Тӧс материалдарга кӧчӧр

Бажалыктарга кӧчӧр

Сцена ла оныҥ ӱстиндеги плакат (јаанада бичилген)

Јӱс јыл кайра: 1922 јыл

Јӱс јыл кайра: 1922 јыл

«ОЛ [КУДАЙ] биске Иисус Христос... ажыра јеҥӱ берген» (1 Кор. 15:57). Бу сӧстӧр 1922 јылдыҥ ӱлгери болгон. Бу ӱлгер Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилерине, Иеговага чындык артканы учун кайрал алар деп, кере болгон. Чын ла ол јылда Иегова бойыныҥ чындык ишчилерин алкыш јок артыргыспады. Олор Иегованыҥ алкыжыла бичиктерди кепке базып баштаган ла бичиктерди кадарлап ӱренип алган, анайда ок Каандык керегинде чындыкты радио ажыра јарлаган. Бу ла јылда, кӱскиде, Иегова бойыныҥ ишчилериле кожо деп, база катап кӧргӱскен. Сидар-Пойнтта (Огайо штат, США) тӱӱкиге кирген сӱреен јаан курултай ӧткӧн. Бу курултай Иегованыҥ организациязыныҥ ижине бӱгӱнги кӱнге јетире тузазын јетирет.

«МЫНЫ УГАЛА, АЛАҤ КАЙКАГАМ»

Јарлаар ижис там ла элбеп турарда, кӧп бичиктер керек болгон. Ол ӧйдӧ Бруклиндеги Бет-Элде журналдарды бис бойыс кепке басканыс. А кату кадарлу бичиктер коммерческий фирмаларда кепке базылган, је олор бистиҥ заказтарды канча айдыҥ туркунына јетире бӱдӱрип болбой турарда, јарлаар иш буудакталып баштаган. Оныҥ учун Рутерфорд ака типография учун каруулу Роберт Мартин аканаҥ: «Кату кадарлу бичиктерди бойыс чыгарып баштазаас, кандый болгой не, нени сананып туруҥ?» — деп сураган.

Бруклинде, Конкорд-стриттеги типография

Мартин ака эске алынат: «Мыны угала, алаҥ кайкагам. Нениҥ учун дезе јаҥы типография ачылза, бастыра ишти бойлорыс эдерис». Акалар Бруклинде Конкорд-стрит 18-теги тураны арендага алала, јаҥы оборудованиелер садып алган.

Акалардыҥ мындый санаазын кезик улус јаратпаган. Бир катап бистиҥ јаҥы типографияны, алдында бистердиҥ бичиктерди кепке баскан компанияныҥ директоры келип кӧрӧлӧ, мынайда айткан: «Слердиҥ типографиягар сӱреен тыҥ эмтир! Је бу техниканы кемигер де јазап билбес. Оныҥ учун јарым ла јылдаҥ бу техникагар иштебей токтоп калар».

Мартин ака мынайып бичиген: «Бу кижи чын айдып турган ошкош деп билдирген. Је ол кижи Кудай јаантайын бисле кожо деп билбес». Мартин ака чын айткан. Удабай ла бичиктиҥ кадарын чыгарып турган мастерской кӱнине 2 000 бичик чыгарып баштаган.

Линотиптерге иштеп турган акалар

РАДИОПРОГРАММАНЫ МУҤДАР ТООЛУ УЛУС УККАН

Иегованыҥ ишчилери јаҥыс ла бичиктерди бойлоры кепке базып баштаган эмес, анайда ок олор сӱӱнчилӱ јарды јарлаарга, јаҥы эп-арганы — радионы тузаланып баштаган. 1922 јылда кочкор айдыҥ 26-чы кӱнинде, воскресенде, Рутерфорд ака Лос-Анджелестеҥ баштапкы катап радио ажыра куучын-эрмек айткан. Оныҥ ады «Миллиондор тоолу улус качан да божобос».

