1-3. (a) Lembrieko 13:20 ubeponjowa ku lembang’o? (b) Pirang’o ubekwayu wang’ii jurimbwa ku rieko?

NYO idaru neno nyathin moko m’uketho wang’e ubeneno junyodo pare? Kadok etie nyathin ma fodi weco ngo de, re emaku lembe ceke m’ebeneno man m’ebewinjo. Kinde m’ebedongo, ecaku lubo lapor mi junyodo pare m’umbe ning’eyo. Pieno, etie ngo lembe mi zungo nineno nia ju m’uteng’ini bende gicaku niparu man nitimo calu dhanu ma gibekwo kugi saa ceke.

² Lembrieko 13:20, ubeponjowa ku lembe ma e: “Woth ku jurieko, e ibidoko riek.” I giragora maeni, wec ma nia “woth ku” uketho i ie nibedo ku ng’atini wang’ mapol. Eno tie rombo ma wang’ acel acel kende ngo. Jararieko moko m’uponjo lembe iwi Biblia uyero nia niwotho ku ng’atini uketho i ie nimare man nitwiyo mer kude. Dhanu ma wabedo kugi wang’ mapol gitie ku matoke i wiwa, akecane ka watwio mer kugi.

³ Jurimbwa gicopo bedo ku matoke ma ber kunoke ma rac i wiwa. Lembrieko 13:20 umedo kumae:  “Ento wadi jukusegu bitur.” I dhok mi Juebrania, wec nibedo “wadi” ng’atini, copo nyutho ‘niwotho ku’ ng’atuca, niwacu nibedo jarimbe. (Lembrieko 22:24; Jupoklembe 14:20) Jurimo ma gimaru Mungu gibikonyowa nigwoko bedoleng’ mwa ire. Kara watund ning’io jurimbwa ku rieko, wakewec iwi kit dhanu ma Yehova ung’io nibedo jurimbe.

4. Pirang’o etie rwom ma dit nibedo jarimb Mungu? Pirang’o Yehova ulwong’o Abraham, “jarimba”?

⁴ Yehova, Ubimo ma malu ngbir, umio iwa kaka mi bedo jurimbe. Eno utie rwom ma dit mandha. Yehova beng’io jurimbe ku rieko. Ebed eng’io dhanu m’umare man m’ubenyutho nia gitie ku yioyic i ie. Kepar pir Abraham. Ebino ayika nitimo gin ceke ma Mungu ukwayu i bang’e. Abraham unyutho thiri thiri nia ebegwoko bedoleng’ pare ni Mungu man nia ebewore. Ebino bende ayika nithiero wode ma Isak ni Mungu. Abraham uyio nia “Mungu copo ting’e, cil kud i tho.” (Juebrania 11:17-19; Thangambere 22:1, 2, 9-13) Abraham ugwoko bedoleng’ pare man ebedo wor, uketho Yehova ulwong’e, “jarimba.”​—Isaya 41:8; Yakobo 2:21-23.

5. Yehova neno dhanu ma gigwoko bedoleng’ migi ire nenedi?

⁵ Pi jurimb Yehova tie tek i ie. Jurimb Yehova gidieng’ nigwoko bedoleng’ migi ire nisagu gin mange ceke. (Som 2 Samwil 22:26.) Gigwoko bedoleng’ migi ire man giwore pilembe gimare. Biblia uyero nia “lembapora pa [Mungu] ni ku ju m’atira,” niwacu, ku ju ma wore. (Lembrieko 3:32) Yehova ubelwong’o jurimbe  gibed ni welo ma segi i “hema” pare. Ebelwong’ogi gibin gitim ire thier man girwo i bang’e saa ceke.​—Zaburi 15:1-5.

6. Wacopo nyutho nenedi nia wamaru Yesu?

⁶ Yesu uyero kumae: “Tek ng’atu moko mara, ebiworo lem para: Vwa de bimare.” (Yohana 14:23) Pieno, kara wabed jurimb Yehova, ukwayu wamar Yesu bende man watim gin m’eponjo iwa. Ku lapor, niworo telowic pare mi rweyo lembanyong’a man mi ketho thek udok julub. (Matayo 28:19, 20; Yohana 14:15, 21) Mer ma wamaru ko Yesu cwaluwa ‘nilubo ba tiende.’ (1 Petro 2:21) Anyong’a nego Yehova kinde m’ebeneno wabeii nilubo lapor pa Wode i lembe ceke ma wayero man ma watimo.

