1. Eklizia 3:1, 7 ubeponjowa ku lembang’o?

JUMOKO m’i kindwa gitie dhanu ma weco lee. Jumange ke giweco ngo akeca. Calu ma giragora ma thiwiwec maeni ucungo i wie unyutho, saa moko etie rac ungo niweco, saa mange lundo etie ber nibedo ling’. (Som Eklizia 3:1, 7.) Re copere nia wabed wamito nia umego ku nyimego mwa ma giweco ngo akeca giwec lee, ju ma giweco lee ke gijwig wec.

2. Ng’a m’utie ku twero mi ketho iwa cik iwi saa m’ukwayu waweci i ie, man iwi kite m’ukwayu wawec ko?

² Wec utie giramia m’uai i bang’ Yehova. (Ai 4:10, 11; Nyu. 4:11) Nikadhu kud i Biblia, Yehova ubekonyowa kara wang’ei kite ma wacopo tio ko ma ber ku giramia maeno. I thiwiwec maeni, wabineno lapor mi dhanu moko ma Biblia uweco pigi, ma bikonyowa ning’eyo nia saa ma kani m’ukwayu waweci, man saa ma kani m’ukwayu wabed ling’. Wabineno bende nia wec ma wabeyero ni jumange beketho Yehova winjere nenedi. Re pi nicaku, wakenen nia saa ma kani m’ukwayu waweci.

3. Nimakere ku Jurumi 10:14, wacikara niweco saa ma kani?

³ Saa ceke wacikara nibedo ayika ninyutho pi Yehova man pi Ker pare ni dhanu. (Mat. 24:14; som Jurumi 10:14.) Ka wabetimo kumeno, nwang’u wabelubo lapor pa Yesu. Thelembe acel ma pire tek m’uketho Yesu ubino iwi ng’om utie niponjo dhanu ku lemandha iwi Won. (Yoh. 18:37) Ento ukwayu wang’ei nia ayi ma waweco ko ku dhanu utie gin ma pire tek akeca. Pieno saa ma wabenyutho pi Yehova ni jumange, wacikara niweco ‘ku molcwiny man woro ma thuc,’ wacikara nidieng’ i kum kite ma jumange giwinjiri ko, man wacikara ngo nicayu lembe ma giyio. (1 Pet. 3:15) Tek watimo kumeno, wabiweco kugi aweca kende ngo, ento wabiponjogi, man saa moko ponjine romo mulo adundegi.

4. Calu ma Lembrieko 9:9 uyero, wec mwa copo konyo jumange nenedi?

 ⁴ Judong cokiri gicikiri niyero lembe moko ka gineno nia umego kunoke nyamego moko utie ku yeny mi juk. I andha ukwayu ging’ii saa ma ber mi weco ku ng’atune kara juk ma gibemio ire kud utime rac. Saa moko gicopo maru nia gikur nitundo dhanu mange ubed umbe ka gimii jukne. Judong cokiri gitimo kero saa ceke niweco ku ng’atini i ayi ma copo gwoko yung pare. Re eno cerogi ngo ninyutho ni jumange cik mir ukungu mi Biblia ma copo konyogi kara gitim lembe ku rieko. (Som Lembrieko 9:9.) Pirang’o pire tie tek nia wanyuth tegocwiny man waweci saa ma yeny mi wec utie? Wakewec iwi lapor mi dhanu ario ma gigam gitimo lembe m’ukoc: ng’atu acel utie wego moko m’utwinyo ngo awiya pare i saane; ma kucelo ke tie dhaku moko m’ucidh uloko paru pa ng’atu moko ma bidoko ubimo.

5. Nwang’u ukwayu Eli uweci saa ma kani?

⁵ Eli ma Jalam ma dit ubino ku wote ario m’emaru akeca. Ento awobi maeno gibed giworo ngo cik pa Yehova. Gibino ku dito ma lee: gibino julam, man gibed gitimo i hekalu. Re gitio rac ku dito migi; gibed giworo ngo nyanok de lam ma jubethiero ni Yehova, man gibed gitimo lemsasa mi tarwang’ kamaleng’. (1 Sam. 2:12-17, 22) Nimakere ku Cik pa Musa, nwang’u awobi maeno giromo ku tho. Ento calu Eli utadu wigi akeca, ebed ejukogi ku dwande ma yo, man eweko gibedo asu julam i hema mi cokiri. (Poi. 21:18-21) Yehova uparu ang’o iwi lembe ma Eli utimo? Ewacu ire kumae: ‘Pirang’o iyungo woti ma sagu an?’ E i ng’eye, Yehova unwang’u nia kwayu awobi ario maeno githo cen.​—1 Sam. 2:29, 34.

