1. Wanyutho nenedi nia wabedo ku wang’wa? (1 Pethro 5:8)

 KA LEMBE moko uwok m’utimowa rac, ebedo iwa tek nigwoko bedoleng’ mwa ni Yehova man ni dilo pare. Wacopo voyo peko maeno nenedi? Ukwayu wabed ku wang’wa, wabed nger man wacung ma tek i yiyoyic. (Som 1 Pethro 5:8.) Wabedo ku wang’wa nwang’u wabedo ma kumwa ukwiyo, wabeparu lembe cuu, man wabetimo kero nineno lembe i kite ma Yehova de ubeneno ko. Ka watimo kumeno, kite ma wabewinjara ko bitelo ngo en wi paru mwa.

2. Wabiweco iwi lembang’o i thiwiwec maeni?

² I thiwiwec m’ukadhu, waweco iwi peko adek ma copo ai iwa yo woko mi cokiri. I thiwiwec maeni wabiweco iwi peko mange de adek ma romo ai iwa lundo kud i cokiri, man ma copo ketho gwoko bedoleng’ mwa ni Yehova bedo iwa tek. Lembene (1) kinde ma wanwang’u nia jayic wadwa moko utimo iwa lembe ma rac, (2) kinde ma wanwang’u twiny, man (3) kinde ma wanwang’u alokaloka moko i dilo pa Yehova. Wacopo bedo ku wang’wa nenedi kara wagwok bedoleng’ mwa ni Yehova man ni dilo pare kinde ma wabenwang’ara kud amulaic maenogi?

3. Wacopo winjara nenedi tek wanwang’u nia jayic wadwa moko utimo iwa lembe ma raci?

³ Nyo idaru nwang’u nia jayic wedu moko utimo iri lembe ma rac, ma saa moko nyo etie ng’atu m’utie ku rwom? Copere  nyo nang’ ekeco ngo nitimi rac. (Rum. 3:23; Yak. 3:2) Re kadok kumeno de, lembene uton i ii. Saa moko nyo lembene uketho nindo ukeng’ i weng’i. Nyo ipenjiri nia, ‘Kan umego de utimo lembe ma kumeni, nwang’u eni ndhu andha tie dilo pa Mungu?’ Eno tie tap lembe ma Sitani ubemito ipar. (2 Kor. 2:11) Kit paru maeno ma rac copo ketho wajigo timo ni Yehova man waweko dilo pare. Dong’ ang’o ma copo konyowa kara kud wabed ku paru ma rac, tek wanwang’u nia umego kunoke nyamego moko utimo iwa lembe ma raci?

4. Yosefu ubedo ku wang’e nenedi kinde ma jutime rac, man lapor pare ubemiyo iwa ponji ma kani? (Thangambere 50:19-21)

⁴ Kud ibed kud akece. Kinde ma Yosefu ubino aradu, umego pare gigam gitime rac. Gidage man jumoko m’i kindgi umito ginege kadok anega zoo. (Tha. 37:4, 18-22) I ng’eye gidok gilwore dong’ alwora ni ng’eca. Lembuno uketho Yosefu unwang’ere ku peko ma tung’ tung’ pi oro ma romo 13. Nwang’u Yosefu copo penjere nia, ‘Eni ndhu andha Yehova umara?’ Bende, nang’ ecopo paru nia Yehova uwenje kinde m’etie ku yeny mi kony. Re eweko ngo akece umondo i iye. Ento ebedo ku wang’e, eweko ngo kume umiel. Eculo ngo kwor i kum umego pare kinde ma kaka unen ire, ento enyutho igi mer man etimo igi kisa. (Tha. 45:4, 5) Yosefu utimo kumeno pilembe ebed eparu lembe cuu. Eparu pi lembakeca pa Yehova kakare niketho wiye i kum peko pare gire. (Som Thangambere 50:19-21.) Ponji utie ang’o iwa i lembuno? Tek jutimo iri lembe ma rac, kud ikec Yehova man kud ipar nia ewenji. Ento par pi kite m’ebekonyi ko pi niciro peko peri. M’umedo maeno, tek jumange utimi rac, tim igi kisa man poy nia “mer umo wi udul dubo.”​—1 Pet. 4:8.

