1. Jukani ma gikonyo niyabu cokiri i Filipi?

KINDE ma jakwenda Paulo, Sila, Luka, man Timoteo gitundo i adhura mi Filipi, ginwang’u dhanu dupa m’uwok uwinjo rwonglembe mi Ker. Umego ang’wen maeno gigam gikonyo niyabu cokiri i adhurane, e dhanu ceke ma gidoko julub ma nyen gicaku cokiri karacelo, copere i ot pa nyamego moko ma jajol ma nyinge Ludia.​—Tic. 16:40.

2. Cokiri mi Filipi unwang’ere ku ragedo ma kani?

² Ndhundhu i ng’eye, cokiri maeno ma nyen ucaku nwang’ere ku ragedo ma tek. Sitani ucwalu judegi mi lemandha kara gicer tic mi lembanyong’a ma Paulo ku juwadi gibino timo. Pieno jutwio Paulo giku Sila, jufwodogi, man jubologi i kol. Kinde ma jugonyogi kud i kol, gicidh giliewo julub ma nyen man gitielo cwinygi. E i ng’eye, Paulo, Sila, man Timoteo giai kud i adhurane ento copere nia Luka udong’ kuca. Umego ku nyimego mi cokiri maeno ma nyen gigam gitimo ang’o? Yehova ukonyogi ku tipo pare maleng’, pieno gimediri nitimo ire kud amora. (Flp. 2:12) Lembe ma gitimo unyayu anyong’a lee i Paulo!

3. Nimakere ku Jufilipi 1:9-11, Paulo ubed urwo pi lembang’o?

³ Oro kago apar i ng’eye, Paulo ukiewo barua ni cokiri mi Filipi. Kinde m’ibesomo baruane, ibineno kamaleng’ nia Paulo ugam umaru umego mi cokiri mi Filipi lee mandha. Ekiewo igi kumae: “Ava wu ceke betima dit i kisa ma ng’ic pa Kristu Yesu.” (Flp. 1:8) Ekiewo bende igi nia eberwo pigi. Ekwayu nia Yehova ukonygi kara mer migi usagere asaga, kara ging’ii lembe ma pigi tek nisagu, gibed leng’, kud giketh  jumange kier, man kara gipong’ ku nying’ mi bedopwe. Tin bende, wec maeno ma Paulo ukiewo copo mio iwa ponji lee. (Som Jufilipi 1:9-11.) I thiwiwec maeni, wabiweco iwi lembene acel acel man wabineno ayi ma wacopo tio ko kugi i kwo mwa.

4. (a) Nimakere ku 1 Yohana 4:9, 10, Yehova unyutho iwa mer pare nenedi? (b) Wacikara nimaru Mungu i mukero ma rukani?

⁴ Yehova uoro Wode ubin utho pi dubo mwa, eno unyutho nia andha emaruwa lee. (Som 1 Yohana 4:9, 10.) Mer ma Mungu maru kowa ucikere nicwaluwa bende nimare. (Rum. 5:8) Dong’ wacikara nimaru Mungu i mukero ma rukani? Saa ma Yesu bino weco ku Jufarisayo, edwoko wang’ penji maeno kumae: “Mar [Yehova] Mungu peri kud adundeni ceke, ku ng’eyong’ec de ceke, man ku pidoii ceke.” (Mat. 22:36, 37) Wabemito wamar Mungu kud adundewa ceke, man kwayu merne uwoth medere kubang’ ceng’. Paulo uyero ni Jukristu mi Filipi nia mer migi “usagere asaga.” Dong’ wacopo timo ang’o kara mer ma wamaru ko Mungu usagere asaga?

5. Mer mwa copo medere nenedi?

⁵ Kara watund nimaru Mungu, ubekwanyu wang’eye. Biblia uyero kumae: “Ng’atu ma mer ungo nwang’u eng’eyo Mungu ngo; kum Mungu en e mer.” (1 Yoh. 4:8) Jakwenda Paulo uyero nia mer ma wamaru ko Mungu copo medere ka watie ku ‘ng’eyong’ec ma tap man ng’io i lembe.’ (Flp. 1:9) Kinde ma wakwong’o ponjo Biblia akwong’a, wacaku nimaru Yehova kadok nwang’u fodi wang’eyo ngo lembe dupa i wie de. Re saa ma wabemedara niponjo lembe iwi Yehova, mer ma wamare ko ucaku medere magwei. Pieno pire tie tek nia wabed wasom Biblia kubang’ ceng’ man wanyam i Lembe ma wabesomone cuu!​—Flp. 2:16.

