ADONGO i adhura mi Graz i ng’om mi Autriche. Kinde m’adoko ku oro abiro, jugam juora pi nicaku somo mi doko mama. Re kura ma rac mi tarwang’ m’awok aneno i kind jumama ku jupadri uturo cwinya lee dit. Pieno, mama ukwayu nia awek somone, ma nwang’u fodi atimo oro acel kende.

I ng’eye, judwoka i internat. Uthieno moko, baba ubin uting’a ku keca pi nidwoka kaka mange, pilembe nwang’u jucaku bebolo bomb ma dongo i adhura mi Graz. E waringo i adhura mi Schladming. Kinde ma wakadhu buralu moko ma dong’ wabetundo ko, bomb ugam urwombo buralune. Nindo mange, avio moko m’uberingo dheredhere i dhu ng’om ukilowa vi waku wang’umira saa ma nwang’u wani dhu lela. Kinde ma dong’ lwiny ubecithum, ugam unen nia ve dini ku gavumenti ceke gikunowa.

I oro 1950, Jamulembe pa Yehova moko ucaku ponjo Biblia ku mama. Abed awinjo wec migi, man abed alubo tok mama i coko moko mi cokiri. Kinde m’enyang’ nia Jumulembe pa Yehova gibeponjo lemandha, egam elimo batizo i oro 1952.

Nok nok, acaku neno nia ve cokiri ma wabed wacidho i ie utie kaka ma mon dongo kwa re ma gicoko dhoggi i ie. Re nindo moko i ng’eye, wacidho i cokiri mange ma mon dongo mbe akeca i ie, ento m’aradu re m’upong’ i ie. Kinde ma waloko wadok i Graz, acaku cidho i coko ceke, man ndhundhu an de anyang’ nia lembe m’abeponjo utie lemandha. Bende, atundo ning’eyo nia Yehova utie Mungu ma mio kony mandha ni jurutic pare. Emio konyne kadok i saa ma wabeparu nia wabenyego kendwa ku peko ma lee.​—Zab. 3:5, 6.

Abed amaru nikoro lemandha ni jumange. E acaku kore ni umego ku nyimego para. I  saa maeca, nwang’u dong’ juwang’a ang’wen ma nyir giweko pacu man gicidho nitimo tic mi ponji. Acidh aliewogi i pacu ma tung’ tung’ ma gini ie, man aketho cwinygi nia giponj Biblia. De andha umego ku nyimego para ceke gitimo kumeno man gidoko Jumulembe pa Yehova.

Yenga ario i ng’ei m’acaku rweyo ot kubang’ ot, agam anwang’u dhaku moko ma oro pare 30 ku wiye, man acaku ponjo kude Biblia. Dhakune umedere nitundo i batizo, man i ng’eye cware kud awiya migi ma co ario de gitimo kumeno. Ponji maeno utielo yioyic para lee dit. Pirang’o ayero kumeno? I wang’e, ng’atu moko mbe m’ular uponjo kuda Biblia cuu. Abed ayikara cuu mandha i wang’ cidho nitelo wi ponjiman. I yo moko, abed atimo kumeno, mi kwong’o pi niponjara an gira, man i ng’eye pi niponjo jumange! Lembuno uketho anyang’ cuu i lemandha. I dwi mir ang’wen, oro 1954, agam athiero kwo para ni Yehova man alimo batizo.

I oro 1955, adikara i coko ma dongo ma diko ng’om dupa i Allemagne, i Angleterre man i France. Kinde m’atie i Londres, warombo kud umego Albert Schroeder. Ebino japonjo mi somo mi Gilead, man i ng’eye edoko acel m’i kind umego mi Guriri m’utelowic. Kinde ma wacidho liewo British Museum, umego Schroeder uwok unyutho iwa gor moko ma con mi Biblia. Jukiewo nying’ Mungu i igi ku nyiguta mi dhu Juebrania, man ekoro iwa bero mi gorne. Eno ucwala nimaru Yehova man lemandha lee akeca; bende, umio ira amora ma lee dit mi rweyo lemandha mi Lembe pa Mungu.

Nindo 1 mi dwi mi 1, oro 1956, acaku tic pa jayab yo ma nja. Dwi ang’wen i ng’eye, julwong’a pi nitimo calu jayab yo ma segi i Autriche. I saa maeca, Jumulembe pa Yehova ubino mbe i adhura mi Mistelbach, kaka ma juora i ie. Re anwang’ara i wang’ peko moko ma segi. Nyamego ma wabino timo tic pa jayab yo wakude ubino ku lembe m’ukoc nyanok ku para. Abino ku oro ma romo 19, man aai i adhura; en ke ebino ku oro 25, man eai i kiaru. Abed amaru ninindo nitundo nyangu, en ke eceu apokapiny. Uthieno, an avuto kpe, en ke evuto con. Re wabed watio ku juk mi Biblia, e ng’atuman m’i kindwa utundo ning’iyo ku wadi, man wan ario zoo wamedara cuu ku tic pa jayab yo.

