1-3. Pethro uneno ginmawokiwang’ ma kani, man pirang’o ukwayu wanyang’ i thelembene?

 WAN’I oro 36 N.N.Y. Ceng’ mi oro ubewang’u Pethro kinde m’eberwo malu iwi ot moko i adhura mi Yopa ma n’i dhu nam. Kawoni dong’ nindo moko ukadhu niai ma Pethro ucaku bedo calu welo i pacu maeni. Calu m’ebedo i pacu maeno, ubenen kamaleng’ nia embe ku pidoic mir akoyakoya. Won ot maeni ma nyinge Simon utie jabodho mir adila, man Juyahudi moko gibed gikwero nibedo yo pa ng’atu ma timo tic ma kumeno. a Re fodi Pethro ubecinwang’u ponji moko ma pire tek lee ma nia Yehova umbe kud akoyakoya.

² Kinde ma Pethro uberwo, wiye ujebere. Piny m’eneno i ginmawokiwang’ romo nyotho wi Jayahudi moko ci. Gin moko ma calu bongu ma nwang’ ubino loro niai kud i polo. I wiye jupangu lei m’ucido nimakere ku Cik. Kinde ma juyero ni Pethro nia enegi man ecam, edwoko kumae: “Fodi acamu ngo nyanok de gin ma leng’ ungo man m’ucido.” Juyero ire wang’ acel ungo ento wang’ adek kumae: “Wek nilwong’o gin ma Mungu udwoko leng’ nia gin m’ucido.” (Tic. 10:14-16) Ginmawokiwang’ne unyotho wi Pethro, re pi saa ma lee ngo.

³ Thelembe mi ginmawokiwang’ ma Pethro uneno ubino ang’o? Pire tie tek nia wanyang’ i thelembene, kum epondo ku lemandha m’unyutho kite ma Yehova neno ko dhanu. Calu watie Jukristu mandha, wacopo ngo nimiyo lembatuca mii iwi Ker pa Mungu ka wabed waneno ngo dhanu kite ma Mungu neno kogi. Pi ninyang’ i thelembe mi ginmawokiwang’ ma Pethro uneno, wakeng’iyu i lembe m’utimere i wang’e man i ng’eye.

4, 5. Kornelio ubino ng’a, man ang’o m’utimere kinde m’ebino rwo?

⁴ Pethro ugam ung’eyo ngo nia i wang’ nindo maeca, ng’atu moko ma nyinge Kornelio de ugam uneno ginmawokiwang’ moko m’uai kud i polo. Kornelio ubino dhanu mi Kaisaria, adhura ma nwang’ere i kilometre ma romo  50 kumeni yo malu mi Yopa. Bende ebino jadit mir ungu moko mi juaskari mi Roma, man ebed ‘eworo Mungu.’ b Ebino jawi ot ma ber “ma lworo Mungu karacelo ku juruot pare ceke.” Kornelio ubino ngo ng’atu m’ujolo yiyoyic mi Juyahudi; ebino dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kume. Ento ebed etimo bero ni Juyahudi ma gitie ku yeny mi kony man ebed emiyo igi sente ku giramiya mange de. Ng’atu maeni m’adundene tie ayika ‘ubed ukwayu Mungu saa ceke.’​—Tic. 10:2.

⁵ I kum saa 9 mi reto, kinde ma Kornelio ubino rwo, eneno ginmawokiwang’ moko ma i iye malaika moko uyero ire kumae: “Rwo peri ku giramiya m’ibed imiyo ni jucan udaru idho i wang’ Mungu man ebepoy pigi.” (Tic. 10:4) Malaikane uyero ni Kornelio nia eor dhanu pare moko gicidh gilwong’ jakwenda Pethro. Nwang’u dong’ Kornelio m’ubino dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kume, ubecimondo kud i dhugola moko ma nwang’u fodi ubino atwiya ire. Niwacu ebecijolo rwonglembe mi both.

6, 7. (a) Kekor lembe moko m’utimere m’ubenyutho nia Mungu dwoko wang’ rwo mi ju m’adundegi tie ayika ma gibemito ging’ey lemandha i wiye. (b) Lembe maeno ubenyutho ang’o?

⁶ Nyo tin eni de Mungu bedwoko wang’ rwo mi ju m’adundegi tie ayika ma gibemito ging’ey lemandha i wiye? Wakewec iwi lembe moko m’utimere. Nyamego moko i ng’om mi Albanie ugamu Otkur ma Wiw moko m’ubino ku thiwiwec m’ukoro kite mi tungo awiya. c Eyero ni Jamulembe pa Yehova m’ubin umiyo ire girasomane kumae: “Eni iromo yiyo de nia abino rwo i bang’ Mungu nia ekonya ku tungo jumanyir para? Eoro in! Imulo adundena ku lembe ma tap m’abino ku yenyne!” Nyamego maeno karacelo ku jumanyir pare ario gicaku ponjo Biblia, man i ng’eye won ot pare bende ucaku dikere i ponjine.

