Harvey ubino kayu mir awiya pagi ma co ang’wen. Jurunyodo pare ging’eyo lemandha i adhura mi Midland Junction, ma nwang’ere yo reto mi ng’om mi Australia. Ebino i oro 1930, saa ma can upodho i ie lee. Harvey ung’eyo Yehova man elimo batizo nwang’u etie ku oro 14. Ebed ekwero ngo tic ma jumio ire nia etim i cokiri. Nindo moko kinde m’ebino aradu, umego moko ukwaye nia esom Otkur ma Wiw i coko, re ekwero pilembe ebino paru nia fodi eromo ngo. Umegone uweco kude, ewacu ire kumae: “I dilo pa Yehova ka jukwayu nia itim lembe moko, eca nwang’u jung’eyo nia iromo!”​—2 Kor. 3:5.

An ke lundo ang’eyo lemandha i ng’om mir Angleterre, karacelo ku mama man nyamira ma kayu. Baba udok ujolo lemandha bor i ng’eywa, pilembe i wang’e ebed edagu Jumulembe pa Yehova. Kadok emaru lembene ngo de, re asu alimo batizo ma nwang’u fodi oro para 9. Abedo ku lembakeca mi timo tic pa jayab yo man mi doko misioner. Ento baba ukwero magwei, ewacu nia oro para ukeutund 21. Cirolembene uvoya. Kinde m’adoko ku oro 16, eyio ira nia acidh abed i bang’ nyamira  ma kayu m’udok i ng’om mi Australia. I ng’eye, saa ma oro para udoko 18, e acaku tic pa jayab yo.

I ng’om mi Australia, awok anwang’u umego Harvey. En de ebino ku lembakeca mi timo ni Yehova calu misioner. I oro 1951 ke wagamara. I ng’eye kinde ma watimo tic pa jayab yo karacelo pi oro 2, jukwayuwa nia wacak timo tic mi twodiri. Twodiri mwane ubino lac lee; emaku theng ng’om mi Australia ma yo reto zoo, uketho wabed waringo ku mutukari pi saa ma lee i ng’om langa man ka ma bor.

I oro 1954, julwong’owa i kalasi mi 25 mi somo mi Gilead. Lembakeca mwa mi timo tic mi misioner upong’o! Wawotho ku meli pi nitundo i New York man wawok wacaku ponjo Biblia i thuthne. I somo mi Gilead, wawok wanwang’u bende kaka mi ponjo dhok mir espagnol. Re lembene ubino yot ungo ni Harvey, pilembe lwong’o nyiguta “r” bevoye i dhokne.

Kinde ma wabesomo, juponji mwa miyo atwong’a nia, ju m’umaru gicidh gikony tic i ng’om mi Japan, gicopo kiewo nying’gi kara gilub ponji i dhok mi Japan. Ento wanwang’u nia ukwayu wawek dilo pa Yehova re m’ung’i iwa tic ma wacopo timo. I ng’eye nyanok, umego Albert Schroeder ma tie acel m’i kind juponji mwa unyang’ nia karaman wakiewo ngo nyingwa, e ewacu iwa kumae: “Wun, wukewunyam i lembuno cu.” Kinde m’eneno nia fodi wakiewo ngo nyingwa asu, ewacu kumae: “Ku juponji mange, wadaru royo nyingwu. Wukenen kanyo wucopo ponjo dhok mi Japan.” Harvey udok ung’iyo ku dhokne pio.

Kinde ma watundo i ng’om mi Japan i oro 1955, wanwang’u jurwei lembanyong’a tie 500 kende i ng’ombe zoo. Saa maeca Harvey ubino ku oro 26, an ke 24. Juorowa i adhura mi Kobe. Kuca watimo oro ang’wen. I ng’eye anyong’a negowa kinde ma juorowa nia wadok kendo i tic mi twodiri, man watimo tije ceng’ini kud adhura mi Nagoya. Wamaru lembe ceke ma wawok wanwang’u kuca: umego, cam man ng’omne ubino ma leng’. I wang’e walar wanwang’u nia mito watim lembe ceke ma Yehova ubekwayu watim.

I ng’ei timo tic mi twodiri pi oro 3, bethel mi Japan ukwayuwa nia wadok wakony tic i  Taiwan pi nirweyo lembanyong’a ni dhanu ma weco dhok mir Amis. Umego moko ma kuca gidoko jujai, man umito umego m’ung’eyo dhok mi Japan cuu re m’ucidh uyik lembene. * Wamaru nitimo tic i Japan, uketho nicidho i Taiwan ubino lembe ma yot ungo iwa. Ento Harvey ular ukeco nia mito watim lembe ceke ma Yehova ubekwayu watim, e wayio nicidho.

