1-2. (a) Sitani bewondo dhanu i ayi ma nenedi? (b) Wabineno lembang’o i thiwiwec maeni?

SITANI ma tie “won ndra” ucaku wondo dhanu niai i kum Adamu giku Eva. (Yoh. 8:44) Ndra parene moko utie lembe mi vupo ma juponjo iwi ju m’utho, man nia ju m’utho mediri asu nikwo. Ponji maeno mi ndra ucwalu dhanu i lemb suru ma tung’ tung’ man uketho gilworo tipo ju m’utho. Pieno, umego ku nyimego mwa moko gibed ‘giii aiia pi yioyic’ migi ka wedi migi moko utho.​—Yud. 3.

² Dong’ ka in de jubediyi nia itim lemb suru ma kumeno, ang’o ma copo konyi kara igwok bedoleng’ peri, man imok i kum lemandha m’ing’eyo ma Biblia uponjo iwi ju m’utho? (Ef. 6:11) Icopo timang’o pi nitielo cwiny Jakristu wedu moko ma jubediyo nia edikere i lemb suru ma Mungu udagu? I thiwiwec maeni, wabineno cik moko mir ukungu ma Yehova umio pi nikonyowa. Re mi kwong’o, wakenen lembe ma Biblia ubeponjo iwi ju m’utho.

3. Ndra ma kwong’a ukelo matoke ma kani?

³ Mungu ucwio dhanu kara gikwo rondo ku rondo, ento ungo nia githo athoa. Re pi nikwo rondo ku rondo, ugam ukwayu nia Adamu giku Eva giwor cik moko ma yot ma Yehova umio igi, eyero kumae: “Ento yen mi ng’eyong’ec mi gin ma ber ku gin ma rac, kud icam nyinge moko: kum i ceng’ m’ibicamu nyinge moko ci e ibitho andha.” (Tha. 2:16, 17) Re Sitani ugam ulielo mac. Eyero ni Eva nikadhu kud i bang’ thwol nia, “wubitho andha ngo.” Lembe ma rac utie nia Eva uyio vupo maeno man ecamu nying yen ma Mungu  kwero. I ng’eye, cware de ucamu. (Tha. 3:4, 6) Eno ugam ulutho dubo man tho i ng’om.​—Rum. 5:12.

4-5. Sitani ubemedere nenedi niwondo dhanu?

⁴ Calu ma Mungu ular uyero, Adamu giku Eva gigam githo de andha. Enke Sitani uweko ngo niwondo dhanu iwi tho. Oro moko i ng’eye, ecaku royo kit ndra mange. Moko utie nia ka ng’atini utho tipone medere asu nikwo. Kit ndra maeno utuc niwingo wi dhanu ma pol niai con.​—1 Tim. 4:1.

⁵ Pirang’o dhanu ma pol ubeyio ndra ma Sitani ubecwayu? Sitani ung’eyo nia dhanu udagu tho, pieno ewondogi nia i ng’ei tho jucopo mediri asu nikwo. Calu jucwiowa kara wakwo rondo ku rondo, wamaru ngo nia watho. (Ekl. 3:11) Pieno tho tie jakwor mwa.​—1 Kor. 15:26.

6-7. (a) Nyo ugam ucopere ni Sitani nikanu lemandha iwi ju m’utho? Kekor. (b) Lemandha ma Biblia ukoro iwi ju m’utho umio iwa bero ma kani?

⁶ Sitani utimo kero lee mandha kara dhanu kud ung’ei lemandha iwi ju m’utho, re Mungu uwodho lemandhane kamaleng’. Eno uketho tin dhanu ma pol ging’eyo lembe ma Biblia ubeponjo iwi ju m’utho, man ging’eyo nia ju m’utho bicer. (Ekl. 9:5, 10; Tic. 24:15) Lemandha maeno tielo cwinywa, eketho wabedo mbe ku lworo man jiji iwi lembe ma jubed juparu nia timere i ng’ei tho. Ku lapor, wa jurutic pa Yehova walworo ngo ju m’utho, man cwinywa pido ngo nia nyo gibesendiri kamoko. Wang’eyo nia gibekwo ngo kamoko man nia gicopo ngo nitimowa rac. (Yoh. 11:11-14) Wang’eyo bende nia ju m’utho ging’eyo ngo nia nindo ubekadhu. Pieno, i saa mi cer, kadok dhanu ma githo con de gibinwang’u nia gitimo nindo ma nok dit i liel.

