1. Баштапкы чактыҥ христиандарында кандый кӱчтер болгон?

ЭЛЧИ Петр б. э. 62—64 јылдар кирезинде «Понтто, Галатияда, Каппадокияда, Асияда ла Вифинияда чачылып, кӧчкӱндер чилеп јаткан» улуска самара бичиген (1 Пет. 1:1). Бу Кичӱ Азияда јаткан башка-башка культуралу христиандарга јӧмӧлтӧ лӧ оморкоду керек болгон. Нениҥ учун дезе олор кайда ла улуска јамандадып, истедип јӱрген. Олор коркышту кӱч ӧйлӧрдӧ јаткан ла јаан ченелтелерге табарткан. Је элчи Петр олорго: «Ончозыныҥ учы јуук» — деп бичиген. Иерусалимниҥ јемирилерине јетире он јылдаҥ ас ӧй арткан болгон. Ол ӧйдиҥ уур-кӱчтерин ӧдӧргӧ, ончо христиандарга не болужар эди? (1 Пет. 4:4, 7, 12).

2, 3. Петр христиандарды нениҥ учун кӱндӱзек болзын деп кычырган? (Јӧрмӧлдиҥ бажындагы јурукты кӧрӱгер.)

² Ого ӱзеери, Петр христиандарды: «Бой-бойыгарга кӱндӱзек болыгар» — деп кычырган (1 Пет. 4:9). «Кӱндӱзек» деп кӧчӱрилген грек сӧсти, сӧстӧҥ сӧскӧ кӧчӱрзе, «таныш эмес улуска сӱӱштӱ (эмезе јалакай) баштанарын» темдектейт. Је Петр ака-эјелерди «бой-бойыгарга», ол эмезе таныштарыгарга ла јакшы билер улузыгарга  кӱндӱзек болыгар деп кӱӱнзеткен. Олор нениҥ учун кӱндӱзек болор учурлу болгон?

³ Анайып олор бой-бойына јуук болор эди. Слер мыныла јӧпсинер болорыгар. Слерди айылдап келзин деп кычырза, сӱӱнип јадыгар дезеер? Слерде андый учуралдар болгон бо? Качан бис јууннаҥ кемди-кемди айылыска кычырзаас, бистиҥ најылыгыс тыҥыйт, не дезе, мындый айалгада бис бой-бойысла јууктада таныжып аладыс. Баштапкы чактыҥ христиандарында канча ла кире кӧп кӱчтер болзо, ончо ло кире олордыҥ колбулары тыҥыыр учурлу болгон. «Калганчы кӱндерде» јадып турган бӱгӱнги кӱнниҥ христиандары база андый болор учурлу (2 Тим. 3:1).

4. Бис бу јӧрмӧлдӧ кандый сурактар шӱӱжерис?

⁴ Бисте бой-бойыска кӱндӱзек болотон кандый аргалар бар? Кӱндӱзек болорго кӱч болуп турза, нени эдерге јараар? Јакшы айылчы болорго, нени эдер керек?

5. Христиан туштажуларда улусты канайып кӱндӱлеерге јараар?

⁵ Јуунныҥ туштажулары. Христиан туштажуга, бистер ле чылап, кӧгӱс курсак аларга келген улусты бис јылу уткыйдыс. Бисти Иегова ла оныҥ организациязы кӱӱнзеп уткып јат (Рим. 15:7). Оныҥ учун Каандыктыҥ Туразына јаҥы кижи келзе, бис оны база кӱӱнзеп уткыыр аргалу. Јаҥы келген кижиниҥ тыш бӱдӱми кандый да болзо, ого удура базып, оны уткыгар (Иак. 2:1—4). Кижи јаҥыскан келген болзо, јаныгарга отургызып алыгар. Слер ого јуунныҥ программазын оҥдоорго ло кычырылып турган библиялык ӱлгерлерди табарга болужар аргалу. Бу улусты кӱндӱлейтен сӱреен јакшы арга (Рим. 12:13).

6. Озо ло баштап айылга кемди кычырар керек?

