BUKUNE jubed julwong’ogi buku mi danyu (Collection arc-en-ciel). Kinde m’asomogi, cal m’i igi utelo nen para lee dit. Pieno, niai ma a nyathin, abed amito dit ang’ei lembe mi Biblia ma jukoro i igi.

I saa ma lwiny mir ario mi ng’om zoo ubetundo i ng’om mi India, acaku nwang’u peko ma dongo i kwo para. Junyodo para gipokiri, man i ng’eye gilalu gam migi. Apenjara dit nia pirang’o dhanu ario m’amaru lee rukeni copo wekiri kumeni! Agam avoc man anwang’u nia juwenja. Calu ma junyola ani kenda, anwang’u ngo jukojuk man kony m’ukwayere.

Waku mama wacidh wabedo i Karachi ma tie adhura ma dit mi province. Nindo acel, dokter moko m’utii ma Jamulembe pa Yehova ma nyinge Fred Hardaker utundo yo fwa. Ebino i dini ma rom ku misioner m’ugam umio buku ni junyodo para. Ekwayu nia nyo mama copo yio niponjo Biblia. Mama ukwero, ento eyero nia an re m’acopo maru niponjo. E i yenga m’i ng’eye ci, acaku ponjo Biblia kud umego Hardaker.

 Yenga moko i ng’eye, acaku cidho i coko mi Jukristu ma jubed jutimo i odiyath p’umego Hardaker. Umego ma romo 12 ma giiti gibed gitimo coko keca. Giketho cwinya man gidieng’ kuda ve nyathin migi. Abepoi, gibed gidok piny kara anen wang’gi kinde ma giweco kuda, man gibed giweco i bang’a ve watie jurimo; gitimo tap lembe m’abino ku yenyne saa maeca.

I ng’eye nyanok, umego Hardaker ukwayu nia wacak cidho kude i tic mi lembanyong’a. Enyutho ira kite mi tio ku phonographe kara wawoth ketho dhanu uwinj korolembe ma thindho thindho mi Biblia ma juriwo i wie. Korolembene moko ubed uyero lembe ndem ndem, uketho saa moko dhanu ubed ukwero niwinje. Ento abino ku mutoro ma lee dit nimio lembatuca ni dhanu. Abedo kud amora lee pi lemandha mi Biblia, man abed amaru niyero lembene ni dhanu mange.

Kinde ma udul mony mi Japon ucaku mondo i India, judong ng’om mi Grande-Bretagne gicaku sendo Jumulembe pa Yehova magwei. I oro 1943, masendine ugam umulo kuma bende. Jadit mwa mi somo ma tie paster mir Anglican uriema kud i somo, pilembe nia “kura para rac.” Eyero ni mama nia mer m’atwiyo ku Jumulembe pa Yehova copo ketho anyotho awiya darasa mange. Ng’ecwiny ugam umaku mama, e ekwera magwei nia kud adikara kendo ku Jumulembe pa Yehova. I ng’eye eora i bang’ baba i adhura mi Peshawar, ma nwang’ere yo malu i kilometre 1370. Calu ma dong’ abecamu ngo cam mi tipo, mer m’amaru ko Yehova ugam ujwik.

I oro 1947, adok kendo i Karachi pi nisayu tic. E awok acidho i odiyath p’umego Hardaker. Ejola kud anyong’a ma dit.

Eparu nia abino maku yath, uketho epenja kumae: “Remo ma nenedi m’ubesendi?”

Adwoko ire nia, “kuma uberemo ngo; ento abetwoyo i thenge mi tipo. Atie ku yeny mi ponjo Biblia.”

Epenja nia, “imito wacak awene?”

Adwoko ire, “kawoni, kan ecopere.”

Waponjo Biblia ku mutoro ma lee dit dhu uthieno maeca. Cwinya kwio, pilembe anwang’ara kendo ku dhanu pa Yehova. Mama timo kero lee nicera kara kud adikara ku Jumulembe pa Yehova, re urombo ngo ire, pilembe akeco nia ukwayu aponj lemandha man akwo nimakere ku lembene. E i nindo 31, dwi mir 8, oro 1947, athiero kwo para ni Yehova man alimo batizo. I ng’eye nyanok kinde m’adoko ku oro 17, acaku timo tic pa jayab yo ma nja.