5. Miqueas unyutho nenedi nia ebedo ku wang’e kinde m’enwang’u nia jutime raci?

⁵ Wakewec iwi lapor p’umego Miqueas b ma tie jadit cokiri i Amerika ma yo piny. Ebepoy pi saa m’egam ewinjere cuu ngo i iye, kinde m’enwang’u nia judong cokiri moko gitime rac. Ewacu kumae: “Nwang’u fodi cwinya udieng’ ungo i kadhiri ma kumeca. Cwinya ng’abere. Nindo copo wok de ngo i wang’a ku diewor, abed aywak kum anwang’u nia gin m’acopo timo mbe.” Re Miqueas ubedo asu ku wang’e man etimo kero nibimo wi kite m’ebino winjere ko. Ebed erwo thiri thiri, m’ekwayu ko Yehova nia ukonye ku tipo ma leng’ man emii ire tego m’ecir ko lembene. Etimo bende sayusac i girasoma mwa kara ukonye. Ponji utie ang’o iwa i lembuno? Tek inwang’u nia umego kunoke nyamego moko utimi rac, kwii kumi man tim tego ibim wi paru ma rac ma copo wok i wii. Saa moko nyo ing’eyo ngo lembe m’ucwale niyero kunoke nitimo iri lembe maeca. Pieno, rwo i bang’ Yehova man kwaye ekonyi inen lembene calu ma ng’atu mange copo nene ko. Timo kumeno copo konyi nineno nia lembe m’etimo iri ubino ngo akakaka man eno bikonyi niweko ire. (Rie. 19:11) Poy nia Yehova ung’eyo lembe m’ibekadhu kud i iye, man ebimiyo iri tego m’icir ko peko peri.​—2 Kei. 16:9; Ekl. 5:8.

6. Pirang’o pire tie tek nineno twiny ma wabenwang’u ni mer ma Yehova ubenyutho iwa? (Juebrania 12:5, 6, 11)

⁶ Twiny ma wanwang’u copo miyo can i cwinywa. Ento ka waketho wiwa kende kende i kum litho m’emiyo iwa, wacopo caku paru nia twinyne umaku kaka ngo, kunoke nia jumiye rac. Lembuno copo ketho wawil  ku lembe ma pire tek nisagu, ma nia Yehova re m’ubetwinyowa pilembe emaruwa. (Som Juebrania 12:5, 6, 11.) Bende, ka waweko kite ma wawinjara ko re m’ubim wiwa, eca nwang’u wabeweko kaka ni Sitani kara emakwa. Ebemito kud wajol twiny ma jubemiyo iwa; man ma rac m’usagu zoo, ebemito wacor bor ku Yehova man ku cokiri pare. Dong’ icopo mediri nenedi nibedo ku weng’i tek jumiyo iri twiny moko?

7. (a) Calu ma junyutho i cal, Yehova utiyo ku Pethro nenedi i ng’ey m’ejolo twiny? (b) Lapor pa Pethro ubemiyo iri ponji ma kani?

⁷ Jol twiny man tim alokaloka. Yesu ujuko Pethro ngbeng’ i wang’ jukwenda mange, wang’ acel kende ngo ento wang’ dupa. (Mark. 8:33; Luka 22:31-34) Copere nia Pethro unwang’u lewic moko re kokoro! Ento emoko asu i kum Yesu. Ejolo twiny man enwang’u ponji i kum kosa pare. Yehova umiyo migisa ire pi gwoko bedoleng’ pare man eketho ebedo ku rwom ma dit i cokiri. (Yoh. 21:15-17; Tic. 10:24-33; 1 Pet. 1:1) Lapor pa Pethro ubemiyo iwa ponji ma kani? Wanwang’u bero man kadok jumange bende, tek waketho ngo wiwa i kum litho ma wabewinjo pi twiny ma wanwang’u, ento wajolo twinyne man watimo alokaloka m’ukwayere. Ka watimo kumeno, wabibedo ng’atu ma pire tek i Yehova man bende i umego mwa.

8-9. Bernardo ukeuwinjere nenedi kinde ma jumiyo ire twiny, man lembang’o m’ukonye niwilo paru pare?

⁸ Wakewec pir umego Bernardo mi ng’om mi Mozambique. Bernardo ubayu rwom mi bedo jadit cokiri. Ewinjere nenedi ku kwong’a? Ekoro kumae: “Abino kud akece i iya, kum agam amaru ngo twiny ma jumiyo ira.” Ebino dieng’ nia ebinen nenedi i wang’ dhanu mange i cokiri. Ewacu kumae: “Dwi moko ukeukadhu kokoro kadong’ acaku bedo ku nen ma cuu iwi twiny m’anwang’u man nigeno kendo Yehova ku dilo pare.” Ang’o m’ukonyo Bernardo niwilo paru pare?

