ӱренип баштаарымда, кӧзим ачыла берген. Кудайдыҥ Каандыгы бастыра јерле башкаратан сӱреен керектӱ башкару деп билип алала, тыҥ кайкагам. Кудайдыҥ Каандыгына кӧрӧ, улустыҥ башкарузы нени де эдип болбос деп оҥдоп алгам. Улустыҥ башкарузы кыйын-шыра, оору-јобол, несправедливость экелет.

1982 јылдыҥ бажында мен Иеговага учурланып, кийнинде бу ла јылда «Истина Царства» деген курултайда сууга чӧҥӱрилгем. Бу курултай Сент-Пол деп каланыҥ муниципальный центрында ӧткӧн. А келер неделеде бу центрда мен судопроизводстволо экзамен табыштыргам. Экзаменди јакшы табыштырып ийгеним ӱлӱрген айдыҥ бажында јартала берерде, мен адвокат болуп иштеп баштагам.

Бу курултайда мен Бруклинниҥ Бет-Элинде иштеп турган Майк Ричардсонло танышкам. Ол меге тӧс башкаруда юридический отдел иштеп баштаган деп айткан. Меге Апостолдордыҥ ижи 8:36-да эфиоп кижиниҥ сӧстӧри санаама кирерде: «Юридический отделге иштеерге, не меге буудактап јат?» — деп, бойымнаҥ сурадым. Оноҥ мен Бет-Элге иштеерине заявление бичип ийгем.

Иегованыҥ Керечили болуп калганыма ада-энем сӱӱнбеген. Адам менеҥ Бет-Элдеги ижиҥ юрист болотон карьерага кандый туза берерин сураган. Мен адамга ондо доброволец болуп иштеерим ле бир айда 75 доллар акча аларым деп јартап бергем. Ол ӧйдӧ Бет-Элде иштеп турган улус мынча кире пособие алып турган болгон.

1984 јылда адвокат болуп иштеп ийген кийнинеҥ мен Бруклинде (Нью-Йорк) Бет-Элде иштеп баштагам. Мени юридический отделде иштезин деп кӧстӧгӧн. Адвокат болуп иштеп турала, мен кӧп немеге ӱренип алгам, оныҥ учун Бет-Элдиҥ ижине белен болгом.

СТЕНЛИ ДЕП ТЕАТРДЫҤ ЈАҤЫРТЫЛГАНЫ

Театр Стэнли садып алган тушта мындый болгон

1983 јылдыҥ кӱчӱрген айында организация Джерси-Ситиде (Нью-Джерси штат) Стенли деп театрды садып алган. Акалар театрдыҥ электрический проводторын ла сууныҥ трубаларын јазаарга, заявление бичиген. Олор јаҥдарга јолугып, бу театрды Иегованыҥ Керечилериниҥ курултайларын ӧткӱретен зал эдерге турганын айткан. Је бир кӱч айалга боло берген. Каланыҥ тураларын тузаланатан башкартула болзо, Кудайга бажырарга тузаланылып турган туралар јӱк ле улус јадып турган кварталдарда болор аргалу. А Стенли деп театрдыҥ турган јери каланыҥ тӧс јеринде улус иштеп турган кварталда болгон. Оныҥ учун јаҥдар оны јазаарга јараду бербеген. Акалар олорго удура заявление бичип ийерде, олор оны албаган.

Бет-Элде иштеп баштаганымныҥ баштапкы ла неделезинде, организация јаҥдардыҥ чыгарган јӧбине удура Федеральный окружной јаргыга иск берген. Мынаҥ озо мен Сент-Пол деп каланыҥ Федеральный окружной јаргызында эки јыл иштегем, оныҥ учун мындый делолордыҥ аайына канайып чыгатанын билер болгом. Бистиҥ адвокаттарыстыҥ бирӱзи мындый шӱӱлте айткан: «Алдында бу театрда кандый ла кинолор, рок-концерттер де болуп туратан. Андый болордо, Кудайга бажыратан туштажуларды ӧткӱрерге нениҥ учун јарабас?» Федеральный окружной јаргы бу делоны кӧрӱп, Джерси-Сити Кудайга јайым бажыратан бистиҥ арганы бускан деп јаргы чыгарган. Анайып јаргы калага биске керектӱ јараду берзин деп некелте тургускан. Ол тушта мен Иегованыҥ бойыныҥ организациязына Каандыктыҥ керегине болуп, юридический јеҥӱ аларга болужып турганын баштапкы катап кӧргӧм. А мен дезе, бу ишке бир кичинек болуш јетиргенимнеҥ јаан сӱӱнчи алгам.

1985 јылда сыгын айдыҥ 8-чи кӱнинде акалар бу театрды јазап баштаган. Анайып бир де јыл ӧткӧлӧткӧ, Джерси-Ситиде курултайлардыҥ Туразында Галаад сургалдыҥ 79-чы клазы ӱренип божогон. Ол тушта бистиҥ акаларла кожо Каандыктыҥ ижине болушканыма тыҥ сӱӱнгем. Бет-Элге келердеҥ озо, адвокат болуп иштеп турарымда болгон јеҥӱлер мындый сӱӱнчи экелбеген. Иегова меге бого тӱҥей база кандый јакылталар берерин билбегем де.

