THIWIWEC MI 45
WER 138 Leng’o mi wic ma ju lwar
Nwang’ ponji i wec mir acika mi jumaco ma gi weg bedopwe
“Nyo rieko nwang’ere ngo i bang’ ju m’utii, man nyo nyang’ i lembe ai ungo i bang’ ju ma gidaru kwo lee?”—YOB 12:12.
I ADUNDO
Woro Yehova Mungu miyo mugisa tin eni man kwo ma rondo ku rondo i nindo m’ubino.
1. Pirang’o wacopo nwang’u ponji i bang’ ju m’utii?
WAN ceke watie ku yeny mi telowic pi nimaku yub ma pigi tek i kwo. Wacopo nwang’u telowicne ma dupa i bang’ judong cokiri man i bang’ Jukristu mange m’uteng’ini. Tek oro migi lee nisagu mwa, wacikara ngo nikwero juk migi ndhu ndhu nia pilembe kakare udaru kadhu. Yehova ubemito wanwang’ ponji i bang’ dhanu m’utii. Gidaru kwo pi kare ma lee nisaguwa; pieno gikadhu kud i lembe dupa, ginyang’ i lembe, man gitie ku rieko.—Yob 12:12.
2. Wabiponjo lembang’o i thiwiwec maeni?
2 I rundi mi Biblia, Yehova ubed utiyo ku weg bedopwe m’utii pi nitielo cwiny dhanu pare man nitelo wigi. Wakewecu iwi lapor pa Musa, Daudi, man jakwenda Yohana. Gikwo i rundi ma tung’ tung’ man lembe ma gikadhu kud i iye de ukoc lee mandha. Kinde ma gidhingo tho, gimiyo juk mi rieko ni ju m’aradu. Ng’atuman m’i kindgi uketho nwoc iwi bero mi bedo wor ni Mungu. Yehova ugwoko wec migi mi riekone piwa tin eni. Dok wabed aradu kadi judongo, waromo nwang’u bero tek wabecuku dwogo kendo kendo iwi juk migi. (Rum. 15:4; 2 Tim. 3:16) I thiwiwec maeni, wabineno wec mir acika mi jumaco adek maeno m’utii man ponji ma waromo nwang’u kud i lembe ma giyero.
“IBIKWO PI NINDO MA LEE”
3. Musa utimo tic ma kani?
3 Musa uwodhere zoo ni Yehova. Etimo calu jabila, japoklembe, jatelwic man jakor kpawa. Musa ukadhu kud i lembe lee dit i kwo pare! Ewodho thek mir Israel kud i ng’eca i Misiri man en gire de eneno ku wang’e udu dupa ma Yehova utimo. Yehova utiyo kude pi nikiewo buku abic ma kwong’a mi Biblia, Zaburi mi 90 man copere Zaburi mi 91 de. Copere nia buku pa Yob de en re m’ekiewo.
4. Musa umiyo juk ni jukani, man pirang’o?
4 Nyanok i wang’ tho pa Musa, kinde m’ebino ku oro 120, elwong’o Juisrael ceke karacelo pi nipoyo wigi i kum lembe ma gineno man ma gikadhu kud i iye. Kinde ma jumoko ma gibewinje gibino aradu, gineno giranyutha kud udu dupa ma Yehova utimo man bende pokolembe m’ekelo iwi Misiri. (Ai 7:4) Giwotho kud i die pii mi Nam ma Kwar ma iye pokere ni ario man gineno udul mony pa Farao m’ubetho. (Ai 14:29-31) I die langa ke gineno kite ma Yehova ugwoko kogi man udieng’ ko pigi. (Poy. 8:3, 4) Kawoni ma dong’ gicungo ma gitie ayika pi nimondo i Ng’om mi Lembang’ola, Musa utiyo ku kaka ma tokcen maeno pi nitielo cwinygi. a