6. Nimakere ku 1 Yohana 4:11, 20, 21, wacikara nitimo ang’o pi ninyutho nia mer mwa ubesagere asaga?

⁶ Mer ma Mungu maru kowa cwaluwa nimaru umego ku nyimego. (Som 1 Yohana 4:11, 20, 21.) Saa moko nyo wabed waparu nia nimaru umego ku nyimego utie lembe ma yot. Ka watie ku paru maeno, nwang’u wawondara ngo, pilembe wabetimo ni Yehova man wabeii nilubo kite pare ma tung’ tung’. M’umedo maeno, wabekwanyu ba tiend Yesu m’ugam umaruwa lee, uketho etho athoa ngi piwa. Re saa moko ebedo iwa lembe ma tek niworo cik m’uyero nia wamarara i kindwa. Wakenen lembe moko m’ugam ukadhu i cokiri mi Filipi.

7. Juk ma Paulo umio ni Euodia giku Suntuke copo konyowa nenedi?

⁷ Euodia giku Suntuke gibino nyimego ma weg amora ma gigam gitimo tic lee karacelo ku jakwenda Paulo. Re copere nia teliri ugam uwok i kindgi, e mer migi ulal. Pieno, i barua ma Paulo kiewo ni cokiri ma gibino i ie, emio cimowang’ athothi ni Euodia giku Suntuke nia “gibed ku pidoic acel.” (Flp. 4:2, 3) Paulo unwang’u bende nia pire tie tek nimio juk ni cokiri zoo, uketho ekiewo igi kumae: ‘Wutim gin ceke m’umbe ng’ur man m’umbe piem.’ (Flp. 2:14) Ma jiji mbe, juk ma kamaleng’ ma Paulo umio ni nyimego maeno ubino ku kony igi kendgi ngo, ento ukonyo bende umego ku nyimego mange mi cokiri nimariri lee i kindgi.

8. Ang’o ma copo ketho ebedo iwa tek nimaru umego mwa, ento lembang’o ma copo konyowa nimarugi?

 ⁸ Calu Euodia giku Suntuke, wan de saa moko ecopo bedo iwa tek nimaru umego ku nyimego mwa ka lembe moko uwok i kindwa, pilembe saa maeno nwang’u wabeketho wiwa kwa i kum lembe ma reco. Wan ceke wabed watimo kosa wang’ ma pol. Ka wabed waketho wiwa kwa i kum kosa mir umego ku nyimego, mer ma wamaru kogi bijwik. Ku lapor, ecicopere nia wubeyiko Ot Ker kud umego moko, e eweko ticne zoo i kori; saa maeno, ng’ecwiny copo mondo i ii. Kan icaku paru pi kosa mange de m’elar etimo i wang’e, ng’ecwiny copo medere ameda i ii, man mer m’imare ko copo jwik. Dong’ ka fodi asu ikanu kosa m’umego moko mi cokiri peri utimo, kwayu ikepar lembe ma e: Yehova ung’eyo cuu kosa mwa man eng’eyo bende kosa mir umego ku nyimego mwa. Re asu emaruwa man emaru umego mwa de. Pi thelembe maeno, wacikara nicego kite pa Mungu i kwo mwa, man niketho wiwa kwa i kum kite ma beco mir umego ku nyimego. Ka wabetimo kero nimarugi, kindwa kugi bidoko ceng’ini mandha, man wabibedo i acel.​—Flp. 2:1, 2.

9. “Lembe ma pigi tek nisagu” ma Paulo ukiewo pire ni Jufilipi uketho i ie ang’o?

⁹ Yehova utelo wi Paulo ku tipo pare maleng’ uketho ekiewo ni Jukristu mi Filipi nia ‘ging’ii lembe ma pigi tek nisagu.’ (Flp. 1:10) Tin, wan bende wacikara nitimo kumeno. Lembe ma pigi tek nisagu uketho i ie, ayi ma tung’ tung’ ma wadwoko ko nying’ Yehova leng’, lembang’ola pa Mungu ma bipong’o, man kwiocwiny ku bedo i acel mi cokiri. (Mat. 6:9, 10; Yoh. 13:35) Ka lembe maeno re ma pigi tek nisagu i kwo mwa de, nwang’u wabenyutho nia wamaru Yehova.

