1. Иегованыҥ ишчилери сӱӱжин бой-бойына канайып кӧргӱзет?

КУДАЙДЫҤ албатызы — бой-бойын сӱӱп турган кӧгӱс биле (1 Иоанн 4:16, 21). Кезикте христиандар бойыныҥ ака-эјелерине болуп, бойын килебей кӧпти эдип јат, је кӧп сабада, сӱӱжин јалакай сӧстӧриле, эткен керектериле кӧргӱзет. Анайып, бис Кудайдаҥ тем алып јадыс (Еф. 5:1).

2. Иисус сӱӱшти кӧргӱзеринде Иегованаҥ кандый тем алган?

² Эҥ јакшы темди биске Иисус артыргыскан. Нениҥ учун дезе ол Иегованыҥ темиле чике јӱрген. Ол айткан: «Јобоп-чучурап калгандар ла уур-кӱчке бастыргандар, ончогор Меге келигер, слерди токынадып салайын» (Матф. 11:28, 29). Болуш керексинип турган улустыҥ сезимдерин оҥдоорында Иисустаҥ тем алзаас, теҥеридеги Адабысты да сӱӱндирерис, бойыс та сӱӱнчилӱ болорыс (Сар. 41:1). Оныҥ учун биледе, јуунда,  јарлаар иште улустыҥ сезимдерин канайып оҥдоорын шӱӱжип ийектер.

3. Ӧбӧӧни ӱйиниҥ сезимдерин оҥдоп турганын канайып кӧргӱзер аргалу? (Јӧрмӧлдиҥ бажындагы јурукты кӧрӱгер.)

³ Ӧбӧӧндӧр айылында улузыныҥ сезимдерин оҥдоорында тем болор учурлу (Еф. 5:25; 6:4). Агару Бичикте «ӱйлереерге керсӱ болыгар» деп айдылат, ӧскӧртӧ айтса, ӧбӧӧндӧр ӱйлерин оҥдоп, олордыҥ сезимдерин ајаруга алар учурлу (1 Петр 3:7). Ӱйиниҥ сезимдерин оҥдоп турган эр кижи, ӱйи оныҥ болушчызы ла оноҥ кӧп немеде башка болот деп оҥдоп јат. Је башка болгоны, эр кижини ӱй кижинеҥ бийик деп кӧргӱспей јат (Баш. 2:18). Оныҥ учун ӧбӧӧни ӱйин тооп, баалап, оныҥ сезимдерин оҥдоорго албаданат. Темдектезе, Канадада јадып турган бир эје бойыныҥ ӧбӧӧни керегинде мынайып айдат: «Ол мениҥ сезимдеримди тооп јат. Ол качан да меге: „Бастыра ла немени јӱрегиҥе јуук алынбазаҥ“ — деп, айтпай јат. Анайда ок мени угуп јат. Мен јастырып турзам, мени јалакай тӱзедет».

4. Ӱйлӱ эр кижиге ӧскӧ ӱй улусла куучындажып тура, нени ундыбас керек?

⁴ Ӱйиниҥ сезимдерин тооп турган эр кижи ӧскӧ ӱй улусла качан да сертешпес (флиртовать) эмезе олорго ӧйинеҥ ӧткӱре јаан ајару этпес. Керек дезе интернет эмезе социальный сетьтер ле мессенджерлер ажыра мынайып кылынбас (Иов 31:1). Нениҥ учун дезе ол јӱк ӱйин сӱӱп турганы учун эмес, је Кудайды сӱӱп турганы ла јаманды кӧрӧр кӱӱни јок учун ӱйине чындык болуп артат. (Сарын 19:14 *; Сарын 97:10 кычырыгар *.)

5. Ӱйи ӧбӧӧниниҥ сезимдерин оҥдоп турганын канайып кӧргӱзер аргалу?

⁵ Ӧбӧӧни бойыныҥ бажынаҥ, Иисус Христостоҥ, тем алып турза, ӱйине оны тоорго јеҥил болот (Еф. 5:22—25, 33). Ӧбӧӧнин тооп турган ӱй кижи, ӧбӧӧнине јуунныҥ керектерине эмезе кандый бир сурактардыҥ аайына чыгарга кӧп ӧй керек болуп турза, оны оҥдоп јат. Улубританияда јадып турган бир ака мынайып айдат: «Кезикте ӱйим мениҥ санааркап турганымды кӧрӱп ийет. Ол тушта ол мениҥ санаамды билип аларга, Укаа сӧстӧр 20:5-те айдылган принципти тузаланып, чыдамкай болуп, эптӱ ӧй сакыйт. Куучындаарга јараар јетирӱ болзо, мен ого нениҥ учун санааркап турганымды куучындап бередим».