5. Wec pa Musa mir acika ma nwang’ere i Poy mi Cik 30:19, 20 utego cwiny Juisrael nenedi?
5 Musa uyero ang’o? (Som Poy mi Cik 30:19, 20.) Thek mir Israel ubino ku genogen ma ber mandha pir anyim. Nikum mugisa pa Yehova, nwang’u Juisrael gicopo kwo pi nindo ma lee i ng’om m’eng’olo igi. Ebino ng’om ma leng’ man ma cego cam lee mandha! Musa ukoro igi pi ng’ombe kumae: “Adhura ma dongo man ma beco ma wugiero de ngo wun, udi m’upong’ ku kwond piny ceke ma beco ma wutimo ngo tije wun, pii m’atong’a ma wutong’o ngo wun, podho mir ulok man yend oliv ma wupidho ngo wun.”—Poy. 6:10, 11.
6. Pirang’o Mungu uweko thek mange uvoyo Israel?
6 Musa umiyo bende cimowang’ ni Juisrael. Kara gimediri nikwo i ng’om migi ma miyo, ugam ukwayu giwor cik pa Yehova. Musa ukwayugi nia ‘ging’ii kwo,’ eno ke nwang’u gibewinjo Yehova man ‘gibemoko i kume.’ Ento Juisrael gilund gikwero Yehova. Pieno i ng’ey kare Mungu uweko Juasiria man i ng’eye Jubabeli uvoyogi man umakugi uterogi i ng’eca.—2 Ub. 17:6-8, 13, 14; 2 Kei. 36:15-17, 20.
7. Wec pa Musa romo miyo iwa ponji ma kani? (Nen bende cal.)
7 Lembuno ubemiyo iwa ponji ma kani? Woro terojo i kwo. Calu Juisrael ma gibino i dhu Ng’om mi Lembang’ola, wan de wadhingo mondo i ng’om ma nyen ma Mungu ng’olo, kaka ma wabineno i iye ng’om m’ubedoko ni paradizo. (Isa. 35:1; Luka 23:43) Wonabali ku pajogi pare gibibedo mbe i iye. (Nyu. 20:2, 3) Dini mi ndra de biwingo ngo wi dhanu kendo kara giwek Yehova. (Nyu. 17:16) Bimobim mi dhanu de bisendo ngo kendo dhanu ma n’i the loc migi. (Nyu. 19:19, 20) Jai bibedo mbe i paradizo. (Zab. 37:10, 11) Kaka moko ci dhanu biworo cik ma pwe pa Yehova ma ketho jubedo i acel man ku kwiyocwiny. Pieno, gibimariri man gibigeniri i kindgi. (Isa. 11:9) Eno tie genogen ma ber mandha pi nindo m’ubino! M’usagu zoo, tek wabeworo Yehova, wacopo medara nikwo pi oro elufu kende ngo, ento rondo ku rondo.—Zab. 37:29; Yoh. 3:16.
Tek wabeworo Yehova, wabikwo i paradizo iwi ng’om pi oro elufu kende ngo ento rondo ku rondo (Nen udukuwec mir 7)
8. Lembang’ola mi kwo ma rondo ku rondo ukonyo umego moko m’ubino misioner pi oro ma lee nenedi? (Yuda 20, 21)
8 Tek saa ceke wabegwoko i wiwa lembang’ola mi kwo ma rondo ku rondo ma Mungu ung’olo, e wabibedo kud ava mi moko i kume kadok nwang’u wabekadhu kud i amulaic ma nenedi de. (Som Yuda 20, 21.) Lembang’olane copo miyo iwa bende kero mi nyego ku ng’ico mwa. Umego moko acel m’ubedo misioner i Afrika pi oro ma lee man m’unyego ku ng’ico pare m’ubethum ungo uwacu kumae: “Ninyang’ nia genogen para mi kwo rondo ku rondo n’i ariti uketho atimo kero dong’ magwei ninyego ku pekone man nikwayu Yehova akethacwinya. Ku kony pare, atuc nivoyo ng’icone.”