⁷ Nyo lembe maeno kende re m’utimere? Ungo! Lembe ma kumeni betimere wang’ ma pol man i kabedo ma dupa, bende ebed etimere ngo mbwang’ kumeni. Eno ubenyutho ang’o? Mi kwong’o, Yehova dwoko wang’  rwo mi ju m’adundegi tie ayika ma gibeyenye. (1 Ub. 8:41-43; Zab. 65:2) Mir ario, jumalaika gibetielowa i tic mwa mi rweyo lembanyong’a.​—Nyu. 14:6, 7.

8, 9. Mungu uyero ni Pethro nia etim lembang’o, man ejolo lembene nenedi?

⁸ Kinde ma fodi Pethro utie asu iwi ot, ‘wiye ujebere’ pi thelembe mi ginmawokiwang’ m’eneno. I saa ma rom eno, dhanu ma Kornelio uoro gitundo i pacu pa Simon. (Tic. 10:17) Pethro ugam ukwero wang’ adek nia ecopo camu ngo cam m’ucido nimakere ku Cik; nyo ebiyiyo andha nicidho ku dhanu adek maeno man nimondo i pacu pa ng’atu ma Jayahudi ngo? Mungu utiyo ku tipo ma leng’ pi ninyutho ni Pethro gin m’ebemito Pethro utim. Juyero ni Pethro kumae: “Nen! Dhanu adek gibeyenyi. Pieno, ai malu ilor piny man wucidh karacelo kugi, kud ibed ku jiji nyanok de pilembe an re m’aorogi.” (Tic. 10:19, 20) Ma jiji mbe, ginmawokiwang’ ma Pethro uneno iye gin moko ma calu bongu ma nwang’, uketho ebino ayika nilubo telowic pa tipo ma leng’.

⁹ Kinde ma Pethro uwinjo nia malaika re m’uyero ni Kornelio nia eor dhanu maeno, Pethro ukwayu gimond i ot, “e eketho gibedo ni welo pare.” (Tic. 10:23a) Nwang’u dong’ Pethro ucaku niloko paru pare kinde m’enyang’ i gin ma Mungu ubeyenyo.

10. Yehova ubetelo wi dhanu pare nenedi, man ukwayu wakewapenjara ku penji ma kani?

¹⁰ I nindo ma tin bende, Yehova ubetelo wi dhanu pare ninyang’ i yeny pare nok nok. (Rie. 4:18) Ebetiyo ku tipo ma leng’ pare pi nitelo wi “jamiru mandha man ma riek.” (Mat. 24:45) Saa moko, wanwang’u lero iwi kite mi nyang’ i Lembe pa Mungu kunoke alokaloka iwi kite ma dilo pa Mungu ubewotho ko. Ukwayu wakewapenjara ku penji ma e: ‘Abed ajolo lero maeno nenedi? Nyo abed ajwigara i the telowic pa tipo pa Mungu m’umbe gul ici?’

11, 12. Pethro utimo ang’o kinde m’etundo i Kaisaria, man egam enwang’u ponji ma kani?

¹¹ Urwonde Pethro karacelo ku juwagi mange abung’wen, niwacu juadek ma Kornelio uoro man “umego abusiel [ma gi Juyahudi]” ma giai i Yopa, gicoko woth pi nicidho i Kaisaria. (Tic. 11:12) Calu ma Kornelio ubino kuro tundo pa Pethro, elwong’o “jupagi karacelo ku jurimbe ma ceng’ini;” cicopere nia gin zoo gibino ngo Juyahudi. (Tic. 10:24) Kinde ma Pethro utundo, etimo gin moko m’eparu de ngo nia nwang’u eromo timo nindo moko: Emondo i pacu pa ng’atu ma mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kume! Pethro ukoro kumae: “Wung’eyo ma ber nia Cik uyiyo ngo Jayahudi udikere kunoke ucor ceng’ini ku ng’atu mi thek mange, ento Mungu unyutho ira nia acikara ngo nilwong’o ng’atu moko nia e leng’ ungo kunoke ecido.” (Tic. 10:28) Kawoni dong’ Pethro utuc ninyang’ nia junyutho ire ginmawokiwang’ m’eneno ca pi nimiyo ire ponji moko m’ujik ungo kende kende iwi kit cam m’ukwayu jucam. Ecikere “ngo nilwong’o ng’atu moko [kadok ng’atu mi thek mange] nia ecido.”

