1-3. (a) Mediri ma kani m’uyenyo poko i cokiri ma kwong’a mi Jukristu? (b) Waromo nwang’u bero ma kani ka wabeponjo lembe maeni ma nwang’ere i buku mi Tic mi Jukwenda?

 PAULO giku Barnaba gidhir kud anyong’a. Fodi giai gidwogo de adwoga i Antiokia mi Siria niai kud i woth migi ma kwong’a mi tic mi misioner. Gitie ku yaw yaw ma dit kum Yehova “[uyabu] dhugola mi yiyoyic ni dhanu mi thek mange.” (Tic. 14:26, 27) M’umedo maeno, dhanu mir adhura mir Antiokia gibeweco ku yaw yaw ma lee pi lembanyong’a man “dhanu ma wendgi lee” m’i kind dhanu mi thek mange ubemediri i kum cokiri ma keni.​—Tic. 11:20-26.

² Pi mediri maeni uwinjere i Yudea nyapio pio. Re kakare ma nia medirine umii anyong’a ni dhanu zoo, elund enyayu teliri m’ubino con iwi timo yaa anyaya. Winjiri ma kani m’ucikere nibedo i kind juyic ma gi Juyahudi ku ma gi Juyahudi ngo, man ju ma gi Juyahudi ngo gicikiri nineno Cik pa Musa nenedi? Lembe maeni unyayu teliri m’udhetho nitundo i kadhiri m’eyenyo poko kadok i cokiri apoka zoo de ni jange ma tung’ tung’. Jubiyiko lembene nenedi?

³ Kinde ma wabeng’iyo i lembe maeni ma nwang’ere i buku mi Tic mi Jukwenda, wabinwang’u ponji ma beco dupa. Ponjine bikonyowa nitimo ku rieko tek lembe moko ma romo nyayu pokiri uwok i rundi mwa eni.

4. Juyic moko gibino mediri ku paru ma kani ma rac, man lembene ubekelo penji ma kani?

⁴ Luka ma jalub ukiewo kumae: “Dhanu moko uloro [i Antiokia niai] kud i Yudea man gicaku ponjo umego kumae: ‘Ka fodi jutimo ngo yaa i kumwu calku kura ma Musa uweko, wucopo both ungo.’” (Tic. 15:1) Ung’eyere ngo ka nyo ‘dhanu maeni m’uai i Yudea’ gibino Jufarisayo i wang’ nilokiri i dini mi Jukristu. I kadhiri moko re, ubenen nia paru mi dini mi Juyahudi ma gimoko i kum Cik unyang’ lee i wigi. M’umedo maeno, saa moko nyo gicwayu vupo ma nia gibino weco i nying’ jukwenda  man judongo mi Yeruzalem. (Tic. 15:23, 24) Pirang’o ke dong’ juyic ma gi Juyahudi gibemediri asu ku paru mi timo yaa oro 13 zoo i ng’ey ma jakwenda Pethro, ku telowic pa Mungu, ugam ujolo dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kumgi i cokiri mi Jukristu? a​—Tic. 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Copere pi thelembe ma kani m’uketho Jukristu moko ma gi Juyahudi gimito gimok asu i kum timo yaa? (b) Nyo lembariba mi timo yaa de ubino nuti i kind lambariba ma Mungu utimo kud Abrahami? Kekor. (Nen wec m’i there.)

⁵ Copere thelembene ubino dupa. Ku kwong’a, Yehova en gire re m’umiyo cik mi timo yaa, man ebino giranyutha mi bedo ku winjiri ma segi kude. Timo yaa ular ubedo nuti i wang’e, ka dong’ i ng’eye edok emondo i lembariba mi Cik; ecaku i kum Abraham ku juruot pare. b (Law. 12:2, 3) I the Cik pa Musa, ubed ukwayere nia jutim yaa kadok i kum umondo de i wang’ m’edikere i kodhi foc moko, calu ve camu Kadhukuwijo. (Ai 12:43, 44, 48, 49) M’umbe jiji, i pidoic mi Juyahudi, ng’atu ma nico ma jutimo ngo yaa i kume ci ucido man judikiri ngo kude.​—Isa. 52:1.

