БИОГРАФИЯ
Улуска ајару эдер керек деп оҥдоп алгам
«ЧЫНДЫКТЫ бедрегер, нениҥ учун дезе англиканский серкпеде чындыкка ӱретпей јат». Ол серкпеде јӱрӱп турган карган энем анайып айткан кийнинеҥ, энем чындыкты бедиреп баштаган. Ол ӧйлӧрдӧ энем Иегованыҥ Керечилериле куучындажарга кӱӱнзебейтен. Оныҥ учун Торо́нтодо јадып турарыста, айылыска Керечилер келзе, энем мени јажынзын деп айдатан. Је 1950 јылда энемниҥ сыйнызы Агару Бичик ӱренип баштаарда, энем ого кожулган. Олор экӱ оныҥ айылында ӱренген, кийнинде экилези ле сууга чӧҥӱрилген.
Адам Канаданыҥ бириктирилген серкпелериниҥ аксагалы болуп иштеген. Оныҥ учун кажы ла воскресеньде эртен тура мени сыйнымла кожо серкпениҥ школындӧӧн апаратан, оноҥ он бир часта адам бисле кожо серкпениҥ службазына баратан. Обедтиҥ кийнинде энем бистерди Каандыктыҥ Туразындӧӧн апаратан. Анайып, бис эки јаҥныҥ башказын иле кӧрӱп туратаныс.
Энем чындыкты узак најылажып турган Бо́б ло Мэ́рион Ха́тчесон деп эш-нӧкӧрлӧргӧ куучындаарда, олор чындыкты алынып ийген. Бу эш-нӧкӧрлӧр 1958 јылда Нью-Йоркта «Божья воля» деген сегис кӱнниҥ туркунына ӧдӧтӧн телекейлик курултайга ӱч уулчагыла катай мени ээчидип алгандар. Эмди, кайра кӧрӱп ийзем, бу эш-нӧкӧрлӧр ол ӧйдӧ тӧрт уулчактыҥ аайы-бажына канайып чыккылады не! Је андый да болзо, ол курултай јӱрӱмимде эҥ ле сӱӱнчилӱ учуралдардыҥ бирӱзи болуп јат.
МЕГЕ УЛУСТЫҤ АЈАРУЗЫ ЛА СӰӰЖИ БОЛУШКАН
Мен школдо ӱренип турарымда, бис фермада јатканыс. Ондо меге мал-ашты кичеерге јарап туратан. Оныҥ учун школды божодып ийзем, ветеринарга ӱренерим деп санангам. Је энем дезе бу санаамды аксагалга куучындап ийерде, ол меге «калганчы кӱндерде» јадып турганысты эске алындырала, сен университетте ӱрензеҥ, Иеговала колбуларыҥ канайып калгай не деп сурак берген (2 Тим. 3:1). Бу суракты шӱӱп сананала, «бойсын, бийик ӱредӱ албайтам» деп санаага келгем.
Школды божодып ийеле, нени эдер деп сананып баштагам. Мен кажы ла амыраар кӱндерде јарлаар ишке турушкам, је меге јарлаарга тыҥ ла јарабай туратан, оноҥ пионер де болорго кӱӱнзебегем. Адам ла таайым, экӱлези Иегованыҥ Керечилери эмес, олор мени Торонтоныҥ јаан страховой компаниязына ишке кирзин деп кӱӱнзеткен. Мениҥ таайым ондо јамылу кижи болгон, оныҥ учун мен ол ишке јӧпсине бергем.
Торонтодо иштиҥ кийнинеҥ де иштеерге келишкен, анайда ок кӧп сабада мен телекейдиҥ улузыла куучындашкам. Мынаҥ улам јуунныҥ туштажуларын божодып, јарлаар ишке де јаантайын чыкпай баргам. Бу калада баштап тарый Керечил эмес карган адамда јаткам, је ол божоп каларда, меге ӧскӧ тура бедиреерге келишкен.