6. Балдар улуска тоомјылу баштанзын деп, бистер канайып болужар аргалу? Мынайып таскадылганы балага кандый туза экелер?

⁶ Эш-нӧкӧрлӧр бой-бойын оҥдоп турза, балдарына сӱрекей јакшы тем кӧргӱзет. Је анайда ок олор балдарын улуска тоомјылу баштанып турарына ӱредер учурлу. Темдектезе, олор балдарына Каандыктыҥ Туразында јӱгӱрерге јарабас эмезе айылдап барза, курсакка ачынатыбай, ӧскӧ улусты сананзын деп, јартап берер  аргалу. Балдарды таскадарында јуунныҥ да улузы болужар аргалу. Темдектезе, бала слерге эжик ачып берген болзо, оны мактап ийерге ундыбагар. Мактаганы сӱӱнчи экелет, оныҥ учун баланы мактап ийзе, ол «алып турганы эмес, берип турганы оноҥ артык кежиктӱ» деген сӧстӧрди оҥдоп алар (Ап. ижи 20:35).

7. Иисус ӱскер кижиниҥ сезимдерин оҥдогонын канайып кӧргӱскен ле бис мынаҥ неге ӱренедис?

⁷ Бир катап, Иисус Он-Тураныҥ јерлериле јӱрерде, «ого ӱскер, чокол кижини экелдилер» (Марк 7:31—35). Иисус бу кижини улус кӧзинче јаспай, оны «туура јединип» апарган. Нениҥ учун? Нениҥ учун дезе ол кижи бойыныҥ оорузынаҥ улам улус алдына уйала берердеҥ айабас болгон. Иисус мыны оҥдоп, оны улустаҥ туура апарып јаскан болор. Је бисте улусты јазып ийер ийде-кӱч јок то болзо, бис ака-эјелеристиҥ сезимдерин ле керексиништерин ајаруга алар учурлу. Элчи Павел: «Сӱӱрге ле јакшы керектер эдерге кӧкӱдижип, бой-бойыбыска ајарыҥкай бололы» — деп бичиген (Евр. 10:24). Иисус ӱскер кижиниҥ сезимдерин билген, оныҥ учун ого јалакай баштанган. Бу биске сӱрекей јакшы тем болот!

8, 9. Јажы јаанаган ла чинези ас улуска канайып ајару эдерге јараар? Темдер куучындап беригер.

⁸ Јажы јаанаган ла чинези ас улуска ајару эдигер. Христиан јуунда эҥ учурлузы — једимдер эмес, је сӱӱш болот (Иоанн 13:34, 35). Бу сӱӱш јажы јаанагандарга ла кенек улуска Каандыктыҥ Туразына једерге болужарга кӱӱнзедет. Анайда ок олор узакка јарлап болбос то болзо эмезе биске олорло јарлаарга эби јок то болзо, бойысты килебей олорло кожо јарлаарга кӱӱнзедет (Матф. 13:23). Темдектезе, кенек улустыҥ отургужына отурып турган Майкл бойыныҥ тӧрӧӧндӧриниҥ, анайда ок јуунныҥ ака-эјелериниҥ болужы учун јаан быйанду. Майкл айдат: «Олордыҥ болужыла мен јуунныҥ ончо туштажуларына ла јарлаар ишке јаантайын јӱрер аргалу. Меге анчада ла кӧп улусту јерлерде јарлаарга јарап јат».

⁹ Кӧп Бет-Элдерде јажы јаанаган эмезе чинези ас ака-эјелер бар. Бет-Элдеги килеҥкей кӧрӧӧчилер андый ака-эјелерди оҥдоп, самаралар бичиирге эмезе телефон ажыра јарлаарга болужат. Ыраак јерлерде јаткан улуска самаралар ажыра јарлап турган 86 јашту Билл ака айдат: «Самаралар бичиири биске јарлайтан сӱрекей јакшы арга болот». 90 јашка једип бараткан Нэнси эје айдат: «Самаралар бичиирин тузазы јок иш деп сананбай јадым, карын мындый арганы баалап јадым. Улуска чындыкты билип алар керек!» 1921 јылда чыккан Этел эје айдат: «Мен кажы ла кӱн ооруп јадым. Кезикте меге кийинерге де оору болот». Је бу эје телефон ажыра јарлап јат, керек дезе ого јилбиркей  берген улусла такып куучындажарга да келижип јат. 85 јашту Барбара эје айдат: «Уйан су-кадыгымнаҥ улам айылдар сайын јаантайын јарлап болбой јадым. Је телефон меге улусла Кудай керегинде куучындажар арга берип јат. Иегова Кудайыма јаан быйан!» Бу ака-эјелер, анайда ок бу ла Бет-Элде иштеп турган јажы јаанаган ӧскӧ дӧ ака-эјелер јарлаар иште бир јылдаҥ да ас ӧйгӧ 1 228 саат иштеген, 6 265 самара бичиген, 2 000-наҥ кӧп катап телефон соккон ло 6 315 бичик таркаткан. Олор Иегованыҥ јӱрегин сӱрекей тыҥ сӱӱндирген! (Укаа 27:11).

