1, 2. (a) Girang’o ma tie ku valer nisagu i kwo peri? (b) Lemandha ma kani ma pigi tek iwa, man pirang’o? (Nen cal mir acaki.)

GIRANG’O ma tie ku valer nisagu i kwo peri? Iwa wa dhanu pa Yehova, gin ma pire tek nisagu zoo utie mer ma watie ko kude. Waromo wile ngo ku gin moko acel de. Gin mange ma tie ku valer iwa utie lemandha mi Biblia, pilembe ekonyowa nibedo jurimb Yehova.​—Kol. 1:9, 10.

² Yehova tie Japonji mwa Madit, kum nikadhu kud i Lembe pare Biblia, ebeponjo iwa lemandha dupa ma pigi tek. Ebeponjowa nia pire tie tek ning’eyo nyinge, man ebenyutho iwa kite pare ma beco. Ewacu nia emaruwa dit akeca uketho emio Wode kulong’ piwa. Bende, Yehova ubeponjowa ku lembe dupa iwi Ker pa Masiya. Emio iwa genogen mi kwo mi nindo m’ubino: Jukristu ma juwiro ku tipo gibinwang’u kwone i polo, ‘rombe mange’ ke gibikwo i Paradiso iwi ng’om. (Yoh. 10:16) Yehova ubeponjowa bende ku kite ma wacikara nikwo ko. Lemandha maeno zoo pigi tie tek iwa, pilembe gikonyowa nicoro ceng’ini ku Jacwic mwa, man giketho wakwo ma ber.

3. Nyo Yehova bekwayu wacul sente pi niponjo lemandha?

³ Yehova utie bende Mungu ma won berocwiny. Berocwiny  pare ma lee ucwale nimio Wode m’acel kulong’ piwa. Ka Yehova uneno nia ng’atu moko ubeyenyo lemandha, ekonye ninwang’u lemandhane. Ekwayu ngo nia wacul sente pi niponjo lemandha. Ku lapor, i rundi ma kwong’a, ng’atu moko ma nyinge Simon umito mio sente ni jakwenda Petro, kara en de enwang’ copo mi mio tipo maleng’ ni jumange. Re Petro ukwere nia paru pare tie rac, eyero ire kumae: “Mola ma tar peri nyothri ko giri, kum iwacu nyo giramia pa Mungu junwang’u ku sente.” (Tic. 8:18-20) Dong’, ‘ning’iewo lemandha’ thelembene tie ang’o?

4. I thiwiwec maeni, wabiponjo ang’o iwi lemandha?

⁴ Som Lembrieko 23:23. Pi niponjo lemandha mi Biblia, ubekwayu miiri ma lee dit. Piny mange de tie ma wacikara nitwonara ko. Dong’ tek wadaru ‘ng’iewo lemandha,’ niwacu wadaru ponje, ukwayu watim kero kara kud ‘walwore,’ thelembene, kud waweke. Re wacopo ‘ng’iewo’ lemandha mi Biblia nenedi? Pi ning’iewe ke bekwayu ang’o? Dwokowang’ penji ario maeno bicwaluwa nicungo nging’ nging’ i lemandha, m’umbe niweke nyanok de. Wabinyang’ nia pirang’o lemandha m’uai i bang’ Yehova utie ku valer nisagu piny moko ci.

5, 6. (a) Wacopo ng’iewo lemandha m’umbe sente nenedi? Kemii lapor. (b) Lemandha mio iwa bero ma kani?

⁵ Ka piny moko tie mi mananu, nyo eca nyutho nia ekwayu ngo lembe moko acel de? Ungo. Wec mi dhu Juebrania ma juloko i Lembrieko 23:23 nia “ning’iewo,” nyutho bende “ninwang’u.” Wec maeno zoo ubenyutho nia kara ng’atini unwang’ gin moko ma pire tek ire, ubekwayu etim kero, kunoke etwonere ku lembe moko. Pi ninyang’ nia jung’iewo lemandha nenedi, wakemak lapor moko. Kepar nia ng’atu moko uketho rabolo mi mananu i soko. Nyo wacopo bedo i pacu pi nikuro nia rabolone tund ku tiende i bang’wa? Ungo. Wacikara nicidho i soko pi nigame. Pieno, kadok rabolone ucamu ngo sente de, re bikwayu watim kero pi nicigame. Kumeno bende, waculo ngo sente pi niponjo lemandha, re ubekwayu watim kero, man watwonara ku lembe moko kokoro.