КАН ЈОГЫНАҤ ЭМДЕНЕРИН КОРУЛАП ЈАДЫС

1980 јылдарда кезикте врачтар ла эмчиликтер 18 јажы једип калган Керечилерге кан јогынаҥ эмденетен арга бербей туратан. Је анчада ла бала сакып турган эјелерге кӱч болгон. Нениҥ учун дезе јаргычылар, олорго јасакла болзо, кан урдырар керек деп айдыжатан. Јаргычылардыҥ санаазыла, эне кижи кан урдырбаза, бала эне јок артып калардаҥ айабас.

1988 јылда јаҥар айдыҥ 29-чы кӱнинде Дениз Николо эје бала чыгарган кийнинде кӧп кан јылыйткан. Оныҥ гемоглобины 50-неҥ ас болгон, оныҥ учун эмдеп турган врачы оны кан урдырзын деген. А Николо эје јӧпсинбеген. Эртезинде кан урдыратан јараду аларга, эмчилик судка баштанган. Нениҥ учун дезе врачтар кан јокко неме болбос деп сананган. Јаргычы јаргы јогынаҥ ла Николого ло оныҥ ӧбӧӧнине нени де айтпай, эмчиликке јарадуны берип ийген.

Пятницада, јаҥар айдыҥ 30-чы кӱнинде Николо эјеге эш-нӧкӧри ле палатадагы ӧскӧ дӧ тӧрӧӧндӧри кан урдырарга болдыртпай да турарда, канды ого тӱҥей ле уруп ийгилеген. Оноҥ ол ло кӱнде Николоныҥ тӧрӧӧндӧриниҥ кезигин ле бир-эки аксагалды кан урарга орынына да јууктаарга бербеген деп бурулап, арестовать эдип салган. Субботто эртен тура, јаҥар айдыҥ 31-чи кӱнинде Нью-Йоркто ло Лонг-Айлендте СМИ ажыра бу аресттер керегинде угула берген.

Филип Брамлиле кожо

Понедельникте эртен тура мен Милтон Молленге, јаргыныҥ председателине, јолуккам. Ого делоны, анчада ла јаргычы кан урдыратан јарадуны јаргы јогынаҥ ла берип ийген деп куучындап бергем. Јаргычы Моллен бу делоны ла ого келижип турган јасактарды шӱӱжип ийерге, мени база катап кирип ийзин деп сураган. Эҥирде мен ого Бет-Элде мениҥ кӧрӧӧчим болуп турган Филип Брамлиле кожо келгем. Јаргычы дезе, эмчиликтиҥ юрисконсультын кычырып алган. Бу туштажуда коркышту тартыжу болгон. Бу ӧйдӧ Брамли ака блакнодына: «Токтодынзаҥ» — деп бичип ийеле, меге кӧргӱзип ийген. Эмди оҥдоп јадым, бу сӧстӧр ӧйинде болгон деп. Нениҥ учун дезе юрисконсультла ӧйинеҥ ӧткӱре кату куучындажа бергем.

Сол јанынаҥ оҥ јанына: адвокаттар — Ричард Моук, Грегори Олдз, Пол Полидоро, Филип Брамли, мен ле Марио Морено. США-ныҥ Ӱстӱги јаргызында болгон прениялардыҥ кӱни. Анда «Каруулчы шибеениҥ обществозы Страттон деп јуртка удура» деген дело кӧрӱлген. (2003 јылдыҥ чаган айыныҥ 8-чи кӱниниҥ «Пробудитесь!» деген брошюразында «Как все началось», «Верховный суд принимает дело на рассмотрение», «Первый шаг. Прения в Верховном суде» ле «Верховный суд защищает свободу слова» деген јӧрмӧлдӧрди кӧрӱгер.)

Бир час кире ӧй ӧткӧн кийнинде, Моллен јаргычы эртен бистиҥ дело эҥ озо кӧрӱлер деп айткан. Бис јӱрӱп јадарыста, ол мынайып айтты: «Эмчиликтиҥ юрисконсультына эртен тыҥ ла тартыжарга келижер». Бу дезе юрисконсультка эмчиликтиҥ эткен керегин актаарга јеҥил эмес болор деп кӧргӱскен. Ол ло тушта Иегова биске јеҥерге болужып јат деп оҥдоп ийгем. Иеговага бисти бойыныҥ амадузын бӱдӱрерге тузаланганына јаан быйанду болгом.