 ¹² Dhanu ceke ma gibino i ot pa Kornelio gibino kud ava mi winjo gin ma Pethro ubeciyero. Kornelio ukoro kumae: “Wan zoo watie ayika i wang’ Mungu pi niwinjo lembe ceke ma Yehova ung’olo iri nia iyer.” (Tic. 10:33) Kepar kite m’iromo winjiri ko kan iwinjo wec ma kumeno niai kud i bang’ ng’atu m’umito eponj lembe iwi Yehova! Pethro ucaku ku wec moko ma gudo adunde, eyero kumae: “Kawoni anyang’ andha nia Mungu umbe kud akoyakoya, ento i thek ceke, ng’atu m’ubelwore man m’ubetimo gin m’atira ejole.” (Tic. 10:34, 35) Pethro unyang’ nia kite ma Mungu neno ko dhanu ujengere ngo iwi rangi, thek, kunoke iwi lembe moko ci ma yo woko. Ecaku miyo lembatuca iwi tic pa Yesu, iwi tho pare, man iwi cer pare.

13, 14. (a) Lokocwiny pa Kornelio man mi dhanu mange ma gi Juyahudi ngo unyutho ang’o? (b) Pirang’o wacikara ngo nipoko lembe iwi dhanu ma waberweyo igi?

¹³ Lembe moko ma nwang’u fodi utimere ngo re m’utimere: “Kinde ma fodi Pethro ubeweco,” tipo ma leng’ ukonjere iwi “dhanu mi thek.” (Tic. 10:44, 45) Eni utie kakare acel kende ma Lembagora uyero iye nia tipo ma leng’ ukonjere i wang’ batizo. Pethro unyang’ nia eno ubenyutho nia Mungu ujolo dhanu maeno nibedo jutic pare. Pieno, “eng’olo nia jumii batizo [ni ungu mi dhanu mi thek mange maeno].” (Tic. 10:48) I oro 36 N.N.Y kinde ma dhanu mi thek maeno gidoko Jukristu, eno unyutho nia Mungu udaru jigo ninyutho bero ma segi ni Juyahudi. (Dan. 9:24-27) Pethro utelo wi lembe i saa maeni pi nitiyo ku nyamufutha mir adege man ma tokcen m’i kind “nyamufutha mi Ker.” (Mat. 16:19) Nyamufutha maeni umiyo kaka ma dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kumgi gidoko ko Jukristu ma tipo wiro.

¹⁴ Calu ma tin wan de watie jurwey rwonglembe mi Ker, wang’eyo nia “Mungu mbe kud akoyakoya.” (Rum. 2:11) Yeny pare utie nia “kwond dhanu ceke gibothi.” (1 Tim. 2:4) Pieno wacikara ngo nipoko lembe iwi dhanu nimakere ku kite ma wabeneno kogi. Yesu ung’olo iwa nia wamii lembatuca mii iwi Ker pa Mungu, man eno uketho i iye nirweyo ni dhanu ceke, m’umbe nidieng’ i kum rangi migi, thek migi, ayi migi, kunoke dini ma gidongo i iye.

15, 16. Pirang’o Jukristu moko ma gi Juyahudi ginyayu piem i dhu Pethro, man ekoro nenedi thelembe m’uketho emiyo batizo ni dhanu ma gi Juyahudi ngo?

¹⁵ Ma jiji mbe, Pethro ubino kud ava ma lee mi dok i Yeruzalem pi nicikoro lembe m’uai ukadhu. Re umego mi Yeruzalem gilar giwinjo nia dhanu mi thek mange “gijolo lembe pa Mungu,” ma fodi etundo de ngo. Nyanok i ng’ey ma Pethro utundo, “ju ma gimoko i kum cik mi timo yaa gicaku nyayu piem i dhoge.” Lembe m’ubino nyang’ugi ngo zoo ubino nia ecidh emondo ‘i ot pa dhanu ma jutimo ngo yaa i kumgi man ecamu karacelo kugi.’ (Tic. 11:1-3) Ng’eicwiny umakugi ngo pilembe nia dhanu ma gi Juyahudi ngo de gidoko julub pa Kristu; julub ma gi Juyahudi gibino ketho migi nwoc zoo iwi lembe ma nia ukwayu dhanu ma gi Juyahudi ngo de gilub Cik, uketho i iye nitimo yaa, kara gitim thier ni Yehova i kite m’efoyo. Ubenen nia julub moko ma gi Juyahudi gibino ku peko mi weko Cik pa Musa.

