Anyolara i nindo 19 dwi mir 5, 1940, i nyathin adura moko ma julwong’o Amioûn, Lebanon. Oro ma nok i ng’eye, juruot fwa ugam udok i adhura mi Tripoli; kuca re m’awok adongo i kind juruot mi kwiyocwiny m’ung’eyo man m’umaru Yehova Mungu. Abino nyathin ma cogo ku kind awiya abic; jumanyir ubino adek jumaco ke ario. Nisayu sente lee ubino ngo gin ma pire tek ni junyodo para. Kwo mwa ugam ucungo iwi ponjo Biblia, coko mi Jukristu man nikonyo dhanu kara gituc ning’eyo Mungu.

Jukristu ma juwiro ku tipo ugam upong’ lee i cokiri mwa. Acel m’i kindgi ubino umego Michel Aboud, m’ubed utelo wi theng coko ma wabed walwong’o nia Ponji mi buku. Eponjo lemandha i New York man edwogo ku lemandhane i Lebanon i caku mi oro 1920. Asagane abepoy pi kite m’ebed eworo ko man ekonyo ko Anne giku Gwen Beavor, ma gibino aradu moko ario ma gisomo somo mi Gilead. Gidoko jurimbwa mandha. Oro dupa i ng’eye, abino kud anyong’a ma lee mandha nidok rombo ku Anne i États-Unis. Nindo moko i ng’eye, adok arombo bende ku Gwen m’ugamere ku Wilfred Gooch man ebino timo i Bethel mi Londres i Angleterre.

Kinde m’abino aradu, Jumulembe ubino nyanok i Lebanon. Ento wanyutho kud amora lembe ma wang’eyo  niai kud i Biblia ni jumange. Watimo lembuno ku kind jai mi judong dini moko. Abepoy ma ber mandha pi lembene moko m’ugam utimere iwa.

Nindo moko, waku nyamira ma Sana wabino rweyo lembanyong’a i ot moko ma dit. E japadhri moko umondo i die ot kaka ma wabino weco i iye ku weg ode. Copere nia ng’atu moko re m’ugam ulwong’e. Japadhrine ucaku yanyu nyamira. Edoko kwiny man ecwalu Sana upodho i ng’om, e egam enwang’u ret. Pieno ng’atu moko ugam ulwong’o bapolisi man giketho jukonyo Sana. Jumaku japadhrine jutere i polisi man juwok junwang’u nia etie kud atum i kume. Jadit mi bapolisi upenje kumae: “I andha ca itie ng’a? Nyo itie jadit mi dini kunoke jadit mi weg ayeki?”

Lembe mange m’abepoy pire cuu mandha utie kinde ma cokiri mwa ugam upangu basi pi niyeyowa man niterowa i adhura moko ma bor pi nirweyo lembanyong’a. Wabino kud anyong’a lee mandha nitundo ma japadhri mi kabedo maeca uwinjo pi gin ma wabino timo man ecoko udul dhanu ma gijurop i wiwa. Gigam gisendowa, ging’urowa kadok ku kidi man ginyayu ret i kum baba. Abepoy kinde m’abenene ma rimo ujomo wang’e zoo. Gidok karacelo giku mama kaka ma basi ucungo i iye man wan zoo wabino lubo tokgi ma cwinywa ubedieng’. Ento wiya biwil ungo i kum lembe ma e ma mama uyero kinde m’ebelwoko wang’ baba: “Yehova, wek lem migi rwiny; kum ging’eyo ngo gin ma gitimo.”

Nindo mange lundo wacidh waliewo wedi mwa i pacu ma thuwa. Kuca, wawok wanwang’u jadit moko mi dini ma pire yik, niwacu evek. Ebino yo pa kwarumira man eng’eyo nia junyodo para gitie Jumulembe pa Yehova. Kadok nwang’u abino ku oro abusiel kende de, re epenja kumae pi ninyayu lworo i iya: “Pirang’o ilimo ngo batizo?” Adwoko ire nia an fodi anyathin man nia kara alim batizo, ukwayu akeng’ey lembe lee iwi BibIia man abed ku yioyic ma tek. Efoyo ngo lembe m’adwoko, e eyero ni kwarumira nia wiya udaru doko tek magwei.

Ento kit lembe ma rac ma kumeno ubino nyanok. I zoone dhanu mi Lebanon gitie ku mer man gi jujol. Pieno, ebino iwa yot niweco ku dhanu ma pol iwi Biblia man niponjo ku ju ma pol m’i kindgi.

Kinde ma fodi asomo dharaza, umego moko m’aradu uai i Venezuela ubin uliewo Lebanon. Ebed ebino i coko i cokiri mwa man giwok ging’eyiri giku nyamira ma Wafa. I ng’eye gigamiri man gidok gicaku kwo i Venezuela. I barua ma Wafa ukiewo, ekwayu baba nia edok ku juruot fwa zoo i Venezuela. Wafa utimo kumeno pilembe avawa ubino nege lee mandha. Pieno, wawinje man wang’iyo nidok kuca!

