1, 2. Иисустыҥ эки ӱренчиги Эммаустӧӧн барып јадарда не болгон?

 БИСТИҤ эраныҥ 33-чи јылы, 16-чы нисан. Иисустыҥ ӱренчиктери коркып, санааркап, эмди болуш јок артып калдыс деп сананган. Олордыҥ экӱзи Иерусалимнеҥ 11 кире километр ыраагында турган Эммаус деп јурттӧӧн сӱри тӱжӱп калган баргылап јатты. Олор Иисусты — еврейлердиҥ јӱрӱмин јеҥилтетен Мессия деп бӱткилеген. Эмди Иисус божоп каларда, олор ижемјизин јылыйтып салган. Је олорды не сакып турганын олор билбеген де.

² Јолой ӱренчиктерге таныш эмес кижи јолыккан. Олор ого Иисусла не болгонын ла олор неге санааркап турганын куучындаган. Таныш эмес кижи олорды јазап угуп, олордыҥ јӱрӱмин чек солыгадый неме куучындады. Ол «Моисейдеҥ ле ончо судурчылардаҥ баштайла», нениҥ учун Мессия кыйналып божоор учурлу болгонын јартаган. Олор Эммауска једип келерде, бу таныш эмес эр кижи — тирилген Иисус деп оҥдоп ийген! Мессия тирӱ деп угала, олор коркышту тыҥ сӱӱнгилеген! (Лука 24:13—35).

3, 4. Иисустыҥ ӱренчиктериле не болгон? Бу јӧрмӧлдӧ нени шӱӱжерис? (Апостолдордыҥ ижи 1:3).

³ Иисус теҥериге барардаҥ озо 40 кӱнниҥ туркунына ӱренчиктериле кӧп катап кӧрӱшкен. (Апостолдордыҥ ижи 1:3 кычырыгар.) Бу ӧйгӧ коркып калган, кӱӱни ӧчӱп калган эр ле ӱй улус Каандыктыҥ јалтанбас сӱӱнчилӱ јарчылары ла ӱредӱчилери болуп калгандар a.

 ⁴ Ол ӧйди Иисус канайып ӧткӱргенин билип алганыс биске тузалу болор. Бу јӧрмӧлдӧ Иисус: 1) ӱренчиктерин канайып тыҥытканын, 2) канайып олорго Бичимелди оҥдоорго болушканын ла 3) берилетен ишке олорды канайып белетегенин кӧрӱп ийерис. Бу ӱч пункттыҥ кажызын ла шӱӱжип, бис Иисустаҥ кандый тем алар аргалу деп билип аларыс.

УЛУСТЫҤ БӰДӰМЈИЗИН ТЫҤЫДЫГАР

5. Нениҥ учун Иисустыҥ ӱренчиктериниҥ кӱӱнин кӧдӱрер керек болгон?

⁵ Иисустыҥ ӱренчиктериниҥ кӱӱнин кӧдӱрер керек болгон. Нениҥ учун дезе олордыҥ кӧп сабазына Иисустыҥ кийнинеҥ барарга, айыл-јуртын, јууктарын ла ижин артыргызарга келишкен (Матф. 19:27). А та кем де улуска јаман кӧрдӱрткен (Иоанн 9:22). Олор мындый солынталарды Иисус — Мессия деп бӱткенинеҥ улам эткен (Матф. 16:16). Је качан Иисусты ӧлтӱрип саларда, олордыҥ ижемјизи бӱтпес деп сананала, кунуга бергендер.

6. Иисус тирилген кийнинде нени эткен?

⁶ Иисус ӱренчиктери, бӱткени уйан учун эмес, је јуук најызы божоп калганынаҥ улам кунугып калган деп билген. Оныҥ учун тирилгениниҥ ле кийнинеҥ Иисус ӱренчиктериниҥ кӱӱнин кӧдӱрерге барган. Темдектезе, Иисус Мария Магдалинага оныҥ сӧӧгин јууган јерде ыйлап јадарда кӧрӱнген (Иоанн 20:11, 16). Анайда ок Эммаус барып јаткан эки ӱренчигине кӧрӱнген. Оныҥ кийнинде апостол Пётрла куучындашкан (Лука 24:34). Бис Иисустаҥ неге ӱренер аргалу? Озо Мария Магдалинала болгон учуралды кӧрӱп ийектер.

7. Иисус Марияны тууразынаҥ кӧрӱп турала, неге ајару эткен? Бу оны неге кӱӱнзетти? (Иоанн 20:11—16). (Јурукты база кӧрӱгер.)