1958 јылда мени курултайга кожо апарып јӱрген эш-нӧкӧрлӧргӧ ада-энемге чилеп ӱренип калгам. Оныҥ учун јадар јер керек болордо, олор мени айылына јатсын деп кычырган. Анайда ок олор Иеговала колбуларымды тыҥыдарга, јаан болужын јетирген. Анайып, 1960 јылда олордыҥ Джон деп уулыла сууга чӧҥӱрилгем. Джон пионер болуп баштаарда, мен дезе оны кӧрӱп, кӧп јарлап баштагам. Мениҥ мындый кӧгӱс ӧзӱмимди јуундагы акалар кӧрӱп ийеле, мени Теократиялык иштиҥ сургалыныҥ ишчизи a эдип кӧстӧп салган.
СӰРЕЕН ЈАКШЫ БОЛУШЧЫМ ЛА ПИОНЕРДИҤ ИЖИН БАШТАГАНЫМ
1966 јылда эрчимдӱ пионер болуп турган Па́лмер Берг деп сыйынла биригип алдым. Ол јарчылар јетпей турган јердӧӧн иштеп барарга тыҥ кӱӱнзеген. Аймак кӧрӧӧчи биске кӧп ајару эдетен. Оноҥ ол бисти болуш керек болуп турган Ори́ллия (Онта́рио деп провинция) деп јердеги јуунга барзын деп кӱӱнзеткен. Бис барарга чемоданысты јууп, јолго шыйдынып ийдис.
Ориллиядӧӧн једип ле келеристе, мен Палмер ле чилеп текши пионердиҥ ижин баштадым. Ӱйимниҥ эрчимдӱ иштенип турганын кӧрӧлӧ, мен канайып јайым отуратан эдим. Пионердиҥ ижин мен акту јӱрегимнеҥ бӱдӱргем. Меге Агару Бичиктеги ӱлгерлерди јартаарга сӱреен јарап туратан. Улустыҥ јӱрегин чындык канайып томултып турганын кӧрӱп, тыҥ сӱӱнетем. Бис бир катап сӱреен јакшы билеле ӱредӱ баштаганыс. Олор јӱрӱмин солып, Иегованыҥ Керечилери болуп каларда, коркышту тыҥ сӱӱнгенис!
ЈАҤЫ ТИЛ ӰРЕНЕДИС ЛЕ КӦРӰМИСТИ ТӰЗЕДЕДИС
Бир катап бис Торонтодо јӱреристе, Бет-Элде иштеп турган А́рнолд Маркнома́ра деп акала
танышкам. Ол бистеҥ специальный пионер болорго кӱӱнзеп турганаар ба деп сураарда, мен тӱрген ле: «Кӱӱнзебей а! Кайда да болзо, је јаҥыс ла Квебекте эмес!» — деп айткам. Ол ӧйлӧрдӧ менде Канадада английский тилле куучындап турган улустыҥ јастыра кӧрӱми бар болгон. Андый улус Канаданыҥ Квебектеги франуцузский тилге куучындап турган улустыҥ јаҥдарга удура барып турганын јаратпай туратан. А бу улус дезе Квебекти Канаданаҥ башка болзын деп тартышкан улуска јӧмӧшкӧн.Арнолд меге: «Бет-Эл эмди специальный пионерлерди јӱк ле Квебектӧӧн ийип турган» — деген. Мен оны угала, капшай ла јӧпсиндим. Нениҥ учун дезе Палмер ӱйим ары барарга кӱӱнзеп турган болгон. Кийнинде, бу эҥ ле јакшы шӱӱлтелердиҥ бирӱзи болгон эмтир деп, оҥдоп ийгем.
Бисте беш неделениҥ туркунына французский тилдиҥ курстары болгон. Оноҥ бис, анайда ок база бир биле Риму́ски деп каладӧӧн кӧчӱп бардыс. Бу каланыҥ ла Монреа́ль деп каланыҥ ортозы 540 километр кире. Је бис французский тилди јакшы ӱренип албаганыс. Бу дезе туштажуныҥ ӧйинде, јарлар айткан тужымда јарт кӧрӱне берген. Курултай башталза, бери «Австрияныҥ кӧп делегаттары» келер деп айдардыҥ ордына, «страустардыҥ делегаттары» келер деп айткан эмтирим.