⁷ Ma jiji mbe, ibenyang’ nia Biblia ukoro lemandha terere iwi ju m’utho man i ayi ma yot; lemandhane ukoc bor dit ku ndra ma Sitani ubenyotho ko wi dhanu tin eni. M’uweko wondo dhanu, Sitani ubecido bende nying’ Jacwic mwa nikadhu kud i ndrane. Pi ning’eyo peko ma ndra pa Sitani utuc nikelo, wakedwok wang’ penji mae: Ndra pa Sitani ucido nying’ Yehova nenedi? I ayi ma kani ma ndrane ucwalu dhanu ma pol niparu nia lam mi jamgony ma Yesu uthiero tije mbe? Ndrane umedo can man peko ameda i kum dhanu nenedi?

8. Nimakere ku Yeremia 19:5, pirang’o ndra pa Sitani iwi ju m’utho ucido nying’ Yehova?

⁸ Ndra pa Sitani iwi tho ucido nying’ Yehova. Ndra maeno uketho i ie ponji ma nia  ju m’utho gisendiri i mac ma k’uthum. Ponji maeno cido nying’ Mungu mi tuko ngo! Nenedi? Biblia uyero nia Yehova tie Mungu ma jamer, re ponji maeno uketho dhanu giparu nia Yehova de cwinye col man cwinye kwar ve cwiny Wonabali. (1 Yoh. 4:8) Lembuno uketho iwinjiri nenedi? Ka dong’ Yehova en gire ke ecopo winjere nenedi? Biblia unyutho nia Yehova udagu colcwiny man kwarcwiny mir ayi moko ci.​—Som Yeremia 19:5.

9. Yohana 3:16 man 15:13 ukoro pi jamgony ma Yesu uthiero, re ndra pa Sitani udwoke ni gin ma tije mbe nenedi?

⁹ Ndra pa Sitani ucwalu dhanu ma pol niparu nia lam mi jamgony ma Yesu uthiero tije mbe. (Mat. 20:28) Ndra mange ma Sitani cwayu utie nia tipo dhanu tho ngo. Kan e kumeno andha, nen nia dong’ dhanu kwo rondo ku rondo. Ka nwang’u etie kumeno andha, nwang’u Kristu copo thiero ngo kwo pare ni jamgony pi nilaru dhanu kara ginwang’ kwo ma rondo ku rondo. Enre ng’ei nia jamgony ma Yesu uthiero unyutho nia Yehova giku Yesu gimaru dhanu ku mer ma yawe mbe. (Som Yohana 3:16; 15:13.) M’umbe jiji, can mondo i Yehova giku Wode lee dit kinde ma gibewinjo ponji mi vupo m’udwoko jamgony ni gin ma tije mbe!

10. Ndra pa Sitani ubemedo can man ang’abacwiny mi dhanu nenedi?

¹⁰ Ndra pa Sitani ubemedo can man ang’abacwiny mi dhanu ameda. Wang’ ma pol, ka ng’atini ubewagu nyathin pare m’utho, jujuke nia Mungu ugame en, kara edok ni malaika i polo. Nyo vupo pa Sitani maeno juko cwiny ng’atini ajuka kunoke medo can pare ameda? Con judong dini ubed uketho dhanu m’ujai i kum ponji mi dini i wang’ kesi. Gibed giliero dhanu maeno iwi yen man gikudho mac i kumgi kara giyii ponji mi ndra pilembe nia gibemito ngo dhanune ucidh i mac ma k’uthum. Buku moko m’ukoro kite ma kesine ubed ukadhu ko i ng’om mir Espagne uyero nia judong dini mi Katholiki gibed giwang’u dhanu, man giwacu nia gibeketho dhanu “ukeubil mido mac ma k’uthum” kara gilok cwinygi maru giciwang’ kumeca nja ku nja. Bende i ng’om ma dupa, dhanu nwang’u nia gicikiri nitimo thier ni kwaru migi, niyungogi, man nikwayu mugisa i bang’gi. Jumoko githiero piny ni kwaru migi m’utho kara tipo migi kud usendgi. Kakare nijuko cwiny dhanu ajuka, ndra maeno nyayu lworo man adieng’acwiny ma kathere mbe i dhanu.

11. Wedi mwa kunoke jurimbwa gicopo cwaluwa nenedi nitimo lemb suru ma Biblia ukwero?

¹¹ Ka wat mwa moko utho, jurimbwa kunoke wedi mwa gicopo diyowa nia wadikara kugi i lemb suru ma Biblia ukwero. I saa ma kumeno, mer ma wamaru ko Yehova man Lembe pare bicwaluwa niwore. Bende saa moko gicopo yero lembe ma nyayu lewic i wiwa, ku lapor giromo wacu nia wamaru ngo wat mwa m’utho man wanene ve avuj gwok. Kunoke gicopo yero nia timo mwa biketho tipo ng’atu m’uthone bisendo ju ma kwo. I saa maeno, icopo timang’o pi ninyutho nia imoko i kum lemandha mi Biblia? Dong’ wakenen cik moko mir ukungu mi Biblia ma wacopo tio ko.