⁹ Bernardo uwilo paru pare. Ewacu kumae: “Kinde m’abino jadit cokiri, abed atiyo ku Juebrania 12:7 pi nikonyo jumange nibedo ku nen ma cuu iwi twiny pa Yehova. Kawoni m’ewok i wiya, apenjara gira kumae: ‘Ng’a ma mito utii ku giragora eni?’ Tie jurutic pa Yehova ceke, uketho i iye an bende.” E i ng’eye Bernardo umaku yub mi bedo kendo ku genogen iwi Yehova man iwi dilo pare. Emedo  ng’iyo pare mi somo Biblia man mi nyamu i lembe m’ebesomo i thuthne. Kadok asu lworo ubino nege pir ayi m’umego ku nyimego gibinene ko i cokiri de, re ebed erweyo kugi lembanyong’a man ebed edwoko wang’ penji i coko. I ng’eye, Bernardo udoko kendo jadit cokiri. Calu Bernardo, tek in de inwang’u twiny, kud iketh wii i kum lewic m’ibewinjiri ko, ento jol juk, man tim alokaloka m’ukwayere. c (Rie. 8:33; 22:4) Kan itimo kumeno, Yehova bimiyo iri mugisa pi gwoko bedoleng’ peri ire man ni dilo pare.

10. Alokaloka ma kani m’uketho gwoko bedoleng’ mi nyithindho mir Israel moko i amulaici?

¹⁰ Alokaloka m’ubetimere i dilo copo ketho gwoko bedoleng’ mwa i amulaic. Ka wabedo ngo ku wang’wa, wacopo weko alokalokane poko kindwa ku Yehova. Ku lapor, poy i kum kite m’alokaloka m’utimere i dilo pa Yehova i the Cik pa Musa umulo ko kum nyithindho mir Israel moko. I wang’ ma fodi jumiyo ngo igi Cik, jawi otman ubed uthiero lam en pi juruot pare. Gibed gigiero pemlam man gibed githiero lam i wiye. (Tha. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yob 1:5) Ento kinde ma jumiyo Cik, juwi ot giweko tic mi thiero lam. Yehova udok ung’iyo juruot pa Harun re m’ubed ni julam. Niai eca, tek jawi ot moko m’utie ngo anyoli m’uai i Harun ukethere nibedo jalam, jucikiri ninege cen. d (Law. 17:3-6, 8, 9) Nyo eno de ubino thelembe m’uketho Kora, Dathan, Abiram, man judongomawijo 250 gijai ko i kum dito pa Musa gikud Harun? (Wel 16:1-3) Wang’eyo ngo. Re gin ma wang’eyo utie kende kende nia, Kora ku jumange m’udikiri kude gigwoko ngo bedoleng’ migi ni Yehova. Icopo timo ang’o tek alokaloka m’i dilo pa Yehova uketho gwoko bedoleng’ peri i amulaici?

11. Lapor mi Jukohathi ubemiyo iwa ponji ma kani?

¹¹ Dik cingi i kum alokaloka moko ci m’ubetimere i dilo. Kinde ma Juisrael gibino wotho i langa, Jukohathi gibino ku tic ma segi ma pire tek. Kubang’ nindo ceke ma ka nyithindho mir Israel gibeai kud i kagonjo migi, Jukohathi re ma gibed giyeyo sanduku mi lembariba man gitelo yo i wang’ dhanu. (Wel 3:29, 31; 10:33; Yoc. 3:2-4) Eno ubino rwom mi tuko! Ento lembe ulokere igi kinde ma Juisrael gimondo i Ng’om mi lembang’ola. Saa maeno yeny mi yeyo Sanduku mi lembariba thiri thiri man mi tere kaka mange there tho. Pieno, i saa mi bimobim pa Suleman, ni Jukohathi moko jumiyo tic mi wero wer, mi kuro dhugang’, man mi neno wi dero. (1 Kei. 6:31-33; 26:1, 24) Gin moko mbe m’unyutho nia Jukohathi gibed giwagiri, kunoke nia gibed gikwayu jumii igi rwom ma segi pilembe ya etie gin ma gilagu alaga. Ponji utie ang’o iwa i lembuno? Dik cingi ku cwinyi ceke i kum alokaloka m’ubetimere i dilo pa Yehova, uketho i iye m’umulo kum tic peri de. Nwang’ anyong’a i tic moko ci ma jumiyo iri. Ng’ey nia tie ngo tic m’ibetimo re m’uketho piri tie tek. Ento Yehova neno woro m’ibenyutho ni gin ma pire tek nisagu tic moko ci.​—1 Sam. 15:22.

12. Zaina uwinjere nenedi kinde m’ewok kud i Bethel?

¹² Wakewec iwi lapor pa nyamego Zaina, m’unwang’u alokaloka mi tic man m’ubayu rwom pare m’emaru. I ng’ey timo i Bethel  pi oro ma kadhu 23, judok juore calu jayab yo ma segi. Ewacu kumae: “Alokaloka mi tic para ubino ira ni lembe ma lith mandha. Anwang’ara nia tija mbe, man abed apenjara nia, ‘Eni re atimo ang’o ma raci?’” Lembe mi can utie nia, umego ku nyimego moko mi cokiri de gimedo can ameda i cwinye ku wec ma nia, “Ka nang’ piri ubino tek, nwang’u juwodhi ngo kud i Bethel.” Pi kare moko cwiny Zaina utur, man nja diewor ebed ewak. Re ewacu kumae: “Aweko ngo nyanok de jiji umondo i iya i kum dilo pa Yehova kunoke iwi mer pare.” Zaina unyutho nenedi nia ebedo ku wang’e?

