Otkur ma Wiw mi dwi mi 1, oro 1918 ugam ucaku ku wec ma e: “Oro 1918 bikelo iwa lembang’o?” Fodi asu lwiny ma kwong’a mi ng’om zoo ubino medere i Europe, re lembe moko m’utimere i caku pa oro, uyenyo nyutho nia ve lembe moko ma ber ubekuro Juponj Biblia man ng’om ngung’.

I coko ma dit m’utimere i États-Unis i nindo 8 mi dwi mi 1, oro 1918, Jabim ma nyinge Woodrow Wilson uwodho lembe 14 m’enwang’u nia pigi copo bedo tek pi niketho “kwiocwiny mandha man ma galu.” Ewacu nia ubekwayu thek ma tung’ tung’ ubed uwec i kindgi, jujwig wend atum, man “thek ceke udikiri karacelo;” eno bimio kony ni “ng’om ma dongo ku ma thindho de.” I ng’eye, judok jutio ku “Lembe 14” maeno pi niketho the dikiri mi thek (Société des Nations), man jutio kude bende i saa mi winjiri mi Versailles (traité de Versailles), m’udok ujigo lwiny ma kwong’a mi ng’om zoo.

Kadok i oro m’i wang’e Juponj Biblia ginwang’iri ku peko lee de, * re ugam unen nia gibecimondo i kwiocwiny, calku lembe m’utimere i coko ma kubang’ oro mi sosiete Watch Tower Bible and Tract Society.

I coko maeno m’ugam utimere nindo 5 mi dwi mi 1, oro 1918, jumaco moko ma gibino ku dito ma re nwang’u dong’ juwodhogi kud i Bethel, gimito nia gin re ma gicak telo wi dilo pa Mungu. Umego Richard Harvey Barber m’ugwoko bedoleng’ pare man m’ubino jaliew mi twodiri uyabu dhu cokone ku rwo. I ng’ei ma jumio rapor mi tic mi oro m’i wang’e, jugam jubolo vot m’ubed utimere kubang’ oro, pi ning’io jutela mi dilo. Umego Barber ulondo umego Joseph Rutherford kud umego mange abusiel. Ento jaracik (avocat) m’ubino i thenge mi ju m’ujai uwodho nying’ jumaco mange abiro, ma jumoko m’i kindgi, ubino ju ma jugam juwodho kud i Bethel. Ento lembe migi urombo ngo. Dhanu ma dupa m’ubino i coko maeno gibolo vot iwi umego Rutherford kud umego mange abusiel.

Umego ma dupa ma gibino keca, giyero nia eno ubino “coko ma Yehova upoko mugisa i wie nisagu mange ceke ma gilar gidikiri i ie i wang’e.” Re anyong’a migi ugalu ngo.

Nwang’u pi dwi ma lee i wang’e, Juponj Biblia gibino poko buku ma nyinge Le mystère accompli. Ju ma gibino sayu lemandha gigam gimaru bukune, pilembe ekoro lemandha mi Biblia.

Umego Edward F. Crist, m’ubino jaliew i Canada ukoro pi dhaku moko giku won ot pare ma gisomo buku Le mystère accompli pi yenga abic kende ci, e gijolo lemandha. Ewacu kumae: “Gin ario ceke gimiiri zoo ni Mungu, man gibetimo mediri pio pio.”

Nico moko de m’unwang’u buku maeno, ukoro lembe m’esomo i ie ndhundhu ni jurimbe. Lembe mi bukune “ucanye.” Nenedi? Ekoro kumae: “Abino wotho i avenue mir adek, e piny moko uai malu man ucanyu wi goka; ageno nia briki re m’ucanya, re kara ubino buku ‘Le mystère accompli.’ Agam adok kude i pacu man asome kpo. . . . I ng’eye, awinjo nia kara ubino paster moko . . . m’ubino ku kwinyo i ie re m’ucanyu bukune niai malu kud i wang’ madrica pare . . . Buku ma paster maeno ubolo  uponjo lemandha ni dhanu nisagu ponji ku lembe mange ceke m’etimo i kwo pare . . . Kwinyo pa pasterne uketho kawoni wabeyungo Mungu.”

