1. Lembang’o ma copo bedo kud atelatela iwi kite ma jawi ot copo kwo ko ku juode?

NIBEDO “jawi ot” thelembene tie ang’o iri? Juwi ot moko giweko suru migi kunoke kite ma gidongo ko re m’utel wigi i ayi ma gikwo ko ku mon man kud awiya migi. Nyamego Yanita mi ng’om mir Europe uwacu kumae: “I kabedo m’akwo i ie, juneno mon ni dhanu ma tijgi mbe man ve ng’eca.” Umego Luke, ma kwo i ng’om mir États-Unis ke uwacu nia, “Wego moko ponjo awiya migi aponja zoo nia mon utie dhanu ma wigi mbe, man jucikiri ngo niwinjo lembe moko ci m’uai kud i dhoggi.” Pidoic maeno ukoc bor dit ku kite ma Yehova ubemito juwi ot gitii ko ku dito migi. (Nen Marko 7:13.) Dong’ ng’atu ma nico copo bedo jawi ot ma cuu nenedi?

2. Jawi ot ucikere ning’eyo ang’o man ke pirang’o?

² Pi nibedo jawi ot ma cuu, umito mi kwong’o jawi otne ung’ei gin ma Yehova ubekwayu i bang’e. Umito eng’ei bende nia pirang’o Yehova uketho jumoko ubed ku dito iwi juwagi man kite m’ecopo lubo ko lapor pa Yehova giku Yesu. Pirang’o mito jawi ot ung’ei lembuno? Pilembe Yehova re m’umio dito moko ni juma co i ot, man emito gitii ku ditone ma ber.​—Lk. 12:48b.

3. Ponji ma kani ma wacopo nwang’u i kum dito m’upangere i 1 Jukorinto 11:3?

³ Som 1 Jukorinto 11:3. Giragora maeni unyutho kite ma  Yehova upangu ko juruot pare i polo man iwi ng’om. Bedo jawi ot uketho i ie lembe ario ma e ma pigi tek: bedo ku dito man kite mi tio kude. Yehova re m’utie ku dito m’usagu zoo. Emio ditone moko ni jumange man ju m’emio igi ditone gibidwoko wel ire i ayi ma gitio ko kude. (Rum. 14:10; Ef. 3:14, 15) Yehova umio rwom mi bedo ku dito iwi cokiri ni Yesu, man ebidwoko wel ni Yehova i ayi m’ebetio ko kudwa. (1 Kor. 15:27) Yehova umio bende ni nico, rwom mi bedo ku dito iwi dhaku man awiya pare, man en de ebidwoko wel ni Yehova giku Yesu i ayi m’ebekwo ko ku juruot pare.​—1 Pet. 3:7.

4. Yehova giku Yesu gitie ku dito ma kani?

⁴ Calu ma Yehova re m’utie jawi ot m’usagu zoo, etie ku dito mi mio cik iwi kite m’ukwayu awiya pare gikwo ko, man etie ku twero mi ketho giwor cikne. (Isa. 33:22) Yesu de utie wic mi cokiri mi Jukristu; en bende etie ku twero mi mio cik man mi ketho juwor cikne.​—Gal. 6:2; Kol. 1:18-20.

5. Jawi ot utie ku dito ma kani, man dito parene utie ku mupaka ma kani?

⁵ Calu Yehova giku Yesu, jawi ot de utie ku dito mi maku yub pi juruot pare. (Rum. 7:2; Ef. 6:4) Ento dito parene tie ku mupaka. Ku lapor, cik m’ebemio ucikere nijengere iwi cik mir ukungu mi Lembe pa Mungu. (Rie. 3:5, 6) Bende, jawi ot umbe ku dito mi ketho cik iwi dhanu ma gitie ngo juruot pare. (Rum. 14:4) M’umedo maeno, kinde ma wode kunoke nyare udongo, man giweko yo paggi, gicopo mediri asu ninyutho woro ire, ento dong’ gitie ngo i the telowic pare.​—Mat. 19:5.

6. Pirang’o Yehova uketho dito ubed unuti?

⁶ Mer re m’ucwalu Yehova niketho dito ni juruot pare. Dito utie giramia m’uai i bang’e. Ditone uketho juruot pare gibekwo ku kwiocwiny man lembe de wotho igi i ayi ma ber. (1 Kor. 14:33, 40) Ka nwang’u eketho dito ngo, nwang’u lembe ubepangere cuu ngo ni juruot pare man nwang’u anyong’a de bedo mbe i kindgi. Ku lapor, nwang’u jucopo ng’eyo ngo nia ng’a m’ucikere nimaku yub ma tokcen man m’ucikere nitelo wi yubne.