⁶ Айылга кычырары. Библиялык ӧйлӧрдӧ айылдыҥ ээзи айылдап келген улусты кысканбай кӱндӱлеп туратан јаҥжыгу болгон (Баш. 18:1—8; Јарг. 13:15; Лука 24:28—30). Кожо ажанарга кычырганы амыр энчӱ јадарга ла најылажып аларга кӱӱнзегенин кӧргӱскен. Бис айылыска кемди кычырар аргалу? Озо ла баштап бис јууныстыҥ ака-эјелерин кычырар аргалу. Кӱч ӧйлӧр једип келзе, бой-бойыска болужарга келижер. Оныҥ учун биске олорло эптӱ-јӧптӱ јӱрӱп, колбуларысты тыҥыдар керек. Башкару јӧп 2011 јылда США-дагы Бет-Элдиҥ билезиниҥ «Каруулчы бакананы» ӱренетен ӧйин 18:45-теҥ 18:15-ке јылдырган деп јар болгон. Нениҥ учун јылдырган? Не дезе бу јарда туштажу эрте божой берзе, Бет-Элдиҥ ишчилеринде бой-бойлорына айылдажатан арга болор деп айдылган. Бу арганы ӧскӧ дӧ филиалдар тузаланып баштаган. Мынаҥ улам Бет-Элдердиҥ билелериниҥ колбулары оноҥ јуук болуп калган.

7, 8. Бистиҥ јуунга келген јетирӱчилерди канайып кӱндӱлеерге јараар?

⁷ Бистиҥ јуунга ӧскӧ јуундардаҥ јетирӱчилер (куучын-эрмек айдар улус), аймак кӧрӧӧчилер, кезикте Бет-Элдеҥ акалар келзе, бисте олорды кӱндӱлейтен арга болот. (Иоанныҥ 3-чи самаразы 5—8 кычырыгар.) Темдектезе, олорды айылыска кычырып, чайладарга  јараар. Мындый аргала не тузаланбас?

⁸ США-да јадып турган бир эје мынайып айдат: «Ӧбӧӧнимле кожо јетирӱчилерди ле олордыҥ ӱйлерин кӧп јылдардыҥ туркунына айылыска кычырар болгоныс. Анайып бис кажы ла катап кӧп сӱӱнчи алып туратаныс. Ӧй сӱӱнчилӱ ӧдӧтӧн лӧ кожо куучындашканыс бистиҥ ич-кӧгӱзисти тыҥыдатан. Ӧйди калас ӧткӱрдис деп, бир де сананбайтаныс».

9, 10. а) Кандый ака-эјелерге јадар јер керек болордоҥ айабас? б) Андый улуска туразы кичинек улус болужып болор бо? Тем куучындап беригер.

⁹ Јадар јер керек болзо. Јебрен ӧйдиҥ улузы айылчыларды айылына кондырып туратан (Иов 31:32; Флм. 22). Улус кондырар јерлер бистиҥ де ӧйдӧ керек болот. Темдектезе, јуунга аймак кӧрӧӧчи келзе, ол кӧп сабада ака-эјелердиҥ айылына токтойт. Анайда ок теократиялык сургалдарга ӱренип келген ле кандый бир стройкага болужарга келген улуска конор јерлер керек болот. Кезикте ар-бӱткенниҥ тӱбегинеҥ улам ака-эјелерис тура јок артардаҥ айабас, оныҥ учун олордыҥ айылы тудулганча, олорды айылыска јатыргызарга келижер болор. Андый улусты јаҥыс ла јаан, телкем туралу улус алзын деп сананбас керек. Олор тегин де андый улусты бойлорыныҥ айылына јатыргызып турган болор. Слер, турагар кичинек те болзо, андый улуска болужып болороор бо?

¹⁰ Тӱштӱк Кореяда јадып турган бир ака ӱйиле кожо айылына теократиялык сургалдарга келген улусты јатыргызып турганын эске алат. Ол бичиген: «Озо баштап улусты јатыргыспаска санангам, не дезе, бис јаҥы ла алышкан болгоныс ла јаткан турагыс кичинек болгон. Је андый да болзо, ӱренип келген улусты јатыргызып алганыстаҥ јаан сӱӱнчи алганыс. Бис, јаҥы алышкан улус, эш-нӧкӧрлӧрдиҥ экӱлези Иеговага иштеп, кӧгӱс амадуларга јединип турганынаҥ сӱӱнчилӱ болгонын кӧргӧнис».