“LEMBE BIWOTHO IRI MIERO”
9. Daudi unwang’ere kud amulaic ma kani i kwo pare?
9 Daudi ubino ubimo ma dwong’. Ebino bende jagoy wer, jathung wer, jaramony man jabila. Enwang’ere kud amulaic dupa. Pi oro moko, ekwo calu uring ng’wec, m’eberingo ko Ubimo Saul ma jakumira. I ng’ey ma Daudi udoko ubimo, ugam ukwayu ering kendo pi nibodho kwo pare saa ma wode ma Absalom umito ekwal komker pare. Kadok Daudi ukadhu kud i peko man etimo kosa ma dongo de, re asu egwoko bedoleng’ pare nitundo i tho. Yehova ukoro nia etie ‘ng’atu ma kacwinye.’ Juk pa Daudi uromo andha nia juwinji!—Tic. 13:22; 1 Ub. 15:5.
10. Pirang’o Daudi umiyo juk ni Suleman ma wode ma bidong’ kakare?
10 Wakewecu iwi juk ma Daudi umiyo ni Suleman ma wode ma bidong’ kakare. Yehova re m’ung’iyo jalawobi maeno kara eketh thier ma leng’ umedere i wang’e man egier hekalu pi niyungo Mungu. (1 Kei. 22:5) Suleman binwang’ere ku peko dupa. Daudi biyero ire lembang’o? Wakenenu.
11. Nimakere kud 1 Ubimo 2:2, 3, Daudi utego cwiny Suleman nenedi, man lembene upong’o nenedi? (Nen bende cal.)
11 Daudi uyero ang’o? (Som 1 Ubimo 2:2, 3.) Daudi uyero ni wode nia tek eworo Yehova, lembe biwotho miero i kwo pare. Man pi oro ma dupa, Yehova umiyo piny lee ni Suleman man ekonye i ayi ma tung’ tung’. (1 Kei. 29:23-25) Egiero hekalu ma leng’ magwei, ekiewo man ediko cinge i kum kiew mi buku dupa mi Biblia. Rieko man lonyo pare ugam eketho pire yik lee. (1 Ub. 4:34) Ento calu ma Daudi ular ukoro, lembe biwotho miero ni Suleman tekene ndhu eworo Yehova Mungu. Re lembe mi can utie nia i tiyo pare, Suleman ulokere i bang’ mungu mange. Yehova ufoyo ngo lembene, uketho ejigo nimiyo ire rieko m’ebim wi dhanu i ayi ma cuu man m’atira.—1 Ub. 11:9, 10; 12:4.
Wec mir acika ma Daudi uyero ni wode ma Suleman ubekonyowa ning’eyo nia tek waworo Yehova, ebimiyo iwa rieko ma wamak ko yub ma cuu (Nen udukuwec mir 11-12) b
12. Wec pa Daudi romo miyo iwa ponji ma kani?
12 Lembuno ubemiyo iwa ponji ma kani? Woro ketho lembe wotho miero. (Zab. 1:1-3) I andha re, Yehova ung’olo ngo nia ebimiyo iwa lonyo man dwong’ pa Suleman. Ento tek waworo Mungu mwa, ebimiyo iwa rieko ma bikonyowa nimaku yub ma beco. (Rie. 2:6, 7; Yak. 1:5) Cik pare mir ukungu copo telo wiwa i lembe m’uneno tic, ponjiri, galuwang’, man sente. Tek walubo juk pare, wabigwoko winjiri m’i kindwa kude man wabinwang’u kwo ma rondo ku rondo. (Rie. 2:10, 11) Wabibedo ku jurimo ma beco. Man wabinwang’u telowic ma watie ku yenyne kara juruot mwa ubed ku mutoro.
13. Ang’o m’ukonyo Carmen niyiko kwo pare?
13 Carmen ma kwo i ng’om mi Mozambique, uparu nia somo ma malu re ma ketho lembe wotho miero i kwo. Egam ekiewo nyinge i iniversite man esomo bodho mi giedo. Ekiewo kumae: “Agam amaru lee gin m’abino ponjo. Ento somone ucamu saa ku kero para lee mandha. Wabed wasomo niai saa 1 ku nusu mi kugweno nitundo saa 12 mi dhug uthieno. Ebino lembe ma tek ira nicidho i coko man winjiri para ku Yehova ugam ukwiyo. E agam anyang’ yor i iya nia karaman abetimo ni rwodhi ario.” (Mat. 6: 24) Erwo iwi lembe parene man etimo sayusac i girasoma mwa. Emedo kumae: “I ng’ey m’anwang’u juk ma beco i bang’ umego m’uteng’ini i tipo man i bang’ mama, ang’iyo nia mito awek somo mi iniversite pi nitimo ni Yehova tic mi saa ceke. Eno ukonya nitimo ng’iyong’ic ma ber mandha i kwo para man ang’eyang’o umbe acel de i iya.”