6. Lembe ma Eli utimo ubemio iwa ponji ma kani?

⁶ Lembe ma Eli utimo ubemio iwa ponji moko ma pire tek akeca. Ka wanwang’u nia jarimbwa kunoke wat mwa moko uturo cik pa Mungu, wacikara niweco kude, niwacu wapoi wie i kum cik pa Yehova. I ng’eye, ukwayu waii kara enwang’ kony m’ukwayere i bang’ jutelwic ma Yehova uketho. (Yak. 5:14) Wacikara ngo nibedo calu Eli, niwacu wacikara ngo niyungo jurimbwa kunoke wat mwa moko nisagu Yehova. Pi nikonyo ng’atini kara eyik timo pare moko m’umaku piny ungo, kwayu wamiara lee; re pire tie tek nitimo kumeno pilembe miiri mwa copo kelo adwogi ma ber. Kenen tung’ tung’ i kind Eli ku dha Israel moko ma nyinge bino Abigail.

7. Pirang’o Abigail ucidh uweco ku Daudi?

⁷ Abigail ubino dhaku pa jalonyo moko ma nyinge Nabal m’ubino ku ng’om lee. Kinde ma Daudi ku dhanu pare giberingo  Ubimo Saul, pi nindo moko gibedo ku jukwac pa Nabal, man gigwoko rombe pare ni jukwo. Nyo Nabal ufoyogi pi kony maeno? Ungo. Saa ma Daudi uoro dhanu pare moko ucidh ukwai Nabal ku cam moko man pii, kwinyo uopo i Nabal man enywarugi ku rac. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Kinde ma Daudi uwinjo lembuno, ng’ecwiny uopo i ie, man emaku yub nia kwayu eneg jumaco mi ot pa Nabal pet. (1 Sam. 25:13, 22) Ang’o m’udong’ uketho nek maeno utimere ngo? Abigail unwang’u nia saa mi wec uromo. E ecoko woth m’umbe lworo man ecidh erombo ku basuda 400 ma gitie kud atum, ma ng’ecwiny ubenegogi, kec de ubenegogi, man ewok eweco ku Daudi.

8. Lapor p’Abigail ubemio iwa ponji ma kani?

⁸ Kinde ma Abigail urombo ku Daudi, eweco kude m’umbe lworo, ku woro, man ayi m’eweco ko uketho Daudi udong’ unego ngo nek calu ma nwang’u epangu. Kadok nwang’u Abigail unyayu ngo en lembe maeno de, re ekwayu kisa i bang’ Daudi. Eyero nia eng’eyo Daudi tie dhanu ma ber man ebitimo lembe m’atira; bende Abigail ujengere iwi Yehova kara ekonye. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Calu Abigail, ka waneno nia ng’atu moko ubetimo lembe ma copo roye i kosa ma lee, wacikara ninyutho tegocwiny, man niweco kude. (Zab. 141:5) I andha, wacikara ninyutho woro ni jumange, ento mito cwinywa ubed bende tek. Ka wabemio juk m’ukwayere ni ng’atini, re ku mer, eca nyutho nia watie jurimo mandha.​—Rie. 27:17.

9-10. Judong cokiri gicikiri nidieng’ ma kwong’a i kum lembang’o kinde ma gibemio juk?

⁹ Pire tie tek magwei ni judong cokiri nia gibed ku tegocwiny pi niweco kud umego kunoke nyamego moko m’ukier. (Gal. 6:1) Jwigiri ketho judong cokiri ging’eyo nia gin de gileng’ ungo, man nia saa moko gin bende giromo bedo ku yeny mi juk. Ento judong  cokiri giweko ngo lembe maeno ucergi nimio juk ni ju ma gitie ku yeny mi juk. (2 Tim. 4:2; Tit. 1:9) Kinde ma judong cokiri gibemio juk ni ng’atu moko, gitimo kero nitio ku giramia migi mi wec pi niponje ku bodho, man ku cirocir. Mer ma gimaru ko umego ku nyimego migi re ma cwalugi nitwinyogi. (Rie. 13:24) Ento gin ma kwong’a ma judong cokiri gidieng’ i kume utie niyungo Yehova, nicero ba cik mi kurajo m’eketho, man nigwoko umego ku nyimego mi cokiri i kum lembe ma romo timogi rac.​—Tic. 20:28.

¹⁰ Nitundo kawoni waneno nia saa ma kani m’ukwayu wawec i ie. Ento saa moko etie ber nibedo ling’. Dong’ pirang’o ecopo bedo iwa tek nibedo ling’?