M’uweko paster maeno, jumange de nuti ma gijolo bukune rac. I nindo 12, dwi mir 2, oro 1918, judong ng’om mi Canada gikwero buku Le mystère accompli. Giyero nia lembe mi buku maeno ubecwalu dhanu nijai man ecwaku ngo lwiny. Nyanok i ng’eye, judong ng’om mir États-Unis de gikwero bukune. Judongo pa Gavmenti gicidho i udi man i biro ma tung’ tung’ mi Bethel m’ubino i New York, i Pennsylvanie, man i Californie, pi niyenyo thelembe moko ma gitwii ko umego ma gibino telo wi dilo. I nindo 14, dwi mir 3, 1918, Oditic mi Cik mir États-Unis ugam ukwero buku Le mystère accompli. Ju ma gitimo i oditicne giyero nia wodho buku maeno man pok pare ubecero dhanu ku diko cing’gi i kum lwiny man ebeturo cik ma juketho iwi libo lembe.

I nindo 7, dwi mir 5, oro 1918, Oditic mi Cik mir États-Unis ugam unwang’u twero mi twiyo umego ma nying’gi ni e: Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William Van Amburgh, man Clayton Woodworth. Judotogi nia “gibecwalu dhanu akakaka nijai, nituro cik, nikwero tic mir askari, man nikoso woro ni askari mir États-Unis.” Nindo 3, dwi mir 6, oro 1918 kesi migi ucaku, re genogen ubino mbe nia jubigonyogi. Pirang’o?

Jang’ol lembe ma dit (Procureur général) mir États-Unis uyero nia Cik mi libo lembe ma judoto umego maeno nia gituro, utie “ayi ma jubekiedo ko pi nijigo propagand.” I coko ma dit ma judong ng’om gitimo i nindo 16, dwi mir 5, oro 1918, gikwero niloko cik ma juketho pi libo lembe, ma nwang’u ubecicero bang’ umego ma gibino wodho “girasoma mandha, man ma gibino ku nen ma rac ungo.” Lembe ma lee ma juweco i wie i coko maeca ma dit, ubino buku Le mystère accompli. I rapor mi cokone, juyero kumae: “I kind propagand ma reco, buku Le mystère accompli utie ma rac nisagu zoo . . . Lembe ceke ma jukiewo i ie ucwalu juaskari kara ginyai lewic i wiwa, man uketho dhanu gikwero nimondo i tic mir askari.”

Nindo 20, dwi mir 6, oro 1918, ju ma gibino tito lembe mir umego 8 ma jutwio, ginwang’u nia lembe ceke ma judoto kogi utie lemandha. Urwonde, juji ugam ung’olo pido. Ewacu kumae: “Propagand mi dini ma dhanu maeni gitimo, man ma gimewo ku kero migi ceke . . . utie ariti ma lee dit nisagu ungu acel mi jurumony mir Allemagne. . . . Pieno gicikiri ninwang’u matira m’umbe kisa.” E yenga ario i ng’eye, jutero umego 8 maeno i kol, i adhura mir Atlanta i Géorgie, man jung’olo kol mi oro 10 nicidho i oro 20 i wigi.

I kind saa maeno, Juponj Biblia gikadhu kud i amulaic ma kwiny. Biro ma keyo i lembe, ma julwong’o FBI utimo sayusac lee mandha iwi tic migi, man i ng’eye gikiewo rapor dupa. Raporne unyutho  kamaleng’ nia umego gikeco nimediri ku tic mi rweyo lembanyong’a.

I barua ma kapita moko mi Orlando, i Floride uoro i Oditic mi FBI, ekiewo kumae: “[Juponj Biblia] giberweyo i adhura maeni ot kubang’ ot, asagane kud uthieno. . . . Gibeweko ngo nirweyo kadok jubenyayu ragedo ma rukani ngi i kumgi.”