7. Pirang’o ukwayu wang’ii jurimo ma gitie jurimb Yehova?

⁷ Yehova ng’io dhanu ma giweg yioyic, ma gigwoko bedoleng’, ma giwor man ma gimaru Wode nibedo jurimbe. Nyo wan de wabed wang’io kit jurimo ma kumeno? Kan itie ku jurimo ma gibelubo lapor pa Yesu man gibemiiri i tic mi ponjo dhanu iwi Ker pa Mungu, gibikonyi ibed dhanu ma ber man igwok bedoleng’ peri ni Yehova.

8. Lembang’o m’imaru iwi mer m’i kind Rutha giku Naomi?

⁸ I Biblia, wanwang’u lapor dupa m’uweco iwi dhanu ma gibino jurimo i kindgi, calu ve Rutha ku wang’u mire ma Naomi. Jumamon maeno giai kud i ng’om ma tung’ tung’ man i suru de ma tung’ tung’. Naomi ukadhu Rutha ku oro ma lee mandha. Ento gidoko jurimo ma ceng’ini pilembe gin zoo gimaru  Yehova. Kinde ma Naomi uai kud i ng’om mi Moab pi nidok i ng’om mir Israel, ‘Rutha umoko i kume.’ Eyero ni Naomi kumae: “Juthu gibibedo juthuwa, man Mungu peri bibedo Mungu para.” (Ruth 1:14, 16) Rutha utimo bero lee dit ni Naomi. Kinde ma gitundo i ng’om mir Israel, Rutha utimo tic ku tego pi nikonyo jarimbe. Naomi umaru Rutha lee mandha man emio ire ponji ma cuu. Rutha uworo dwande, uketho gin ceke ginwang’u mugisa ma lee.​—Ruth 3:6.

9. Ang’o m’utelo nen peri i kum mer m’i kind Daudi giku Yonathan?

⁹ Lapor mange mi jurimo ma gigwoko bedoleng’ migi ni Yehova utie pa Daudi giku Yonathan. Yonathan ukadhu Daudi ku oro ma romo 30 man nwang’u ecopo doko ubimo mir Israel. (1 Samwil 17:33; 31:2; 2 Samwil 5:4) Kinde m’ewinjo nia Yehova ung’io Daudi nibedo ubimo, kumira unege ngo kadok nyeko de utime ngo i kume. Ento Yonathan utimo lembe ceke pi nikonyo Daudi. Ku lapor, kinde ma Daudi ubino i peko, Yonathan ukonye man “edwoko cinge tek ni kum Mungu.” Eketho kadok kwo pare i ariti pi Daudi. (1 Samwil 23:16, 17) Daudi bende ugwoko bedoleng’ pare ni jarimbe. Eng’olo nia ebigwoko juruot pa Yonathan man egwoko lembang’olane cil i ng’ei tho pa Yonathan.​—1 Samwil 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samwil 9:1-7.

10. Lapor mi mer m’ubino i kind awiya adek mi Juebrania ubeponji ku lembang’o?

¹⁰ Juyaku awiya adek mi Juebrania ma gitie jurimo, niwacu, Cadrak, Mecak man Abed-nego, judok  kugi i ng’om mange. Calu ma gibino kwo bor ku wedi migi, gibed gikonyiri i kindgi kara gigwok bedoleng’ migi ni Yehova. I ng’eye kinde ma gidongo, yioyic migi unwang’ere i amulaic kinde m’Ubimo Nebukadnezar ung’olo igi nia girwo ni ayi gin m’acwia mi mola. Cadrak, Mecak man Abed-nego gikwero nirwo ni ayi gin m’acwia man giyero ni ubimo kumae: “Wabitimo ni mungu peri ngo, kadi wabirwo de ngo ni ayi gin m’acwia m’iketho cungo.” Kinde ma yioyic mi jurimo adek maeno unwang’ere i amulaic, gimediri nigwoko bedoleng’ migi ni Mungu.​—Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Ang’o m’unyutho nia Paulo giku Timoteo gibino jurimo ma ber?

¹¹ Kinde ma jakwenda Paulo unwang’u jalawobi Timoteo, eneno nia emaru Yehova man ebino nidieng’ pi cokiri. Lembuno uketho Paulo utende kara ekony umego ku nyimego i kabedo ma tung’ tung’. (Tic mi Jukwenda 16:1-8; 17:10-14) Timoteo utimo tic ku kero uketho Paulo uyero pire kumae: “Ekonya . . . ku nyayu lembanyong’a.” Paulo ung’eyo nia i Timoteo ‘bipido andha’ pir umego ku nyimego. Tic ma tek ma Paulo gitimo karacelo ku Timoteo ni Yehova, uketho gidoko jurimo ma ber akeca.​—Jufilipi 2:20-22; 1 Jukorinto 4:17.