 ¹⁶ Pethro ukoro nenedi thelembe m’uketho emiyo batizo ni dhanu ma gi Juyahudi ngo? Nimakere ku Tic mi Jukwenda 11:4-16, ekoro thelembe ang’wen m’unyutho nia eno ubino yeny pa Mungu: (1) Ginmawokiwang’ m’eneno niai kud i polo (verse mir 4-10); (2) telowic pa tipo ma leng’ (verse mir 11, 12); (3) cidho pa malaika i bang’ Kornelio (verse mir 13, 14); man (4) konjiri pa tipo ma leng’ iwi dhanu ma gi Juyahudi ngo. (verse mir 15, 16) Pethro udolo dhu wec pare ku penji ma kwiny ma e: ‘Dong’ tek Mungu umiyo [ni juyic ma gi dhanu mi thek mange] giramiya mi mananu [mi tipo ma leng’] ma rom ku m’emiyo iwa [wa Juyahudi] wan ma wayiyo Rwoth Yesu Kristu, an ke atie ng’a m’acopo cero Mungu?’​—Tic. 11:17.

17, 18. (a) Lembatuca pa Pethro uketho Jukristu ma gi Juyahudi i amulaic ma kani? (b) Pirang’o ecopo bedo tek nigwoko bedo i acel mi cokiri, man ukwayu wakewapenjara ku penji ma kani?

¹⁷ Lembatuca ma Pethro umiyo uketho Jukristu ma gi Juyahudi i amulaic ma lee. Nyo gibituc nikabu cen pidoic ceke mir akoyakoya man gibijolo dhanu ma gi Juyahudi ngo ma giai gilimo ma nyen calu umego ku nyimego migi ma Jukristu? Biblia uyero kumae: “Kinde ma [jukwenda karacelo ku Jukristu mange ma gi Juyahudi] giwinjo lembe maeni, giweko ninyayu piem man giyungo Mungu, giwacu kumae: ‘Ka kumeno dong’ Mungu udaru miyo lokocwiny ma terojo i kwo ni dhanu mi thek mange de.’” (Tic. 11:18) Pidoic maeno ma ber ugwoko bedo i acel mi cokiri.

¹⁸ I nindo ma tin ecopo bedo tek nigwoko bedo i acel, kum jutic pa Yehova giai “kud i thek ceke, suru, kodhi dhanu man dhok.” (Nyu. 7:9) Eno uketho i cokiri ma dupa junwang’u dhanu mi rangi, suru, man m’uai i kabedo ma tung’ tung’. Ukwayu wakewapenjara kumae: ‘Nyo akabu cen pidoic ceke mir akoyakoya kud i adundena? Nyo akeco nia timo mi pokiri m’unyay i ng’om maeni bibedo ngo nyanok de ku matoke iwi kite m’akwo ko kud umego ku nyimego para ma Jukristu, nik’ebed akoyakoya mi thek, mi suru, mi rangi man pidoic mi dodo suru moko?’ Kepoy pi kosa ma Pethro (Kefa) udok utimo oro moko i ng’ey ma dhanu ma gi Juyahudi ngo giloko cwinygi  wang’ ma kwong’a. Pidoic mir akoyakoya ma dhanu mange gibino ko umondo bende i iye, uketho “ekoyere” ku Jukristu ma gi dhanu mi thek mange, e Paulo ujuke. (Gal. 2:11-14) Ukwayu wabed ku wang’wa saa ceke kara kud wapodh i uwic mi pidoic mir akoyakoya.

19. Jukristu mir Antiokia ma gi Juyahudi gicaku rweyo ni jukani, man ginwang’u adwogi ma kani?

¹⁹ Nyo julub pa Yesu gicaku rweyo ni dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kumgi? Wakewec iwi lembe m’utimere i Antiokia mi Siria. d Wend Juyahudi ubino lee i adhura maeni, man gibed giwinjiri ma ber ku dhanu mi thek mange. Eno uketho rweyo lembanyong’a ni dhanu ma gi Juyahudi ngo ubino lembe ma yot magwei i Antiokia. De i adhura maeni re ma julub ma Juyahudi moko gicaku rweyo lembanyong’a ni “dhanu ma weco dhu Jugiriki.” (Tic. 11:20) Jurweyo ngo kende kende ni Juyahudi ma weco dhu Jugiriki, ento bende ni dhanu mi thek mange ma jutimo ngo yaa i kumgi. Yehova upoko mugisa iwi ticne, man “dhanu ma wendgi lee udoko julub.”​—Tic. 11:21.