I andha, wanwang’u peko mange ma dongo. Jubed junyayu kadok ragedo de i kumwa, ento ‘jukunowa ngo.’ (2 Kor. 4:7-9) Nindo acel, saa ma waberweyo i kind pacu moko, dhanu ma keca gigonyo gwok i kumwa. E ndhundhu gwok ma dongo utiekowa gbur man gicaku ng’ang’ini i kumwa waku nyamego ma watie kude. Wamaku cingwa kikiki, man arwo nia, “Yehova, ka gwogi e gikayuwa ci, timba watho wang’ acel!” Kinde ma gwogine gicoro dong’ drii i kumwa, giwok gicungo, giwinyo yibgi e giloko. E wanwang’u nia Yehova re m’ugwokowa. I ng’ei lembuca, wamedara asu ku rweyo i pacu ma rom eca, man anyong’a negowa lee mandha, pilembe dhanu ujolowa ma ber. Saa moko nyo pilembe igi wang’ lii nia gwogi ma jucwayu i kumwa ukayuwa ngo, kunoke nyo pilembe wavoc ungo kadok i ng’ei lembe maeca  ma kwiny de. Jumoko m’i kindgi de gidoko Jumulembe pa Yehova.

Wanwang’ara i wang’ peko mange. Nindo moko, jalwo ma wapangu ot pare udwogo i pacu m’emadhere emer. Ecaku nyayu ndiri i iwa nia ebinegowa, pilembe wabesendo wi jirani mwa. Dhaku pare ukwere kpe. Wawinjo lembe ceke m’eyero ku kaka ma wani ie i etaj. E ndhundhu watielo dhogola, man wacaku boyo ter. Kinde ma wayabu dhugola, waneno ecungo malu i ther etaj, ku pala ma bor i cinge. Pieno wawok ku ng’wec ku dhugola ma yor i ng’ei ot, man waloro ku dhu podho, ku ter mwa ceke, e wacidho magwei.

Waringo i hotel moko, man wapenjo jumii iwa kusikane acel. E wabedo keca pi oro ma romo acel, man bedo mwa keca uketho warweyo cuu mandha. Nenedi? Hotelne ubino i die i adhura, man jumoko ma waponjo kugi Biblia gibed gimaru nibino kara waponj kugi keca. I ng’ei nindo ma nyanok, wacaku timo ponji mi kitabu man ponji mi Otkur ma Wiw i kusika ma wabedo i ie, man dhanu ubed ucokiri ma tundo 15.

Wabedo i Mistelbach pi oro ma kadhu acel. I ng’eye, julund juora i adhura mi Feldbach, yo piny mi Graz. Kuca watimo tic ku nyamego mange ma jayab yo, man i adhura maeno de cokiri ubino mbe. Wabedo i ot moko ma jugiero ku mbau, i etajne mir ario. Yamu ubed ukoto ku wang’ mbau m’udong’ thwolo, man wacung’o karatasi i wang’ene. Bende, wabed watwomo pii i kulo m’atong’a. Re kero ceke ma watimo ukadhu mananu ngo. I ng’ei dwi moko kende ci, ther ungu mi cokiri ucaku keca. I ng’eye, dhanu ma romo 30 ma zoo gitie wat man ma wabed waponjo kugi Biblia gimaku lemandha!

Lembe ma tung’ tung’ maeno m’akadhu kud i igi uketho abedwoko foyofoc lee dit ni Yehova, pi kony mandha m’emio ni ju m’ubeyenyo mi kwong’o Ker pare. Kadok ng’atu moko mbe ma romo konyowa de, re Yehova utie ayika nikonyowa.​—Zab. 121:1-3.

I oro 1958, jupangu nia coko ma dit ma diko ng’om ma dupa bitimere i adhura mi New York, i bar mi mupira mi Yankee man mi Polo Grounds. An de amio nyinga pi nicidho, man filial mi Autriche upenja ka nyo acopo foyo nicisomo kalasi mi 32 mi somo mi Gilead. Rwom ma thwo rukene ke nia jukwero! Ayio wang’ acel nia, “Eyo!”

 I ot somo i Gilead kuca, kakara ubino i ng’ei umego Martin Poetzinger. Umego maeno uciro peko ma dongo dit i kambi mi masendi mi Nazi. En de i ng’eye edoko acel m’i kind umego mi Guriri m’utelowic. I kind somo, saa moko Martin mung’ i the itha nia, “Erika, eno niyero ang’o ku dhu Allemand?”