Бис орой тӱнге јетире јаргыга аргументтер белетегенис. Јаргы Бруклинниҥ Бет-Элинеҥ тоолу ла квартал ажыра турган, оныҥ учун јаргыга бистиҥ юридический јаан эмес отделистиҥ кӧп сабазы келген. Тӧрт јаргычы бисти угуп, кан урдырарга берилген јараду јасак аайынча эдилбеген деп айткан. Анайып, бу јаргыны Николо эје ойноп алган. Јаргыныҥ чыгарган јӧбиле, јарадуларды мынайып алып турганы ла јаргыны керечилер јок ӧткӱргени конституцияныҥ тӧс праволорын бусканы болгон.

Оныҥ кийнинде јаан удабай ла Нью-Йорк штаттыҥ Ӱстӱги јаргызы, Николо эјениҥ кан јогынаҥ эмденетен аргазын актап койгон. Бу дело кан урарыла колбулу тӧрт учуралдыҥ бирӱзи болгон. Бу тӧрт дело башка-башка штаттардыҥ Ӱстӱги јаргыларында кӧрӱлген. Мен бу јаргылардыҥ ончозында турушкам. (« США-ныҥ штаттарыныҥ Ӱстӱги јаргыларында болгон јеҥӱлер» деген рамканы кӧрӱгер.) Мен анайда ок Бет-Элдиҥ ӧскӧ дӧ адвокаттарына опекунство ло айрылышла колбулу, анайда ок јер ле недвижимостьло колбулу сурактарда болушкам.

КИЖИ АЛЫП, БИЛЕЛӰ БОЛГОНЫМ

Дон эш-нӧкӧримле кожо

Бир катап ӱч бала азыраган айрылып калган Дон деп эјеле танышкам. Ол эје билезин јаҥыскан да азыраган болзо, пионер болуп иштеген. Оныҥ јӱрӱми кӱч болгон. Је ол акту јӱрегинеҥ Иеговага чындык јӱрген. Бу мени тыҥ кайкаткан. 1992 јылда Нью-Йоркта «Носители света» деп областной курултайда бис экӱ туштажып баштаганыс. Бир јылдаҥ алыжып алганыс. Иегова меге кӧгӱзи бек ле јӱрӱмге сӱӱнип јӱретен эш-нӧкӧр сыйлаган. Дон бистиҥ кожо јуртаган јӱрӱмистиҥ туркунына меге бастыра јакшыны эдет (Укаа 31:12).

Бис алыжарыста, балдарга 11, 13 ле 16 јаш болгон. Мен олорго јакшы ада болорго кӱӱнзегем, оныҥ учун ӧй ада-энелер керегинде бистиҥ бичиктерде ончо немени кычырарга ла тузаланарга албаданып туратам. Је озо баштап кӱчтер болгон ло. Оноҥ араайынаҥ балдар мени јакшы најы ла сӱӱштӱ ада деп кӧрӱп баштаган. Олор бистиҥ айылыстыҥ эжиги олордыҥ најыларына јаантайын ачык деп билер болгон. Оныҥ учун бистиҥ айылыста јаантайын ла јиит балдардыҥ тал-табыжы болотон. Је бис бого качан да чаптыксынбай туратаныс.

2013 јылда бис Донло кожо јажы јаанаган ада-энегисти кичеерге, Висконсин деп штатка кӧчкӧнис. Бу ӧйдӧ Бет-Эл меге сакыбаган јанынаҥ бир эмеш ӧйгӧ организацияга юридический јанынаҥ болужатан арга берген.

ЈАҤЫ АЙАЛГА

2018 јылдыҥ сыгын айында кӧп јӧткӱрип баштагам. Је врач шылтагын табып болбогон. Кийнинде мени база бир врач невропатологко барзын деп айткан. 2019 јылдыҥ чаган айында невропатолог мындый диагноз тургусты: прогрессирующий надъядерный паралич. Мындый нейродегенеративный оорула ооруп турган улус ас.

Ӱч кӱн ӧдӧ берерде конькилӱ јыҥылап турала, оҥ колымды сындырып алгам. Мен конькилӱ бастыра јӱрӱмимге јыҥылагам, је мындый неме качан да болбойтон. Бу ла учуралдыҥ кийнинеҥ эди-каным уйадап турганын билип ийгем. Ооруум мындый капшай тыҥыыр деп билбегем де. Меге куучынданарга, кыймыктанарга, немени ажырарга, там ла кӱч боло берген.

Мен Каандыктыҥ керектерине юридический јанынаҥ бир эмеш те болзо болушканыма сӱӱнип јадым. Анайда ок профессиональный журналдарга статьялар бичигем, башка-башка ороондордо медицинский юриспруденцияныҥ семинарларын ӧткӱргем. Бу статьяларда ла семинарларда Иегованыҥ Керечилериниҥ кан јогынаҥ эмденетен аргазын корулагам. Андый да болзо, Лука 17:10-догы сӧстӧрди ӧскӧртӧ айдып, бойым керегинде мынайып айдар эдим: «Мен неге де турбас кул. Мен јӱк бойымныҥ молјуумды ла бӱдӱрип салдым».