20, 21. Barnaba unyutho jwigiri nenedi, man wacopo lubo lapor pare nenedi i tic mwa mi rweyo lembanyong’a?

²⁰ Pi nikayu cam mi podho maeni m’ubogere, cokiri mi Yeruzalem uoro Barnaba i Antiokia. Ubenen nia ava mi winjo lembanyong’a ubino lee dit kuca, uketho Barnaba unwang’u nia en kende eromo ngo. Enyang’ nia pire ubino tek nia etii ku Saul pi nikonye nirweyo ni dhanu maeno, pilembe nwang’u Saul ubecidoko jakwenda mi dhanu mi thek. (Tic. 9:15; Rum. 1:5) Nyo Barnaba bineno Saul calu jadhoge? Barnaba unyutho jwigiri ma lee. Emiyere nicidho i Tharso pi nicisayu kaka Saul, man nidwogo kude i Antiokia kara ebin ekonye. Karacelo, gitimo oro acel ma zoo ma gibetielo julub mi cokiri ma kuca.​—Tic. 11:22-26a.

²¹ Tin wacopo lubo nenedi lapor mi jwigiri pa Barnaba i tic mwa mi rweyo lembanyong’a? Wan ceke watie ku kero man copo m’ukoc. Ku lapor, jumoko giromo bedo tek i miyo lembatuca i saa ma gipangu ngo kunoke ot kubang’ ot, ma ke nwang’u lundo etek igi nidok i liew kunoke nicaku ponji mi Biblia ku dhanu. Tek imito itim mediri i kit bodho moko mi tic mi rweyo lembanyong’a, kway kony i bang’ jumange? Tek itimo kumeno, ibinwang’u adwogi ma ber man ibibedo kud anyong’a ma dit i tic peri.​—1 Kor. 9:26.

22, 23. Umego mir Antiokia ginyutho nenedi nia gimaru umego ku nyimego migi, man jutic pa Mungu ma tin gibetimo lembe ma rom nenedi?

²² “I the telowic pa Mungu, julwong’o julub wang’ ma kwong’a nia Jukristu” i Antiokia. (Tic. 11:26b) Nying’ maeno ma Mungu umiyo igi uromo andhandha ku dhanu ma gibemito gilub lapor pa Kristu. Kinde ma dhanu mi thek gidoko  Jukristu, nyo andha gigam gitudo mer ku julub ma gi Juyahudi calu umego ku nyimego? Wakewec iwi lembe m’utimere i saa ma ndru moko ma dit upodho i kum oro 46 N.N.Y. e I rundi ma con, ndru ubed umulo asagane kum jucan, kum ubed unwang’u gimbe ku sente kadi cam ma gigwoko. Kinde ma ndru maeno udhetho, Jukristu ma gi Juyahudi ma gikwo i Yudea gibino ku yeny mi cam man mi piny mange de, kum ve nia dupa m’i kindgi ubino jucan. Saa m’umego mir Antiokia giwinjo pi yenyne, gioro “kony ni umego ma gibekwo i Yudea.” (Tic. 11:29) Jukristu ma gi Juyahudi ngo de gitimo kumeno. Ginyutho mer ma thuc andha ni umego ku nyimego migi!

²³ Lembe maeno urombo ku m’ubekadhu i kind dhanu pa Mungu ma tin. Ka wawinjo nia umego ku nyimego mwa mi ng’om mange kunoke mi kabedo ma wabekwo i iye gitie i yeny, wawodhara pi nikonyogi. Komite mi Filial pangu ndhundhu Komite mi kony i saa mi peko, pi nikonyo umego ku nyimego ma peko ma wok rek umulo kumgi, calu ve yamu ma tek, digidi, man peko mange. Tego maeno zoo ma jutimo pi nimiyo kony ubenyutho nia wamaru umego ku nyimego mwa ku mer mandha.​—Yoh. 13:34, 35; 1 Yoh. 3:17.

24. Wacopo nyutho nenedi nia wanyang’ i thelembe mi ginmawokiwang’ ma Pethro uneno?

²⁴ Calu watie Jukristu mandha, wang’eyo nia pire tie tek nia wanwang’ ponji niai kud i ginmawokiwang’ ma Pethro uneno con i rundi ma kwong’a. Wabetimo thier ni Mungu m’umbe kud akoyakoya. Ebemito nia wamii lembatuca mii iwi Ker pare, uketho i iye nirweyo ni jumange m’umbe nidieng’ i kum kaka ma giai kud i iye, kadi i kum kite ma dhanu mange neno kogi. Dong’ wakecu nimiyo kare mi jolo lembanyong’a ni ju ceke ma biwinjo.​—Rum. 10:11-13.