10. Бистиҥ ака-эјелер јуунныҥ туштажуларынаҥ јаан туза алып турзын деп, бис нени эдер аргалу?

¹⁰ Христиан туштажуларда улусты сананыгар. Бистиҥ ака-эјелер јуунныҥ туштажуларынаҥ јаан туза алзын деп кӱӱнзейдис. Бис бу јанынаҥ олорго канайып болужар аргалу? Темдектезе, улуска чаптык этпеске, јуундарга оройтыбай келзеес. Је кезикте кандый бир айалганаҥ улам оройтый берердеҥ айабазыс, је јаантайын оройтып турзаас, ака-эјелерди оҥдоп турганысты кӧргӱзерге, неде солынарга јараарын шӱӱп сананар керек. Бисти јуундарга Иегова ла Иисус кӱӱнзеп кычырып турганын ундыбагар (Матф. 18:20). Андый болордо, бис олорды акту јӱрегистеҥ тооп турганысты кӧргӱзер учурлу.

11. Акаларга 1 Коринфтегилерге 14:40-дӧ берилген принципти нениҥ учун бӱдӱрер керек?

¹¹ Анайда ок «је ончозы чын ла аайлу-башту болзын» деген принципле јӱрзеес, улустыҥ сезимдерин оҥдоп турганысты кӧргӱзедис (1 Кор. 14:40). Јуун ӧткӱрип турган акалар бу принципти тузаланып,  берилген ӧйдӧҥ ашпаска албаданат. Олор јаҥыс ла олордыҥ кийнинеҥ јакылталарлу чыгатан акалар керегинде эмес, је јуунныҥ ончо улузы керегинде сананат. Кезик ака-эјелер Каандыктыҥ Туразынаҥ ыраак јадып јат. Кезигине автобуска оройтыбас керек. А кемди де айылында Керечил эмес эш-нӧкӧри сакып јат.

12. Јуунныҥ ижин бӱдӱрерге кӧп иштенип турган аксагалдарды бис нениҥ учун акту јӱрегистеҥ тоор учурлу? («Башкарар јаҥды алып турган улуска тоомјылу баштаныгар» деген рамканы кӧрӱгер.)

¹² Јуунныҥ ижин бӱдӱрерге кӧп иштенип турган ла эрчимдӱ јарлап турган аксагалдарды сӱӱр ле тоор керек. (1 Фессалоникадагыларга 5:12, 13 кычырыгар.) Слер олордыҥ слерге болуп эдип турган ижи учун быйанду болодыгар деп, бис алаҥзыбай јадыс. Је быйанды канайып кӧргӱзерге јараар? Олорго болужып, јӧмӧжӧргӧ јаантайын белен болыгар. Агару Бичикте: «Олор слердиҥ јӱрӱмигерди сананып, кӧс јумбайдылар, нениҥ учун дезе Кудайга каруу берер» — деп айдылат (Евр. 13:7, 17).

13. Иисустыҥ улуска баштанганынаҥ бис неге ӱренедис?

¹³ Исаия Иисус керегинде мындый судур айткан: «Ол сыныкту кулузынды сындырбас, буруксып јаткан кӱделини ӧчӱрбес» (Иса. 42:3). Иисус улусты сӱӱген, оныҥ учун сыныкту кулузындый эмезе буруксып јаткан кӱделидий улустыҥ сезимдерин оҥдогон. Анайда ок ол јалакай, килеҥкей ле чыдамкай болгон. Ого керек дезе, балдар да тартылатан (Марк 10:14). Је бис Иисус чылап ӧткӱн болуп, улусты ӱредип болбос то болзоос, јарлаар иште туштаган улус керегинде сананар аргалу. Оныҥ учун олорло канайып, кандый ӧйдӧ лӧ канча кире куучындажатанын шӱӱжип ийектер.

14. Биске улусла канайып куучындажып турганыска нениҥ учун јаан ајару эдип турар керек?