Watundo i Venezuela i oro 1953 man wacaku bedo i Caracas, ceng’ini ku pacu pa prezida. Calu m’abino nyathin ma nyanok, anyong’a ubed unega kan abeneno Prezida ubekadhu ku cofer  pare ku mutukari. Ento ebino yot ungo ni junyodo para ning’iyo ku ng’om mange, dhok, suru, cam man ng’ico ku lietho mi ng’ombe. I andha, nwang’u fodi gicaku beng’iyo ang’iya ci, e lembe moko ma rac mandha ugam utimere.

Baba ucaku twoyo. Eno ubino iwa lembe ma nyen, pilembe ebino dhanu ma tek man ma kume ber. Wabepoy ungo nia nindo moko etwoyo de. I ng’eye junwang’u nia etie ku kanser mi tagu man jucidh jukake. Ku lembe mi can, i ng’ei yenga acel ci egam etho.

Etie lembe ma tek dit nikoro can ma wanwang’ara ko kinde ma lembuno utimere. Kum nwang’u fodi abino ku oro 13 kende. Wageno de ngo nia wegwa romo tho man waparu nia waromo kwo de ngo kud anyong’a kendo. Pi nindo moko, ebino lembe ma tek dit ni mama niyiyo nia won ot pare dong’ udaru tho. Ento waneno nia kwo ucikere nicidho i wang’e man ku kony pa Yehova wagam waciro. Kinde ma oro para udoko 16, agam adaru somo i Caracas, man abino ku ava lee mi konyo juruot fwa.

I saa ma rom eno, nyamira ma Sana ugamere kud umego Rubén Araujo, m’ugam usomo somo mi Gilead man edwogo i Venezuela. Gigam ging’iyo nidok i New York. Kinde ma juruot fwa ging’iyo nia ukwayu acidh asom iniversite, agam acidho i New York pilembe kaka m’aromo kwo i iye ubino nuti. Ora giku nyamira gikonya lee kinde m’abino kwo kugi kara amedara i thenge mi tipo. M’umedo maeno, umego ma giteng’ini i tipo gibino dupa i cokiri mwa mi dhu Espagnol i Brooklyn. Juario m’i kindgi m’agam ang’eyo man m’amaru ubino umego Milton Henschel giku Frederick Franz man gin ario zoo gibed gitimo i Bethel mi Brooklyn.

Kinde ma oro para ma kwong’a m’i iniversite i New York ubethum, acaku bedo ku jiji iwi lembe m’abetimo ku kwo para. Agam asomo Otkur ma Wiw man aparu cuu pi thiwiwec m’ukoro pi Jukristu ma gibino ku lembakeca ma beco i tic pa Yehova. Abed aneno anyong’a ma juyab yo man ma ju ma gibetimo i Bethel ma gin’i cokiri mwa gitie ko, e an de amito abed calu gin. Ento nwang’u fodi abino ngo Jakristu m’ulimo. Nwang’u niai con de, ang’eyo nia ukwayu athier kwo para ni Yehova. Atimo tap kumeno man alimo batizo i nindo 30, dwi mir 3, 1957.

Calu m’adaru timo lembe maeno ma pire tek, anwang’u nia mito amak yub mange, niwacu nicaku tic mi saa ceke. Amito lee dit nia acak tic pa jayab yo, ento abino paru ngo nia lembuno bibedo ira tek. Ang’eyo ngo nia ka nyo andha aromo timo tic pa jayab yo man nisomo bende iniversite. Acaku kiewo barua ni juruot fwa iwi yub m’amaku nia ukwayu ajig somo mi iniversite, adok i Venezuela man acak tic pa jayab yo, man gin de gibed gidwoko ira wang’ baruane.

Agam adok i Caracas i dwi mir 6, 1957. Ento aneno peko ma juruot fwa gibenwang’iri ko. Gibino ku yeny mi kony pa ng’atu moko pi ninwang’u  sente. E apenjara nia aromo konyo nenedi? I ng’eye, anwang’u tic i bank, re asu abino kud ava mi timo tic pa jayab yo. I andha, eno re m’ubino thelembe m’uketho adwogo. Akeco nia kwayu atim gin ario zoo. Pi oro ma dupa, abed atimo tic i bank saa ceke man abed atimo calu jayab yo bende. Wang’a ubed udong’ thwolo kwa man anyong’a para de uthum ungo!

Agam arombo ku nyamego Sylvia mir Ujermani m’umaru Yehova lee mandha, ebino leng’ mituko ngo man wagamara kude, eno umedo anyong’a para magwei. Gigam gidwogo nikwo i Venezuela ku junyodo pare. I ng’eye, wanyolo awiya ario, nyathin ma nico ubino Michel (Mike) man ma nyaku ubino Samira. Abino bende ku rwom mi gwoko mama, man edwog ekwo karacelo kudwa. Kadok nwang’u ugam ukwayu nia awek tic pa jayab yo pi nipong’o yeny mi juruot para de, re abedo asu kud amora i tic mi rweyo lembanyong’a. An waku Sylvia wabed watimo tic pa jayab yo ma jakony tekene ecopere i saa pa yom.