Бу программаны 25 000 кире кижи уккан. Кӧп улус быйанду сӧстӧрлӱ самара бичигендер. Олордыҥ бирӱзин Санта-Ана деп калада (Калифорния штат) јадып турган Уиллард Ашфорд деп кижи бичиген. Ол Рутерфорд акага: «Јилбилӱ ле кайкамчылу куучын-эрмегер учун јаан быйан!» — деп айткан.— «Бистиҥ биледе ӱч кижи оорып турган. Бис туранаҥ да чыгып болбой јадыс. Оныҥ учун бис слердиҥ куучын-эрмегерди, коштойында турада да айдылган болзо, укпас эдис, је радио ажыра ӱзе јакшы угуп алдыс».

Оноҥ до арыгы неделелердиҥ туркунына ӧскӧ дӧ передачалар болгон. А јылдыҥ учында «Каруулчы шибееде» айдылганыла, радио ажыра айдылган сӱӱнчилӱ јарды, ас ла салза, 300 000 кижи уккан».

Улуска андый эп-арга јараган деп угала, Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилери оморкоду алып, Бруклиндеги Бет-Элдеҥ ыраак јок Статен деп ортолыкта бойыныҥ радиостанциязын тударга санангылады. Оноҥ ары јылдарда Каандык керегинде јарды башка-башка јерде јадып турган албатылар уксын деп, WBBR (дабл-ю би би ар) деп радиостанцияны оноҥ ло ары тузалангылаган.

ADV (эй ди ви)

1922 јылдыҥ кичӱ изӱ айдыҥ 15-чи кӱниниҥ «Каруулчы шибеезинде» сыгын айдыҥ 5—13 кӱндеринде Сидар-Пойнтта курултай болор деп јар айдылган. Ол кӱн једип келерде, Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилери Сидар-Пойнтта ончозы сӱӱнип калган јуулыжып турды.

Программаныҥ бажында Рутерфорд ака јуулган улуска мындый сӧстӧрлӧ баштанды: «Мен бир де алаҥзыбай айдып јадым, Кудайыс бу курултайды алкаар деп! Кудай керегинде алдында качан да укпаган улус андый тыҥ кере алар». Јарлаар ишке турушсын деп, ӧскӧ дӧ акалардыҥ куучын-эрмектеринде айдылган.

Сидар-Пойнтта курултайга јуулган улус. 1922 јыл

Пятницада, сыгын айдыҥ 8-чи кӱнинде, Рутерфорд аканыҥ куучын-эрмегин угарга, кайда да 8 000 кижи јуулып, залдыҥ ичин толтырып ийди. Јуулган улус программкадагы ADV деп таныктардыҥ учурын Рутерфорд ака јартап берер деп сакып тургулады. Кезик улус куучын-эрмекти јарт угарга, јакшы јер бедиреп тургулайла, сценаныҥ ӱстинде јаан бӧсти толгоп салганын кӧрӱп ийген болор. Талсы деп јердеҥ (Оклахома штат) курултайга келген Артур Клаус ака куучын-эрмекти јакшы угатан јер табып алган. Андый јерди табарга јеҥил эмес болгон, нениҥ учун дезе курултайда звукоусилительный аппаратура болбогон.

«Бис ончогыс ла бу куучын-эрмектиҥ бир де сӧзин божотпоско кӱӱнзегенис»

Рутерфорд аканыҥ куучын-эрмегин јазап угарга кем де чаптык этпезин деп, куучын-эрмек баштала ла берзе, база кем де залдӧӧн кийдирилбес деп, председатель јар айткан. 9:30-та Рутерфорд ака куучын-эрмегин Иисустыҥ Матфей 4:17-деги «Теҥери Каандыгы јууктап келди!» деген сӧстӧрлӧ баштаган. Бу јарды улус канай алынар деп сананып турала, Рутерфорд ака мындый шӱӱлте айткан: «Иисустыҥ сӧстӧриле болзо, каан болуп отурар ӧйинде Иисус ашты јуунадып, чындык улусты јууп алар».

