1. Yehova umio rwom ma kani ni junyodo?

KINDE ma Yehova ucwio nico ku dhaku ma kwong’a, eketho ava mi nyolo awiya i igi. Biblia uyero kumae: “Nyithindho gi musolu pa Yehova.” (Zab. 127:3) Wec maeno thelembe tie ang’o? Kepar nia jarimoni moko ukanu sente pare ma lee i beng’i. Iromo winjiri nenedi? Copere anyong’a romo negi lee, pilembe eno nyutho nia egeni. Re cwinyi romo pido nia ibigwoko sente parene nenedi. Yehova ma tie Jarimbwa ma ceng’ini mandha, umio piny moko ma pire tek nisagu sente ni junyodo. Emio igi rwom mi gwoko awiya migi man mi ketho awiyane ukwo ku mutoro.

2. Wabidwoko wang’ penji ma kani i thiwiwec maeni?

² Ng’a m’ucikere ning’io ni nico ku dhaku pare ka nyo gibinyolo awiya man nia gibinyolo awiyane awene? Junyodo gicopo timo ang’o kara gikony awiya migi ukwo ku mutoro? Wakenen cik moko mir ukungu mi Biblia ma copo konyo Jukristu ma gigamiri kara gitim ng’iong’ic ma cuu.

3. (a) Ng’a m’ucikere ning’io ka nyo nico ku dhaku pare gibinyolo awiya? (b) Wedi man jurimb ju ma gigamiri gicikiri ngo niwil i kum cik mir ukungu ma kani?

³ I suru moko, dhanu gitie ku paru ma nia ka jumoko gigamiri ci, gicikiri ninyolo awiya ndhundhu. Wedi kunoke jurimbgi copo caku dhuro mac i kumgi nia ginyol m’umbe galu. Umego Jethro ma bedo i Asie, uyero kumae: “I cokiri mwa, jumoko ma tie kud awiya gibed girero ju m’unyol ungo nia ginyol awiya nyapio pio.” Umego mange ma nyinge  Jeffrey, ma bedo bende i Asie, uyero kumae: “Jumoko yero ni ju m’awiya migi mbe nia saa ma gibitii, gibiyenyo kpe ng’atu ma bigwokogi.” Enre nico ku dhaku pare gicikiri ning’io gin gigi ka nyo gibinyolo awiya kunoke ngo. Gin re ma gicikiri ning’io; eno tie lembe m’uneno gin ario. (Gal. 6:5) I andha ka jumoko gigamiri, jurimbgi man wedi migi gimito nia gikwo ku mutoro. Ento kwayu dhanu ceke ging’ei nia nico ku dhaku pare re ma gicikiri ning’io gin gigi ka nyo gibinyolo awiya kunoke ke ngo.​—1 Tim. 5:13.

4-5. Ju m’ugamiri m’umito nyolo awiya gicikiri ning’io i penji ario ma kani, man ukwayu gilar giwec iwi penji maeno saa ma kani? Kekor.

⁴ Eber nia ju m’ugamiri m’umito nyolo awiya gikeging’ii i penji ario ma e ma pigi tek: Mi kwong’o, gibimito ginyol awiya awene? Mir ario, gibinyolo awiya adi? Pirang’o lembe ario maeno pigi tie tek lee?

⁵ Wang’ ma pol, etie ber nia ju ma gibecigamiri gilar giwec iwi lembe m’uneno nyodo i wang’e ma fodi gigamiri ngo. Pirang’o? Pilembe pire tie tek nia gilar girip dhoggi iwi lembe ario maeno. Bende, ukwayu ging’ii ka nyo gitie ayika pi rwom mi bedo junyodo. Jumoko ma gigamiri gigam ging’io nia oro acel kunoke ario ukeukadhi i ng’ei nyom migi ka ginyol awiya. Pirang’o? Ginwang’u nia kinde ma gibidoko junyodo, gibitio ku saa ma pol man kero migi pi nipong’o yeny mir awiya. Bende ginwang’u nia ka gikegikuro nyanok i wang’ ninyolo awiya, eno bikonyogi ning’iyo ku kwo mi ot, man ning’iyo i kindgi.​—Ef. 5:33.

6. Nindo ma wabekwo i ie eni uketho jumoko ma gigamiri ging’io nitimo ang’o?

⁶ Jukristu moko gituc ning’io nilubo lapor mir awiya adek pa Noa man mon migi. Ju ma co adek maeno ku mon migi ginyolo ngo awiya ndhundhu. (Tha. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu uporo nindo ma tin wabekwo i ie bende ku “ceng’ pa Noa,” man m’umbe jiji, wabekwo i “nindo mi can [ma ciro tek].” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Pi thelembe maeno re ma jumoko ma gigamiri ging’io nia ku gikeginyol awiya kara gimiyiri lee i tic pa Yehova.