Римускиде бис экӱге кижиге барбаган тӧрт сыйын ла Юбердо́ деп биле эки кызыла кожулган. Бу биле пионерлер јадар этире арендага јаан тура алган. Бис бу тураны «Ак тура» деп адайтаныс, нениҥ учун дезе оныҥ стенелери ле колонналары ак ӧҥдӱ болгон. Анда 12 эмезе 14 кижи јаткан. Палмерле экӱ специальный пионерлер болгоныс учун эртен тура, обедтиҥ кийнинде, анайда ок эҥирде јарлап туратаныс. Кожо јарлап баратан улус јаантайын бар болгон, кышкы соок эҥирлерде де јарлап туратаныс. Олордыҥ болужын сӱреен тыҥ баалаганыс.
Бис бу пионерлерле јуук најылар болуп калганыс. Олор биске чек бир биледий. Кезикте бис тышкары јуулыжала, от одыратаныс. Ол эмезе бисте «варениктиҥ кӱни» болотон. Бу кӱнде јӱзӱн-јӱӱр начинкалу варениктер эдетенис. Бир карындаш музыкант болгон, оныҥ учун бис суббот кӱнде эҥирде јуулыжала, кожоҥдоп, бијелеп туратаныс.
Римуски деп кала кӧп тӱжӱмдӱ јер болгон. Ондо Агару Бичикти ӱренген бир канча кижи сууга чӧҥӱрилген, јуунда дезе 35 кире јарчы болуп калган.
Квебекте јарлаар иш јанынаҥ ченемелис кӧптӧгӧн. Ондо биске Иегова јарлаар иште канайып болушканын ла бисти акча-манатла канайып јеткилдегенин кӧргӧнис. Биске ондогы улус, олордыҥ культуразы ла тили јарай берген. Мынаҥ улам бис ӧскӧ дӧ культуралу улусты сӱӱп баштаганыс (2 Кор. 6:13).
Кенетийин Бет-Эл бисти кӱнчыгышта турган Нью-Бра́нсуик деп провинциядагы Тра́кади деп каладӧӧн кӧчсин деп сураган. Је биске Бет-Элдиҥ айтканыла эдерге јеҥил эмес болгон. Нениҥ учун дезе бис тураны арендага алып койгон болгоныс, анайда ок мен школдо ӱредӱчи болорго контракт тургускан болгом. Ол школдо неделеде тоолу уроктор берип туратам. Бого ло коштой бистиҥ Агару Бичикти ӱренип турган улузыс јаҥы-јаҥы ла јарчылар болуп калган. Је база да бир неме, Римуски деп калада Каандыктыҥ Туразы тудулып башталган.
Бис бу кӧчӱш керегинде бӱдӱн суббот ло воскресен кӱндерде мӱргӱген кийнинде Тракадидӧӧн барып келгенис. Бу кала Римуски каланаҥ чек Мал. 3:10). Бу кӧчӱш база ла катап Палмер ӱйимниҥ тереҥ кӧгӱстӱ ле улуска болужар кӱӱндӱ болгонынаҥ улам, анайда ок кокырчы болгонынаҥ улам кӱч болбогон.
башка. Је ары бисти Иегова кӧчсин деп айткан болордо, бис экӱ јӧпсинип ийдис. Анайып, Иегованы ченеп кӧрӧристе, ол бистиҥ јолыста болгодый буудактарды ӱзе јоголтып салган (Ол јуунда Ро́берт Росс деп сок јаҥыс аксагал болгон. Ол ло оныҥ ӱйи Линда Тракадиде пионерлер болуп иштеген. Олор уулчакту да болуп каларда, ондо ло артып калган. Балала кожо олордыҥ ижи кӧптӧй дӧ берерде, олор оноҥ ло ары кӱндӱзек болгон ло јарлаар ишке эрчимдӱ турушкан. Бис олордоҥ кӧп немеге ӱренгенис.