11. Биске, јуунга јаҥы кӧчӱп келген ака-эјелерге, нениҥ учун кӱндӱзек болор керек?

¹¹ Јуунга јаҥы ака-эјелер кӧчӱп келзе. Слердиҥ јерге ака-эјелер эмезе бӱдӱн билелер кӧчӱп келген болор. Олордыҥ кезиги бойыныҥ кӱӱниле келген болор, кезигин слердиҥ јуунга болужар пионерлер эдип кӧстӧгӧн болор. Олордыҥ кажызына ла јаҥы јерге, јуунга, керек дезе ӧскӧ тилге де, эмезе культурага да темигерге келижет. Андый ака-эјелерди чайладып эмезе амырап барарга кычырып турзагар, олорго јаҥы најылар таап аларга ла јаҥы айалгаларга ӱренижерге болужарыгар.

12. Кижини кӱндӱлеерге, кезикте јаан белетениш керек јок болгонын кӧргӱзип турган учуралды куучындап беригер.

¹² Кижини кӱндӱлеерге, кезикте јаан белетениш керек јок болот. (Лука 10:41, 42 кычырыгар.) Ӱйиле кожо миссионер болуп баштаган бир ака эске алат: «Бис јиит болгоныс, бистиҥ ченемелис те ас болгон, анайда ок јанаксып туратаныс. Је бир катап эҥирде, ӱйимниҥ тӧрӧл јерине коркышту тыҥ кунукканын токтодып болбой турарымда, јарым сегис киреде, эжик токылдаган. Бозогодо Агару Бичикти ӱренип турган ӱй кижи турган. Ол бистерле, јаҥы миссионерлерле, таныжып аларга келип, ӱч апельсин экелип берген. Бис оны айылга кычырып,  бир стакан суу береле, чай азып, изӱ шоколад белетеп ийдис. Бис суахили тилди ӱренгелек болгоныс, а ол английский тилди билбес болгон, је бу учуралдаҥ ала јербойыныҥ ака-эјелериле најылажып баштаганыс».

13. Кӱндӱзек болгоны кандый туза берет?

¹³ Слерге улусты кӱндӱлеерге кӱч пе? Кӱч болзо, слер јакшы куучындажатан ла јуук најылажатан арганы јылыйтып јадыгар. Кӱндӱзек болоры — јаҥысканзырабай јӱрерге болужатан эҥ јакшы аргалардыҥ бирӱзи. Је кезик улуска кӱндӱзек болорго, нениҥ учун кӱч болот? Шылтактары башка-башка.

14. Бисте айылдап барарга ла улусты айылга кычырарга, ӧй дӧ, ийде-кӱч те јок деп сананып турган болзоос, нени эдерге јараар?

¹⁴ Ӧй лӧ ийде-кӱч јетпей јат. Иегованыҥ ишчилеринде эдетен ижи ле молјулары сӱреен кӧп. Оныҥ учун кезик улус айылга улус кычырарга ӧй дӧ, ийде-кӱч те јок деп сананат. Слер база анайып ла сананып турган болзогор, графигерди солыырга јараар. Ол тушта айылдап барарга ла улусты айылга кычырарга, ӧй дӧ, ийде-кӱч те табыла берер. Агару Бичик христиандарды кӱндӱзек болзын деп кӱӱнзедет (Евр. 13:2). Оныҥ учун улусты кӱндӱлеерге, кезик јаан эмес керектерди туура эдер керек.

15. Кезик христиандар улусты айылына кычырарга, нениҥ учун эреҥистелип јат?

¹⁵ Бойыска бӱдӱмји јок болот. Слер качан бирде айылыгарга улус кычырарга эреҥистелгенеер бе? Кезик улус коркышту уйалчаҥ болгонынаҥ улам айылчыларына оныла куучындажарга јилбилӱ болбос деп санангылайт. Је кезиги јадыны уйан болгонынаҥ улам айылчыларын, јуунныҥ ӧскӧ улузы чылап, кӱндӱлеп болбозынаҥ коркыгылайт. Эҥ учурлузы айылыгардыҥ јазалы эмес, је ару-чек јатканыгар ла айылчыларды кӱӱнзеп кӱндӱлегенигер болот деп ундыбагар.