⁷ Иоанн 20:11—16 кычырыгар. 16 нисанда, таҥла, тоолу ӱй улус Иисустыҥ сӧӧгин салган јерге келдилер (Лука 24:1, 10). Иисустыҥ сӧӧги јок болгонын кӧрӱп ийеле, Мария Магдалина Пётр ла Иоанндӧӧн јӱгӱрген. Бу апостолдор келеле, Иисустыҥ сӧӧги чын ла јок деп кӧрӱп ийеле, айылындӧӧн јана бергендер. А Мария дезе сӧӧк салган јердиҥ јанында ыйлап турды. Је Иисус оны тууразынаҥ кӧрӱп турган болгон. Иисус бу чындык ӱй кижини карамдап, оны токунадарга, ого кӧрӱнип јат. Ол тоолу ла јылу сӧстӧрлӧ Марияныҥ кӱӱнин кӧдӱрип ийген. Оноҥ дезе ого јаан учурлу јакылта  берген. Оныҥ карындаштарына бойыныҥ тирилгени керегинде јетирип барзын деген (Иоанн 20:17, 18).

8. Бис Иисустаҥ кандый тем алар аргалу?

⁸ Бис Иисустаҥ кандый тем аларыс? Бис ака-эјелериске Иеговага чындык артарга болужар аргалу. Олордыҥ кӱчтерин ајаруга алып, оҥдоп, угуп турзаас, олорды токунададыс. Сыйнызы тӱбектеҥ улам божогон Джо́селин эје мынайда куучындайт: «Сыйным божогон кийнинеҥ баштап тарый мен ачуунаҥ ӧскӧ нени де сеспегем. Анайып, канча айлар јӱргем». Бир биле оны айылына кычырган. Бу эш-нӧкӧрлӧр Джоселинди лаптап угуп, Иегова оны сӱреен тыҥ баалап турган деп айткан. Джоселин оноҥ ары мынайда куучындаган: «Бу куучын мени ӧлӱмнеҥ аргадаган деп айдарга јараар. Ол тушта мен јоткон болуп јаткан талайда чӧҥӱп јаткандый болгом. Је Иегова мени ол ака ла эје ажыра чыгара тартып алган. Мынайып болушканынаҥ улам мениҥ Иеговага ойто иштеер кӱӱним келген». Айдарда, бис улусты угуп, оҥдоп аларга албаданып турзаас, бу олорго Иеговага оноҥ ло ары иштеерге ийде-кӱч берер (Рим. 12:15).

УЛУСКА КУДАЙДЫҤ СӦЗИН ЈАКШЫ ОҤДООРГО БОЛУЖЫГАР

9. Иисустыҥ ӱренчиктеринде кандый ченелте болгон? Иисус олорго канайып болушкан?

⁹ Иисустыҥ ӱренчиктери Кудайдыҥ Сӧзине бӱдӱп, оныҥ јӧптӧрин јӱрӱмде тузаланарга албаданып туратан (Иоанн 17:6). Је качан олордыҥ Ӱредӱчизин кинчек эткен кижи чилеп ӧлтӱрип саларда, олор эдер-тудар немезин таппай барган. Мынаҥ улам олордыҥ алаҥзып турганы бӱткени уйадап калганы учун эмезе Иеговага сӱӱжи сооп калганы учун эмес, је Бичимелди јетире оҥдобой турганы учун болгон деп, Иисус билген (Лука 9:44, 45; Иоанн 20:9). Оныҥ учун ол Кудайдыҥ Сӧзинде кычырганын оҥдоорго, шӱӱп сананып турзын деп ӱреткен. Канайып ӱреткени эки ӱренчиги Эммаустӧӧн барып јадарда кӧрӱнген.

10. Иисус бойын Мессия деп оҥдоорго ӱренчиктерине канайып болушкан? (Лука 24:18—27).

¹⁰ Лука 24:18—27, ЈТ кычырыгар. Ајардаар ба, Иисус бу эки ӱренчигине јолыга ла берген кийнинеҥ ол бойын кем болгонын айтпаган. Оныҥ ордына ол сурактар берген. Нениҥ учун? Иисус, байла, олорды бойыныҥ санаазын айдып берзин деп кӱӱнзеген. Кӧрӧр болзо, ӱренчиктер Иисус Израильди Римниҥ базыныжынаҥ јайымдаар деп иженген. Иисус олордыҥ санааркаштарын билип алала, Иерусалимдеги учурал болор учурлу болгон деп, Агару Бичимелдиҥ болужыла јартап берген b. А ол ло эҥирде Иисус ӧскӧ ӱренчиктерине јолугып, бу судурларды база катап јартаган (Лука 24:33—48). Бис мынаҥ неге ӱренедис?

11, 12. а) Агару Бичикле ӱредӱ ӧткӱрип тура, Иисустаҥ кандый тем аларыс? (Јурукты база кӧрӱгер.) б) Бир ака ӱренип турган кижизине канайып болушкан?

