1, 2. (a) Pirang’o aradu ma Jukristu gibeloyo lwiny i dhu Sitani ku pajogi pare? (Nen cal mir acaki.) (b) I thiwiwec maeni wabiweco iwi lembang’o?

JAKWENDA Paulo uporo Jukristu ku juaskari. I andha, wa Jukristu ceke wani lwiny man wabekiedo i dhu jukwor mandha ma re gitie ngo dhanu; wabekiedo i dhu Sitani ku pajogi pare. Jukwor mwane gicaku kiedo niai con, man ging’eyo lwiny cuu dit. Pieno, waromo neno nia ve ecopere ngo iwa nivoyogi, asagane ka watie aradu. Dong’, nyo aradu ma Jukristu gicopo voyo jukwor ma tek rukeno? Eyo, gicopo! Pirang’o wayero kumeno? Pilembe Yehova re m’ubemio tego ni aradu. Bende, calu juaskari ma jutendo ma ber, gin de ‘giberonyo jamlwiny pa Mungu kpo,’ kara gibed ayika pi lwiny.​—Som Juefeso 6:10-12.

² Ecicopere nia kinde ma Paulo ubemio lapor maeno, ebino paru pi jamlwiny ma juaskari mi Roma gibed gikendo. (Tic. 28:16) I thiwiwec maeni, wabiweco iwi jamlwiny maeno i tucne. Bende, wabineno lembe m’aradu moko gikoro iwi peko man bero ma wacopo nwang’u, ka waronyo jamlwiny mwa ceke mi tipo.

3, 4. Lemandha mi Biblia utie ve mukaba pa askari mi Roma nenedi?

³ Som Juefeso 6:14. Mukaba pa askari mi Roma ubino ku nyithi cuma moko ma jumwono i kume pi nigwoko pier askari, man  pi nimaku asi ma pek m’ekendo kara kud uvuthi. Mukabane moko ubino bende ku piny ma tek ma jutong’o i kume ve gol, pi nimaku palamularu ma bor ku m’adundo ma askari uroyo i piere. Kan askari udaru twiyo piere kikiki ku mukaba maeno, dong’ ecidho i lwiny ma cwinye tek.

⁴ Calu mukaba maeno, lemandha ma wabeponjo i Biblia de gwokowa i kum ponji mi vupo. (Yoh. 8:31, 32; 1 Yoh. 4:1) Ka wabemedara nimaru lemandha mi Biblia, ebidoko iwa yot nironyo “asi” mwa, niwacu nikwo nimakere ku cik pa Mungu. (Zab. 111:7, 8; 1 Yoh. 5:3) M’umedo maeno, ka wabeii ninyang’ ma ber akeca i lemandhane, wabicero bende bang’e ku tegocwiny i wang’ judhogwa.​—1 Pet. 3:15.

5. Pirang’o wacikara niyero lemandha saa ceke?

⁵ Lemandha mi Biblia pigi tie tek iwa; pieno, waworo lembe ma Biblia yero, man saa ceke wayero lemandha. Vupo tie acel m’i kind jamlwiny ma Sitani tio ko yot yot. Bende, vupo kelo matoke ma rac iwi javupone en gire, man iwi ng’atu m’ebewondo de. (Yoh. 8:44) Pieno, kadok waleng’ ungo de, ukwayu watim kero kud wacwai vupo kadok nyanok de. (Ef. 4:25) Re ecopo bedo yot ungo niyero kwa lemandha. Ku lapor, nyamego Abigail ma oro pare 18 uyero kumae: “Saa moko vupo copo nen ni gin ma cuu, asagane kan ecopo bodhi kud i lembe moko ma tek.” Dong’ ke pirang’o ebed etimo kero niyero lemandha saa ceke? Emedo kumae: “Kan abeyero kwa lemandha, abedo ku pidocwiny ma leng’ i wang’ Yehova, man junyodo para ku jurimba bende gigena.” Nyamego Victoria ma oro pare 23 ke uwacu kumae: “Kan ibeyero lemandha man ibecero bang’ yioyic peri, dhanu moko copo timi rac. Re kan ibetimo kumeno, ng’ei nia ibinwang’u bero kwa: Cwinyi bidoko tek, ibibedo ku mer ma ceng’ini ku Yehova, man ju m’umeri gibicaku wori.” Nyo ibeneno ngo nia pire tie tek akeca nironyo ‘mukaba mi lemandha’ saa ceke?