БОЛУШ КЕРЕК ЈЕРДЕ СӰӰНЧИЛӰ ИШТЕЙДИС
Бис Тракадиде эки јыл иштеп ийеристе, база ла бир алкыш болды. Эмди дезе бисти јорыкчы кӧрӧӧчиниҥ ижине кӧстӧгӧн. Анда бис јети јыл английский тилдӱ јерлерде иштегенис, оныҥ кийнинде Квебекте французский тилдӱ јерлерде болгоныс. Ол ӧйдӧ Квебекте областной кӧрӧӧчи болуп иштеген Лео́нс Крепо́ b ака, мени куучын-эрмектерим учун мактап туратан. Мактап ийеле: «Сен куучын-эрмегиҥди оноҥ тузалу болзын этире нени эдер эдиҥ?» — деп, сурап туратан. Оныҥ бу сурактары меге куучын-эрмектерди чокум, јарт куучындап ӱренерге болушкан.
1978 јылда «Победоносная вера» деп телекейлик курултайда меге јакылта бергенин качан да ундыбазым. Ол Монреальда болгон. Меге делегаттарды азыраарын башкаратан иш берилген болгон. Бис 80 000 делегат сакыган болгоныс. Акалар эмди делегаттарды алдындагызына кӧрӧ чек башка этире азыраарыс деп айткан. Ӱзе неме башка болгон: оборудование, меню, курсак-тамак белетеери. Бисте 20 кире јаан прицеп-рефрижератор болгон, ол кезикте сынып калатан. Курултайдаҥ озо биске бу оборудованиени ӱзе јерине тургузып койор керек. Је ол кӱн стадиондо спортчылардыҥ маргааны болгон. Оныҥ учун бис ол стадионго јӱк ле тӱн ортозында кирер аргалу болгоныс. Эртен турагы азырайтан курсакты ӧйинде белетеерге, таҥ аткалакта ӱзе оборудованиени иштедип койор керек болгон. Бис ончобыс тыҥ арып калганыс. Андый да болзо, ака-эјелердиҥ иштеҥкейин, кӧгӱзи тереҥ болгонын ла сӱӱнчилӱ кокырлап турганын кӧрӱп, тыҥ кайкагам. Мен олордоҥ кӧп немеге ӱренгем. Бис бой-бойысла јуук најылар болуп калганыс. Квебекте
телекейлик курултайда болгонымнаҥ јаан сӱӱнчи алгам. Ондо 1940—1950 јылдарда коркышту јаан истежӱлер болгон!Монреальда ӧткӧн јаан курултайларда бистиҥ каруулу акалардаҥ кӧп немеге ӱренгем. Бир јыл курултайдыҥ бюрозы учун Дейвид Сплэйн каруулу болгон, ол эмди Башкару јӧптӧ иштейт. Оноҥ арыгы јылдардыҥ курултайларында бу иш учун бир јыл мен каруулу болгом. Ол јылда Дейвид Сплэйн меге сӱреен тыҥ болушкан.
2011 јылда Палмерле кожо 36 јылдыҥ туркунына јорыкчы кӧрӧӧчи болуп иштегениниҥ кийнинде, мени јуунныҥ аксагалдарыныҥ сургалын ӧткӱрзин деп кычырган. Эки јылдыҥ туркунына башка-башка 75 јерге токтогоныс. Је бу иш кӱч болгон до болзо, неделениҥ учында аксагалдар Башкару јӧптиҥ кӧгӱс јаҥынаҥ болужып турганын кӧрӧлӧ, јаан быйанду болотон.
