1, 2. (a) Wang’ ma pol dhanu gitimo ang’o pi ninwang’u bedagonya? (b) Matokene bebedo ang’o?

TIN eni, dhanu mi ng’om ma tung’ tung’ ginwang’u nia ukwayu jubed ku twero ma rom rom man jubed agonya. Jumoko gimito gibed agonya kud i masendi ma jubesendo kogi mananu, gibed agonya kud i akoyakoya, man bende kud gibed jucan. Jumange ke gimito gibed agonya niyero paru migi, nitimo ng’iong’ic man nikwo i kite ma gifoyo. I andha, dhanu mi kakare ceke gimito gibed agonya.

² Pi ninwang’u bedagonya dhanu gidikiri pi nikwero lembe, man pi nijai kadok ajaya. Re nyo andha ginwang’u lembe ma gibemito? Ungo. Wang’ ma pol timo maeno kelo masendi, man bende tho. Pieno, wec m’ubimo Suleman ukiewo, ma nwang’ere i Eklizia 8:9 utie lemandha: ‘Ng’atu acel bedo ku tego kum wadi m’etime ko rac.’

3. Wacopo timo ang’o kara wabed ku mutoro mandha?

³ Biblia ubenyutho gin m’ubekwayu watim kara wabed ku mutoro mandha. Jalub ma nyinge Yakobo ukiewo kumae:  “Ng’atu m’ubeneno i cik ma ndhu cu, cik mi gony, m’ebetimo kumeno de asu . . . bibedo jamugisa kum tic m’etimo.” (Yak. 1:25) Yehova re ma mio cik ma cuu, man en re m’eng’eyo lembe ma mio iwa mutoro mandha. Emio ni Adamu giku Eva bedagonya mandha, man piny ceke ma gibino ku yenyne pi nikwo kud anyong’a.

4. Adamu giku Eva gibino ku bedagonya ma nenedi? (Nen cal mir acaki.)

⁴ Thangambere thek 1 man thek 2, ukoro nia Adamu giku Eva gibino ku kit bedagonya ma tin eni dhanu gimbe ko nyanok de. Gibino ku piny ceke ma gitie ku yenyne, gin moko acel de mbe m’ubed unyayu lworo i igi, bende ng’atu moko mbe m’ubed usendogi. Gibed gidieng’ ungo pi cam, tic, remo, kadok tho. (Tha. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Re nyo gibino agonya nitimo lembe ceke ma gimito, m’umbe mupaka moko? Wakenenu.

5. Tung’ ku paru mi dhanu ma dupa, ang’o m’ubekwayere kara ng’atini ubed agonya?

⁵ Dhanu ma pol gibed giparu nia nibedo ku bedagonya mandha tie nitimo lembe ceke m’umbe niparu pi matokene. Buku moko (The World Book Encyclopedia) uyero nia bedagonya utie “copo mi ng’io lembe moko, man mi timo lembe ma jung’ione.” Re bukune umedo bende nia dhanu gibedo agonya ka gavumenti ubeketho ngo igi mupaka ma rac, ma tije mbe, man ma tek. Eno nyutho nia mupaka kunoke kiew moko ucikere nibedo nuti kokoro kara ng’atuman ubed agonya. Dong’ ng’a ma tie ku twero mi ketho mupaka ma tie atira, ma pire tek man ma cuu?

6. (a) Pirang’o Yehova kende re ma tie ku bedagonya ma mupakane mbe? (b) Kit bedagonya ma kani ma dhanu gitie ko, man pirang’o?

⁶ Wacikara ning’eyo nia Yehova Mungu kende re ma tie ku bedagonya ma mupakane mbe. Pirang’o? Pilembe en re m’ecwio piny ceke, man etie Ubimo ma Jategokpo mi polo ku mi ng’om zoo. (1 Tim. 1:17; Nyu. 4:11) Ubimo Daudi utio ku wec ma mit akeca pi ninyutho dito pa Yehova. (Som 1 Lemkei 29:11, 12.) Re m’uweko Yehova, giracwia mange ceke mi polo ku mi ng’om zoo gitie ku bedagonya ma mupakane nuti. Gitie ku bedagonya mi kadiri moko. Yehova Mungu ubemito wang’ei nia eni kende re m’etie ku twero mi ng’io nia mupaka ma kani re ma tie atira, ma pire tek man ma cuu. Niai i acaki mi cwic, Yehova uketho mupaka ni giracwia pare ceke.