7. Nimakere ku Juefeso 5:25, 28, Yehova ubemito ju ma co gikwo nenedi ku mon migi?

⁷ Ka yub mi dito ma juketho i ot mio bero, dong’ ke pirang’o mon dupa tin gibeneno can i the cing’ coggi? Pilembe co ma dupa gibeworo ngo cik ma Yehova uketho pi juruot, ento gibelubo migi lembe mi suru ma gidongo ko. Gitio ku mon migi rac kara gin re ma ginwang’ bero. Ku lapor, won ot diyo dhaku kara junen nia en re ma pire tek lee kunoke kara junen nia en re m’etie co. Ecopo paru nia embe ku yeny mi ketho dhaku umare, ento mito eketh dhaku ulwore alwora. Man etio ku lworo maeno pi nidiyo dhaku pare. * Kit paru man timo ma kumeno ketho mon nwang’u ngo yung man woro ma nwang’u ukwayu jumii igi. Eno tie lembe m’ukoc bor ku gin ma Yehova ubemito.​—Som Juefeso 5:25, 28.

8. Lembang’o ma copo konyo ng’atu ma nico nibedo jawi ot ma cuu?

⁸ Ng’atu ma nico copo bedo jawi ot ma cuu nwang’u ebelubo ayi ma Yehova giku Yesu  gibetio ko ku dito migi. Wakenen kite ario ma Yehova giku Yesu gitie ko, man ayi ma jawi ot copo nyutho kogi ni min ot man ni awiya pare.

9. Yehova benyutho jwigiri nenedi?

⁹ Jwigiri. Yehova tie Ng’atu ma riek m’usagu zoo, re ewinjo paru mi jurutic pare bende. (Tha. 18:23, 24, 32) Eweko dhanu m’etie ku dito i wigi de gimii paru migi iwi lembe moko. (1 Ub. 22:19-22) Yehova tie Mungu ma leng’, re kadok kumeno de, ekwayu ngo nia kosa moko kud uvuth iwa avutha de ka watimo lembe moko. Ento ekonyowa kadok waleng’ ungo de kara watim ire. (Zab. 113:6, 7) Bende, Biblia ulwong’o Yehova nia ‘Jakony.’ (Zab. 27:9; Ebr. 13:6) Ubimo Daudi ugam ung’eyo nia, ni kum kony man jwigiri pa Yehova re m’ecopo nitimo tic ma tek ma jumio i kore.​—2 Sam. 22:36.

10. Yesu unyutho jwigiri nenedi?

¹⁰ Wakewec iwi lapor pa Yesu. Kadok ebino Rwoth de, re elwoko tiend julub pare. Pirang’o Yehova uketho jukiewo lembe maeno i Biblia? Utie kara dhanu ceke gilub laporne, uketho i ie juwi ot. Yesu yero kumae: “Amio iwu por, kara wun bende wutim calu atimo i beng’wu.” (Yoh. 13:12-17) Kadok Yesu ubino ku dito ma lee de, re ekwayu ngo nia dhanu utim ire, ento en re m’etimo ni jumange.​—Mat. 20:28.

11. Jawi ot copo nwang’u ponji ma kani i kum lapor mi jwigiri ma Yehova giku Yesu ginyutho?

¹¹ Ponji ma waromo nwang’u. Jawi ot copo nyutho jwigiri i ayi ma tung’ tung’ dupa. Ku lapor, ekwayu ngo nia kosa moko kud uvuth avutha de ni min ot pare kunoke ni awiya pare. Ewinjo pidoic mi juode, kadok nwang’u paru migi ukoc ku pare de. Marley ma kwo i États-Unis uwacu kumae: “Saa moko paru para ku pa won ot para bekoc. Re lembe m’afoyo i bang’e utie nia, i wang’ nimaku yub moko elar epenjo paru para.” M’umedo maeno, won ot ma jwigere timo tic ma thindho thindho mi pacu, kadok nwang’u dhanu beneno nia etie tic mi mon de. I andha etie lembe ma yot ungo. Pirang’o? Nyamego Rachel uwacu kumae: “Kaka m’aai i ie, ka won ot moko ubekonyo dhaku pare ku lwoko sani kunoke ku lwoko ot, dhanu mange ku wedi  pare gipenjiri nia nyo ‘andha etie dhanu ma nico.’ Giparu nia nico maeno copo telo ngo wi dhaku pare cuu.” Kan i beng’wu de lembuno betimere, poi nia Yesu ugam ulwoko tiend julub pare kadok nwang’u jubed juneno nia eca ubino tic ma ng’eca timo en de. Jawi ot ma cuu ketho ngo jumange unene nia en re ma pire tek lee. Ento eketho min ot kud awiya pare de gibed ma ber kud anyong’a. M’uweko jwigiri, kite mange ma kani ma pire tek ma jawi ot ucikere ninyutho?