⁶ Pieno, ugam ukwayere nia juyic ma gi Juyahudi ginyuth yiyoyic man jwigiri pi nijolo lemandha m’uwok ma nyen. Calu ma lembariba ma nyen uwilo lembariba mi Cik, ninyoliri Jayahudi tie ngo dong’ lembe ma ketho jubedo wang’ acel ni dhanu pa Mungu. Bende, pi Jukristu ma gi Juyahudi ma gibino kwo i kind Juyahudi mange, calu ve juyic mi Yudea, ukwayere nia gibed ku tegocwiny pi nituco pi Kristu man niyiyo nia dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kumgi de gibed juyic wagi.​—Yer. 31:31-33; Luka 22:20.

7. ‘Dhanu ma giai i Yudea’ gituc ungo ninyang’ i lemandha ma kani?

⁷ Wang’eyo nia Mungu uwilo ngo cik pare pilembe cik mir ukungu ma dongo dongo mi Cik pa Musa umondo i lembariba ma nyen. (Mat. 22:36-40) Ku lapor, i lembe m’uneno timo yaa, Paulo udok ukiewo i ng’eye kumae: “Jayahudi m’anzilo utie ma yor i adunde man yaa pare bende utie mir adunde ni kum tipo ma leng’, ento ungo nimakere ku Cik.” (Rum. 2:29; Poi. 10:16) ‘Dhanu ma giai i Yudea’ lundo ginyang’ ungo i lemandha maeni; gibino yero migi nia Mungu ukabu ngo cik mi timo yaa. Nyo gibibedo ayika niwilo paru migi?

8. Pirang’o jutero lembe m’uwok iwi timo yaa i wang’ guriri m’utelowic i Yeruzalem?

⁸ Luka umedo kumae: ‘I ng’ei ma koso winjiri ma lee man piem ma dit uwok i kind [dhanu m’uloro kud i Yudea] karacelo ku Paulo man Barnaba, jung’iyo nia Paulo, Barnaba, man jumoko mange giidh i bang’ jukwenda ku judongo i  Yeruzalem iwi lembe maeno.’ c (Tic. 15:2) Juman umoko kikiki i kum paru migi man gicungo nging’ nging’ iwi lembe ma giyiyo i saa mi ‘koso winjiri man piem’ maeno. E umego mi cokiri mir Antiokia ginwang’u nia yiko lembene uvoyogi. Kara gigwok kwiyocwiny man bedo i acel migi, gimaku yub mi rieko ma nia kwayu giter lembene i bang’ “jukwenda ku judongo [m’ubino guriri m’utelowic] i Yeruzalem.” Wacopo nwang’u ponji ma kani niai kud i lapor mi judong cokiri mir Antikia?

9, 10. Umego mir Antiokia karacelo ku Paulo man Barnaba giweko lapor ma ber ma kani iwa tini?

⁹ Ponji acel ma pire tek ma wanwang’u utie nia ukwayu wagen dilo pa Mungu. Kepar kumae: Umego mir Antiokia gigam ging’eyo cuu nia umego m’i guriri m’utelowic mi saa maeca zoo gibino Juyahudi. Re, gibino ku genogen ma nia ungu maeca bing’iyo i lembe m’uwok iwi timo yaa nimakere ku Lembagora. Pirang’o? Gibino kud andha ma nia Yehova bitelo wi lembene ku tipo ma leng’ pare man ku Yesu Kristu ma tie wic mi cokiri mi Jukristu. (Mat. 28:18, 20; Efe. 1:22, 23) Ka lembe ma tek uwok i nindo ma tin, ukwayu walub lapor ma ber mi juyic mir Antiokia ma nwang’u wabeketho genogen mwa iwi dilo pa Mungu man iwi Guriri m’utelowic, m’i iye junwang’u umego ma juwiro ku tipo.

¹⁰ Wanwang’u bende poyowic ma nia pire utie tek ninyutho jwigiri man mwonyo lembe hai. Tipo ma leng’ ngi re m’ung’iyo Paulo giku Barnaba pi nicidho i bang’ dhanu mi thek mange; ento gitiyo ngo ku copo maeno pi nicaku yiko lembe m’uwok iwi timo yaa ndhundhu i Antiokia keca. (Tic. 13:2, 3) M’umedo maeno, Paulo udok ukiewo i ng’eye kumae: “Acidho kuca [i Yeruzalem] kum Yesu unyutho ira nia acidhi,” pi ninyutho nia Mungu re m’ubetelo wi lembene. (Gal. 2:2) Judong  cokiri ma tin de gibeii nibedo ku pidoic mi jwigiri man mi mwonyo lembe hai ma kumeno kinde ma lembe ma romo kelo pokiri uwok. Kakare nicaku teliri i kindgi, gilokiri i bang’ Yehova nikadhu kud i Lembagora man telowic ma jamiru mandha umiyo.​—Filip. 2:2, 3.