12, 13. (a) Pirang’o ubekwayu wang’ii jurimbwa ku rieko kadok i cokiri? (b) Pirang’o jakwenda Paulo umio cimowang’ ma nwang’ere i 1 Jukorinto 15:33?

¹² I cokiri, wacopo nwang’u ponji dupa niai i bang’ umego ku nyimego man nikonyara kara wagwok  bedoleng’ mwa. (Som Jurumi 1:11, 12.) Ento, kadok i kindwa i cokiri de, ukwayu wabed ku wang’wa ka wabeng’io ng’atu moko ubed jarimbwa ma ceng’ini. Watie kud umego ku nyimego ma gitie dhanu mi suru man mi thek ma tung’ tung’. Jumoko fodi gigalu ngo lee akeca i cokiri, ento jumange dong’ gitimo ni Yehova pi oro ma dupa. Eting’o nindo kara ng’atini ubed ku winjiri ma tek ku Yehova, tap calu ma nyingyen de ting’o nindo kan ebin ecek. Pieno ubekwayu wanyuth cirocir man mer i kindwa, bende  ubekwayu saa ceke wang’ii jurimbwa ku rieko.​—Jurumi 14:1; 15:1; Juebrania 5:12–6:3.

¹³ Saa moko, lembe ma rac copo wok i cokiri, ma bikwayu wabed ku wang’wa saa maeca. Ecopo bedo umego kunoke nyamego moko utimo lembe moko ma Biblia uyero nia tie rac. Kunoke ng’atu moko copo caku ng’ur man ninyutho cayucac, lembuno copo nyotho cokiri. Lembuno kud uwang’ iwa, kum kadok i rundi ma kwong’a de, lembe ma kumeno ubed uwok i cokiri. Lembuno uketho jakwenda Paulo ucimo wang’ Jukristu mi rundi maeca kumae: “Ku juwondwu: Rib ma juribri ko ku ju ma pigi rac nyotho pi jo ma ber.” (1 Jukorinto 15:12, 33) Paulo ucimo wang’ Timoteo bende nia ebed ku wang’e i kum ju m’ebeng’io ubed ni jurimbe. Ukwayu wan de watim kumeno.​—Som 2 Timoteo 2:20-22.

14. Jurimbwa ma wang’io utie ku matoke makani iwi winjiri mwa ku Yehova?

¹⁴ Wacikara nigwoko winjiri m’i kindwa ku Yehova. Winjirine pire tie tek nisagu piny mange ceke. Pieno waurara nibedo ku mer ma ceng’ini ku ng’atu moko ci ma copo ketho yioyic mwa doko ng’ic, man ma nyotho mer mwa ku Yehova. Calu ma ka walutho mvodu i kong’o wacopo ngo niparu nia ebicwiyo pii, kumeno bende, wacopo ngo niparu nia ebibedo yot iwa nitimo gin ma ber ka watie ku jurimo ma reco. Pieno wacikara ning’io jurimbwa ku rieko.​—1 Jukorinto 5:6; 2 Jutesaloniki 3:6, 7, 14.

15. Icopo timo ang’o kara inwang’ jurimo ma beco i cokiri?

¹⁵ Icopo nwang’u dhanu ma gimaru Yehova kud  adundegi ceke i cokiri. Gicopo doko jurimbi ma ceng’ini mandha. (Zaburi 133:1) Kud isai kwa dhanu ma gitie adiyo peri kunoke mi suru peri re ma gibed jurimbi. Poi nia Yonathan ubino jadit ni Daudi ku oro ma lee mandha, man Rutha ubino ku oro ma nok magwei ku pa Naomi. Ukwayu walub telowic ma e mi Biblia: “Wudok dit.” (2 Jukorinto 6:13; som 1 Petro 2:17.) Kinde m’ibemediri nilubo lapor pa Yehova, dhanu mapol bende gibimaru gidok jurimbi.

16, 17. Wabitimo ngo ang’o ka ng’atu moko uturo cwinywa i cokiri?

¹⁶ I otman junwang’u dhanu ma kothgi, paru migi man ayi mi timo lembe migi ubed ukoc. I cokiri bende wanwang’u kit dhanu ma kumeno. Ayi mi dhanu maeno m’ukoc ketho kwo bedo ma ber man emio iwa kaka mi ponjo lembe dupa i kindwa. Ento saa moko kothwa m’ukoc kelo koso winjiri i kindwa kud umego kunoke nyimego man ecopo ketho wabedo ku ng’eicwiny i kumgi. Saa mange jucopo timowa rac kunoke jucopo turo cwinywa. (Lembrieko 12:18) Nyo wabiweko lembuno uketh wavoci kunoke wakoyara ku cokiri?