12. Mer ucwalu Yehova giku Yesu nitimo ang’o?

¹² Mer. Mer re ma becwalu Yehova nitimo lembe ceke. (1 Yoh. 4:7, 8) Enyutho nia emaruwa man ebemito wabed jurimbe nikadhu kud i Lembe pare Biblia m’emio iwa man dilo pare. Ekonyowa kara wawinjara nia emaruwa. Nyo Yehova bedieng’ pi yeny mwa mi kum bende? Eyo. Pilembe emio “iwa gin ceke ku berocwinye ni mutoro mwa.” (1 Tim. 6:17) Ka watimo lembe ma rac, etwinyowa, re eno cere ngo nimaruwa. Mer ucwalu Yehova nimio iwa jamgony. Yesu de umaruwa lee uketho emio kwo pare piwa. (Yoh. 3:16; 15:13) Gin moko acel de mbe ma copo codo kind mer ma Yehova giku Yesu gimaru ko ju ma gigwoko bedoleng’ migi igi.​—Yoh. 13:1; Rum. 8:35, 38, 39.

13. Pirang’o pire tie tek nia jawi ot unyuth mer ni juruot pare? (Nen bende sanduku “ Nico m’ugamu dhaku fodi agama, copo nwang’u woro nenedi niai kud i ba dhaku pare?”)

¹³ Ponji ma waromo nwang’u. Mer re m’ucikere nicwalu jawi ot nitimo lembe ceke. Pirang’o? Jakwenda Yohana uwacu kumae: “Ng’atu m’umaru umin ungo [kunoke juode] m’eneno, ecopo maru Mungu ngo m’eneno ngo.” (1 Yoh. 4:11, 20) Won ot m’umaru juruot pare, man m’umito lubo lapor pa Yehova giku Yesu, ucikere nipong’o yeny mi tipo ku mi kum mi juruot pare, man niketho giwinjiri nia emarugi. (1 Tim. 5:8) Eponjo awiya pare man etwinyogi. Etimo kero nimaku yub ma mio yung ni Yehova man ma copo mio bero ni juruot pare. Wakenen kite ma jawi ot  copo lubo ko lapor pa Yehova man pa Yesu i lembe maeno.

14. Jawi ot copo pong’o yeny mi tipo mi juruot pare nenedi?

¹⁴ Epong’ yeny mi tipo mi juruot pare. Yesu ulubo lapor pa Won, uketho ekonyo julub pare kara gibed ku yioyic ma tek. (Mat. 5:3, 6; Mk. 6:34) Lembe ma pire tek ma jawi ot ucikere nitimo, utie niketho yeny mi tipo mi juruot pare i kabedo ma kwong’a. (Poi. 6:6-9) Ebitimo kumeno nwang’u ebesomo man eponjo Biblia karacelo ku juode, gicidho i coko, girweyo lembanyong’a man gibedo ku winjiri ma ceng’ini ku Yehova.

15. Jawi ot copo nyutho nenedi nia emaru juruot pare?

¹⁵ Eketh juruot pare giwinjiri ma ber. Yehova unyutho ngbeng’ nia emaru Yesu. (Mat. 3:17) Yesu de unyutho nia emaru julub pare nikadhu kud i wec man timo pare. Julub pare de ginyutho nia gimare. (Yoh. 15:9, 12, 13; 21:16) Jawi ot bende copo nyutho nia emaru dhaku kud awiya pare ni kum gin m’ebetimo igi, calu ve niponjo Biblia karacelo kugi. Ecopo yero igi nia emarugi man pigi tek i ie, man ka copere, ecopo foyogi kadok i wang’ dhanu de.​—Rie. 31:28, 29.