11, 12. Pirang’o pire utie tek nikuro Yehova?

¹¹ Saa moko, romo kwayere nia wakur nitundo ma Yehova umii lero iwi lembe moko. Poy nia ugam ukwayu umego mi rundi pa Paulo gikur nitundo ceng’ini i oro 49 N.N.Y., niwacu oro ma romo 13 niai ma tipo ma lang’ uwiro Kornelio i oro 36 N.N.Y., kara Yehova unyuth kamaleng’ ka nyo bikwayu jutim yaa i kum dhanu mi thek mange kunoke ngo. Pirang’o nindo ukadhu lee rukeno? Saa moko nyo Mungu umito nia ewek saa ma lee kara Juyahudi m’adundegi tie ayika ging’ii kud alokaloka ma dit mi kite mi neno lembe. I andha, ebino ngo lembe ma yot nijigo the lembariba mi timo yaa m’ucaku i kum kwarugi m’Abraham man ma nwang’u dong’ udaru galu udoko oro elufu acel dak abung’wen (1900)!​—Yoh. 16:12.

¹² Etie rwom ma yawe mbe ninwang’u ponji man biny niai kud i bang’ Wegwa mi polo ma ber man ma mwonyo lembe hai! Adwogine bebedo kwa ber man etie de ndhu pi bero mwa. (Isa. 48:17, 18; 64:8) Pieno, kud wawek ting’iri ucwalwa nyanok de nidiyo jumange ku paru mwa giwa kunoke nijai i kum alokaloka m’ubetimere i dilo pa Mungu kunoke m’ubewok iwi kite mi nyang’ i giragora moko. (Ekl. 7:8) Tek ineno nia nyathi pidoic ma kumeno moko utie i ii, rwo lee man nyam i lembe iwi cik mir ukungu ma tap ma nwang’ere i Tic mi Jukwenda thek 15. d

13. Wacopo lubo lapor mi mwonyo lembe hai pa Yehova nenedi i tic mwa mi rweyo lembanyong’a?

¹³ Yeny mi nyutho mwonyo lembe hai romo wok kinde ma wabetelo wi ponji mi Biblia mi dhanu ma gibenwang’u nia e tek igi niweko ponji mi vupo kunoke timo ma Biblia ukwero ma ke gin gimaru lee. I saa ma kumeno, romo kwayere nia wawek saa m’uromo kara tipo ma leng’ utii i adunde japonj Biblia. (1 Kor. 3:6, 7) Bende, ukwayu wabed warwo pi lembene. E Yehova binyutho iwa lembe ma tap m’ukwayu watim pi konyogi.​—1 Yoh. 5:14.

14, 15. Cokiri mir Antiokia umiyo yung ni Paulo, Barnaba ku jumange nenedi, man giwotho tielo cwiny juyic wagi nenedi?

¹⁴ Luka udok ukiewo kumae: “E cokiri ugam ulwoko tok dhanu maeno nyanok, man i ng’eye gimediri ku woth gikadhu kud i Fenisia man Samaria; giwotho koro acel acel kite ma dhanu mi thek mange uloko ko cwinygi, man lembene unyayu anyong’a lee mandha i umego ceke.” (Tic. 15:3) Umego mi cokiri ginyutho nia gimaru Paulo, Barnaba, man jumange ma gibino kugi kinde ma  gilwoko tokgi pi saa moko. Gimito nyutho nia gin de gidiko cing’gi man nia gibemito Mungu umii igi mugisa. Eni de utie lapor ma ber mandha m’umego mir Antiokia giweko iwa! Nyo in de ibed imiyo yung ni umego ku nyimego peri mi tipo, “asagane [judong cokiri] ma gibetimo tic ma tek mi yero lembe pa Mungu man mi ponji”?​—1 Tim. 5:17.