10. Yehova bineno nia watie leng’ ka wabetimo lembang’o?

¹⁰ Paulo uyero bende nia wacikara ‘nibedo leng’.’ I andha, calu watie judubo, wacopo bedo ngo leng’ calu Yehova Mungu. Ento Yehova bineno nia watie leng’, ka wabeii nibedo ku mer ma lee i kindwa, man wabeng’io lembe ma pigi tek nisagu. Yo acel ma wanyutho ko mer utie nitimo kero mwa zoo kara kud waketh jumange ukier.

11. Pirang’o wacikara nitimo kero kara kud waketh jumange ukier?

¹¹ Pire tie tek lee nitio ku wec ma Paulo uyero nia kud waketh jumange ukier. Wacopo ketho jumange kier nenedi? Waromo ketho gikier nikadhu kud i kit nambu ma wang’io, kit kendi mwa, kunoke kit tic ma wang’io nitimo. Saa moko nyo lembe ma wang’io nitimo utie rac ungo. Re ka ng’iong’ic mwa uketho pidocwiny pa ng’atini ucaku sende man uketho ekier, ukwayu wanen ber. Yesu wacu nia ka waketho acel m’i kind rombe pare kier, ecibedo ber ka jung’abu kidirego ma dit i ng’utwa, jubolo kowa i nam!​—Mat. 18:6.

12. Lembe ma jayab yo moko gitimo giku dhaku pare ubemio iwa ponji ma kani?

¹² Wakenen kite m’umego moko ku dhaku pare ma gitie juyab yo gitio ko ku cimowang’ maeno ma Yesu umio. Gibino i cokiri ma rom kud umego moko giku dhaku pare ma giai gilimo alima, man kaka m’umegone gidongo i ie, kit timo moko nuti ma dhanu beneno ni lembe ma rac. Umego maeno ma gilimo ma nyen ging’eyo nia Jukristu gicikiri ngo nineno video moko ci kadok m’umbe ku lembe ma reco i igi de. Saa ma giwinjo nia umego ma tie jayab yo giku dhaku pare gicidh gineno video, lembene utimogi rac magwei. Kinde  m’umego ma jayab yo ginyang’, e gicidh gineno ngo kendo video nitundo m’umego maeno giku dhaku pare giponjo pidocwiny migi, man gicaku ng’io gin ma ber ku gin ma rac gin gigi. (Ebr. 5:14) Lembe ma jayab yo maeno giku dhaku pare gitimo unyutho nia gimaru umego ku nyimego migi i wec kende ngo ento i timo bende.​—Rum. 14:19-21; 1 Yoh. 3:18.

13. Wacopo cwalu ng’atini i dubo nenedi?

¹³ Ayi mange ma wacopo ketho ko ng’atini kier utie nicwale i dubo. Wacopo cwalu ng’atini i dubo nenedi? Kepar lembe ma e. Ng’atu moko ubino jamero kinde m’ecaku ponjo Biblia; re egam etimo kero lee, man i ng’ei nindo ma dupa, eweko mero. E eng’io nia dong’ ebibilo ngo kong’o kendo abila de. Egam etimo alokaloka pio pio i kwo pare man elimo batizo. Nindo acel, umego moko ulwong’e yo pare i nambu m’eyiko, man ecaku diye nia emadh kong’o, eyero ire kumae: “Kawoni dong’ itie Jakristu; itie ku tipo maleng’ pa Yehova. Ng’et tipo maleng’ne moko ke utie kwerigijo. Kan itie ku kwerigijo, ibimadhu ngo kong’o nikadhu mukero.” Ecopo bedo lembe mi can mandha kan umego maeno m’uai ulimo alima uwinjo juk ma rac ma jubemio ire, man edog ecaku mer kendo!

14. Coko mwa mi Jukristu konyowa nenedi nitio ku telowic ma nwang’ere i Jufilipi 1:10?

¹⁴ Coko mwa mi Jukristu konyowa i ayi ma tung’ tung’ nitio ku telowic ma nwang’ere i Jufilipi 1:10. Mi kwong’o, lembe ma wabed waponjo i cokone ketho wang’eyo gin ma pire tek lee i wang’ Yehova. Mir ario, cokone konyowa ning’eyo kite ma waromo tio ko ku ponji ma wabed  wanwang’u kara wabed leng’. Mir adek, cokone cwaluwa i ‘mer man i tic ma ber.’ (Ebr. 10:24, 25) Kan umego ku nyimego mwa gibemio amora i kumwa, eno biketho mer ma wamaru kogi man ma wamaru ko Mungu bimedere ameda, man wabiii kara kud watim lembe moko ma copo ketho umego mwa kier.