Kolonel moko ma timo i Oditic ma neno wi lembe mi lwiny ukiewo rapor ni FBI iwi umego Frederick W. Franz, m’i ng’eye udok ubedo acel m’i kind umego mi Guriri m’utelowic. Kolonelne ukiewo kumae: “Fredrick W. Franz . . . umiere lee mandha pi nilworo buku ‘Le mystère accompli’ ma welne swa.”

Umego Charles Fekel * ma de udok ubedo acel m’i kind umego mi Guriri m’utelowic unwang’ere ku ragedo ma yawe mbe. Judong ng’om gitwiye pilembe ebepoko buku Le mystère accompli, man gicaku keyo i barua pare ceke. Gibole i kol pi dwi acel i adhura mi Baltimore, i Maryland, man giloko nia etie “jadegi migi m’uai kud i ng’om mir Autriche.” Kinde m’ebemio lembatuca ku tegocwinye i wang’ judongo mi pido, epoi i kum wec ma e, ma Paulo uyero i 1 Jukorinto 9:16: “Can i wia, tek ayero lembanyong’a ma juboth ko ngo.”

M’umedo rweyo lembanyong’a kud amora, Juponj Biblia gimiiri nipoko karatasi moko, ma gikwayu dhanu uketh cing’gi i wie, kara jugony umego ma jutwiyogi i Atlanta. Nyamego Anna Katherine Gardner ukoro kumae: “Saa ceke wabed watimo lembe moko. Kinde m’umego gini kol, tic mwa m’ukende ubino nicidho ot kubang’ ot, pi nikwayu dhanu uketh cing’gi iwi karatasi ma wawotho ko. De andha, dhanu ma pol uketho cing’gi. Wabed wayero igi nia ju ma jutwiyo ca, gitie Jukristu mandha man jutwiogi mananu.”

I kind saa maeno ma lembe ubino i ie tek, jubed jutimo coko ma dongo wang’ ma pol pi nimio kero i kum umego ceke i thenge mi tipo. Otkur ma Wiw ukoro kumae: “I kind oro maeca . . . jutimo coko ma dongo ma kadhu wang’ 40 . . . Judwoko rapor ma beco mandha pi coko maeno ceke. I wang’e, jubed jutimo coko ceke ma dongo wang’ ario kunoke wang’ adek kubang’ oro, re kawoni jutimo coko ma dongo kubang’ dwi.”

Dhanu ma gibino sayu lemandha kud adundegi ceke gimediri asu nijolo lembanyong’a. I coko ma dit moko m’utimere i adhura mi Cleveland, i Ohio, dhanu ucokiri ma romo 1 200, man dhanu 42 ulimo batizo. I kindgi, jalawobi moko ma nyanok de ubino nuti “m’umiyere zoo pi nitimo ni Mungu; lembene unyayu lewic iwi dhanu ma pol ma gi judongo ma gimaru ngo gimiiri pi nitimo ni Mungu.”

I thum pa oro 1918, Juponj Biblia ginwang’iri i wang’ lembe ma nyen. Julworo parsel mi Brooklyn man judwoko kabedo migi ma dit i adhura mi Pittsburgh, i Pennsylvanie. Kinde ma fodi umego abora ma jutwio gini kol, jutimo coko mange ma kubang’ oro i nindo 4 mi dwi mi 1, oro 1919. Lembang’o m’utimere i ng’eye?

Umego gimediri asu ku tic migi. Gibino ku genogen ma tek nia tije biwodho cegonying’ ma cuu, uketho ginwang’u nia giragora mi oro 1919, ubed ma e: “Jambali moko mbe ma jucwio i kumi ma bibedo miero.” (Isa. 54:17) Gibino ayika pir alokaloka ma lee man ma rek, ma bitielo yioyic migi, man ma bimio igi kero pi tic ma dit m’ubekurogi.