Watundo i Taiwan i dwi mir 11, 1962. Wend jurwei lembanyong’a i ie ubino 2 271, ma ju ma pol m’i kindgi ubino ju ma weco dhok mir Amis. Gin ma kwong’a m’ukwayere iwa, ubino nilar ponjo dhok mi Chine. Wabino ku buku acel kende pi niponjo dhokne, man japonjo mwa de ulund ung’eyo ngo Anglais, re asu waponjo dhokne.

I ng’eye nyanok kinde ma watundo i Taiwan, jukwayu Harvey ubed janen wi tic i filial mi ng’ombe. Filialne ubino nyanok, uketho Harvey ubino ku saa mi timo tic pare mi biro man nimedere asu nitimo karacelo kud umego mi cokiri ma weco dhok mir Amis pi yenga adek ku bang’ dwi. Wang’ acel acel, ebed etimo bende calu jaliew mi distrik pi nimio korolembe i coko ma dongo. Nwang’u Harvey copo mio korolembe pare ku dhok mi Japan man nwang’u umego ma weco dhok mir Amis de gicopo nyang’ ma ber. Ento gavmenti ung’olo nia jurudini ubed utim coko migi ku dhok mi Chine kende. Pieno, Harvey ubed uii nimio korolembe ku dhok mi Chine, umego mange ke ubed uloke i dhok mir Amis.

Calu Taiwan ubino ng’om m’utie i the cik mi juaskari, ugam ukwayere nia umego gikwai rusa mi timo coko ma dongo. Ninwang’u rusa ubino yot ungo, man saa moko ebed eting’o nindo ma lee. Tek polisi umio ngo rusa nitundo i yenga ma jutimo ie coko ma dit, Harvey ubed ucidho i kaa mi bapolisi, man ebedo kuca nitundo ma gibimio rusane. Calu ma gimaru ngo nia dhanu mi ng’om mange ubed ukur piny akeca i kaa migi, e gitimo pio pi nimio rusa.

Ka wacidh waliewo cokiri moko, wabed wawotho kud umego pi saa acel kunoke nikadhu pi nicirweyo lembanyong’a, wabed waidho got man wakadhu pii. Abepoi pi got moko ma kwong’a m’aidho. I ng’ei madhu cai, waai pir kugweno saa apar acel ku nusu, wamaku mutukari pi nicidho i pacu moko ma bor. I ng’eye wakadhu pii moko ma lac, man waidho got. Gotne ucungo atira, m’umego m’ubino idho i wang’a tiende ubino ceng’ini ku terwang’a.

Cing’ nica kugweno, Harvey gibino rweyo kud umego moko mi cokiri, an ke abino rweyo kenda i nyathi pacu moko kaka ma juweco ie dhok mi Japan. I kum saa abiro mi dieceng’, anwang’u nia tego para voc pilembe acamu ngo piny pi saa ma lee. I ng’eye, kinde ma warombo ku Harvey, umego mange ubino mbe. Harvey ubino ku tong gweno adek ma jumio ni giramia pi gazeti m’ebolo. Enyutho ira kite ma jucopo came ko: eting’o acel, egoyo dhoge man emadhe. Kadok enen nia emit ungo de, an de apimo acel. Acel m’udong’ ke  ng’a ma bimadhu? Harvey umiye ira, pilembe eneno nia ka kec uloya, ecopo biela ngo nitundo i the got.

Nindo moko kinde ma wacidho i coko ma dit mi twodiri, awok anwang’ara ku lembe moko ma segi. Jugonjowa i pacu p’umego moko ceng’ini ku Ot Ker. Calu ma dhanu mir Amis gineno jom ni gin ma pire tek lee, min ot pa jaliew ma jugonjowa kugi ukonjo iwa pii mi jom. Tic ubino lee i wang’ Harvey, uketho ewacu nia alar acidh ajom. Etero baf adek mi jom: acel pii ma ng’ic ni ie, m’ucelo ku pii ma lieth, mange ke ma ie nanu. Lembe mi zungo tie nia, min ot pa jaliew uketho pige i ng’ei ot ka ma ndet, atira ku Ot Ker, kaka m’umego gibetimo ie tic mi yiko kaka coko ma dit. Akwayu nyamegone nia ekemii bongu moko m’acopo jwiyo. E ekelo ira bongu moko ma ie lero! Aneno nia mito adok ku the ot kaka ma jucopo nena ngo i ie, i the otne de ot batha tie, ma giwodho wigi kud i wang’ singa pi nitong’o ng’atu moko ci m’ucoro ceng’ini i kumgi. Aparu yor i iya nia, ‘Ah, umego binena ngo, kum tic ma gibetimo uwilo wigi. Kum kan ajom ungo, jubineno rac.’ E ajom ndhu asu!