¹¹ Бис Иисустаҥ кандый тем аларыс? Агару Бичикле ӱредӱ ӧткӱрип јатсаар, кижини не санааркадып турганын билип ийерге болужатан сурактар беригер (Укаа 20:5). Оноҥ кижиге оныҥ айалгазына келишкедий Агару Бичиктиҥ ӱлгерлерин канайып табарын кӧргӱзип беригер. Кижиге нени эдер керек деп айдардыҥ ордына, оныла кожо бу ӱлгерлерди канайып тузаланарын шӱӱжип ийигер. Га́надагы Но́рти аканыҥ темин кӧрӱп ийектер.

¹² Нортиге 16 јаш болордо, ол Агару Бичик ӱренип баштаган. Тӧрӧӧндӧри ого буудактап та турган болзо, ол ӱредӱни  таштабаган. Ого не болушкан? Ол Агару Бичик ӱренип турган акала кожо Матфейдиҥ 10-чы бажалыгын шӱӱшкенин эске алынган. Ондо чындык христиандар истедер деп айдылган. Норти куучындайт: «Бу сӧстӧр мениҥ јӱрӱмимде бӱдӱп баштаарда, мен чындыкты таап алгам деп оҥдоп ийгем». Анайда ок ака Нортиле ајарыҥкай болоры керегинде Матфейдиҥ 10-чы бажалыгыныҥ 16-чы ӱлгерин шӱӱшкен. Мынаҥ Норти тӧрӧӧндӧриле чындыкты шӱӱжип јатса, керишпей, тоомјылу куучындажар учурлу деп оҥдоп алган. Ол сууга чӧҥӱрилгениниҥ кийнинеҥ пионер болуп иштеерге шӱӱп алган. Је адазы дезе оны бийик ӱредӱ алзын деп кӱӱнзеткен. Бу да тушта ол ака Нортиге нени эдерин айтпай, карын нени эдерин ол бойы шӱӱп сананзын деп, оныҥ айалгазына келишкедий Агару Бичиктеги принциптерди кожо шӱӱжип ийген. Норти нени талдап алган? Ол пионердиҥ ижин баштаган. Бу учун оны адазы айылынаҥ сӱрӱп ийген. Мындый талдашты не эттим деп Норти сананды ба? «Мен чын јӧп чыгаргам» — деп, ол айдат. Айдарда, ӧйисти кысканбай, улусты библиялык принциптерди тузаланарга ӱредип турактар. Ол тушта олор чындыкта бек турар (Эф. 3:16—19).

АКА-КАРЫНДАШТАРГА «СЫЙЛАР» БОЛОРГО БОЛУЖЫГАР

13. Теҥеридӧӧн јӱрӱп калган кийнинде јарлаар иш токтобозын деп Иисус нени эткен? (Эфестегилерге 4:8).

¹³ Иисус Адазыныҥ берип салган ижин сӱреен јакшы бӱдӱрген (Иоанн 17:4). Је ондо «немени бойыҥ ла эдип койзоҥ торт» деген санаа болбогон. Ӱч јарым јылдыҥ туркунына ол ӱренчиктериле ченемелиле, билгирлериле ӱлешкен. Иисус олорго канайып јарлаар керек, улусты канайып јакшы ӱредер керек ле Иегованыҥ койлорын канайып кичеер керек деп кӧргӱскен. Качан ол теҥеридӧӧн јӱрӱп каларда, бу эр улус јарлайтан ла улусты ӱредетен ишти башкарып баштаган. Ол ӧйдӧ олордыҥ кезигине 30 та јаш јетпеген болор. (Эфестегилерге 4:8 кычырыгар.) Иисус олорго сыйлар болуп каларга, теҥериге барардаҥ озо калганчы 40 кӱнин канайып тузаланганын кӧрӱп ийектер. (Эфестегилерге 4:8-тиҥ јартамалын «Агару Бичиктиҥ ӱренетен чыгармазынаҥ» кӧрӱгер, англ.)

14. Иисус калганчы 40 кӱнниҥ туркунына ӱренчиктерин неге ӱреткен? (Јурукты база кӧрӱгер.)

 ¹⁴ Кезикте Иисус ӱренчиктерин јалакай эдип тӱзедетен. Темдектезе, кезиктери Иисус тирилип калган деп бӱтпеген (Лука 24:25—27; Иоанн 20:27). Је Иисус мыны ајару јокко артыргыспаган. Ол олорго алаҥзыштардаҥ айрыларга болушкан. Анайда ок ол ӱренчиктерине озо баштап, акча иштеерин эмес, је јакшы кӱдӱчи болорын сананзын деп, эске алындырган (Иоанн 21:15). Бого коштой ӧскӧ улуска берилген молјуларды сананбай, олорго бойына берилген јакылталарды бӱдӱрзин деп айткан (Иоанн 21:20—22). Иисус ӱренчиктерине Каандык керегинде јастыра оҥдомолын тӱзедип, баштапкы јерге јарлаар ишти тургузарга болушкан (Ап. ижи 1:6—8). Бу аксагалдарды неге ӱредет?