7. Cik mir ukungu ma nwang’ere i Luka 14:28, 29 man i Lembrieko 15:22a copo konyo nico ku dhaku nenedi?

⁷ Kinde ma nico giku dhaku pare gibeng’io ka nyo gibinyolo awiya man giweco iwi wend awiya ma gibinyolo, etie lembe mi rieko nia gilar ‘gikwan wel piny.’  (Som Luka 14:28, 29.) Junyodo moko ma gidaru tungo awiya giyero nia nitungo awiya camu sente kende ngo, ento ecamu bende saa man kero. Pieno, pire tie tek lee nia nico ku dhaku pare gilar gidwok wang’ penji ma e: ‘Nyo bikwayu wan ario zoo watim tic pi nipong’o yeny mi juruot mwa? Nyo wawinjara iwi piny ma watie ku yenyne i ot mwa? Ka bikwayu wan ario zoo watim tic, ng’a ma bibegwoko awiya? Wabiweko ng’a m’utel wi paru man timo migi?’ Ka nico ku dhaku gibeting’o saa pi ning’io i penji maeno mii, eno nyutho nia gibetio ku juk ma nwang’ere i Lembrieko 15:22a.​—Som.

8. Jukristu ma gigamiri gicikiri nilar yikiri pi peko ma kani, man nico m’umaru dhaku pare timo ang’o?

⁸ Nyathin utie ku yeny ma nia min ku won zoo giwodh saa man kero migi pi nitunge. Pieno ka junyodo ginyolo awiya dupa ma kindgi ceng’ini ceng’ini, ecopo bedo igi tek nipong’o yeny pa nyathinman i ayi m’ukwayere. Junyodo moko ma ginyolo awiya dupa giyero nia nitungo awiya dupa ugam uologi lee mandha. Mego moko romo nwang’u nia yamu ubekadhu de ngo i kore. Olo maeno copo ketho enwang’u ngo saa mi somo piny, mi rwo man mi rweyo lembanyong’a wang’ ma pol. Bende, ecopo bedo ire tek nilubo coko cuu, man ninwang’u kony i kum ponji ma jubemio. I andha, nico m’umaru dhaku pare bitimo kero nikonye kinde m’awiya migi utie ku yeny, dok ebed i coko kunoke i pacu. Ku lapor, ecopo konyo min ot pare ku tic moko ma jubed juneno nia tie tic pa mon. Ebitimo kero kara thier migi mi juruot umii kony ni dhanu ceke. M’umedo maeno, kwayu nico ubed urwei lembanyong’a wang’ ma pol ku juruot pare.

9-10. Junyodo gicikiri nitimo ang’o pi nikonyo awiya migi?

⁹ Junyodo gicikiri nitimo ang’o kara gikony awiya migi umar Yehova? Giromo timo ang’o kara gigwok awiya migi i kum ariti mi ng’om maeni? Wakenen lembe moko ma gicopo timo.

¹⁰ Kwai Yehova ukonyi. Wakewec iwi lapor pa Manoa giku dhaku pare ma gibino junyodo pa Samson. Kinde ma Manoa uwinjo nia gibinyolo nyathin ma nico, ekwayu Yehova unyuth igi kite ma gibitungo ko nyathin ne.

11. Junyodo gicopo lubo lapor pa Manoa nenedi, calu ma jukoro i Jupoklembe 13:8?

¹¹ Umego Nihad giku dhaku pare Alma ma gibedo i ng’om mi Bosnie-Herzégovine gigam gilubo lapor pa Manoa. Gikoro kumae: “Calu Manoa, wakwayu Yehova  unyuth iwa gin m’ukwayu watim kara wabed junyodo ma ber. Yehova udwoko wang’ rwo mwa i ayi ma tung’ tung’: nikadhu kud i Biblia, girasoma mwa, coko mwa mi Jukristu, man coko mwa ma dongo.”​—Som Jupoklembe 13:8.