7. Kekwan lembe moko ma nyayu anyong’a i iwa.

⁷ Kadok nwang’u Adamu giku Eva gibino agonya i ayi ma dupa de, re bedagonya migine ubino ku mupaka. I kind mupakane, moko ubino ma jucwio kogi acwia. Ku lapor, kara gikwo, gicikiri niyuyo, nicamu man ninindo. Nyo eno ubenyutho nia gibino ngo agonya? Ungo. I andha, Yehova ung’eyo cuu nia lembe maeno romo mio igi anyong’a. (Zab. 104:14, 15; Ekl. 3:12, 13) Wan ceke anyong’a negowa ka wabeyuyo yamu ma ng’ic, wabecamu cam ma wamaru, man wabenindo nindo ma yom. Wanwang’u ngo nia ve jutwiyowa atwiya ka wabetimo lembe maeno. Ma jiji mbe, Adamu giku Eva de gibed giwinjiri kumeno.

8. Yehova ung’olo lembang’o ni Adamu giku Eva, man pirang’o?

⁸ Yehova ung’olo ni Adamu giku Eva nia ginyol awiya, gipong’ ng’om man  gigwoke. (Tha. 1:28) Nyo lembang’ola maeno ucerogi ku bedagonya migi? Ungo nyanok de! Ento eno umio igi kaka mi dwoko ng’om zoo ni Paradiso, man ni kabedo ma cuu ma giromo kwo i ie mi nja kud awiya migi ma gimbe ku dubo. Eno re m’ubino lembakeca pa Mungu. (Isa. 45:18) Tin eni ka ng’atini ung’io nibedo jamusuma kunoke ninyolo ngo awiya, eno nyutho ngo nia ekoso woro ni Mungu. Re asu dhanu beng’io nigamiri man ninyolo awiya, kadok ging’eyo nia giromo nwang’u peko moko de. (1 Kor. 7:36-38) Pirang’o? Pilembe giparu nia gibibedo kud anyong’a man gibikwo ma ber. (Zab. 127:3) Ka nwang’u Adamu giku Eva giworo dwand Yehova, nwang’u gicopo kwo kud anyong’a i gamiri karacelo ku juruot migi nja ku nja.

9. Pirang’o cik pa Mungu ma tie i Thangambere 2:17 ubino atira, pire bino tek man ebino yot?

⁹ Yehova umio cik mange ni Adamu giku Eva man enyutho igi kamaleng’ matoke ma gibinwang’u ka giworo ngo. Eyero kumae: “Ento yen mi ng’eyong’ec mi gin ma ber ku gin ma rac, kud icam nyinge moko: kum i ceng’ m’ibicamu nyinge moko ci e ibitho andha.” (Tha. 2:17) Nyo cik maeno ubino atira ngo, nyo tije ubino mbe, kunoke nyo ebino tek? Nyo ecero Adamu giku Eva nibedo agonya? Nyanok de ngo. Dhanu ma dupa ma gitimo sayusac iwi lembe mi Biblia giparu nia Mungu umio lembang’ola mi rieko man ma tie kakare. Ng’atu acel m’i kindgi uyero nia eno ubeponjowa nia, “Mungu kende re m’ung’eyo gin ma cuu . . . pi dhanu man Mungu kende re m’ung’eyo gin ma rac . . . pi dhanu. Kara dhanu gifoy ku gin ‘ma cuu,’ gicikiri nijengiri iwi Mungu man niwore. Tek giwore ngo, ebiweko gitim gin gigi ng’iong’ic pi gin ma ber . . . ku gin ma rac.” Re etie lembe ma tek mandha ni dhanu nitimo ng’iong’ic maeno gin gigi.

