1. Calu ubimo Daudi, ju moko romo penjiri ku penji ma kani?

WAN ceke wamito wakwo kud akwiacwiny. Ng’atu moko mbe acel de m’i kindwa ma mito ekwo kud ang’abacwiny. Re saa moko, wanwang’u nia cwinywa ng’abere. Jurutic pa Yehova de giromo penjiri ku penji ma e ma jagor zaburi moko upenjere ko: “Abiporo lembe i ng’eyong’ec para rukani, man can i andundena ceng’ du?”​—Zab. 13:2.

2. Wabiweco iwi lembang’o i thiwiwec maeni?

² Kadok wacopo uro ngo ang’abacwiny magwei de, re lembe moko tie ma wacopo timo kara cwinywa kud ung’abere akeca. I thiwiwec maeni, wabiweco iwi lembe moko ma romo ketho wabedo kud ang’abacwiny. Man i ng’eye, wabiweco iwi lembe abusiel ma waromo timo kara wabed ma cwinywa tek kinde ma wabenyego ku peko mwa.

3. Lembang’o ma romo ketho cwinywa ng’abere, man nyo wacopo cerogi?

³ Lembe moko nuti ma copo ketho cwinywa ng’abere ma wacopo cerogi ngo. Ku lapor, wacopo cero ngo bei cam m’ubeidho ku bang’ oro, bei bongu, man bei ot ma juculo. Wacopo cero ngo bende paru mir abidhe kunoke mi timo mi tarwang’ ma dhanu ma watimo kugi tic gitie ko, kunoke mir awiya kalasi wadwa ma gibed gibidho kowa wang’ ma pol. Wacopo cero ngo kadok lembe ma rac m’ubetimere ka ma wabekwo i ie. Wanwang’ara ku lembe maeno pilembe wabekwo i ng’om ma dhanu ma pol mi ie gibeworo ngo cik mir ukungu mi Biblia. Sitani  ma tie mungu mi ng’om ung’eyo nia dhanu moko biweko adieng’a mi ng’om maeni ucergi ku timo ni Yehova. (Mat. 13:22; 1 Yoh. 5:19) Pieno, etie ngo lembe ma wang’u ijo ka wabeneno tin lembe ma nyayu ang’abacwiny upong’ iwi ng’om!

4. Ka wabenwang’ara i peko, wacopo caku dieng’ i kum lemb’ang’o?

⁴ Ka wabenwang’ara i peko moko, wacopo caku dieng’ akeca pi lembe ma nwang’u umaku ngo wadieng’ pire. Ku lapor, cwinywa romo dieng’ nia wabinwang’u ngo sente ma wapong’ ko yeny mwa, kunoke nia remo bimakuwa man tic de biwekowa. Cwinywa romo pido bende nia ka wabinwang’ara i abidhe moko, wabituro cik pa Mungu. Ceng’ini eni Sitani biketho dhanu pare bilokiri i kum dhanu pa Mungu. Lembuno de copo ketho cwinywa dieng’ nia nyo andha wabigwoko bedoleng’ mwa saa maeno. Nyo etie rac nidieng’ pi lembe maeno?

5. Yesu mito yero ang’o kinde mewacu nia: ‘Cwinywu kud uringi’?

⁵ Yesu wacu ni julubne kumae: ‘Cwinywu kud uringi.’ (Mat. 6:25) Nyo eno Yesu mito yero nia dong’ kud wadieng’ pi lembe moko nyanok de? Ungo! Con jurutic pa Yehova moko ma gigwoko bedoleng’ migi de ginwang’iri kud adieng’acwiny, re asu ginyayu anyong’a i Yehova. * (1 Ub. 19:4; Zab. 6:3) Yesu umito wang’ei nia etie rac nidieng’ akeca pi kwo mwa ma dong’ uketh wacak neno timo ni Mungu de ni gin ma pire tek ungo. Dong’ wacopo tim’ang’o ka wabenwang’ara kud adieng’acwiny?​—Nen sanduku “ Kite ma juromo timo ko.”

6. Nimakere ku Jufilipi 4:6, 7, ang’o ma copo konyowa kinde ma wanwang’ara kud ang’abacwiny?

⁶ (1) Rwo areri. Ka cwinyi bepido pi lembe moko, kway Yehova ukonyi. (1 Pet. 5:7) Yehova bidwoko wang’ rwo peri m’ebimio ko iri “Kwiocwiny [pare] ma sagu ng’eyong’ec [mi dhanu] ceke.” (Som Jufilipi 4:6, 7.) Yehova bimio iri kwiyocwiny ni kadhu kud i tego mi tipo pare maleng’.​—Gal. 5:22.