⁶ Som Isaya 55:1-3. Lembe ma Yehova uyero ubekonyowa ninyang’ nia ning’iewo lemandha thelembene tie ang’o. I verse maeni, Yehova uporo lemandha ku pii, cak man pigulok. Pii ma ng’ic yomo kor ng’atu ma rieu ubenege; lemandha de yomo cwinywa. Cak mio tego ni nyathin; lemandha mi Biblia de ketho mer mwa ku Yehova doko tek. Bende, Yehova uporo lemandha ku pigulok. Pirang’o? Biblia uyero nia pigulok nyayu mutoro i adunde dhanu. (Zab. 104:15) Pieno, ka Yehova uyero nia ‘wang’ieu pigulok,’ ebemito nyutho iwa nia ka wabelubo telowic pare i kwo mwa, wabikwo kud anyong’a. (Zab. 19:8) Yehova utio ku lapor maeno pi nikonyowa wanyang’ nia ka waponjo lemandha man wakethe i timo, bero utie dupa ma wacopo nwang’u. Kawoni wakewec iwi lembe abic ma waweko pi ning’iewo lemandha.

7, 8. (a) Pirang’o niponjo lemandha bekwayu saa? (b) Nyaku moko ugam utwonere ku lembang’o, man enwang’u adwogi ma kani?

⁷ Saa. Ubekwayu ng’atini ukoi saa pi niwinjo rwonglembe mi Ker, pi nisomo  Biblia man girasoma mange, pi niponjo Biblia ku Jumulembe pa Yehova, pi niyikere pi coko mwa man nicidho i igi. Kara watim lembe maeno zoo, ubekwayu watii ku saa ma nwang’u waromo timo ko lembe mange ma pigi tek ungo akeca. (Som Juefeso 5:15, 16) Niponjo lemandha mir ukungu mi Biblia bekwayu saa ma rukani? Eno bekoc nimakere ku ng’atuman. Lembe tie dupa dit ma wacopo ponjo iwi rieko pa Yehova, iwi yo pare man iwi lembe ma tung’ tung’ m’edaru timo. (Rum. 11:33) Gazeti Otkur ma Wiw, m’uwok ma kwong’a uporo lemandha ku thiwe. Eyero kumae: “Kud ijik ku thiwe acel kende mi lemandha. Ka nwang’u lemandha acel kende uromo, nwang’u Mungu copo miogi ngo dupa dupa. Pieno, pon gi, cokgi lee.” Dong’ ng’atuman copo penjere kumae: ‘Adaru ponjo lembe rukani iwi Yehova?’ I andha, kadok nwang’u waponj lembe rondo ku rondo iwi Yehova de, asu wacopo tuc ungo ning’eyo lembe ceke i wie. Re tin eni, ubekwayu watii ku saa mwa pi niponjo lembe dupa i kadiri ma wacopo. Wakenen lapor pa ng’atu moko m’ugam utimo kumeno.

⁸ Nyaku moko mi Japan ma nyinge Mariko, * ugam udok i somo i adhura mi New York i États-Unis. Nindo acel, nyamego moko ma jayab yo ucidh urweyo ire lembanyong’a yo pare. Nwang’u dong’ Mariko utie jaradini, re ecaku ponjo Biblia ku nyamego maeno. Lembe m’eponjo unyang’e magwei, uketho ekwayu nia gicak ponjo wang’ ario kubang’ yenga. Kadok nwang’u somo ku tic ubino camu saa lee ni Mariko de, re ecaku cidho i coko ndhundhu. Egam ejwigo saa pare mi nambu, kara saa udong’ ire lee pi niponjo lemandha. Miiri maeno ukonyo Mariko nicoro ceng’ini ku Yehova, man pi dwi moko kende ci, elimo batizo. I oro 2006, dwi abusiel kende i ng’ei batizo pare, ecaku tic pa jayab yo man ebemedere asu ku tije cil tin eni.

9, 10. (a) Niponjo lemandha loko paru mwa iwi giki mi kum nenedi? (b) Nyaku moko ugam utwonere ku lembang’o, man etie ku nen ma kani iwi yub parene?

⁹ Giki mi kum. Pi niponjo lemandha, saa moko ecopo kwayu nia watwonara ku tic moko mi sente. Ku lapor, Petro gikud Andrea gibino judwarnam, re kinde ma Yesu ulwong’ogi nia gidok julubne, gigam giweko tic migi mi dwaru nam. (Mat. 4:18-20) Re eno nyutho ngo nia tek iponjo lemandha ci, ibiweko tic peri m’ibetimo. I andha, kara ng’atini upong’ yeny mi juruot pare, ukwayu etim tic. (1 Tim. 5:8) Ento tek idaru ponjo lemandha, paru peri iwi giki mi kum lokere. Ineno kamaleng’ nia girang’o ma pire tek lee i kwo peri. Yesu uwacu kumae: “Kud wukan piny m’akana mu i ng’om . . . ento wukan piny m’akana mu i polo.” (Mat. 6:19, 20) Eno tie tap gin ma nyaku moko ma nyinge Maria ugam utimo.