¹⁵ I gengi, juwoth maeno gibino andha ni mugisa ni Jukristu wagi mi Fenisia man mi Samaria kinde ma gikoro igi “acel acel” kite ma dhanu mi thek mange gidoko ko Jukristu. Copere nia i kind umego ma giwinjo lembe maeno jumoko gibino juyic ma gi Juyahudi ma giringo i kabedo maeca i ng’ey nek pa Stefano. Tin bende, wanwang’u tielocwiny ma lee ka wawinjo rapor mi kite ma Yehova upoko ko mugisa iwi tic mi ketho dhanu udok julub, asagane ka wabekadhu kud i amulaic ma tung’ tung’. Dong’ bed i ii kara kud ikosi rapor maeno ma tielocwinyjo i coko mi Jukristu, i coko ma dongo mi twodiri man mir adhura man bende i kpawa mi kwo ma wok i girasoma mwa, nik’ebed m’uwok iwi karatasi kunoke i jw.org.

16. Ang’o m’ubenyutho nia timo yaa udoko ni thwon lembe?

¹⁶ I ng’ey ma juor maeno m’uai i Antiokia giwotho gidok yo piny pi kilometre ma romo dak abic ku pier abic (550), gitundo kaka ma gibino cidho i iye. Luka ukiewo kumae: “Kinde ma gitundo i Yeruzalem, cokiri man jukwenda ku judongo ujologi ma ber mandha, man gikoro lembe dupa ma Mungu utimo nikadhu kud i bang’gi.” (Tic. 15:4) Ento “jumoko ma nwang’u gibino i thenge mi Jufarisayo ma gidoko juyic, giai kud iwi kabedo migi gicungo man giwacu kumae: ‘Ubekwayu jutim yaa i kumgi man jung’ol igi nia giwor Cik pa Musa.’” (Tic. 15:5) Ubino nen kamaleng’ nia lembe mi timo yaa i kum Jukristu ma gi Juyahudi ngo udaru doko ni thwon lembe, man nia ukwayu juyike.

17. Guriri m’utelowic mi Yeruzalem uketho i iye jukani, man pirang’o “judongo” gibino nuti i kindgi?

¹⁷ Lembrieko 13:10 uyero kumae: “Rieko ni karacelo ku ju m’ubedo ku lembapora ma cu.” Nimakere ku cik mir ukungu maeni ma ber, “jukwenda man judongo gicokiri karacelo pi ning’iyo i lembe [m’unyay iwi timo yaa].” (Tic. 15:6)  “Jukwenda man judongo” gitimo pi bero mi cokiri mi Jukristu ceke, tap calu ma Guriri m’utelowic timo tin eni. Pirang’o “judongo” gibino timo karacelo ku jukwenda? Poy nia jugam junego jakwenda Yakobo, man pi nyathi kare moko, jutwiyo jakwenda Pethro de. Nyo lembe ma rom eno binwang’u bende jukwenda mange? Bedonuti mi jumaco ma juwiro man ma giromo bikonyo kara tela umedere ma ber i cokiri.

18, 19. Pethro uyero wec ma kani ma ku tego i iye, man ukwayu juwinj pare gidol dhu lembene nenedi?

¹⁸ Luka umedo kumae: “I ng’ei ma giteliri pi saa ma lee, Pethro uai malu man ewacu . . . kumae: ‘Umego, wung’eyo ma ber nia Mungu ular ung’iyo an kud i kindwu ceke, kara nikadhu kud i dhoga, dhanu mi thek mange giwinj rwonglembe mi lembanyong’a man giyii. Man Mungu m’ung’eyo adunde unyutho nia ejologi kinde m’emiyo igi tipo ma leng’, tap calu m’egam etimo iwa bende. Eketho ngo tung’ tung’ nyanok de i kindwa wakugi, ento edwoko adundegi leng’ ni kum yiyoyic.’” (Tic. 15:7-9) Buku moko ma koro i wec mi Biblia uyero nia, wec mi dhu Jugiriki ma juloko ni “giteliri” i verse mir 7 no nyutho “nisayu piny moko; nipenjo.” Ubenen nia umego maeno ma gibino ku paru ma beco ma re m’ukoc, giwodhogi thwolo thwolo.