14. Wec ma kani ma pire tek ma Musa giku Daudi zoo giyero?
14 Musa giku Daudi zoo gigam gimaru Yehova man ging’eyo nia pire tie tek dit niwore. I wec migi mir acika, gitielo cwiny juwinj migi nia gilub lapor migi man gimok kii i kum Yehova Mungu migi. Gin ario zoo gicimogi bende nia ju ma biweko Yehova gibibedo ngo jurimbe man ebipoko ngo mugisa m’eng’olo pire i wigi. Juk migine pire tie tek iwa tin bende. Rundi ma dupa i ng’eye, jurutic pa Yehova mange de gikoro nia pire tie tek iwa nigwoko bedoleng’ mwa ni Mungu.
“GIN MOKO MBE MA NYAYU ANYONG’A I IYA MA SAGU”
15. Jakwenda Yohana uneno lembang’o i kwo pare?
15 Yohana ubino jakwenda ma Yesu Kristu umaru. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) Yohana ulubo tok Yesu kinde m’ebino timo tic pare, eneno udu m’etimo man emoko asu i kume i saa mi peko. Eneno saa ma jubenego Yesu man enene bende i ng’ey cer pare. Eneno bende kite ma cokiri mi Jukristu ubemedere ko i rundi ma kwong’a niai kud i ungu ma nok mi ju ma gigwoko bedoleng’ migi, nitundo ma lembanyong’a “jurweyo ni giracwiya ceke ma n’i the polo.”—Kol. 1:23.
16. Barua pa Yohana umiyo bero ni jukani?
16 Kinde ma Yohana udhingo tho, enwang’u rwom mi diko cinge i kum Lembe pa Mungu ma tipo uyuyo i wiye. Ekiewo “lembanyutha pa Yesu Kristu” ma ng’oyo ndiri. (Nyu. 1:1) Yohana ukiewo Injili m’ulwong’o nyinge. Ekiewo bende barua adek ma tipo uyuyo i wigi. Ecwalu barua pare mir adege ni Jakristu moko m’ugwoko bedoleng’ pare ma nyinge Gayo, ma Yohana umaru calu nyathin pare mi tipo. (3 Yoh. 1) I saa maeno, nwang’u Yohana ubino ku dhanu dupa m’ebed eneno calu awiya pare mi tipo. Lembe ma jadwong’ maeno ukiewo utielo cwiny julub pa Yesu ceke cil tin eni.
17. Nimakere ku 3 Yohana 4, ang’o ma nyayu anyong’a ma dit?
17 Yohana ukiewo lembang’o? (Som 3 Yohana 4.) Yohana ukiewo pir anyong’a ma woro Mungu miyo. Saa ma Yohana ubekiewo barua pare mir adek, nwang’u jumoko ubino mewo ponji mi ndra man ubino nyayu pokiri. Ento jumange gibino mediri “niwotho i lemandha.” Gibed giworo Yehova man gimediri “niwotho nimakere ku cik pare.” (2 Yoh. 4, 6) Jukristu maeno ma gigwoko bedoleng’ migi ginyayu anyong’a i Yohana kende ngo, ento i Yehova bende.—Rie. 27:11.