12. Dhanu ma dupa giyio man gitimo lemb suru ma kani m’ukoc ku cik pa Mungu?

¹² Koiri cen ku yic man suru m’ukoc ku giragora. (2 Kor. 6:17) I cula mir Antilles, dhanu ma pol uyio nia ka ng’atini utho, “tipone” bedo ceng’ini keca man ewotho sendo ju m’ubed utime rac. Buku moko  uyero nia “tipo” ne copo “kelo kadok nyoth i pacu.” I suru moko mir Afrika, jubed juketho thala kunoke kaduma liel pi diewor adek i od’avu. Pirang’o? Pilembe dhanu mi surune giwacu nia eca cero tipo ma reco nimondo i od’avu. Ento wa jurutic pa Yehova, wayio ngo lembatada moko mi vupo, man wadikara ngo i lemb suru man i timo moko ci m’ubemewo ndra pa Sitani!​—1 Kor. 10:21, 22.

13. Nimakere ku Yakobo 1:5, icikiri nitimang’o kan itie ku jiji iwi lemb suru moko?

¹³ Kan itie ku jiji iwi lemb suru moko, kwai Yehova umii iri rieko. (Som Yakobo 1:5.) I ng’eye, tim sayusac i girasoma mwa ma tung’ tung’. Icopo kwayu bende kony i bang’ judong cokiri. Gibitimo ngo ng’iong’ic kakeri, enke gibinyutho iri cik mir ukungu mi Biblia m’icopo tio ko, calu ve ma waai waweco i wie. Ka watimo kumeno, wabibedo ayika ‘ning’io gin ma ber ku gin ma rac.’​—Ebr. 5:14.

14. Waromo timang’o kara kud wakier dhanu?

¹⁴ “Wutim ceke ni dwong’ pa Mungu. Kud wutim gin moko ma ketho jukier.” (1 Kor. 10:31, 32) Kinde m’ibeng’io ka nyo ibidikiri kunoke ke ngo i lemb suru moko, lar ipar cuu pi matoke ma ng’iong’icne copo bedo ko iwi jumange, asagane iwi Jukristu wedu. Wamito ngo watim lembe ma copo ketho dhanu mange ukier. (Mk. 9:42) Bende, wamito ngo wanyai ng’ecwiny mananu i dhanu ma gitie ngo Jumulembe pa Yehova. Mer bicwaluwa niweco kugi ku woro man eno bimio yung ni Yehova. Wabiyenyo ngo nithubara ku dhanu man nicayu suru migi. Poi nia mer utie ku tego! Ka wabetimo lembe m’unyutho nia wamaru dhanu man wabeworogi, eno copo ketho kadok ju ma gimaru ngo lemandha de giromo winjowa.

15-16. (a) Pirang’o etie lembe mi rieko nilar weco ku wedi iwi yioyic peri? Kemii lapor. (b) Waromo tio nenedi ku wec pa Paulo ma nwang’ere i Jurumi 1:16?

¹⁵ Lar inyuth ni wedi peri nia itie Jamulembe pa Yehova. (Isa. 43:10) Kan ibedikiri ngo ku wedi peri kunoke jurimbi i lemb suru moko kinde ma wat peri moko utho, ng’ecwiny copo mondo i igi. Ebibedo yot iri nikwio lak mac maeno kan ilar ikoro igi pi yioyic peri i wang’e. Umego Francisco ma bedo i ng’om mi Mozambique, ukoro kumae: “Saa ma waponjo lemandha waku Carolina ma min ot para, wanyutho ni wedi mwa ceke nia dong’ wabidikara ngo i  lemb suru ma gibed gitimo saa ma dhanu utho. Saa ma nyamin Carolina utho, ugam ukwayu nia wamok i kum yub mwa. Nimakere ku suru migi, jujomo avu i ayi masegi man wat p’avu ma ceng’ini ucikere nivuto bang’ adek kaka ma juoyo i ie pii ma jujomo ko avune. Dhanu mi suru maeno giparu nia nitimo lembe maeno copo juko tipo ng’atu m’utho. Jupagi Carolina gimito nia en re m’ecidh evut kaka ma juoyo i ie pii ma jujomo ko avuj nyamin.”