7. Ukwayu watim ang’o kinde ma waberwo i bang’ Mungu?

⁷ Kan iberwo i bang’ Yehova, yab adundeni ceke ire. Yer ire lembe thwolo thwolo. Man nyuth ire kite m’ibewinjiri ko pi lembene. Kan ineno nia yo moko nuti m’icopo daru ko pekone, kway Yehova umii iri rieko m’inwang’ ko yoje kara ing’ei gin m’icopo timo. Kan ineno nia gin moko mbe m’icopo timo pi nidaru pekone ke, kwaye ekonyi kara cwinyi kud ung’abere. Kan iyero lembe thwolo thwolo i rwo peri, ebibedo iri yot nineno kite ma Yehova ubedwoko ko wang’ rwone. Kan edwoko ngo wang’e ndhundhu, cwinyi kud utur; kum Yehova bemito ngo kende kende nia iyer lembe thwolo thwolo, ento ebemito bende nia imediri nirwo.​—Lk. 11:8-10.

8. Kinde ma waberwo, ukwayu waroi bende ang’o i rwo mwa?

⁸ Kinde m’ibebolo adieng’acwiny peri iwi Yehova ni kadhu kud i rwo, roy bende wec mi foyofoc i rwo perine. Etie ber nia wabed wapar pi bero ma Yehova timo iwa kadok wabenwang’ara i peko dupa de. Kadok saa moko etie tek ni nwang’u wec ma tap pi ninyutho kite m’iwinjiri ko i rwo de, re poi nia Yehova dwoko kadok  wang’ rwo ma calu ve: ‘Akwei konya!’​—2 Kei. 18:31; Rum. 8:26.

9. Tek cwinywa ng’abere, wacopo nwang’u bedomoth mandha nenedi?

⁹ (2) Jengiri wi rieko pa Yehova, ento peri giri ngo. I rundi mir 8 mi wang’ rundi mwa, lworo ugam umaku dhanu mi Yuda pir udul mony mi Cami m’ubino tiekogi ku lwiny. Lworo m’unegogi ukotho gicidh gisayu kony i bang’ Jumisiri ma tie thek mange ma woro ngo Yehova. (Isa. 30:1, 2) Yehova upoyo wigi nia lembe ma gitimo bikelo peko i wigi. (Isa. 30:7, 12, 13) Nikadhu kud i bang’ jabila Isaya, Yehova unyutho igi kite ma gicopo nwang’u ko bedomoth mandha. Ewacu igi kumae: “Tego mu bibedo nuti ni kum bedoyo man genogen” i Yehova.​—Isa. 30:15b.

10. Wacopo nyutho nia wageno Yehova i lembe ma kanigi?

¹⁰ Saa ma kani ma waromo nyutho nia wageno Yehova? Wakewec iwi lapor ma e: Kepar nia inwang’u tic mi sente ma lee, ma timo tije romo ceri nitimo lembe peri mi tipo i ayi m’ukwayere. Kunoke ng’atu moko ma wutimo kude tic umeri man emito wugemuru kude, re elimo ngo pi nibedo jaratic pa Mungu. Nyoke, wat peri moko m’imaru lee uwacu iri nia tek ing’io nitimo ni Yehova, kindwu bepokere kude. I lembuno ceke, ecopo bedo iri tek nimaku yub ma cuu . Re ng’ei nia Yehova binyutho iri gin m’icopo timo kara imak yub ma cuu. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Kor. 7:39) Dong’ penji ni e: Nyo ibigeno Yehova man ibiworo telowic pare m’ebemio iri?