18. Wec pa Yohana romo miyo iwa ponji ma kani?
18 Lembuno ubemiyo iwa ponji ma kani? Gwoko bedoleng’ nyayu anyong’a. (1 Yoh. 5:3) Ku lapor, anyong’a negowa pilembe wang’eyo nia wabenyayu anyong’a i Yehova. Anyong’a nege kan ebeneno nia wakwero abidhe mi ng’om man wayiyo lemandha. (Rie. 23:15) Jumange bende anyong’a negogi i polo. (Luka 15:10) Wan de anyong’a copo negowa tek wabeneno umego ku nyimego mwa gibegwoko bedoleng’ migi, asagane kinde ma gibenwang’iri kud amulaic man kud abidhe. (2 Thes. 1:4) I ng’eye saa ma ng’om maeni bikadhu, mutoro binegowa ning’eyo nia wagwoko bedoleng’ mwa ni Yehova, kadok i ng’om ma Sitani re m’ubimo wiye de.
19. Nyamego moko ma nyinge Rachel uyero ang’o iwi ponjo lemandha ni jumange? (Nen bende cal.)
19 Anyong’a negowa asagane ka waberweyo lemandha ni jumange. Rachel, ma kwo i République Dominicaine, unwang’u nia niponjo jumange ung’ey Mungu ma yawe mbe ma watimo ire tie rwom ma yerere ngo. Eyero kumae pir awiya pare mi tipo: “Etie tek nikoro pir anyong’a m’anwang’u kan abeneno dhanu m’aponjo kugi Biblia gibemediri nimaru Yehova, gibejengiri zoo i wiye, man gibetimo alokaloka i kwo migi pi ninyayu anyong’a i iye. Anyong’a maeno usagu kero moko ci m’atimo man lembe moko ci m’atwonara ko pi niponjogi.”
Wanwang’u anyong’a tek wabeponjo jumange nia gimar Yehova man giwore (Nen udukuwec mir 19)
NWANG’ BERO KUD I WEC MIR ACIKA MI JUMACO MA WEG BEDOPWE
20. Lembang’o m’urombo i kindwa ku Musa, Daudi man Yohana?
20 Musa, Daudi, man Yohana gikwo i rundi man gikadhu kud i lembe m’ukoc ku mwa. Ento lembe tie dupa m’urombo i kindwa wakugi. Gitimo ni Mungu mandha, man wan bende. Calu gin eno, warwo i bang’ Yehova, wanjengara i wiye man wasayu telowic i bang’e. Man calu jumaco mi rundi ma con maeno, wan de cwinywa tek nia Yehova bipoko mugisa lee iwi ju m’ubewore.
21. Mugisa ma kani m’ubekuro ju m’ubeworo juk mi weg bedopwe m’utii ma calu Musa, Daudi man Yohana?
21 Dong’ wakethu wiwa cuu i kum wec mir acika mi jumaco maeno m’utii ma nwang’u wabeworo cik pa Yehova. E lembe ceke ma wabetimo biwotho iwa miero. Wabinwang’u kwo man ‘wabikwo pi nindo ma lee,’ eyo, rondo ku rondo! (Poy. 30:20) E wabibedo kud anyong’a, pilembe wanyayu anyong’a i Wegwa mi polo ma jamer, ma bimiyo iwa sukulia nisagu ma nwang’u waromo paru kunoke ma waromo geno.—Efe. 3:20.
WER 129 Wabimedara niciro
a Udul dhanu ma lee mi Juisrael ma gineno udu ma Yehova utimo i Nam ma kwar githo ma gineno ngo Ng’om mi lembang’ola. (Wel 14:22, 23) Yehova ung’olo nia ju ma oro migi ucaku niai 20 niidho malu ma jukiewo nying’gi gibitho i langa. (Wel 14:29) Ento Yocuwa, Kaleb man dhanu m’utuk ma dupa m’aradu ku Julawi re ma gimediri nikwo man gineno kite ma Yehova upong’o ko lembang’ola pare kinde ma Juisrael gikadhu loka Kulo Yordan man gimondo i ng’om mi Kanan.—Poy. 1:24-40.
b KORO I CAL: Yor acam: Daudi ubeyero wec mir acika man mi rieko ni wode ma Suleman. Yor acwic: Ju m’ubesomo Somo mi juyab yo gibenwang’u bero i ponji mi theokrasi.