11. Yakobo umio lapor ma kani, man pirang’o etie lapor ma cuu pi lembe m’uneno wec?

¹¹ Saa moko, wapoi ma dong’ wayero wec ma rac. Yakobo m’ugoro buku moko mi Biblia utio ku lapor ma ber pi ninyutho nia saa moko etie yot ungo nigwoko dhogwa. Eyero kumae: “Tek ng’atu moko kier ungo i lembe, meca ng’atuca en e ng’atu ma bedo ndhu cu, m’ecopo twinyo kum ceke bende. Nie tek waketho gwang’ mi kana i dhu kana kara giworwa, e watwinyo kumgi ceke bende.” (Yak. 3:2, 3) Jubed jutwio gwang’ i dhu kana, man dhu thol mi gwang’ne kadere i wie. Ng’atu m’uberingo ku kana wotho betelo dhu tholne pi nitwinyo wi kana, kunoke pi niketho ecungi. Tek eweko dhu thol mi gwang’, kana copo ringo kude swa; eno romo ketho enyayu ret i kume gire man i kum ng’atu m’uberingo kude. Rom rom kumeno, ka wagwoko dhogwa ngo, wec mwa romo nyayu lembe ma lee. Kawoni wakenen nia saa ma kani m’ukwayu ‘waketh gwang’’ i dhogwa, niwacu kud wawec iwi lembe m’uneno wan ungo.

12. Wacikara ‘niketho gwang’ i dhogwa’ saa ma kani?

 ¹² Kan umego kunoke nyamego moko ung’eyo lembe moko m’ukwayu ngo jukor ni jumange, ibed itimo ang’o? Ku lapor, kan irombo ku ng’atu moko m’uai i ng’om ma jukwero tic mwa i ie, nyo ibed imito ekor iri kite m’umego gibetimo ko tic mwa i ng’ombe? I andha, itie ku pidoic ma rac ungo. Wamaru umego ku nyimego mwa man wamito wang’ei lembe ma gibekadhu kud i ie. Bende wamito walwong’ nying’gi i rwo mwa. Ento eno tie saa m’ukwayu ‘waketh gwang’’ i dhogwa kara kud wawec iwi lembe m’uneno wan ungo. Ka wacego ng’atini tingili nia ekor iwa lembe moko ma tie amung’, nwang’u wabenyutho nia wamare ngo, man wamaru ngo bende umego ku nyimego ma gigene nia ebiweco ngo iwi kite ma gibetimo ko tic kuca. M’umbe jiji, ng’atu moko acel de mbe i kindwa ma copo mito nia emed peko i kum umego ku nyimego ma gibekwo i ng’om ma jukwero tic mwa i ie. Bende, umego kunoke nyamego m’ubekwo i ng’om ma kumeno ucikere ngo nikoro kite ma Jumulembe ma kuca gipangu ko tic mi lembanyong’a, coko, kunoke lembe mange mi tipo.

13. Nimakere ku Lembrieko 11:13, judong cokiri gicikiri nitimo ang’o man pirang’o?

¹³ Etie lembe ma pire tek asagane ni judong cokiri nia gitii ku cik mir ukungu mi Biblia ma nwang’ere i Lembrieko 11:13 (Som.) Re eromo bedo tek ni jadit cokiri nilubo cik maeno kan etie ku dhaku. I andha, mer m’i kind dhaku ku nico doko tek nwang’u gibeweco wang’ ma pol i kindgi, man nwang’u ng’atuman ubekoro ni wadi paru pare m’upondo, kite m’ewinjere ko, man lembe m’ubedieng’o cwinye. Ento jadit cokiri ung’eyo nia ecikere ngo nikoro “lembamung’a” mir umego ku nyimego mi cokiri ni dhaku pare. Kan ekoro lembene ke, ebidaru valer pare i wang’ umego ku nyimegone, man gibigene ngo. Ju ma gitie ku rwom i cokiri gicikiri nibedo ‘ma dhoggi ario ngo.’ (1 Tim. 3:8) Eno ubenyutho nia gicikiri ngo nibedo juvupo man juyernying’. Tek jadit cokiri moko umaru dhaku pare, ebinure ngo ku lembe moko m’ukwayu ngo eng’ei.

14. Dhaku pa jadit cokiri copo timo ang’o kara jumange gigen won ot pare?

¹⁴ Dhaku romo ketho jumange gigeno won ot pare kan ebed erere ngo nia ekor ire lembe ma tie amung’ mi cokiri. Tek dhaku ubetio ku juk maeno, nwang’u ebediko cinge ku won ot pare, man ebenyutho bende yung ni ju m’ukoro amung’ migi ni won ot pare. M’usagu zoo ke, eno nyayu anyong’a i Yehova, pilembe timo maeno biketho cokiri ubed i acel man ku kwiocwiny.​—Rum. 14:19.