Nwang’u fodi awiya para gisomo kinde m’akadhu kud i lembe m’ayutho pire i acaki mi thiwiwec maeni. I andha aromo yero nia kwo para ubino leng’ magwei man jurutic wada mi bank de gibed giwora. Re asu, ku kwong’a abed amito dhanu ginena ni jatic pa Yehova. Paru maeno m’abino ko uthum ungo kud i wiya. Pieno waku dhaku para wabedo piny man waweco iwi sente ma watie ko. Tekene aweko tic para kud i bank juromo miyo ira sente ma lee. Calu ma deni ubino mbe i iwa, wanwang’u nia ka wajwigo kwo mwa, waromo bedo asu ku sente ma romo cwalu tokwa pi nindo m’ulwar.

Ebino lembe ma yot ungo nimaku yub maeno, ento nyaramara para giku mama gidiko cing’gi lee dit i kum yubne. Pieno, anwang’u kaka mi dok dikara kendo ku ju m’ubetimo tic mi saa ceke. Ebino ira anyong’a ma yawe mbe! Unen ve nia yo udong’ thwolo i wang’a. Ento i ng’eye, wanwang’u lembang’eya moko ma nyen ma nwang’u wageno ngo.

Nindo moko dokter mwa upimo man ewacu nia Sylvia utie ku mugisa. Ebino iwa ni lembe ma rek man mir anyong’a ma lee dit! Ento aparu bende pi yub m’alar amaku mi bedo jayab yo. Nyo lembe maeno bibedo ku matoke ma kani iwi yub para mi bedo jayab yo? E ndhundhu waloko paru mwa, pidoic mwa man wacaku yikara pi nyathin  mange m’ubecinyolere i ot mwa. Ento abino penjara ka nyo andha abiromo nitimo tic pa jayab yo?

I ng’ei ma waweco iwi lembakeca mwa, wang’iyo nia wamok asu i kum yub ma walar wamaku. I dwi mir 4, 1985, wodwa ma Gabriel ugam unyolere. Jugam juwodha kud i tic mi bank man acaku timo tic pa jayab yo ma nja kendo i dwi mir 6, 1985. I ng’eye, anwang’u rwom mi doko acel m’i kind umego mi Komite mi filial. Ento Bethel ubino mbe i Caracas, eno ubed uketho abed awotho wotho ma romo kilometre 80 wang’ ario kunoke wang’ adek kubang’ yenga.

Biro mi filial ubino i adhura mi La Victoria, pieno wang’iyo nia juruot mwa udok i La Victoria kara gibed ceng’ini ku Bethel. Eno ubino alokaloka ma dit iwa wan ceke. Amaru juruot para lee man abedwoko foyofoc lee mandha igi. Kum timo migi ubino ira nikony ma dit. Nyamira ma Baha ubino ayika pi nigwoko megwa. Mike ugamu dhaku, ento Samira giku Gabriel fodi gikwo asu i pacu. Re nidok i La Victoria uketho giweko jurimbgi i Caracas. Bende, nyaramara para ma Sylvia ke ugam ukwayu eng’ii ku nyathin adhura ento ungo adhura ma dit ma waweko. Man wan ceke ugam ukwayu wacak kwo i nyathi ot moko ma nok. Eyo, pi niai kud i Caracas man nidok i La Victoria ugam ukwayu lembe lee.

Ento lembe udok ulokere kendo. Gabriel ugamu dhaku man Samira de udok kaka mange pi nikwo i wiye gire. I ng’eye, an waku Sylvia julwong’owa i oro 2007 nia wacidh i Bethel. Mike, ma tie wodwa ma dit timo calu jadit cokiri man etuc bende nitimo tic pa jayab yo karacelo giku min ot pare ma Monica. Gabriel bende utie jadit cokiri, man gitimo i Italie giku min ot pare ma Ambra. Samira lundo, m’umedo tic pa jayab yo, etimo calu jakony ma ku bor i Bethel.

Eyo, ugam ukwayu amak yub dupa ma pigi tek i kwo para. Re kadok kumeno de, abedieng’ ungo. Acopo maku yub ma rom eno kendo. Abedwoko foyofoc lee dit pi lembe dupa mi thenge mi tipo m’abino ku rwom mi timo i tic pa Yehova. I ng’ei oro ma dupa, atuc nineno nia pire tie tek niketho mer m’i kindwa ku Yehova ubed ma tek. Kadok nwang’u yub ma wabemito maku utie ma nok kunoke ma dit de, Yehova copo miyo iwa kwiyocwiny ma “sagu ng’eyong’ec ceke.” (Flp. 4:6, 7) Waku Sylvia wamaru nitimo i Bethel man wanwang’u nia Yehova upoko mugisa iwi yub mwa, pilembe saa ceke wagam wakethe i kabedo ma kwong’a i kwo mwa.