10. Bedagonya ukoc nenedi ku twero mi ketho cik pi gin ma ber ku gin ma rac?

¹⁰ Dhanu moko gicopo paru nia Yehova uketho Adamu ubedo ngo agonya nitimo gin m’emito. Re ging’eyo ngo nia bedagonya, niwacu copo mi ng’io gin ma juromo timo, ukoc ku twero mi ketho cik pi gin ma ber ku gin ma rac. Adamu giku Eva gibino agonya ning’io ka nyo ukwayu giwor Mungu kunoke ngo. Ento Yehova kende re m’ubino ku twero mi ketho cik pi gin ma ber ku gin ma rac. “Yen mi ng’eyong’ec mi gin ma ber ku gin ma rac” unyutho kamaleng’ ni Adamu giku Eva lemandha maeno. (Tha. 2:9) Saa moko wamaku yub, re wang’eyo ngo nia ebikelo matoke ma kani, man wang’eyo ngo ka nyo matokene bibedo kwa ma ber. Pieno re m’inwang’u nia wang’ ma pol dhanu gimaku yub m’umbe nigeno nia lembe ma rac biwok, re i ng’eye, yubne kelo can, masendi kunoke tho. (Rie. 14:12) Andha, dhanu gitie ku mupaka i lembe ma gicopo timo. Nikadhu kud i cik ma Mungu umio ni Adamu giku Eva nia kud gicam nying yen, eponjogi nia kara gibed ku bedagonya mandha, gicikiri niwore. Adamu giku Eva ging’io nitimo ang’o?

11, 12. Pirang’o ng’iong’ic p’Adamu giku Eva ukelo can ma dit? Kemii lapor moko.

¹¹ Lembe ma rac utie nia Adamu giku Eva ging’io nijai ni Yehova. Eva ung’io niwinjo wec ma e ma Sitani ung’olo ire: “Weng’wu biyabre, man wubibedo calu  Mungu, ma wung’eyo ko gin ma ber ku gin ma rac.” (Tha. 3:5) Nyo ng’iong’ic p’Adamu giku Eva uketho ginwang’u bedagonya ma lee, ve ma Sitani uyero? Tak de ngo. Calu ma gikwero telowic pa Yehova, gigam ginwang’u peko ma lee. (Tha. 3:16-19) Pirang’o? Pilembe Yehova umio ngo ni dhanu bedagonya mi ketho cik gin gigi pi gin ma ber ku gin ma rac.​—Som Lembrieko 20:24; Yeremia 10:23.

¹² Jucopo poro lembe maeno ku ng’atu ma ringo kud avio (pilote). Kara etund ma ber kaka m’ebecidho i ie, ubekwayu elub yo ma cuu, man etii ku jamtic ma nwang’ere i avio ma copo konye. Bende, ubekwayu ewoth weco ku dhanu ma tic migi utie nimio ire telowic, kara kud gigudiri kud avio mange. Kan elubo ngo telowic man eringo swa kaka moko ci m’emaru, avione copo wang’. Calu jaring avio maeno, Adamu giku Eva gimito gitim lembe i kite ma gimaru gin. Gikwero telowic pa Mungu. Matokene ubino ang’o? Can ma lee dit! Ng’iong’ic migi ukelo dubo man tho igi ku nyikwaigi ceke m’unyoliri i ng’eigi. (Rum. 5:12) Adamu giku Eva gimito giketh cik gin gigi pi gin ma ber ku gin ma rac, pieno ginwang’u ngo bedagonya ma lee. Ento gibayu bedagonya mandha ma nwang’u Yehova umio igi.

13, 14. Wacikara nitimo ang’o kara wanwang’ bedagonya mandha?