15, 16. а) Аксагалдар Христостоҥ тем алып, нени эдер учурлу? б) Ӧйинде берилген јӧп Патрикке канайып болушкан?

¹⁵ Аксагалдар Иисустаҥ кандый тем алар аргалу? Олор акаларды, карындаштарды, керек дезе јаш та карындаштарды, ӱредер учурлу c. Анайып, андый ака-карындаштар јуунда кӧп иш эдип, јакылталар, молјулар бӱдӱрер аргалу болор. Олорго кӧп немеге ӱренер керек деп, аксагалдар оҥдоп јат. Нениҥ учун дезе олорго јӱк ле ченемелдӱ болор керек эмес, је јобош, бӱдӱмјилӱ ле ачык-јарык болор керек. Оныҥ учун аксагалдар олорго јӧп берип ӱредип јатса, јалакай баштанар учурлу (1 Тим. 3:1; 2 Тим. 2:2; 1 Пётр 5:5).

¹⁶ Ӧйинде берилген јӧп Па́трик деп акага канайып болушканын кӧрӱп ийектер. Ол јиит тужында улусла, ол тоодо эје-сыйындарла да, кату куучындажар болгон. Ого бир ченемелдӱ аксагал јалакай баштанып, бу јанынаҥ јӧп берген. Патрик мынайда куучындаган: «Карын, бу ака меге неде тӱзединетенин кӧргӱзип берген. Јуунда ӧскӧ ака-карындаштарга мениҥ кӱӱнзеген јакылталарымды берип турза, кунугып туратам. Је аксагалдардыҥ јӧби эҥ учурлузы — јуунда сеге кандый молју  берилип турганы эмес, је јобош болоры ла ака-эјелерди сӱӱри деп оҥдоорго болушкан». Анайып, Патрик 23 јаштуда аксагал болуп калган (Укаа 27:9).

17. Иисус ӱренчиктерине бӱткенин канайып кӧргӱскен?

¹⁷ Иисус ӱренчиктерин јӱк ле јарлазын деп эмес, је ӱретсин деп јакарган. (Матфей 28:20-ге берилген јартамалда, «Агару Бичиктиҥ ӱренетен чыгармазында» «ӱредигер» деп сӧсти кӧрӱгер.) Ӱренчиктер бойлорын олорго ченемел де, билгирлер де јетпей турган деп сананган болор. Је Иисус олорды јакылтазын бӱдӱрип ийер деп алаҥзыбаган. Оныҥ учун олорго мынайып айткан: «Канайып Мени Ада ийген, анайып Мен де слерди ийип турум» (Иоанн 20:21).

18. Аксагалдар Иисустаҥ кандый тем алар аргалу?

¹⁸ Аксагалдар Иисустаҥ кандый тем алар аргалу? Ченемелдӱ аксагалдар бойыныҥ молјуларыла ака-эјелерле ӱлежип јат (Флп. 2:19—22). Темдектезе, олор јииттерди Каандыктыҥ Туразын арутаарында эмезе јазаарында болужып ийзин деп сураар аргалу. Акага кандый бир јакылта берип салала, аксагал озо баштап бу јакылтаны канай бӱдӱрерин јартап берет. А ол ака јакылтазын бӱдӱрип јатса, аксагал ого киришпей јат. Анайып, аксагал акага бӱдӱп турганын кӧргӱзет. Мэ́тью деп аксагал ченемелдӱ акалар оны шак ла мынайда ӱреткенине быйанын айдат. Ол мынайда куучындаган: «Неге-неге ӱренип јатсаҥ, тӱҥей ле јастырарыҥ. Мен јастырып турарымда, аксагалдар ого јаан ајару этпей, карын, меге јастыраларымнаҥ ӱренерге болушканына сӱӱнип јадым» d.

19. Бу јӧрмӧл слерди неге кӱӱнзетти?

¹⁹ Иисус теҥериге барардаҥ озо калганчы 40 кӱнди канайып ӧткӱрген? Ол ӱренчиктериниҥ бӱткенин тыҥыткан. Олорды ӱредип, берилетен молјуларга белетеген. Бис те анайып ла эдектер (1 Пётр 2:21). Иисус биске болужар деп бир де алаҥзыбайдыс, не дезе, ол: «Телекейдиҥ учы келгенче, мен слерле кажы ла кӱн кожо болорым» — деп айткан (Матф. 28:20, ЈТ).