¹⁰ Niai ma fodi Maria nyanok, ebed etuko kit tuko moko ma julwong’o golf. Kinde m’ebesomo, emedo bodho i tuko maeno dong’ magwei, uketho jung’ie nia ecidh esom somo ma malu mi mananu. Maria ukeco nia i kwo pare, ebidoko jaratuko ma lee mi golf, kara elony. Re i ng’eye, ecaku ponjo Biblia. Lembe m’ebino ponjo unyang’e lee dit, uketho ecaku tio kude i kwo pare. Ekoro kumae: “Kinde m’aloko pidoic para, man acaku nikwo nimakere ku cik mi Biblia, adoko jamutoro ma lee dit.” Maria unwang’u nia ebibedo ire tek nimiere pi nitimo ni  Yehova man i saa ma rom nidoko jaratuko ma lee. (Mat. 6:24) Pieno, eweko paru mi doko jaratuko, ento emiere i lembe moko ma ber m’usagu. Tin, Maria utie jayab yo man etie kud “anyong’a lee i kwo pare.”

11. Ka wabeponjo lemandha, mer m’i kindwa ku wedi mwa moko copo doko nenedi?

¹¹ Mer mwa ku jumange. Kinde ma wacaku betio ku ponji mi Biblia i kwo mwa, mer mwa ku jurimbwa man ku wedi mwa copo nyothere. I rwo ma Yesu utimo pi julubne, enyutho thelembe m’uketho mer maeno copo nyothere, kinde m’eyero kumae: “Dwokgi leng’ ku lemandha: lembe peri en e lemandha.” (Yoh. 17:17) ‘Nidwoko leng’’ thelembene copo bedo “nikoyo.” Saa ma wacaku tio ku lemandha i kwo mwa, wakoyara segi ku ng’om pilembe wabetio ku cik mi Biblia i kwo mwa. Kadok wabeii nia kindwa ubed ma ber ku wedi mwa man jurimbwa de, re asu mer mi jumoko copo jwik kunoke gicopo caku nyayu ragedo i kumwa pi yioyic mwa. Re eno zungowa ngo, pilembe Yesu ular uwacu nia, “judegi pa ng’atu moko bibedo wat pare ma dhe.” (Mat. 10:36) Ento Yesu ung’olo nia kadok waweko girang’o ngi pi lemandha, wabidok nwang’u ma sagu!​—Som Marko 10:28-30.

12. Jayahudi moko utwonere ku lembang’o pi niponjo lemandha?

¹² Ng’atu moko ma nyinge Aaron ma tie Jayahudi, udongo m’eng’eyo nia etie rac nilwong’o nying’ Mungu. Ento ebed eyenyo dit eng’ei lemandha iwi Mungu. Nindo acel, Jamulembe pa Yehova moko unyutho ire nia tek eroyo arufu i kind nyiguta ang’wen mi nying’ Mungu ku dhu Juebrania, ecopo tundo nilwong’e nia “Yehova.” Aaron ufoyo lembe maeno lee dit, uketho ecidho i kacokiri migi kara eyere ni juponji mi dini migi. Ebino paru nia anyong’a binegogi ning’eyo lemandha iwi nying’ Mungu, re giwok gifoyo lembene ngo. Ento giwok ging’ulo lau i kume man girieme cen. Jupagi Aaron de gilokiri i kume. Re eweko ngo paru mi dhanu maeno ucere niponjo lemandha iwi Yehova. Aaron udoko Jamulembe pa Yehova, man etimo ire i dong’ kwo pare zoo. Wan de wacikara ning’eyo nia ka waponjo lemandha, mer m’i kindwa ku wat mwa copo nyothere.

13, 14. Niai ma wacaku ponjo lemandha, wacikara nitimo alokaloka ma kani i paru man i timo mwa? Kemii lapor moko.

¹³ Paru man timo ma reco. Saa ma wabeponjo lemandha man wacaku bekwo nimakere ku cik mi Biblia, wacikara nibedo ayika niwilo paru man timo mwa. Jakwenda Petro ukiewo kumae: “Calu nyithindho mi woro, kud wuporu giwu kud awanya ma rac mu ma kwong’a mi cobo mu.” Emedo kumae: “Wun giwu bende wubed leng’ i kura ceke mi bedo mu.” (1 Pet. 1:14, 15) I adhura ma con mi Korinto, dhanu ma dupa gibino ku timo ma reco. Pieno, ugam ukwayu nia dhanu mir adhurane ma gimito ging’ieu lemandha, gitim alokaloka ma lee dit kara gidok leng’ i wang’ Yehova. (1 Kor. 6:9-11) Tin de, dhanu ma gibeponjo lemandha gibed gitimo kit alokaloka ma kumeno. Jakwenda Petro ukiewo pir alokalokane kumae: “Kum nindo m’ukadhu romo mi timo yeny mi Thekdhanumange, man ku wotho i tarwang’, kud awanya ma rac, ku mer ku pigulok, ku cokri ma ku vul, ku cokri ma wi pigulok, ku lamu ayi gin m’acwia ma judagu.”​—1 Pet. 4:3.