¹⁷ Ungo. Kadok saa moko ng’atu moko uturo cwinywa de, wabikoyara ngo ku cokiri. Etie ngo Yehova re m’utimowa rac. Emio iwa kwo ku giki mange ceke. Ukwayu wamare man wagwok bedoleng’ mwa ire. (Lembanyutha 4:11) Cokiri utie giramia ma Yehova umio kara ukonywa wabed ku yioyic ma tek. (Juebrania 13:17) Wabikwero ngo giramia pare maeno  pilembe ng’atu moko uturo cwinywa.​—Som Zaburi 119:165.

18. (a) Ang’o ma bikonyowa kara wakwo ma ber kud umego ku nyimego? (b) Pirang’o wacikara niweko lembe ni jumange?

¹⁸ Wamaru umego ku nyimego mwa man wamito saa ceke wakwo kugi ma ber. Yehova ubekwayu ngo nia wabed dhanu ma leng’, eng’eyo nia wakoso, wan bende wacikara nibedo ku nen maeno iwi jumange. (Lembrieko 17:9; 1 Petro 4:8) Wan ceke wabed wakier, ento mer bikonyowa ‘niweko lembe i kindwa.’ (Jukolosai 3:13) Mer bicerowa kara kud wamed kor lembe ma kabang’e mbe udok ma dit. Andha, ka ng’atu moko utimowa rac, ecopo bedo tek niwodho parune kud i wiwa. Etie yot niweko ng’eicwiny umakwa man nikeco ng’atuca. Re nitimo kumeno biketho wabibedo ngo ku mutoro man bitimowa rac. Tung’ ku maeno, ka waweko lembe ni ng’atu m’utimowa rac, wabibedo ku kwiocwiny mir adunde, wabibedo i acel i cokiri, m’usagu zoo, wabibedo ku winjiri ma ber ku Yehova.​—Matayo 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Jurumi 14:19.

19. Saa makani ma wacopo weko nidikara ku ng’atu moko i cokiri?

¹⁹ I ot ma dhanu m’i ie gimariri, ng’atuman timo kero ninyayu mutoro i juwagi. Ento kepar nia ng’atu acel m’i kindgi ujai. Juruot pagi ceke giii nikonye kendo kendo, ento ekwero kony migine. Ecopo ng’io niweko pacu pagi, kunoke won ot copo kwaye nia ewek pacu pare. Lembe ma kumeno copo timere bende i cokiri. Ng’atu moko copo ng’io nimedere asu nitimo lembe ma nyayu can i Yehova man ma  copo nyotho cokiri. Ekwero kony man enyutho ku timo pare nia dong’ ebemito ngo ebed i cokiri. Eromo ng’io nia ewek cokiri en gire kunoke jucopo koye kud i cokiri. Ka lembe ma kumeno utimere, Biblia uyero kamaleng’ nia ‘kud waribara’ kude. (Som 1 Jukorinto 5:11-13; 2 Yohana 9-11) Ecopo bedo lembe ma tek ka ng’atune tie jarimbwa kunoke wat mwa. I lembe ma kumeno, ubekwayu wanen gwoko bedoleng’ mwa ni Yehova ni gin ma pire tek nisagu gwoko bedoleng’ mwa ni ng’atu moko ci.​—Som thenge ma jumedo, namba 8.

20, 21. (a) Pirang’o nikoyo ng’atini kud i cokiri utie yub mi mer? (b) Pirang’o ukwayu wang’ii jurimbwa ku rieko?

²⁰ Nikoyo ng’atini kud i cokiri utie yub mi mer m’uai i bang’ Yehova. Yubne gwoko cokiri i kum dhanu ma gibeworo ngo cik pa Yehova. (1 Jukorinto 5:7; Juebrania 12:15, 16) Ekonyowa ninyutho nia wamaru nying’ Yehova ma leng’, cik pare, man Yehova en gire. (1 Petro 1:15, 16) Bende, yub mi koyo ng’atini kud i cokiri nyutho mer ni ng’atu ma jukoyone. Matira maeno copo konye kara enyang’ nia etimo gin ma rac man ecopo cwale nitimo alokaloka. Dhanu dupa ma jugam jukoyogi kud i cokiri gidwogo kendo i bang’ Yehova man jujologi kendo ku yaw yaw mandha i cokiri.​—Juebrania 12:11.

²¹ I yo moko, jurimbwa copo bedo ku matoke maber kunoke ma rac i wiwa. Pieno, pire tie tek nia wang’iigi ku rieko. Ka wamaru dhanu ma Yehova maru, wabinwang’ara i kind dhanu ma bikonyowa nigwoko bedoleng’ mwa ire rondo ku rondo.