11. Lapor ma kani m’i Biblia ma romo konyowa i saa mi ragedo kara kumwa kud umiel?

¹¹ (3) Nwang’ ponji i kum lapor ma beco man ma reco. Lembe tie dupa ma jukiewo i Biblia m’unyutho nia pire tie tek nibedo yo man nigeno Yehova. Kinde m’ibeponjo lembuno, ke nen lembe m’ukonyo jurutic pa Mungu nibedo yo m’umbe mielkum kinde ma jubesendogi. Ku lapor, kinde ma ot pido ma malu mi Juyahudi ung’olo ni jukwenda nia kud girwei lembanyong’a, kum jukwenda miel ungo. Ento ku tegocwinygi giwacu kumae: “Wakoworo Mungu be ma sagu woro dhanu.” (Tic. 5:29) Kadok ing’ei ma jufodogi de kumgi miel ungo. Pirang’o? Pilembe ging’eyo nia Yehova tie kugi man anyong’a nege pigi. Lembuno ketho gimediri asu ku tic mi rweyo lembanyong’a. (Tic. 5:40-42) Stefano bende, kinde ma judegi pare ubino sende pi ninege, ebedo yo man kume miel ungo, uketho wang’e binonen ve “wang’ malaika.” (Tic. 6:12-15) Pirang’o? Pilembe eng’eyo nia anyong’a bino nego Yehova i kume.

12. Nimakere ku giragora pa 1 Pet. 3:14 man 4:14, pirang’o ukwayu wabed jumutoro kinde ma jubenyayu ragedo i kumwa?

¹² Yehova ugam umio copo mi timo udu ni jukwenda. Eno nyutho kamaleng’ nia andha ebino kugi. (Tic. 5:12-16; 6:8) Tin Yehova umio iwa ngo copo mi timo udu. Re kadok kumeno de, nikadhu kud i Lembe pare Biblia, eng’olo nia ka jubesendowa pi bedo pwe, anyong’a nege i kumwa man ekonyowa ku tipo pare ma leng’. (Som 1 Petro 3:14; 4:14.) Pieno, kud wadieng’ akeca nia wabitimara nenedi kinde ma jubinyayu ragedo i kumwa i nindo m’ubino. Ento waketh wiwa zoo niai kawoni, ma wadwok ko yioyic mwa tek i tego ma Yehova tie ko, m’egwoko kowa man m’ebodho kowa. Calu ma julub mi rundi ma kwang’a gitimo, wan bende ukwayu wabed ku genogen  iwi lembang’ola ma e ma Yesu ng’olo: “Abimio iwu [wec] man rieko, ma judegi mu ceke bicopo piemo ngo kadi ajaya de.” Edok emedo kendo nia “i twiocwiny mu wubibodho kwo mu.” (Lk. 21:12-19) Poi nia Yehova utie ku copo m’ebicero ko jurutic pare ma githo i gwoko bedoleng’ migi, man ebiwil ungo kugi kadok nyanok de.

13. Wacopo nwang’u ponji ma kani i lapor mi dhanu ma giweko kumgi miel man ma giketho ngo genogen migi iwi Yehova?

¹³ Wacopo nwang’u bende ponji i lapor mi dhanu ma giweko kumgi miel man ma giketho ngo genogen migi iwi Yehova. Lapor migi ma rac copo konyowa kara kud wapodh i kit kosa ma rom ma gipodh’i ie. Ku lapor, wakewec iwi Asa m’ubimo mi Yuda. Kinde m’ecaku camu ker, udul mony ma dit ubino i wie ku lwiny, re ejengere zoo iwi Yehova man Yehova uketho eloyo lwinyne. (2 Kei. 14:9-12) I ng’eye lundo, kinde ma Baca m’ubimo mir Israel ubino i wie ku lwiny kud udul mony ma nok, ecidh emio sente ni udul mony mi Cami kara gibin gikonye ku lwiny kakare nisayu kony i bang’ Yehova calu m’elar etimo i wang’e. (2 Kei. 16:1-3) I ajiki mi kwo pare, kinde ma twoyo ma pek upodho i wie, asu ejengere ngo i wi Yehova pi ninwang’u kony.​—2 Kei. 16:12.

14. Lapor ma rac p’ubimo Asa ubemio iwa ponji ma kani?

¹⁴ I acaki, Asa ubed usayu kony i bang’ Yehova kinde m’ebino nwang’ere i peko. Ento i ng’eye, kakare nijengere iwi Yehova pi ninwang’u kony, emito edar peko pare en gire. Kony ma Asa usayu i bang’ ubimo mi Cami unen ve nia tie yub ma ber ento emio bero pi nindo ma nyanok kende. Yehova yero ni Asa kumae nikadhu ku ba jabila pare: “Kum igeno Ubimo mi Cami man igeno Yehova Mungu peri ngo, ka kumeno udul mir ubimo mi Cami uboth kud i cingi.” (2 Kei. 16:7) Pieno, ukwayu wabed ku wang’wa ma kud wajengara ko i wiwa nia wacopo daru peko mwa wan giwa m’umbe nisayu telowic pa Yehova nikadhu kud i Lembe pare Biblia. Kadok mito nia wamak yub moko pio pio de, ukwayu kumwa kud umiel, wajengara iwi Yehova, e ebikonyowa kara wamak yub mi rieko.