¹⁴ Devynn giku Jasmine gibino umath pi oro ma dupa. Kadok nwang’u Devynn ung’eyo tic mi kwan pa sente cuu de, re meth m’akeca uketho tic ubed uweke  wang’ ma pol. Jasmine ke ubino dhaku ma kwiny man jarop ma pire ng’eire lee. Nindo moko, kinde ma Jasmine umadhere umer, erombo kud umego moko giku min ot pare ma gitie bamisioner. Gipenje ka nyo ecopo maru ecak ponjo Biblia. Kinde ma gidwogo yenga mi ng’eye, giwok ginwang’u Jasmine giku Devynn zoo gimadhiri gimer. Gigeno ngo nia bamisioner maeno gibidwogo i bang’gi niliewogi. Ento nindo moko i ng’eye, kinde m’umego eno gidwogo kendo, giwok ginwang’u lembe ulokere. Jasmine giku Devynn gibino ayika niponjo lemandha mi Biblia, man gicaku tio ku ponjine i kwo migi. Pi dwi ma tundo ngo adek ci giweko kong’o; i ng’eye gikiewo gamiri migi. Dhanu ma dupa mi pacu maeno gineno alokaloka ma Jasmine giku Devynn gitimo, pieno gin de gicaku niponjo Biblia.

15. Ang’o ma weko copo bedo tek ni jumoko m’ubeponjo lemandha, man pirang’o?

¹⁵ Lemb suru man kura ma Mungu dagu. I kind lembe ma weko bebedo tek akeca, acel utie nidikiri i lemb suru kunoke kura ma foyo ngo i Yehova. Jumoko kadok i ng’ei ma ginyang’ nia Yehova udagu timo maeno de, asu ginwang’u nia etie tek niweke. Gilworo lembe ma wedi migi, jurutic wagi kunoke jurimbgi biyero. Ging’eyo nia jumoko gimoko lee dit i kum lemb suru migi, ku lapor ju ma giworo wedi migi m’utho. (Poi. 14:1) Dong’ ang’o ma copo konyowa kara watuc niweko kura ma Mungu dagu? Waromo nwang’u ponji niai kud i lapor ma beco mi dhanu ma con, ma gigam gitimo alokaloka ma lee i ng’ei ma giponjo lemandha. Wakewec iwi lapor mi Jukristu mir Efeso.

16. Dhanu moko mir Efeso gigam gitimang’o pi ning’iewo lemandha?

¹⁶ I adhura ma con mir Efeso, lembe mir ajoga ugam unyai magwei. Dhanu mir adhura maeno ma gimaru lembajoga gitimo ang’o kinde ma gidoko Jukristu? Biblia ukoro kumae: “Weg ajoga de m’i kindgi ma nok ungo gikelo kitabu migi karacelo giwang’ugi de i wang’ dhanu ceke; gikwanu wel pinje de, ginwang’u etundo sente mi mola ma tar rubanga pier abic.” (Tic. 19:19, 20) Jukristu maeno gibino ayika ninyotho buku migi, kadok nwang’u beine ubino tek de; Yehova ugam upoko mugisa i wigi pi lembe maeno.

17. (a) Kekwan lembe moko ma waweko pi niponjo lemandha. (b) Wabidwoko wang’ penji ma kani i thiwiwec m’ulubo?

¹⁷ Igam iweko lembang’o pi niponjo lemandha? Wan ceke watwonara ku saa mwa. Jumoko kaka ugam umiere igi mi doko julonyo, re giweko. Jumange ke mer m’i kindgi ku wedi migi moko ugam unyothere. Ju ma dupa giloko paru man timo migi, man giweko lemb suru ku kura ma Yehova udagu. M’umbe jiji, wayio andhandha nia lemandha mi Biblia utie ku valer nisagu gin moko ci ma wagam waweko. Lemandha mi Biblia konyowa nibedo ku mer ma ceng’ini ku Yehova, eno tie gin ma pire tek nisagu zoo i kwo mwa. Ka waparu pi mugisa ma tung’ tung’ ma wabenwang’u pilembe waponjo lemandha, etie lembe ma winjere ngo nia ng’atini ulund ‘ulwor’ lemandhane alwora. Re jucopo lworo lemandha nenedi? Wacopo timang’o kara kud wapodh i kosa ma rukeno? Wabidwoko wang’ penji maeno i thiwiwec m’ulubo.