¹⁶ I saa maeno, Francisco giku Carolina gigam gitimang’o? Francisco ukoro kumae: “Calu ma wamaru Yehova man wamito niwore, wagam wakwero nidikira i lemb suru maeno. Lembene uton i jupagi Carolina magwei. Giyero nia calu ma wakwero niworo ju m’utho, dong’ gibikonyowa de ngo man gibebino de ngo i bang’wa. Ento calu walar wakoro pi yioyic mwa igi i wang’e, wagam waweco ngo saa ma ng’ecwiny uopo i igi. Re wedi pare moko ucero bang’wa nia wadaru koro igi pi yioyic mwa. I ng’eye, kum jupagi Carolina ugam ukwio, e wapoto kindwa kugi. Jumoko ubino cil i bang’wa i pacu nigamu girasoma.” Pieno, dong’ kud wawek lewic unegwa nimoko i kum lemandha ma wang’eyo iwi ju m’utho.​—Som Jurumi 1:16.

17. Ang’o ma copo konyi kara ibed jarimo mandha ni Jakristu moko ma lemcan uwok i wie?

¹⁷ Ka wat pa Jakristu moko utho, ubekwayu itim kero nibedo ire “jarimo mandha,” man nibedo “umego ma junyolo pi nindo mi can.” (Rie. 17:17, NWT) Dong’ ang’o ma copo konyi nibedo “jarimo mandha” asagane kinde ma jubediyo umego kunoke nyamego moko ma lemcan uwok i wie nia etim lemb suru ma Biblia ukwero? Wakenen cik mir ukungu ario mi Biblia m’icopo tio ko pi nijuko cwiny ng’atu ma wat pare tho.

18. Ang’o m’uketho Yesu ugam uywak? Eno ubemio iwa ponji ma kani?

¹⁸ “Wuywak ku ju m’uywak.” (Rum. 12:15) Saa moko waromo koso lembe ma wayer ni ng’atu ma lemcan uwok i wie, re kan eneno nia wabeywak karacelo kude ebinyang’ nia wabedieng’ pire. Kinde ma Lazaru ma jarimb Yesu utho, nyimego pare,  Maria giku Martha, man jumange de giywage lee. Nindo ang’wen i ng’eye, kinde ma Yesu utundo, en de ‘eywak’ kadok nwang’u eng’eyo nia ebicero Lazaru de. (Yoh. 11:17, 33-35) Piiwang’ Yesu m’ucwir unyutho kamaleng’ nia Yehova de ubino ku can pi tho pa Lazaru. Bende kinde ma juruot maeno gineno piiwang’ Yesu m’ubecwir, ginyang’ nia emarugi lee mandha. M’umbe jiji, lembe maeno ujuko cwiny Maria giku Martha mi tuko ngo. Rom rom kumeno, kinde m’umego ku nyimego mwa gibeneno nia wabedieng’ pigi, eno ketho ginyang’ nia kara wawenjogi ngo, ento wamarugi. Bende ginwang’u nia gitie ku jurimo ma copo konyogi saa ceke.

19. Buku pa Eklizia 3:7 copo konyi nenedi kinde m’ibejuko cwiny Jakristu moko ma wat pare tho?

¹⁹ “Nindo mi bedo ling’, man nindo mi weco.” (Ekl. 3:7) Ayi mange ma wacopo tielo ko cwiny Jakristu wadwa ma wat pare tho utie niwinje kilili. Winje kinde m’ebekoro iri lembe m’i ie, man kud iwek ng’ecwiny umeki kadok eyero lembe moko ma “vur vur” de. (Yob 6:2, 3) Saa moko nyo cwinye ung’abere pilembe wedi pare ma gi Jumulembe ngo gisage ku wec ma tung’ tung’. Pieno, rwo karacelo kude. Kwai Yehove ma tie ‘jawinj rwo’ umii ire kero man ekonye ninyang’ i lembe terere. (Zab. 65:2) Kan ecopere wusom kude giragora moko kunoke thiwiwec moko ma ber m’uwok i girasoma mwa, calu ve kpawa mi kwo.

20. I thiwiwec m’ulubo wabiweco iwi lembang’o?

²⁰ Etie iwa mutoro ma lee dit ning’eyo lemandha iwi ju m’utho man ning’eyo bende lembe ma ber m’ubekuro ju ma gini liel mi poi. (Yoh. 5:28, 29) Pieno, dong’ wamok i kum lemandha mi Biblia, man wacer bang’ lemandhane kud amora ma lee dit nikadhu kud i wec man timo mwa; bende, wabed ayika ninyutho lembene ni jumange saa ceke. Uwic mange ma Sitani tio ko pi niwondo dhanu utie weco ku tipo. I thiwiwec m’ulubo wabiweco iwi uwic maeno. Wabineno bende nia pirang’o ukwayu waurara i kum timo man galuwang’ moko ci ma tie ku lembe mi pajogi i igi.