6, 7. Pirang’o jucopo poro cik ma pwe pa Yehova kud asi?

⁶ Jubed juyiko asi ma pol mir askari mi Roma ku nyithi cuma ma nyapathara, ma dhoggi reberebe, ma jubed jurodo wi wadi wi wadi, man ma judolo kara uum kor askari man ng’eye de. I dhu nyithi cumanegi, jubed juketho bukle ma tung’ tung’ mi cuma ma juromo royo thol mir adila i igi pi nitwio dhu asine. Theng asine moko ubed ukonyo pi niumo gok askari, man jubed jutwio thengene i kum thenge ma yor i kore ku thol mir adila. I andha, asi ubed ucero askari niyiko kume yot yot, man ugam ukwayu ewoth neno thiri thiri ka nyo nyithi cuma ma juyike ko ubedo kakagi. Re kadok kumeno de, asi ubed ugwoko iye kud adundene i kum palamularu man lak athero!

⁷ Jucopo poro cik ma pwe pa Yehova de kud asi maeno, pilembe cikne gwoko ‘adundewa,’ niwacu pidoic ma yor i iwa. (Rie. 4:23) Askari copo maru ngo elok asi pare ma juyiko ku cuma ma tek ku mange ma juyiko ku cuma mi zaga zaga. I ayi ma rom, wan de wacikara ngo nyanok de niketho cik mwa giwa umak kaka cik pa Yehova, pilembe wambe ku rieko ma waromo gwoko ko adundewa giwa. (Rie. 3:5, 6) Pieno, wacikara nineno “asi” mwa thiri thiri ka nyo ebemedere asu nigwoko adundewa.

8. Pirang’o wacikara niworo cik pa Yehova?

⁸ Nyo saa moko ibed inwang’u nia cik pa Yehova uketho itie ngo agonya, kunoke ubeceri nitimo lembe m’imaru? Umego Daniel, ma oro pare 21 uyero kumae: “Juponji kud awiya wada mi somo gibed gicaya pilembe abekwo nimakere ku cik mi Biblia. E lworo umaka man cwinya tur pi nindo  moko.” Kawoni ke ebewinjere nenedi? Emedo kumae: “Tokcen ne, abin anwang’u nia kara etie ber akeca niworo cik pa Yehova i kwo para. Jumoko m’i kind ‘jurimba’ gicaku tio ku yath ma merojo, jumange ke giweko somo. Ebino lembe mi can dit nineno kite ma kwo migi unyothere ko. Anwang’u nia Yehova ubegwokowa andha.” Nyamego Madison, ma oro pare 15 ke uwacu kumae: “Etie yot ungo ira nimoko i kum cik pa Yehova man nikwero lembe m’aradu wada gibeneno ni lembe ma cuu.” Ka dong’ ebed etimo nenedi ke? Emedo kumae: “Abed apoyara gira nia abelwong’ara ku nying’ Yehova man nia abidhe utie yo ma Sitani ubekiedo ko i dhoga, man m’ebemito eredha ko. Kan atundo nivoye, awinjara ma ber mandha.”

9-11. (a) Wara mi lapor ma Jukristu gibed gironyo utie ang’o? (b) Lembang’o ma romo konyowa nirweyo m’umbe lworo?

⁹ Som Juefeso 6:15. Askari mi Roma copo cidho ngo i lwiny ma fodi eronyo ngo wara i tiende. Warane ubino sandal ma tek mandha mi del, ma juyiko ku theng adila adek ma juliro man ma jukwoyo karacelo. Warane ubed uromo tiend askari cuu, man kan eronye, ecopo kier ungo.

¹⁰ Wara mi juaskari mi Roma ubed ukonyogi kara gikied lwiny ma ber, ento wara mi lapor ma waronyo, niwacu jamtic mwa ma tung’ tung’, konyowa nirweyo “lembanyong’a . . . mi kwiocwiny.” (Isa. 52:7; Rum. 10:15) Re asu, saa moko bekwayu nibedo ku tegocwiny ma lee pi nirweyo lembanyong’a. Umego Roberto * ma oro pare 20 uwacu kumae: “Lworo man lewic ubed unega lee dit nirweyo ni awiya wada mi somo. Tin kan abeparu pi lembene, abed apenjara nia pirang’o lworo ubed unega. Kawoni atie ku mutoro ma lee dit pilembe aberweyo ni aradu wada.”