15. Kara ‘wapong’ ku nying’ mi bedopwe’ ukwayu watim ang’o?

¹⁵ Jakwenda Paulo urwo kud adundene ceke nia umego mi cokiri mi Filipi ‘gipong’ ku nying’ mi bedopwe.’ (Flp. 1:11) M’umbe jiji, “nying’ mi bedopwe” m’eweco pire uketho i ie mer ma gimaru ko Yehova man dhanu pare. Eketho i ie bende ninyutho pi yioyic ma gitie ko i Yesu man pi genogen migi ni jumange. Jufilipi 2:15 uyero lembe maeno i ayi mange, nia Jukristu “[girieny] calu der i ng’om.” Wec maeno ubepoyo wiwa i kum lembe ma Yesu uyero ni julub pare nia gitie “der m’i ng’om.” (Mat. 5:14-16) Yesu ung’olo bende ni julub pare nia “giketh dhanu udok julub,” man eyero igi nia gibibedo “jumulembe . . . cil i tung ng’om.” (Mat. 28:18-20; Tic. 1:8) Eyo, kara wapong’ ku “nying’ mi bedopwe,” ukwayu wamiyara ku kero mwa ceke nitimo tic maeno.

16. Jufilipi 1:12-14 unyutho nenedi nia waromo rieny calu der kadok wabekadhu kud i lembe ma tek? (Nen cal m’i ng’eye.)

¹⁶ Kadok wabekadhu kud i lembe ma nenedi de, waromo rieny calu der. Saa moko, wacopo nwang’ara i wang’ lembe ma tek ma romo cerowa ku rweyo lembanyong’a; ento lembe ma rom eno re ma copo dok mio iwa kaka mi rweyo lembanyong’a. Ku lapor, kinde ma jakwenda Paulo ubekiewo barua ni Jufilipi, nwang’u eni kol i Roma. Re nyoro ma jutwie ko ucere ngo nirweyo lembanyong’a ni juaskari m’ubed ukure, man ni ju m’ubed ucidh unene. Lembe ma  Paulo unwang’ere ko ucere ngo nirweyo kud amora; eno ugam uketho umego mange de ginwang’u tegocwiny mi “yero lembe pa Mungu ma lworo mbe.”​—Som Jufilipi 1:12-14; 4:22.

17. Umego ku nyimego moko gitimo nenedi kara gimediri asu nirweyo kadok i saa m’etie yot ungo?

¹⁷ Umego ku nyimego mwa ma dupa gitie ku kit tegocwiny pa Paulo. Gibekwo i ng’om ma jukwero nirweyo lembanyong’a kamaleng’ man ot kubang’ ot, ento ginwang’u ayi mange mi rweyo. (Mat. 10:16-20) Ku lapor, i ng’om moko ma jukwero rweyo lembanyong’a kamaleng’ man ot kubang’ ot, jaliew moko ukwayu nia jarweiman ubed urwei ni wedi pare, ni judhugola pare, ni ju ma gisomo kugi, ni ju ma gitimo kugi tic, man ni dhanu m’eng’eyo. I kind oro ario kende ci wend cokiri umedere lee mandha i twodiri maeno. Copere nyo wan lundo kaka ma wabekwo i ie jukwero ngo tic mwa mi rweyo lembanyong’a kamaleng’. Re lapor mir umego ku nyimego maeno ma giyenyo ayi mange mi rweyo lembanyong’a ubemio iwa ponji ma pire tek ma e: Saa ceke ukwayu wabed wayeny yo mi rweyo lembanyong’a lee, man wang’ei nia Yehova bimio iwa tego kara wamedara nirweyo lembanyong’a kadok i saa m’etie i ie yot ungo.​—Flp. 2:13.

18. Wan ceke wacikara nitimo ang’o?

¹⁸ I nindo ma rac maeni ma wabekwo i ie, wacikara nitio lee mandha ku juk pa Paulo ma nwang’ere i barua m’ekiewo ni Jukristu mi Filipi. Pieno, dong’ wan ceke waii ning’io lembe ma pigi tek nisagu, wabed leng’, kud waketh jumange kier, man wapong’ ku nying’ mi bedopwe. Ka watimo kumeno, mer mwa bisagere asaga, man eno bimio yung ni Yehova, Wegwa ma Jamer.