¹⁴ Улусла канайып куучындажар? Бӱгӱнги кӱнде улусты килебес ле ач коммерциянаҥ, анайда ок политиканыҥ ла кудай јаҥныҥ башчыларынаҥ улам, улус «кӱдӱчизи јок койлордый тӱймеп, тозуп калгандар» (Матф. 9:36). Мынаҥ улам кӧп саба улус кемге де бӱтпей јат ла неге де иженбей јат. Оныҥ учун бистиҥ ӱнистеҥ ле сӧстӧристеҥ улуска јалакай болгоныс ла олорды килеп турганыс кӧрӱнер керек. Кезик улус бисти Агару Бичикти јакшы билгенистеҥ ле оны јакшы јартап турганыстаҥ улам угуп турган эмес, је олорды тооп, олорго акту јӱрегистеҥ болужарга турганыстаҥ улам угуп јат.

15. Јарлаар иште туштап турган улустыҥ сезимдерин оҥдоп турганысты канайып кӧргӱзерге јараар?

¹⁵ Јарлаар иште туштап турган улустыҥ сезимдерин оҥдоп турганысты кӧргӱзетен кандый ла аргалар бар. Темдектезе, сурактарды канайып берерге јараарын куучындажып  ийектер. Сурактар — ӱредериниҥ сӱрекей јакшы аргазы болуп јат, је сурактар берген тушта улуска тоомјылу баштанар керек. Бир пионер унчукпас ла уйалчаҥ улус јадып турган јерде јарлап јат. Оныҥ учун ол улусты эби јок айалгага тургузып ийетен сурактар бербеске албаданат. Темдектезе, «Слер Кудайдыҥ адын билереер бе?» эмезе «Кудайдыҥ Каандыгы ол не?» деген сурактардыҥ каруузын улус билбей јат эмезе јастыра каруу берердеҥ айабас. Оныҥ учун сурак берердиҥ ордына ол мынайып айдат: «Агару Бичиктеҥ мен Кудайдыҥ адын билип алдым, слерге кӧргӱзип ийерге турум». Мындый учуралда кӧп неме јербойыныҥ культуразынаҥ ла кижиниҥ бойынаҥ камаанду болордо, ээжилер тургуспай јадыс. Оныҥ учун биске јаантайын улус керегинде сананарга ла олорго тоомјылу баштанарга, олорды јакшы билип алар керек.

16, 17. Улустыҥ сезимдерин оҥдоп турганысты канайып кӧргӱзерге јараар: а) улуска кандый ӧйдӧ келгенисте? б) улусла канча кире куучындажып турганыста?

¹⁶ Улуска кандый ӧйдӧ барар? Айылдар сайын јарлап тура, улус бистиҥ келеристи сакып отурган деп сананбас керек. Оныҥ учун бис улуска эптӱ ӧйдӧ барарга албаданадыс (Матф. 7:12). Слердиҥ јердиҥ улузы амыраар кӱндерде орой туруп турган болзо, тышкары кӧп улусту јерлерде јарлаарга эмезе эрте туруп турган улуска такып барарга јараар.

¹⁷ Улусла канча кире куучындажар керек? Кӧп улуста бош јок, оныҥ учун олорло узак куучындашпаска албаданыгар, анчада ла баштап тарый, ӧйди чӧйбӧй, куучынды тӱрген божодып ийзеес, јакшы болор (1 Кор. 9:20—23). Бис улустыҥ бош јогын оҥдоп турзаас, олор бисле такып куучындажарга јӧпсинер болор. Јарлаар иште улусла куучындажып тура, бисте агару тынныҥ тӱжӱми болор учурлу. Ол тушта бис «Кудайла кожо иштенип» турган болорыс, анайып Иегова бис ажыра чындыкка кемди-кемди экелер болор (1 Кор. 3:6, 7, 9).

18. Улустыҥ сезимдерин оҥдоп турганыс учун Иегова биске кандый алкыштар берер?

¹⁸ Айдарда, биледе, јуунда ла јарлаар иште бастыра кӱчисле улустыҥ сезимдерин оҥдоорго албаданактар. Ол тушта Иегова биске бӱгӱнги де кӱнде, келер де ӧйдӧ алкыжын јетирер, нениҥ учун дезе Агару Бичикте мынайып айдылып калган: «Јокту кижиге болужып турган кижи ырысту болот. Тӱбектиҥ ӧйинде Иегова оны јайымдап алар. [...] Андый кижи јер ӱстинде ырысту деп адалар» (Сар. 41:1, 2).