12. Yosefu giku Maria gitimo ang’o m’unyutho nia gibino lapor ma ber ni awiya migi?

¹² Bed lapor ma ber ni awiya peri. Lembe m’ibed iyero ni awiya peri pire tie tek; ento lembe m’ibetimo copo bedo kud atelatela ma lee iwi awiya peri. Wang’eyo nia Yosefu giku Maria gibino lapor ma ber ni awiya migi, kadok ni Yesu bende. Yosefu ubed utimo tic ma tek pi nipong’o yeny mi juruot pare. M’umedo maeno, Yosefu ubed ukonyo juruot pare kara gimar lembe mi tipo. (Poi. 4:9, 10) Kadok nwang’u cik ung’olo ngo nia jubed juter juruot zoo i Yerusalem de, re Yosefu ubed ucidho ku juruot pare zoo. (Lk. 2:41, 42) Copere nia i rundi maeca, weg udi moko gibed giparu nia nicoko juruot zoo i woth ma kumeno tie lembe ma tek, ma camu saa man ma camu sente mananu. Re ubenen kamaleng’ nia Yosefu ugam umaru lembe mi tipo lee man ebed eponjo awiya pare de gitim kumeno. Maria bende ugam ung’eyo Lembagora cuu mandha. M’umbe piem, nikadhu kud i wec man timo pare, ebed eponjo awiya pare kara gimar Lembe pa Mungu.

13. Umego moko giku dhaku pare gilubo lapor pa Yosefu giku Maria nenedi?

¹³ Umego Nihad giku min ot pare Alma ma wadaru weco pigi gigam gi ii nilubo lapor pa Yosefu giku Maria. Laporne ukonyogi nenedi nitungo nyathin migi man nikonye emar Yehova man etim ire? Gikoro kumae: “Watimo kero niworo cik pa Yehova i kwo mwa, eno ukonyo wodwa nineno nia etie lembe ma ber dit nikwo nimakere ku cik mir ukungu mi Biblia.” Nihad umedo kumae: “Kan ibemito nyathin peri ubed dhanu mi tipo, in de bed dhanu mi tipo.”

14. Pirang’o junyodo gicikiri ning’eyo nia jurimb awiya migi tie jukani?

¹⁴ Kony awiya peri ging’ii jurimo ma beco. Weg awiya man meg awiya, gicikiri ning’eyo nia jukani ma gitie jurimb awiya migi, man gibed gitimo ang’o. Eno ubenyutho nia junyodo gicikiri ning’eyo nia awiya migi gibed giweco ku jukani i telefon man i Internet. Pirang’o gicikiri ning’eyo lembe maeno? Pilembe timo man paru mi jurimo copo nyotho awiya kunoke copo bedo kud adwogi ma ber i wigi.​—1 Kor. 15:33.

15. Lapor p’umego Jessie ubemio ponji ma kani ni junyodo?

¹⁵ Junyodo gicopo timo ang’o ka ging’eyo ngo akeca lembe m’uneno ordinater, telefon kunoke tablette? Wego moko ma nyinge Jessie ma kwo i ng’om mi Philippines, uyero kumae: “Wang’eyo ngo lembe akeca iwi jamtic mir elektronik. Ento waweko ngo lembe maeno ucerwa niponjo awiya mwa ku kite ma gicopo uriri ko i kum ariti mi tio ku jamtic mir elektronik.” Kadok nwang’u Jessie ung’eyo ngo nitio ku jamtic mir elektronik de, re ekwero ngo awiya pare nia kud gibed gitii ku jamtic maeno. Ekoro kumae: “Abed aketho cwiny awiya para nia gibed gitii ku jamtic migi mir elektronik pi niponjo dhok ma nyen, niyikiri pi coko, man pi niponjo Biblia kubang’ ceng’.” Kan itie janyodo, nyo idaru weco kud awiya peri iwi juk ma cuu ma nwang’ere i jw.org^®, i the thiwiwec “Adolescents” ma jumio iwi oro mesaj, man iwi ketho fotho i Internet? Nyo idaru neno kugi video ma thiwie tie, Nyo jamtic mir elektronik re m’utelo wii, kunoke in re m’itelo wie? man video ma thiwie tie, Tii ku rieko ku kusika mi weco ku dhanu i Internet? *  Video maeno copo konyi lee saa m’ibeponjo nyathin peri ung’ei kite m’ecopo tio ko ku jamtic mir elektronik.​—Rie. 13:20.

16. Junyodo ma pol gigam gitimo ang’o, man nitimo kumeno ubino kud adwogi ma kani?

¹⁶ Junyodo ma pol gigam gitimo kero niketho awiya migi ung’ii kud umego ku nyimego ma gibemiyiri nitimo ni Mungu. Ku lapor, umego N’Déni giku Bomine ma min ot pare, ma gibedo i Côte d’Ivoire, gibed gijolo jaliew mi twodiri i bang’gi. N’Déni ukoro kumae: “Nijolo jaliew i bang’wa ubino kud adwogi ma ber iwi wodwa. I ng’eye, ecaku tic pa jayab yo man kawoni etie jaliew ma jakony.” Nyo in de icopo pangu nitimo lembe ma kumeno pir awiya peri?