Kinde m’adoko jayab yo, kabedo ma kwong’a ma juora i ie ubino i Quetta, kaka ma con biro mir askari mi Grande-Bretagne ubino i ie. I oro 1947, jupoko i India ni ario: India ku Pakistan. * Lembuno unyayu ali ma lee i kind jurudini, uketho dhanu ma pol uringo pacu migi; ebino ng’wec ma dit mandha m’udong’ ni kpawa. Dhanu ma romo milioni 14 giringo giweko pacu migi. Juislam mi India giringo i Pakistan, Juhindu ku Jusikh ma gini Pakistan ke giringo i India. Kud i kind ng’wec maeca, aidho garimoci (train) ma dhanu pong’ bik i ie kud i Karachi, man amoko kikiki i kum cuma mi kum garimocine yo woko nitundo i Quetta.

I Quetta kuca, wanwang’ara kud umego George Singh, m’ubino jayab yo ma segi ma oro pare 20 ku wiye. George umio ira gari moko m’utii m’aromo ringo ko (kunoke m’acopo cwalu acwala) kaka ma nyagot got. Wang’ ma pol, abed arweyo kenda. I kind dwi 6 ci, abino ku juponj Biblia 17, man jumoko m’i kindgi gimaku lemandha. Ng’atu acel m’i kindgi ma nyinge Sadiq Masih m’ubino jadit mir askari, ukonyowa waku George niloko girasoma moko mi Biblia i dhok mi Urdu, ma tie dhok ma dit ma juweco i Pakistan. Yo yo, Sadiq de udoko jarwei lembanyong’a ma won amora.

Nindo dupa i ng’eye, adok i Karachi; kuca wawok watimo tic karacelo kud umego Henry Finch man Harry Forrest, ma gibino bamisioner ma fodi nwang’u gidwogo adwoga kud i somo mi Gilead. Giponja ku lembe dupa dit mi theokrasi. Nindo moko, umego Finch uting’a wacidh warweyo kude yo malu mi Pakistan. Kinde ma watundo i the got moko, wawok wanwang’u dhanu ma mol dupa ma  weco dhok mi Urdu; gibino ku rieu mi winjo lemandha mi Biblia. Oro ario i ng’eye, an de julwong’a acidho i somo mi Gilead. I ng’ei somo, adwogo i Pakistan, man keca abed atimo tic pa jaliew mi twodiri pi saa moko kende. Abed abedo i ot mi bamisioner i adhura mi Lahore, kud umego adek mange ma de gitie bamisioner.

Lembe mi can utie nia, i oro 1954, bamisioner mi Lahore githubiri; eno uketho biro mi filial ulalu jumoko kaka mange. Calu m’acorara swa i thubiri migi, jugam jumio ira juk ma kamaleng’. E lembene uturo cwinya magwei, man anwang’u nia lembe daru voya i thenge mi tipo. Aloko adok i Karachi, i ng’eye ke acidho i Londres, i ng’om mir Angleterre, ma re abedo ku genogen nia ku kuca, abinwang’u tego kendo i thenge mi tipo.

I cokiri m’abino i ie i Londres, umego mi bethel ubino dupa. Ng’atu acel m’i kindgi ubino Pryce Hughes, ma timo i komite mi filial; ekonya lee mandha. Nindo moko, ekoro ira nia en de umego Joseph Rutherford m’ubino neno wi tic mi lembanyong’a i ng’om zoo, ugam umio ire juk ma lee. Saa m’umego Hughes umito cero bang’e, ndhundhu umego Rutherford ukok i wie ku kwinyo. Azungo dit nineno nia umego Hughes ulund ubeng’iero ang’iera saa m’eparu pi lembene. Eyero nia lembene ukeuton i ie. Ento i ng’eye, enwang’u nia ebino ku yeny mi juk ma kumeca, man eneno jukne calu yo ma Yehova unyutho ko ire mer. (Ebr. 12:6) Lembe m’ekoro ira umulo adundena man ukonya ninwang’u tego i thenge mi tipo.