13. Zaina uvoyo nenedi kite ma rac m’ebino winjere ko?

¹³ Zaina uvoyo kite ma rac m’ebino winjere ko. Etimo nenedi? Esomo girasoma mwa m’uweco tap iwi peko pare. Ku lapor, enwang’u thiwiwec moko i Otkur ma Wiw mi nindo 1, dwi mir 2, oro 2001, m’ukoro ayi ma jagor Biblia ma Marko unyego ko ku paru ma rom kinde m’enwang’u alokaloka i tic pare. Zaina uwacu kumae: “Lapor pa Marko ubino ira ni yath m’uthiedho turcwiny para.” Zaina uweko ngo nibedo ceng’ini ku jurimbe. Ekoyere ngo kende, kadi ebed ekicere ngo kwa akica. Enwang’u nia tipo pa Yehova re m’ubetelo wi dilo pare man nia umego ma gibetelo wiwa gibedieng’ lee pire. Bende, enwang’u nia dilo pa Mungu ubetimo tego kara tic pa Yehova ucidh i wang’e.

14. Vlado unyego ku peko mir alokaloka ma kani, man ang’o ke m’ukonye?

¹⁴ Vlado ma tie jadit cokiri ma oro pare 73, i ng’om mi Slovénie, uwinjere cuu ngo kinde ma judiko cokiri migi ku mange man dhu Ot Ker migi ke jutwiyo. Ewacu kumae: “Anyang’ ungo nia pirang’o jucopo twiyo dhu Ot Ker ma leng’ kumeni. Lembene utima rac kum nwang’u fodi waai wayiko kum Ot Kerne ayika. Atie jagob bau man jamtic moko ma nyen m’i iye de ayiko an. Bende, cokiri ma judiko de ubedo kud alokaloka ma lee, ma lembene ubino yot ungo iwa wa ju ma oro mwa ucidho e!” Ang’o m’ukonyo Vlado nidiko cinge i kum telowici? Ekoro kumae: “Nidiko cing’jo i kum alokaloka m’ubetimere i dilo pa Yehova miyo mugisa. Lembe maeno ubeyikowa i kum alokaloka ma dit ma bitimere i nindo m’ubino.” Nyo ibenyego ku peko mir alokaloka pi cokiri mwu ma judiko, kunoke pi tic peri m’uwilere?  Ka eyo, ng’ey nia Yehova ubenyang’ i kum kite m’ibewinjiri ko. Tek ibediko cingi i kum alokaloka ma kumeno man ibemoko kii i kum Yehova ku dilo pare, ma jiji mbe ibinwang’u mugisa.​—Zab. 18:25.

15. Wacopo bedo ku wang’wa nenedi tek wabenwang’ara ku peko moko i cokiri?

¹⁵ Calu ma wan’i ceng’ini i ajiki mi ng’om maeni, mito wang’ey nia fodi wabinwang’ara ku peko i cokiri. Peko eno copo ketho nigwoko bedoleng’ mwa ni Yehova bedo lembe ma tek. Pieno mito wamedara nibedo ku wang’wa. Tek inwang’u nia umego kunoke nyamego moko utimi raci, kud iwek akece umond i ii. Tek jumiyo iri twiny moko ke, kud iketh wii i kum lewic m’ibewinjo, ento jol juk, man tim alokaloka m’ukwayere. Bende, tek alokaloka moko utimere i dilo pa Yehova, ma lembene umulo kumi athothi, jol alokalokane ku cwinyi ceke man wor telowic.

16. Icopo mediri nenedi nibedo ku genogen iwi Yehova man dilo pare?

¹⁶ Icopo mediri asu nibedo ku genogen iwi Yehova man dilo pare, kadok kinde m’ibenweng’iri i amulaic. Re kara ibed ku genogen ne, mito ibed ku weng’i, niwacu bed ma kumi ukwiyo, par lembe cuu, man nen lembe i ayi ma Yehova de ubeneno ko. Bed ku lembakeca mi ponjo lembe iwi dhanu ma juweco pigi i Biblia, ma givoyo peko ma rom ku m’ibenweng’iri ko, man nyam i lembe iwi lapor migi. Kway Yehova ukonyi. Bende, kud ikoyiri nyanok de ku cokiri. I ng’eye kadok nwang’u ang’o ngi m’utimere, Sitani bikoyi ngo nyanok de ku Yehova kunoke ku dilo pare.​—Yak. 4:7.