17-18. Junyodo gicikiri nicaku ponjo awiya migi awene?

¹⁷ Cak ponjo awiya peri ma fodi githindho. Etie ber dit nia junyodo gicak ponjo awiya migi niai ma fodi githindho. (Rie. 22:6) Wakenen lapor pa Timoteo ma gibed giwotho ku jakwenda Paulo kinde m’edongo. Min ma Eunike giku Lois ma wang’umire giponje niai ma fodi etie “mukere.”​—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Umego Jean-Claude giku min ot pare Peace, ma gikwo bende i Côte d’Ivoire, gitie kud awiya abusiel, man gituc niponjo awiyane zoo umaru Yehova man gibetimo ire. Ang’o m’ukonyogi? Gilubo lapor pa Eunike giku Lois. Gikoro kumae: “Wacaku ponjo Lembe pa Mungu ni awiya mwa niai ma fodi githindho, niwacu nindo ma nok kende i ng’ei nyoliri migi.”​—Poi. 6:6, 7.

19. ‘Niponjo’ lembe pa Yehova ni awiya peri thelembene tie ang’o?

¹⁹ ‘Niponjo’ lembe pa Yehova ni awiya peri thelembene tie ang’o? I Poi mi cik 6:7, wec mi dhu Juebrania ma juloko nia ‘niponjo’ thelembene tie “niponjo man nidwogo iwi lembe wang’ dupa kara emond iwi ng’atini.” Kara junyodo gitim lembe maeno, gicikiri nibedo karacelo kud awiya migi wang’ ma pol. Saa moko, cwiny junyodo romo tur pilembe kwayu gidwog iwi lembe  acel dududu ni nyathin. Ento kwayu junyodo ginen nia eno tie saa ma ber ma gicopo konyo i ie nyathin migi kara enyang’ i Lembe pa Mungu man etii kude i kwo pare.

20. Kekor kite ma jucopo tio ko ku Zaburi 127:4 pi niponjo awiya.

²⁰ Ng’ei awiya peri cuu. Zaburi 127 uporo awiya kud athero. (Som Zaburi 127:4.) Jubed juthiedho athero ku jamtic m’ukoc man juyikogi de rom rom ungo. Awiya de gikoc. Pieno, junyodo gicikiri ning’eyo nia gibiponjo nyathinman nenedi. Ku lapor, umego moko giku dhaku pare ma gibedo i ng’om mir Israel, man ma gituc niponjo awiya migi kara gitim ni Yehova, gikoro pi gin m’ugam ukonyogi, giyero kumae: “Wabed waponjo Biblia ku nyathinman eni kende.” I andha, won otman re ma bing’io ka nyo ukwayu niponjo ku nyathinman kende kunoke ngo.

21. Yehova ubemio kony ma kani ni junyodo?

²¹ Saa moko junyodo gicopo nwang’u nia ponjo awiya tie tek, ento kwayu ging’ei nia awiya migi tie giramia m’uai i bang’ Yehova. Yehova tie ayika nikonyo junyodo man niwinjo rwo migi. Ebed edwoko wang’ rwo migi nikadhu kud i Biblia, girasoma mwa, man edwoko wang’ rwo migi bende nikadhu kud i lapor man juk mi junyodo mange mi cokiri ma giteng’ini.

22. Kekwan giramia ma cuu ma junyodo gicopo mio ni awiya migi

²² Dhanu moko yero nia nitungo awiya tie tic mi oro 20; ento tic pa janyodo jik ungo i oro maeno kende. Giramia ma cuu ma junyodo gicopo mio ni awiya migi utie mer, saa man niponjogi ku cik mi Biblia. Nyathinman bijolo ponji i ayi pare. Ento awiya ma dupa ma gidongo i cing’ junyodo ma gitie Jumulembe pa Yehova, gitie ku nen ma rom ku pa nyamego Joanna Mae ma bedo i Asie, eyero kumae: “Kan aparu pi ponji ma junyodo para gimio ira, anyong’a nega lee dit kum gibed gitwinya man giponja ketho amaru Yehova. Gimio ngo ira kwo kende ento gikonya bende ninyang’ i thelembe mi kwo para.” (Rie. 23:24, 25) Umego ku nyimego mwa ma dupa de gitie ku nen ma rom eno.