16, 17. Айылчыларды кӱндӱлееринеҥ чаксырабаска не болужар?

¹⁶ Айылчыларды айылга кычырарга слер чилеп коркып турган ӧскӧ дӧ улус бар. Улубританияда јадып турган бир аксагал мынайып айдат: «Айылчылар уткыырга белетенип тура, бир эмеш чаксырап јадыҥ. Је јарлаган кийнинеҥ канайып сӱӱнчи аладыс, анайып ла шакпыраганы айылчыларды кӱндӱлегениниҥ кийнинеҥ санаага да артпай јат, карын сӱӱнчи экелет. Меге айылчыларла кофе ичип куучындажарга јарап јат». Айылдап келген кижини акту кӱӱннеҥ уткыганы эҥ учурлузы деп ундыбас керек (Флп. 2:4). Кӧп саба улуска бойыныҥ јӱрӱминиҥ учуралдарын куучындаарга јарап јат. Оныҥ учун јуулышкан тушта ака-эјелерис керегинде кӧп јилбилӱ немелер билип аладыс. База бир аксагал мынайып бичиген: «Мен јуунныҥ ака-эјелерин айылга кычырып турзам, олорло јууктада таныжып, олорды јакшы оҥдоп баштайдым. Меге анчада ла олордыҥ чындыкты канайып укканы јилбилӱ болот». Улусла јакшы куучындажарга, олорло акту кӱӱннеҥ јилбиркеер керек.

¹⁷ Пионер болуп турган ла теократиялык кандый ла сургалдарга ӱренип келген ака-эјелерди јатыргыскан эје мынайып  айдат: «Озо баштап мен эби-јоксынатам, не дезе, мениҥ јадыным уйан болгон ло турамныҥ ичиндеги немелери эски болгон. Је сургалды ӧткӱрип турган аканыҥ ӱйи мени токынадып, мындый сӧстӧр айткан: „Ӧбӧӧнимле кожо јорыкчы кӧрӧӧчиниҥ ижин бӱдӱрип тура, јокту да болзо, је бистий ле амадуларлу кӧгӱзи тереҥ ака-эјелерде токтогоны эҥ ле тыҥ јарап туратан. Олор, бис ле чилеп, Иеговага иштеерге ле тегин јӱрерге кӱӱнзегилейт“. Бу куучын, бистердиҥ кичинек тужыста энемниҥ јаантайын айдып туратан сӧстӧрин эске алындырган: „Маала-ажынаҥ белетелген курсак сӱӱштеҥ улам эдилген болзо, артык“» (Укаа 15:17). Слер мыны ончозын сӱӱштеҥ улам эдип турган болзогор, санааркабагар.

18, 19. Кӱндӱзек болгоныс улуска кӧрӱмисти солыырга канайып болужар?

¹⁸ Улуска јастыра кӧрӱмдӱ болгоныс. Слерге јуунда кем-кем јарабай турган болор. Бу кижиле јууктажарга нени де этпезегер, андый сезимдеригер качан да ӧтпӧстӧҥ айабас. Слер оны, аканы эмезе эјени, кылыгы слердийинеҥ башка болгонынаҥ эмезе алдында болгон кандый бир ачыныштаҥ улам, айылыгарга кычырарга эреҥистелип турган болорыгар.