Kinde ma wawok i diere pa somo, umego Nathan Knorr ugam unyutho kaka ma ng’atuman bicidho i ie. An juora i Paraguay. Calu ma fodi abino aradu, ugam ukwayere nia akepenj baba agbele i wang’ nimondo i ng’om maeca. Baba uyio, e i dwi mir 3, oro 1959, agam acidho i Paraguay. Juketha abedo i ot mi bamisioner i Asunción, karacelo ku nyamego mange.

Nindo moko nyanok i ng’eye, wanwang’ara kud umego Walter Bright, ma de tie misioner m’unwang’u diplom i kalasi mi 30 mi Gilead. I ng’eye nyanok, wagamara man wacaku ciro peko mi kwo karacelo. Ka wanwang’ara i wang’ peko moko, wasomo lembang’ola ma Yehova umio i Isaya 41:10 nia, “lworo kud unegi, kum anuti kudi; cwinyi kud ung’abre, kum an a Mungu peri; abimio iri tego.” Wec maeno ubed utielo cwinywa nia, ka watimo kero nigwoko bedopwe mwa ni Mungu, man waketho Ker pare i kabedo ma kwong’a, ebikunowa ki ngo.

E judok juorowa i kabedo moko ma kago ku mupaka mi ng’om mi Brésil. Keca, judong dini uwok ucwayu aradu nia gicidh gicany ot mwa ku kidi, ma nwang’u de odene cuu ngo con. I ng’eye, Walter ucaku ponjo Biblia ku jadit moko mi polisi. Jadit maeno uketho bapolisi gikuro ng’et ot mwa pi yenga acel, eno uketho ju m’ubenyayu ragedo i kumwa gidong’ gitimowa rac ungo. Nindo ma nok i ng’eye, wadok i kabedo mange ma cuu, i thenge mi Brésil. Nidok kuca ubino cuu iwa, pilembe emio iwa kaka ma waromo timo ko coko i Paraguay man i Brézil. I wang’ niai ku keca, waweko cokiri ario ma fodi ubemedere ameda.

Dokter para uyero ira nia acopo nyol ungo, re i oro 1962, alund azungo nia ia nuti! E wacidh wabedo i adhura mi Hollywood i Florida, ceng’ini ku jupagi Walter. Pi oro ma dupa, watundo ngo nibedo juyab yo waku Walter, pilembe nwang’u wabetungo juruot mwa. Re asu wamedara niketho Ker pa Mungu i kabedo ma kwong’a i kwo mwa.​—Mat. 6:33.

Kinde ma watundo i Florida i dwi mir 11, oro 1962, wawok wazungo nia umego ma gitie mundu gitimo coko segi, man girweyo de i teritwar migi, umego ma gitie ucol de kumeno, pilembe nia dhanu mi ng’ombuca umaru ngo nia ucol ku mundu gidikiri karacelo. Re Yehova mbe kud akoyakoya mi rangi, pieno nindo ukadhu ngo lee, e akoyakoya maeno uthum. Yehova umio mugisa iwi yub maeno, man kawoni dong’ cokiri utie 12 kumeni i kabedo maeca.

Re lembe mi can utie nia i oro 2015, Walter utho ku kanser mi ng’it. Ebino won ot ma cuu mandha pi oro 55, emaru Yehova, man ekonyo umego ma dupa. Abekuro kud ava ma lee dit ninene kendo kinde m’ebicer ma dong’ kume tie ma leng’.​—Tic. 24:15.

Atie ku mutoro ma lee dit pilembe atimo tic mi saa ceke pi oro ma kadhu 40, man anwang’u sukulia man mutoro ma lee dit. Ku lapor, dhanu 136 ma waponjo kugi Biblia gilimo batizo i vutwa waku Walter. Re kadok peko ubino nuti de, waneno ngo pekone ni thelembe ma romo ketho wawek timo ni Mungu ku bedopwe. Ento wacoro ceng’ini kude, man wageno nia ebikonyowa i saa pare, man i kite pare. De andha etimo kumeca!​—2 Tim. 4:16, 17.

Tho pa Walter uroyo can ma lee i ia, re tic pa jayab yo ubekonya ninyego ku can ne. Anwang’u nia etie lembe ma ber dit niponjo jumange, man nikoro igi bende pi genogen mi cer. Andha, i yo ma dupa ma korere thum ungo, Yehova ukuna ngo kadok nyanok de. Etimo calku lembang’ola pare ma nia ebitiela, ebikonya man ebimedere nimaka ku “cing’ ma yor acwic mi bedopwe.”​—Isa. 41:10.