15. Yehova uwinjere nenedi pi lembe ma jurimo adek pa Yob giyero, man pirang’o?

¹⁵ I buku pa Yob, wacopo ponjo lembe dupa iwi ayi m’ukwayu wawec ko, man saa m’ukwayu wawec i ie. I ng’ei ma Yob usendere ku peko ma tung’ tung’ m’unyayu can i cwinye, jumaco moko ang’wen gibino i bang’e kara gitiel cwinye man gimii ire juk. Giwok gibedo ling’ i vute pi nindo dupa. Ju adek m’i kindgi ubino Elifaz, Bildad man Zofar. Lembe ma dhanu adek maeno gidok giyero unyutho nia saa ma gibedo ling’ ca zoo karaman gibino paru ngo pi kite ma gicopo konyo ko Yob. Ento gibino paru wec ma gibiyero pi ninyutho nia Yob utimo dubo. Wec migi moko ubino lemandha, ento lembe ma pol ma giyero iwi Yehova man iwi Yob ubino vupo, man lembe ma turo cwinyjo. Gipoko lembe iwi Yob nia etie dhanu ma rac. (Yob 32:1-3) Yehova uwinjere nenedi pi lembe ma dhanu adek maeno giyero? Ng’ecwiny unege lee mandha i kumgi. Elwong’ogi nia jukusegu,  man eorogi nia gicidh i bang’ Yob urwo pigi.​—Yob 42:7-9.

16. Lapor ma rac pa Elifaz, Bildad man Zofar romo mio iwa ponji ma kani?

¹⁶ Lapor ma rac pa Elifaz, Bildad man Zofar romo mio iwa ponji dupa. Mi kwong’o, wacikara ngo nipoko lembe iwi umego ku nyimego mwa. (Mat. 7:1-5) Ento wacikara niwinjogi cuu i wang’ niweco. Ka watimo kumeno re ma wabinyang’ ma ber i peko ma gibemuliri ko. (1 Pet. 3:8) Mir ario, saa ma wabeweco, wacikara niyero wec ma juko cwinyjo man mandha. (Ef. 4:25) Mir adek, Yehova ketho wie kilili i kum lembe ma wabeyero ni juwadwa.

17. Lapor pa Elihu ubemio iwa ponji ma kani?

¹⁷ I kind ju ang’wen m’ucidh uneno Yob, ng’atu acel ubino Elihu ma tie wat p’Abraham. Kinde ma Yob ku jumange gibeweco, eciko ithe kilili. Ewinjo cuu lembe ma gibeyero, eno ukonye nimio juk ma ngbeng’ ni Yob, ento emio jukne ku mer. Juk maeno ukonyo Yob nitiro paru pare. (Yob 33:1, 6, 17) Gin ma pire bino tek ni Elihu ubino niyungo Yehova; esayu ngo eyungere en gire kadi jumange. (Yob 32:21, 22; 37:23, 24) Lapor pa Elihu ubeponjowa nia saa moko ukwayu nibedo ling’ man niwinjo ng’atini awinja kende. (Yak. 1:19) Bende, laporne ubeponjowa nia kinde ma wabemio juk ni ng’atini, gin ma pire ucikere nibedo tek akeca i iwa utie niyungo Yehova, ento nisayu yung mwa giwa ngo.

18. Wacopo nyutho foyofoc mwa nenedi pi giramia mi wec ma Mungu umio iwa?

¹⁸ Wanyutho nia wamaru giramia mi wec ma Mungu umio iwa nwang’u wabetio ku juk mi Biblia m’unyutho ayi ma wacikara niweco ko, man saa m’ukwayu wawec i ie. Tipo maleng’ utelo wi Suleman m’ubino Ubimo ma riek uketho ekiewo kumae: “Lembe ma juyero kakare e calu nyingulam mi mola ma kwar i tic mi voi mi mola ma tar.” (Rie. 25:11) Ka walar waciko ithwa cuu niwinjo jumange i wang’ niweco, wec mwa bibedo ve “nyingulam maeno,” niwacu gibibedo wec ma beco man ma bimio kony lee. Pieno, kadok wawec nyanok kunoke lee de, wec mwa biteng’o jumange, man wabinyayu anyong’a lee i Yehova. (Rie. 23:15; Ef. 4:29) Eno tie ayi ma ber mandha ma wacopo nyutho ko foyofoc mwa pi giramia ma tie wec ma Mungu umio iwa!