¹³ Dhanu moko giparu nia bedangonya m’umbe mupaka moko utie ber nisagu. Re nyo eno tie lemandha? Kadok nwang’u nibedo agonya utie ber de, re iparu nia nwang’u ng’om romo bedo nenedi ka nwang’u dhanu gitie agonya nitimo lembe ceke ma mupaka moko acel de mbe? Buku moko (The World Book Encyclopedia) uyero nia cik mi kampuni ma dongo ucoko lembe dupa i ie, pilembe ubekwayu egwok dhanu man bende eketh mupaka ni bedagonya pa dhanu. Wang’ ma pol lembe maeno utie yot ungo. Pieno re ma waneno cik utie dupa, man jurucik ku jupoklembe de gisagu  ma gibetimo kero nikoro the cikne man niketho dhanu giwore.

¹⁴ Yesu ukoro kite ma wacopo nwang’u ko bedagonya mandha. Eng’olo ni julubne kumae: “Tek wubedo i lem para, nwang’u wu julubna mandha; man wubing’eyo lemandha, e lemandhane bigonyowu.” (Yoh. 8:31, 32) Kara wanwang’ bedagonya mandha, wacikara nitimo lembe ario. Mi kwong’o wacikara niyio lemandha ma Yesu uponjo. Mir ario, wacikara nidoko julubne. Tekene wabetimo lembe ario maeni, wabinwang’u bedagonya mandha. Re wabibedo agonya kud i lembang’o? Yesu uyero kumae: “Ku ba dhanu ceke ma timo dubo en e jamiru (ng’eca) mi dubo.” Emedo kumae: “Tek Wod bigonyowu, wubibedo agonya andha.”​—Yoh. 8:34, 36.

15. Pirang’o bedagonya ma Yesu ung’olo copo ‘gonyowa andha’?

¹⁵ Bedagonya ma Yesu ung’olo ni julubne, utie ber nisagu kit bedagonya ma dhanu ma pol ubemito ginwang’ tin eni. Kinde ma Yesu uyero nia, “tek Wod bigonyowu, wubibedo agonya andha,” ebino weco iwi bedagonya kud i ng’eca mi dubo, ma tie kit ng’eca ma rac ma dhanu gibekadhu kud i ie. Watie ng’eca mi dubo i kite ma nenedi? Dubo ketho watimo lembe ma reco, man ecopo cerowa nitimo kadok gin ma wang’eyo nia utie atira de, kunoke nimiara zoo pi nitimo lembe moko. Pieno, matoke ma wanwang’u utie can, litho, masendi, kadok tho bende. (Rum. 6:23) Jakwenda Paulo de uwinjo litho mi bedo ng’eca mi dubo. (Som Jurumi 7:21-25.) Kinde ma jubikabu dubo cen, ka wabinwang’u bedagonya mandha m’Adamu giku Eva gibino ko i acaki.

16. Wabibedo agonya andhandha awene?

¹⁶ Wec ma Yesu uyero nia, “tek wubedo i lem para,” ubenyutho nia ka wabemito egonywa, ukwayu watim lembe moko. Lembang’o? Calu ma wadaru thiero kwo mwa ni Mungu, wadaru nikwerara giwa, man wabekwo nimakere ku mupaka ma Yesu uketho pi julubne. (Mat. 16:24) Tap calu ma Yesu ung’olo, wabibedo agonya andhandha i nindo m’ubino, kinde ma wabinwang’u bero ceke mi jamgony.

17. (a) Waromo timo ang’o kara wabed kud anyong’a mandha man kara wakwo ma ber? (b) Wabiponjo lembang’o i thiwiwec m’ulubo?

¹⁷ Dong’ kara wabed kud anyong’a mandha, ubekwayu waketh ponji pa Yesu i timo calu ma watie julubne. Ka wabetimo lembe maeni, i nindo m’ubino wacopo bedo agonya magwei kud i the ng’eca mi dubo man mi tho. (Som Jurumi 8:1, 2, 20, 21.) I thiwiwec m’ulubo, wabiponjo kite ma waromo tio ko cuu ku bedagonya ma watie ko, pi nimio yung ni Yehova, Mungu ma mio bedagonya mandha rondo ku rondo.