¹¹ Aradu ma dupa ginwang’u nia gibed girweyo ku tegocwiny, ka gilar giyikiri ma ber i wang’e. Dong’ icopo yikiri nenedi? Aradu ma nyinge Julia, ma oro pare 16 uyero kumae: “Abed akoso ngo girasoma i sakoc para mi somo. Bende, kan awiya ma wasomo kugi gibekoro paru migi man yioyic migi, awinjogi cuu. Eno ketho ang’eyo nia girang’o ma romo konyogi. Kan alar ayikara ma ber, awok anyutho igi lembe ma pong’o yeny migi tap tap.” Nyamego Makenzie ma tie ku oro 23 ukoro kumae: “Kan ibed iweco ma ber kud aradu wedu man iwinjogi cuu, ibing’eyo peko ma gibekadhu kud i ie. Pieno abed atimo kero nisomo girasoma ceke ma dilo pa Yehova uwodho pir aradu. Eno konya ninyutho lembe moko ma copo konyo aradu wada, niai kud i Biblia kunoke i jw.org.” Kan ilar iyikiri cuu i wang’e pi nirweyo lembanyong’a, etie ve ironyo “wara” m’uromo tiendi ma ber.

12, 13. Kit “athero mi mac” ma kani ma Sitani copo kili ko?

¹² Som Juefeso 6:16. Askari mi Roma ubed umaku ban ma ie lac, man ma bor nyanok. Ban (ma julwong’o nia “thungu” i Biblia mi dhu Alur) ubed uumo askari niai yor i goke nitundo yor i conge, man ubed ugwoke i kum pala, tong’ man athero.

¹³ Sitani copo kili ku kit “athero mi mac” ma kani? Saa moko, eromo tio ku vupo ma tung’ tung’ iwi Yehova. Ku lapor, Sitani ubemito ipar nia Yehova umeri ngo, man nia ebedieng’ ungo piri. Aradu ma nyinge Ida, ma tie ku oro 19, uwacu kumae: “Wang’ ma pol, abed aparu nia kindwa ku Yehova utie bor, man nia ebemito ngo ebed Jarimba.” Dong’ nyamego Ida betimo ang’o kan  ebewinjere kumeno? Eyero kumae: “Coko betielo yioyic para lee dit. Con, abed adwoko ngo wang’ penji acel de i coko, pilembe abed aparu nia ng’atu moko mbe ma bimaru ewinj lembe m’abeyero. Re kawoni, ayikara ma ber pi coko, man atimo kero niculo wang’ penji ario kunoke adek kokoro. Etie yot ungo ira, re kan atimo kumeno, awinjara cuu magwei. Bende, umego ku nyimego de gitielo cwinya lee mandha. Nja, adwogo kud i coko ma nwang’u ang’eyo nia Yehova umara.”

14. Lapor pa nyamego Ida ubeponjowa nenedi?

¹⁴ Askari ubino mbe ku copo mi medo kunoke mi jwigo i ban pare. Re calu ma lapor pa Ida unyutho, yioyic mwa tie ngo kumeno. Wan re ma wacopo ng’io nia yioyic mwa ujwiki, kunoke umedere; bende wan re ma wacopo ng’io nia edok tek, kunoke ekwii. (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3) Dong’ kara ban mwa “mi yioyic” umedere nigwokowa, ubekwayu wamedara niketho ebed ma dit man ebed ma tek.

15, 16. Genogen mwa utie ve sabu i ayi ma nenedi?

¹⁵ Som Juefeso 6:17. Askari mi Roma ubed ukendo sabu pi nigwoko wiye, ng’ute man wang’e. Jubed juyiko sabune moko ku thondhe, kara saa moko ecopo make i cinge.

¹⁶ Calu ma sabu gwoko ng’ith pa askari, “genogen mi both” ma watie ko bende gwoko paru mwa kumeno. (1 Tes. 5:8; Rie. 3:21) Genogen konyowa niketho wiwa zoo iwi lembang’ola  pa Mungu, man eketho cwinywa tur ungo nyaswa swa kinde ma wabenwang’ara ku peko. (Zab. 27:1, 14; Tic. 24:15) Re tek wabemito nia genogen mwa ugwokwa, ukwayu wakethe ni gin m’unuti andha iwa. Pieno, wacikara ngo nimaku “sabu” mwa amaka i cingwa, ento wacikara nikende akenda i wiwa.