16. Jawi ot ucikere nitimo ang’o mange, man mito ebed ku wang’e i kum lembang’o?

¹⁶ Epong’ yeny mi kum mi juruot pare. Yehova ugam umio piny ma pire tek ma nyithindho mir Israel gibino ko ku yenyne, kadok nwang’u ebed emio igi matira pi koso woro migi de. (Poi. 2:7; 29:5) Tin bende, ebepong’o yeny mwa ma pigi tek. (Mat. 6:31-33; 7:11) Yesu bende ugam umio cam ni udul dhanu m’ubino lubo ng’eye. (Mat. 14:17-20) Ekeyo bende kum dhanu m’ubino remo. (Mat. 4:24) Jawi ot de ucikere nipong’o yeny mi kum mi juruot pare pi ninyayu anyong’a i i Yehova. Kadok kumeno de, mito ebed ku wang’e, ma kud ebay ko saa akeca i tic mi kum, ma dong’ ewek ko nipong’o yeny mi tipo mi juruot pare i ayi m’ukwayere man m’eketh giwinjiri ko ma ber.

17. Yehova giku Yesu giponjo man gimio twiny i ayi ma nenedi?

¹⁷ Eponjgi. Yehova beponjowa man etwinyowa pi bero mwa. (Ebr. 12:7-9) Yesu bende beponjo dhanu m’etie ku dito i wigi ku mer, calu Won. (Yoh. 15:14, 15) Emio igi juk ma kwiny, re ku mer. (Mat. 20:24-28) Enyang’ nia waleng’ ungo man wang’ ma pol wabed wakier.​—Mat. 26:41.

18. Jawi ot ma cuu mito upoi i kum lembang’o?

¹⁸ Jawi ot m’ubelubo lapor pa Yehova man pa Yesu, poi nia juruot pare de gitie dhanu ma gileng’ ungo. Ukwayu kud ebed “kwiny” ni dhaku kunoke ni awiya pare.  (Kol. 3:19, NWT) Ento mito etii ku cik mir ukungu ma nwang’ere i Jugalatia 6:1 man etim kero etwinygi “ku cwiny mi bedoyo,” m’epoi ko nia en de etie dhanu ma eleng’ ungo. Calu Yesu, mito eng’ey nia yo ma ber mi ponjo jumange utie nibedo igi lapor ma ber.​—1 Pet. 2:21.

19-20. Jawi ot copo lubo lapor pa Yehova giku Yesu nenedi kinde m’ebemaku yub?

¹⁹ Emaku ngo yub pire gire kende. Yehova bemaku yub ma mio bero ni jumange. Ku lapor, ecwiyo kwo pi bero pare gire ngo, ento kara wan re ma wakwo kud anyong’a. Ng’atu moko mbe m’udiye nia eor Wode ubin utho pi ruc mi dubo mwa, ento eore ebed ni lam pi bero mwa. Yesu de umaku yub pi nimio bero ni jumange. (Rum. 15:3) Ku lapor, etio ku saa ma nwang’u ecopo yom ko ayoma pi niponjo udul dhanu.​—Mk. 6:31-34.

²⁰ Jawi ot ma cuu ng’eyo nia, kud i kind lembe ma tek m’ukwayu etim, utie nimaku yub mi rieko pi juruot pare man nineno rwom pare ni gin ma pire tek. Etimo kero emaku ngo yub ma vur vur man m’ujengere iwi kite m’ewinjere ko. Ento eweko Yehova re m’utel wie pi nimaku yub ma cuu. * (Rie. 2:6, 7) Kan etimo kumeno, ebinyutho nia ebedieng’ pi bero mi jumange, ento pire gire ngo.​—Flp. 2:4.

21. Wabiweco iwi lembang’o i thiwiwec m’ulubo?

²¹ Yehova umio tic ma tek ni juwi ot, man gibidwoko ire wel i ayi ma gitio ko ku dito migi. Ento tek jawi ot ubeii nilubo lapor pa Yehova man pa Yesu, ebibedo jawi ot ma cuu. Bende, tek min ot pare de ubepong’o rwom pare cuu, e gibikwo kud anyong’a i gamiri migi. Dong’ dhaku ucikere nibedo ku nen ma kani iwi dito ma won ot pare tie ko i wie, man peko ma kani m’ecopo nwang’ere ko? Thiwiwec m’ulubo bidwoko wang’ penji maeno.