Оноҥ мен Каандыктыҥ јарчыларыныҥ сургалын ӧткӱргем. Ондо ӱренерге јеҥил эмес: ака-эјелер кӱнине јети час кире уроктордо отуратан, а эҥирлер сайын ӱч частыҥ туркунына айылдыҥ ижин бӱдӱретен. Бого коштой кажы ла неделеде олорго тӧрт эмезе беш ӱредӱлӱ јакылта берилетен. Бис экинчи ӱредӱчиле кожо, олор ӱзе немени Иегованыҥ болужыла эдип ийер деп, бӱдӱмјилеп туратаныс. Качан ӱренчиктер эдип болбос деп сананган немени Иегованыҥ болужыла эдип ийгенин кӧрӧлӧ, канай кайкажып турганын кӧргӧн болзоор! Чын, Иегованыҥ болужыла ӱзе неме эдилер!
УЛУСКА АЈАРУ ЭДЕРИ СӰРЕЕН КЕРЕКТӰ!
Энем ӱредип турган улузына ајару эдип туратан ла олорго кӧгӱс јаҥынаҥ ӧзӧргӧ болушкан. Адам да јӱреги јымжап, чындыкла јилбиркей берген. Энемниҥ божогон кийнинеҥ, ӱч кӱн ӧдӱп каларда, адам Каандыктыҥ Туразына куучын-эрмек угарга келип јӱрген. Бис бого сӱреен кайкашканыс. Оноҥ ло бери адам јуундарга 26 јылдыҥ туркунына јӱрген. Адам анай ла чӧҥӱрилбеген де болзо, аксагалдардыҥ айтканыла, јуундарга эҥ ле озо келип туратан.
Энем меге ле ӱч сыйнымга кӧгӱс јанынаҥ ӧзӧргӧ тыҥ болушкан. Сыйныларым ӧбӧӧндӧриле кожо Иеговага чындык иштегилеп јат. Бир сыйным Португалияныҥ Бет-Элинде иштеп јат, а база бирӱзи — Гаитиниҥ Бет-Элинде.
Эмди бис Палмерле кожо Га́мильтондо (Онтарио деп провинция) специальный пионерлер болуп иштейдис. Јорыкчы ишчиниҥ ижин бӱдӱрип турарыста, бисти такып барарына ла Агару Бичикти ӱренерине кычырып турза, сӱреен јарап туратан. А эмди бис бойыстыҥ ӱредип турган улузыстыҥ кӧгӱс ӧзӱмин кӧрӱп, тыҥ сӱӱнип јадыс. Бис јаҥы јуунныҥ ака-эјелериле најылажып алганыс. Анайып, Иегованыҥ олорло јеҥил де, јеҥил эмес те ӧйдӧ кожо болгонын кӧрӧргӧ кандый јакшы.
Бу јылдардыҥ туркунына биске ајару эткен ака-эјелерди эске алып, быйанду болодыс. Бис бойыс та улуска ајару эдип, кӧгӱс јанынаҥ болужарга албаданганыс (2 Кор. 7:6, 7). Темдектезе, бир биледе энези, уулы ла кызы пионерлер болуп иштеген. Мен билениҥ бажынаҥ ол качан бирде пионер болорго кӱӱнзебей турган ба деп сурадым. Ол меге: «Мен ӱч пионерге болужып јадым» — деп айдарда,— мен оноҥ: «Сен билеҥге Иегованаҥ артык болужарыҥ деп сананып тургаҥ ба?» — деп сурап, мынайда айттым: «Пионер болзоҥ, олор ло чылап јаан сӱӱнчи аларыҥ». Јарым јылдаҥ ол пионердиҥ ижин баштаган.
Бис Палмерле кожо «келер ӱйеге» Иегованыҥ кайкамчылу керектерин оноҥ ло ары куучындаарга кӱӱнзейдис (Сар. 71:17, 18). Олор Иеговага иштеерин бис ле чылап тыҥ сӱӱр деп иженип јадыс.
a Алдында ӧйдӧ анайып «Јӱрӱмис ле ижибис» деп туштажуныҥ башкараачызын адаган.
b Леонс Крепо аканыҥ биографиязы 2020 јылдыҥ кочкор айыныҥ «Каруулчы шибеезиниҥ» 26—30 бӱктеринде бичилген.