17, 18. (a) Sitani copo ketho wawodho sabu mwa cen kud i wiwa nenedi? (b) Waromo timo ang’o pi ninyutho nia wabeweko ngo Sitani uwond wang’wa?

¹⁷ Saa moko, Sitani copo ketho wawodho sabu mwa cen kud i wiwa. Nenedi? Kepar pi kite m’egam emito ecwai ko wang’ Yesu. Sitani ung’eyo ma ber dit nia Yesu bidoko jabim mi ng’om zoo. Re i wang’e, ebikesendere agbele, man ebitho. I ng’eye, ebidokuro nitundo saa pa Yehova urom, kan ebidoko Rwoth. Ento Sitani umio kaka ni Yesu kara ecak bimo nyapio pio eca. Eng’olo nia Yesu bidoko rwoth mi ng’om ndhundhu saa nica, re ekeetim ire lembe moko acel kende ci mi woro. (Lk. 4:5-7) Tin bende, Sitani ung’eyo nia Yehova ung’olo iwa lembe dupa ma beco ma wabinwang’u i ng’om ma nyen. Ento i wang’e, ubekwayu wakekur pi nindo moko, ke ku peko dupa. Pieno, Sitani ubemio iwa kaka ma wanwang’ ko kwo ma yot kawoni eni. Ebemito wasai mi kwong’o nipong’o yeny mwa mi kum, man waketh Ker pa Mungu i kabedo mir ario i kwo mwa.​—Mat. 6:31-33.

¹⁸ Aradu ma dupa gibeweko ngo Sitani uwond wang’gi. Ku lapor, nyamego Kiana ma oro pare 20 uwacu kumae: “Ang’eyo nia Ker pa Mungu kende re ma bidaru peko mwa ceke.” Genogen maeno ubekonye nenedi i kwo pare? Genogen ne uketho ebewil ungo nia piny ceke mi ng’om maeni bikadhu akadha. Pieno, kakare nimiere zoo pi nisayu tic mi sente ma dongo, Kiana ubetio ku saa man tego pare pi nitimo ni Yehova.

19, 20. Wacopo timo ang’o pi nimedo bodho mwa mi tio ku Lembe pa Mungu?

¹⁹ Juaskari mi Roma gibino ku palamularu, ma bor pare ubedo santimetre 50 kumeni. Juaskarine gibed gikiedo ku palamularu migi ku bodho ma lee, pilembe kubang’ ceng’, gibed giponjo nitio kude.

²⁰ Jakwenda Paulo uporo Lembe pa Mungu ku palamularu. Yehova umie iwa; pieno ubekwayu waponj nitio kude ku bodho pi nicero bang’ yioyic mwa, kunoke pi niyiko i paru mwa. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Icopo timo ang’o pi nimedo bodho peri mi tio ku Lembe pa Mungu? Umego Sebastian ma oro pare 21 uwacu kumae: “Kan abesomo Biblia, abed akiewo verse acel kokoro kubang’ thekman. Abemedara nicoko dhu verse m’amaru akeca.” Versene bekonye ninyang’ ma ber i kum paru pa Yehova. Daniel ke umedo kumae: “Kan abesomo Biblia, alondo verse m’aneno nia acopo konyo ko dhanu i tic mi rweyo lembanyong’a. Anwang’u nia dhanu giwinjowa cuu, ka gibeneno nia wamaru Biblia man wabetimo kero mwa ceke pi nikonyogi.”

21. Pirang’o wacikara ngo nilworo Sitani ku pajogi pare?

²¹ Lapor mir aradu ma waweco pigi i thiwiwec maeni unyutho kamaleng’ nia wacikara ngo nilworo Sitani ku pajogi pare. I andha, gitie ku tego ma lee, re m’ukadhu ngo pa Yehova. M’umedo maeno, gibikwo ngo rondo ku rondo. Ceng’ini eni, jubitwiyogi i kol, man gibitimo dhanu rac ungo i kind oro elufu acel mi Bimobim pa Kristu. I ng’eye jubinyothogi cen. (Nyu. 20:1-3, 7-10) Wang’eyo jakwor mwa, wang’eyo bodho pare, man wang’eyo gin m’ebeyenyo. Pieno, ku kony pa Yehova, wacopo cungo ma tek i dhoge!