Harvey unwang’u nia umego ma giweco dhok mir Amis gibetimo ngo mediri i thenge mi tipo pilembe ju ma pol m’i kindgi usomo ngo man girasoma mi dhok migi de umbe. Calu ma fodi jucaku kiewo dhok mir Amis acaka ku nyiguta mi Roma, ukwayu nia jukejuponj umegonegi kara gicak somo dhokne gigi. Eno bino tic ma tek, re eketho umego gicaku ponjo Biblia gin gigi. Girasoma mi dhu Amis ucaku wok i oro 1960, man i oro 1968 ke, jukwong’o wodho Otkur ma Wiw.

Ento gavmenti ukwero magwei nia kud juwodh girasoma mi dhok mange ma tung’ ku dhok mi Chine. Pieno, pi nivoyo lembuno, jucaku wodho Otkur ma Wiw i ayi mange. Ku lapor, pi dwi moko Otkur ma Wiw ubed uwok i dhok ario: i dhok mi Chine ku mir Amis. Tek ng’atu moko ubemito nyang’ i kumwa, edok enen i wang’e ve wabeponjo dhanu mi pacu keca ku dhok mi Chine. Niai eca, dilo pa Yehova ucaku wodho girasoma mi dhok mir Amis lee pi nikonyo dhanu ma weco dhokne giponj lemandha mi Biblia.​—Tic. 10:34, 35.

Niai i oro 1960 nitundo i oro 1970, umego dupa mir Amis gibed gikwo ngo nimakere ku cik mir ukungu pa Mungu. Calu ma ginyang’ ungo cuu i cik mir ukungu mi Biblia, jumoko ubed utimo lembsasa mi tarwang’, jumange ubed umer ku kong’o kunoke madhu taba, man jumange ke ubed unyamu mairungi. Harvey ubed uliewo cokiri ma pol pi nikonyo umego kara ginyang’ i paru pa Yehova iwi lembene. Kud i kind woth maeno re ma wawok wanwang’ara ku lembe ma wakoro i acaki ca.

Umego ma ginyutho jwigiri gitimo alokaloka, ento ku bati ma rac, ju ma dupa ujai, man pi oro 20, wend jurwei lembanyong’a ma nwang’u ubino 2 450 i ng’om mi Taiwan, udwogo ma romo 900 kende. Eno ubino lembe ma turo cwinyjo mi tuko ngo. Ento wang’eyo nia Yehova copo mio ngo mugisa pare nyanok de iwi dilo m’ucido. (2 Kor. 7:1) I ng’ei kare moko, timo ma recone ujik man ni kum mugisa pa Yehova, kawoni Taiwan utie ku jurwei lembanyong’a ma kadhu 11 000.

Niai i oro 1980, umego ku nyimego mi cokiri mir Amis gitimo mediri lee i thenge mi tipo, man Harvey uketho wie akeca i kum cokiri ma weco dhok mi Chine. Anyong’a unege nikonyo weg udi mi nyimego ma dupa nidoko Jumulembe pa Yehova. Abepoi, nindo moko ewacu nia anyong’a nege lee kinde m’ewinjo nia ng’at’acel m’i kindgi urwo wang’ ma kwong’a i bang’ Yehova. An bende anyong’a nega lee nikonyo dhanu dupa ning’eyo Yehova. Anyong’a nega bende lee nitimo tic i Bithel, karacelo kud awiya ario pa ng’atu moko ma wabed waponjo kude Biblia con.

Kawoni abedo kenda, won ot para mbe. Harvey ma won ot para utho ku twoyo mi kanser, i nindo 1, dwi mir 1, 2010. Nwang’u watimo kude oro 59 i gamiri mwa. Etimo oro ma romo 60 i tic mi saa ceke! Fodi asu abeparu pire. Ento anyong’a nega lee nitimo tic karacelo kude i ng’om ario ma tung’ tung’! Waponjo niweco dhok ma nyen, man Harvey ke ung’eyo nikiewo dhok ario mir Asie ma kiewo tek.

Oro ma nok i ng’eye, ni kum oro para m’ucidho, Guriri m’utelowic umaku yub nia ukwayu adoki i ng’om mi Australia. Paru ma kwong’o m’ubino i wia ubino nia, ‘An aai ungo kud i Taiwan.’ Ento Harvey uponja nia mito atim lembe ceke ma dilo pa Yehova ubekwayu atim. I ng’eye adok anwang’u nia eca ubino yub ber mi rieko.

Tin abetimo i Bethel mi Australasia, man i thum pa yenga ke, arweyo karacelo kud umego mi cokiri para. Anyong’a benega nitimo i Bethel, pilembe abetio ku dhok mi Japan ku mi Chine m’ang’eyo pi nikonyo dhanu m’ubino liewo Bethel. Abekuro kud ava nindo mi cer, kum ang’eyo nia Yehova bipoi pi Harvey m’uponjo nitimo gin ceke ma Yehova ubed ukwayu etim.​—Yoh. 5:28, 29.