¹⁹ Wec pa Pethro ma ku tego i iye upoyo wi ju m’ubino keca ceke nia en gire de ebino nuti kinde ma tipo ma leng’ uwiro dhanu ma gi Juyahudi ngo ma kwong’a, niwacu Kornelio man juruot pare, i oro 36 N.N.Y. Dong’ tek Yehova ujigo niketho tung’ tung’ i kind Juyahudi ku Juyahudi ngo, nyo dhanu utie ku copo mi timo lembe m’ukoci? M’umedo maeno, utie yiyoyic i Kristu, ento moko i kum Cik pa Musa ngo re ma dong’ lonyo adunde jayic.​—Gal. 2:16.

20. Ju ma gibino cero bang’ cik mi timo yaa gibino “mulo i Mungu” i ayi ma nenedi?

²⁰ Nimakere ku lembatuca ma piemere ngo mi lembe pa Mungu man mi tipo ma leng’, Pethro udolo dhu wec pare kumae: “Dong’ pirang’o wubemulo i Mungu ma wubeketho ko ter ma pek iwi julub, ma yeyo uvoyo kwaruwa kadi wan bende? Ento wan watie ku yiyoyic nia wanwang’u both ni kum bero ma yawe mbe pa Rwoth Yesu i ayi ma rom kugi.” (Tic. 15:10, 11) Ku yore moko, ju m’ubino cero bang’ cik mi timo yaa gibino “mulo i Mungu.” Gibino ketho mwonyo lembe hai pare i amulaic. Gimito gidii dhanu ma gi Juyahudi ngo ku cik ma gin gi Juyahudi de giromo lubo zoo ngo man ma romo ng’olo tho i wigi. (Gal. 3:10) Ento, nwang’u ukwayu juwinj pa Pethro ma gi Juyahudi gidwok foyofoc pi bero ma yawe mbe pa Mungu m’unyuthere nikadhu kud i bang’ Yesu.

21. Barnaba giku Paulo giyero lembang’o m’ukonyo umego nimaku yub m’atira?

²¹ Ubenen kamaleng’ nia wec pa Pethro ugudo juwinj pare, kum “ungu mi dhanu ceke uling’.” I ng’eye, Barnaba giku Paulo gikoro pir “udu man thangu dupa ma Mungu utimo nikadhu kud i bang’gi i kind dhanu mi thek mange.” (Tic. 15:12) Kawoni dong’ jukwenda man judongo gibino ayika ning’iyo i giranyutha ceke man nimaku yub nimakere ku yeny pa Mungu iwi lembe m’ugwaku kum timo yaa.

22-24. (a) Guriri m’utelowic mi nindo ma tin ubelubo lapor mi guriri m’utelowic ma kwong’a nenedi? (b) Judong cokiri ceke gicopo nyutho nenedi nia gibeworo dito mi theokrasia?

 ²² Tin bende, kinde m’umego mi Guriri m’utelowic girombo karacelo, gilokiri i bang’ Lembe pa Mungu pi ninwang’u telowic man girwo niai kud i adundegi pi ninwang’u tipo ma leng’. (Zab. 119:105; Mat. 7:7-11) Pi thelembe maeno, ng’atuman m’i kindgi lar nwang’u program mi cokone i wang’e bor kara ewoth benyamu i lembene nikadhu kud i rwo. (Rie. 15:28) I saa pa coko, umego maeno ma juwiro giwodho paru migi thwolo thwolo man ku woro. Gitiyo ku Biblia wang’ ma pol i wec migi.

²³ Ukwayu judong cokiri gilub lapor maeno. Tek giweco iwi lembe moko ma tek ma dhoge udolere ngo igi, guriri mi judong cokiri romo kwayu kony i bang’ biro mi filial mi ng’om migi kunoke juor mi filial, calu ve juliew. Biro mi filial ke romo kiewo ni Guriri m’utelowic kan ukwayere.

²⁴ Andha, Yehova bemiyo mugisa ni ju ma gibeworo yub mi theokrasia man ma gibenyutho jwigiri, gwoko bedoleng’, man mwonyo lembe hai. Calu ma wabineno i wic m’ulubo, emiyo sukulia mi kwiyocwiny mandha, lonyo mi thenge mi tipo man bedo i acel mi Jukristu ni ju ma gibetimo kumeno.