I kind saa maeno, mama udok i Londres man ewok eyio nicaku ponjo Biblia kud umego John Barr, ma i ng’eye udok ubedo acel m’i kind umego mi Guriri m’utelowic. Emedere pio pio i thenge mi tipo, man i oro 1957, elimo batizo. I ng’eye, awinjo nia baba de i wang’ tho pare, uponjo Biblia ku Jumulembe pa Yehova.

I oro 1958, agamu Lene, ma thugi ni Danemark, ma re ubino kwo i Londres. Oro m’ulubo, wanyolo nyaku mwa ma kayu ma nyinge Jane. I ng’eye wanyolo awiya mange ang’wen. Bende, anwang’u rwom mi tic i cokiri mi Fulham. I ng’eye, Lene ucaku remo; remone ugam ukwayu nia wadok kaka ma lieth. Pieno i oro 1967, wadok i Adélaïde i ng’om mir Australie.

I cokiri mwa mir Adélaïde, wabino kud umego m’utii 12, ma juwiro ku tipo. Gibino kud amora ma lee dit i tic mi lembanyong’a. E pio pio wacaku timo lembe mi tipo kud amora.

 I oro 1979, wanyolo nyathin mwa mir abic, man wacaku nyinge Daniel. Re ebino ku twoyo ma pek ma julwong’o trisomie; * man munganga uwacu iwa nia ecopo kwo ngo nindo ma dupa. Wawinjo kit litho ma nikoro bevoya nitundo tin de. Watimo kero ceke pi nithiedhe, ma re wawil ungo kud awiya mwa mange ang’wen. Calu ma adunde pa Daniel ubedo ku peko, saa moko niyuyo ubed uvoye, pieno rangi pare lokere doko bleu, e wating’e waringo kude i odiyath. Re kadok ku remo pare nica de, ebino nyathin ma riek man ma ber; emaru bende Yehova lee. Ka waberwo i wang’ cam, etwio nyithi cinge ario ma thindho, ekulo wiye, man eyero “Amen!” m’uai kud i adundene, kan ecaku camu.

Kinde ma Daniel udoko ku oro ang’wen, enwang’ere ku tho mi kanser mi rimo (leucémie aiguë). Waku Lene, wiwa thum man wavoc. Anwang’u nia wiya ubecinyothere andha. Nindo moko, saa ma dong’ cwinywa tur magwei, jaliew mwa mi twodiri ma nyinge Neville Bromwich utundo i bang’wa. I diewor ma cing’ nica, egwakuwa ku piwang’e, man wakugi ceke wawak. Mer man kisa m’enyutho iwa nikadhu kud i wec pare ujukowa i ayi ma yerere ngo. Edok kud i bang’wa saa abiro mi diewor. Nyanok i ng’eye, Daniel ugam utho. Tho pa Daniel ubino lembe mi can ma lee dit i kwo mwa. Re waciro can ne, man wabino ku genogen nia gin moko mbe ma romo koyo Daniel ku mer pa Yehova, nik ebed tho. (Rum. 8:38, 39) Wabekuro kud ava ma lee dit nibedo kude kendo kinde m’ebicer i ng’om ma nyen pa Mungu.​—Yoh. 5:28, 29.

I ng’ei m’atwoyo twoyo ma pek wang’ ario, asu tin atie jadit cokiri. Lembe m’akadhu kud i ie uketho akethara kaka jumange man anyutho kisa igi. Atimo kero kud apok lembe iwi dhanu mange. Ento apenjara kumae: ‘Lembe ma gikadhu kud i ie i kwo migi uloko timo migi man paru migi nenedi? Acopo nyutho nenedi nia abedieng’ pigi? Acopo ketho cwinygi nenedi kara gitim yeny pa Yehova?’ Amaru dit nitimo tic mi gwoko rombe i cokiri. I andha, kan abeketho cwiny jumange man abejukogi, anwang’u nia an de abejukara gira.

Awinjara calu jagor Zaburi m’uyero kumae: “I udul pidoic ma yor i ia juk [pa Yehova] nyayu anyong’a i ng’eyong’ec para.” (Zab. 94:19) Yehova uwekowa ki ngo kinde wabino kadhu kud i peko i ot mwa, kinde ma junyayu ragedo i kuma, kinde ma cwinya tur, man i saa mir ang’abacwiny. Ma jiji mbe, Yehova utie Wego mandha ira!