15. Ukwayu watim ang’o kinde ma wabesomo Biblia?

¹⁵ (4) Mak giragora moko mi Biblia ku wii. Kinde m’ibesomo Biblia, kan inwang’u giragora moko m’unyutho nia pire tie tek niketho kumwa kud umiel man nigeno Yehova, mito itim kero imak giragorane ku wii. Pire copo bedo tek nia isome ku dwendi ma tek, kunoke ikiewe kaka moko kara icopo dosome kendo kendo i ng’eye. Yehova ng’olo ni Yocuwa nia ebed esom kitabu mi cik thirithiri ku dwande ma piny kara etii ku rieko. Lembe m’esomone bikonye bende kara lworo kud unege ento ebed ku tegocwiny pi nitelo wi dhanu pa Mungu. (Yoc. 1:8, 9) Giragora tie dupa i Biblia ma copo juko cwinyi kinde m’inweng’iri i wang’ lembe ma copo ng’abu cwinyi kunoke ma nyayu lworo i ii.​—Zab. 27:1-3; Rie. 3:25, 26.

16. Yehova tio nenedi ku cokiri pare pi nikonyowa kara kumwa kud umiel man wagene?

¹⁶ (5) Nwang’ saa mi bedo karacelo ku juyic wedu. Yehova betio kud umego ku nyimego mwa pi nikonyowa kara kumwa kud umiel man wagene. I coko, wanwang’u bero ni kum ponji ma wawinjo, ni kum dwokowang’ penji mir umego ku nyimego, man wec ma waweco i  kindwa i wang’ coko kunoke i ng’eye. (Ebr. 10:24, 25) Wanwang’u bende tielocwiny ka wabekoro lembe m’udieng’o cwinywa ni jurimbwa mi cokiri. “Lembe ma ber” ma jarimbwa ubeyero iwa copo juko cwinywa m’udieng’.​—Rie. 12:25.

17. Nimakere ku Juebrania 6:19, genogen mwa iwi Ker copo konyowa nenedi nibedo ma cwinywa tek kadok wabenwang’ara ku peko?

¹⁷ (6) Mediri nibedo ku genogen ma tek. Genogen mwa iwi Ker ubedo calu nanga mi ng’eyong’ec, ma konyowa nibedo ma tek i saa mi peko kunoke ang’abacwiny. (Som Juebrania 6:19.) Kepar pi lembang’ola ma Yehova ung’olo ma wabinwang’u i ng’om ma nyen, saa ma wabikwo i ie ku kwiocwiny ma dong’ gin moko mbe acel de m’ubenyayu lworo i iwa! (Isa. 65:17; Mik. 4:4) Bende, genogen peri bidoko tek kinde m’ibenyutho ni jumange de pi bero ma wabinwang’u i ng’om ma nyen. Pieno, tim kero ibed idikiri i tic mi rweyo lembanyong’a man mi ketho dhanu udok julub. Kan itimo kumeno, ibibedo ‘pong’ ku genogen cil i kajik.’​—Ebr. 6:11.

18. I nindo m’ubino, wabinwang’ara ku peko ma kani man wacopo voyogi ke nenedi?

¹⁸ Calu ma ng’om ma rac maeni udhingo ajiki pare, wabinwang’ara ku peko dupa ma copo ng’abu cwinywa. Giragora mwa mi oro 2021 copo konyowa ninyego ku peko ceke ma wabenwang’ara ko m’umbe mielkum. Re ku tego mwa giwa ngo, ento nang’ wabeketho genogen mwa iwi Yehova. Dong’ i oro maeni, wek wan ceke wanyuth nikadhu kud i timo mwa nia watie ku yioyic i lembang’ola ma e ma Yehova ng’olo: ‘Tego mwu bibedo ni kum bedoyo man nyutho genogen.’​—Isa. 30:15.