Аканыҥ куучын-эрмегин јаан залда угуп отурган Клаус ака эске алат: «Бис ончогыс ла бу куучын-эрмектиҥ бир де сӧзин божотпоско кӱӱнзегенис». Је кенетийин Клаус јамандала береле, залдаҥ чыгып јат, је бу ла ок ӧйдӧ ол залдӧӧн ойто кирип болбозын оҥдоп турды.

Бир канча минуттаҥ ого јеҥил боло берген. Кайра келип јадарда, залдаҥ изӱ колчабыжу угулган. Куучын-эрмектиҥ учын да болзо угарга, Артур ака стенеге де болзо кармактанарга белен болгон. 23 јашту Клаус ака крышадӧӧн чыга берди. Шилдеп салган потолоктыҥ кезик јаны ачык турарда, ол ары јууктап келген. Кӧрӧр болзо, оноҥ ӱзе јакшы угулып турган эмтир.

Артур крышадӧӧн чыгып келерде, оныҥ кезик најылары ондо болгылаган эмтир.

Олордыҥ бирӱзи Фрэнк Джонсон јӱгӱрип келеле,

— Сенде томырак бар ба? — деп сураарда,

— Бар эмей! — деп, Артур айткан.

— Сен бистиҥ мӱргӱӱлистиҥ каруузы эмтириҥ! — деп Фрэнк сӱӱнди. — Туку толгоп койгон рулон бӧсти кӧрӱп туруҥ ба? Ол плакат. Сен јаргычыны јазап угуп тур a. Качан ол «јарлаар керек, јарлаар керек!» ле дезе, бу тӧрт бууны кезип ий.

Артур ака дезе томырагын колында тудала, сакып турды. Оноҥ јаан удабай ла Рутерфорд ака куучын-эрмегиниҥ учында оноҥ тыҥ ӱнденип, кӧдӱриҥилӱ сӧстӧр айдып баштады: «Кайраканныҥ чындык ла бӱдӱмјилӱ керечизи болугар. Вавилон јайрадылбаганча оноҥ ло ары тартыжыгар. Сӱӱнчилӱ јарды кайда ла јарлагар. Бастыра телекей, Иегова — чын Кудай, Иисус Христос — Каандардыҥ кааны, Кайракандардыҥ Кайраканы деп билзин. Бу кӱн — аҥылу кӱн! Каан эмди башкарып јат! Слер оныҥ јарчылары. Оныҥ учун јарлагар, јарлагар, Каанды ла оныҥ Каандыгын јарлагар!»

Качан Артур ла база ӧскӧ акалар бууны кезип ийерде, плакат јараш этире јайыла берди. Ондо отурган улустыҥ ончозына ADV деп таныктар јартала берген. Ол плакатта: «Каанды ла Каандыкты јарлагар» — деп бичилген. (ADV — ол јарлагар деп английский сӧстиҥ баштапкы ӱч таныгы эмтир: Advertise the King and Kingdom.)

ЈААН УЧУРЛУ ИШ

Сидар-Пойнттагы курултай ака-эјелерге Каандык керегинде јарлайтан иш јаан учурлу деп оҥдоорго болушкан. Оноҥ улам јарчылар бу ишке сӱӱнчилӱ туружып баштагандар. Бичиктер таркадып турган (алдында пионерлерди анайда адаган) Оклахоманаҥ бир ака мынайда бичиген: «Бис шахтёрлордыҥ аймагында јарлайдыс. Андагы улус коркышту јокту јадып турган. Оныҥ учун бис олорго „Алтын чак“ деп журналда айдылганын куучындап турзаас, олор кӧзиниҥ јажын тудуп болбой туратан. Андый улусты токунадары — сӱреен јаан алкыш!»

Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилери Лука 10:2-де айдылган: «Кезер аш кӧп, ишчилер ас» — деген сӧстӧрди оҥдоп ийгендер. Анайып, 1922 јылдыҥ учында ака-эјелер Каандык керегинде сӱӱнчилӱ јарды кайда ла эрчимдӱ јарлап баштаган.

a Рутерфорд аканы кезикте «јаргычы» деп айдып туратан эди. Нениҥ учун дезе ол Миссури штатта кезик ӧйдӧ јаргычы болуп иштеп туратан.