¹⁹ Агару Бичикле болзо, кӱндӱзек болоры — кандый ла кижиле, керек дезе ӧштӱле де, јаражып алатан сӱрекей јакшы арга болот. (Римдегилерге 12:20 кычырыгар.) Кижини кӱӱнзеп кӱндӱлеери оҥдошпосторды ӧчӱрерге ле јакшы колбуларлу болорго  болужар аргалу. Анайып кижиниҥ јакшы кылык-јаҥын билип аларга јараар. Иегова оныҥ андый кылык-јаҥын кӧрӱп, ого качан да чындыкты ачкан (Иоанн 6:44). Андый кижини сӱӱжигердеҥ улам кычырзагар, кийнинде јуук најылажар болороор. Слер мыны акту сӱӱжигердеҥ эдерге турган болзогор, Филиппыдагыларга 2:3-те бичилген јӧпти тузаланыгар: «Бойыгар керегинде јобош сананып, ӧскӧ улусты бойыгардаҥ бийик деп бодогор». Ака-эјелердиҥ слердеҥ незиле артык болгонын (темдектезе, бӱткени бек, турумкай, јалтанбас ла оноҥ до ӧскӧ кылык-јаҥдарын) кӧрӱп турзагар, олорды чыннаҥ сӱӱп баштаарыгар, анайып айылыгардыҥ эжиги олорго јаантайын ачык болор.

20. Бис айылдап барарга јӧпсинген болзоос, быйанду болгонысты канайып кӧргӱзерис? Нениҥ учун мынайып эдер керек?

²⁰ Сарнаачы Давид бичиген: «О-о Иегова, Сениҥ байканыҥда кем айылчы болор?» (Сар. 15:1). Оныҥ кийнинде, Иегова бойыныҥ айылчызын кандый кылык-јаҥду болзын деп кӱӱнзеп турганын бичиген. Андый кылык-јаҥныҥ бирӱзи — айткан сӧзине турары. Давид андый кижи керегинде мынайып бичиген: «Бойына каршу да болотон болзо, айткан сӧзин буспай јат» (Сар. 15:4). Бис кемге-кемге айылдап барарга јӧпсинген болзоос, јаан шылтак јогынаҥ сӧзисти буспас учурлу. Не дезе бис келбезеес, айылчылар кӱндӱлеерге турган кижиниҥ белетенижи калас болуп калардаҥ айабас (Матф. 5:37). Кезикте, айылдап келеечи кижи ӧскӧ кычыртуны артыксынып, ӧскӧ јердӧӧн айылдап барган учуралдар болот. Мындый кижини сӱӱжин ле тоомјызын кӧргӱзет деп айдарга јараар ба? Кандый ла кижиниҥ кычыртузын быйанзак болуп алар керек (Лука 10:7). Је айалга кенетийин солына бергенинеҥ улам айылдап барарга келишпейтен болзо, айылына кычырган кижиге мыны озодоҥ айдып салзаас јакшы болор.

21. Јакшы айылчы болорго, нени ајаруга алып турар керек?

²¹ Анайда ок јербойыныҥ чӱм-јаҥын ајаруга алар керек. Кезик культураларда сакыбаган айылчыларды сӱӱнип уткыйдылар, кезигинде айылдап барарга, озодоҥ куучындажып алар керек. Кезик ороондордо эҥ јакшы курсак айылчыларга берилет, је айылдыҥ улузы бойлоры ӧскӧ курсак јийт, је кезигинде айылчылар да, айылга кычырган улус та бир тӱҥей курсак јийт. Кезик јерлерде айылчылар курсак тудунып келет, кезигинде андый неме јок. Кезик культураларда айылчы кычыртунаҥ бир-эки катап мойноп јат, је кезик культураларда анайып этпес керек. Анайдарда, бисти айылга кычырган кижи сӱӱнчи алзын деп албаданып јӱреектер.

22. Бис бой-бойыска нениҥ учун кӱндӱзек болор учурлу?

²² «Је ончозыныҥ учы јуук» — деп, Петр бичиген (1 Пет. 4:7). Бӱгӱнги кӱнде учы оноҥ јуук болуп калган. Бис эҥ јаан улу тӱбектиҥ бозогозында турадыс. Бу телекей там ла ӱрелип баратканда, бис ака-эјелер ортодогы сӱӱжисти там тыҥыдар учурлу. Биске элчи Петрдыҥ: «Бой-бойыгарга кӱндӱзек болыгар» — деген јӧбин оноҥ јакшы бӱдӱрер керек (1 Пет. 4:9). Бу јӧпти бӱдӱрери бӱгӱнги де кӱнде, келер де ӧйдӧ сӱӱнчи экелер.