1. Ang’o ma konyo jutic pa Yehova nimediri nitimo ire kadok kud i kind peko?

 BIBLIA ulwong’o nindo ma wabekwo i iye nia “nindo mi can ma ciro tek.” (2 Tim. 3:1) M’umedo peko ma dhanu ceke gibenwang’iri ko i ng’om maeni, dhanu pa Yehova gicikiri bende ninyego ku jai man ragedo. Ang’o ma konyowa kara wamedara nitimo ni Yehova kadok kud i kind peko maeno ceke? Utie nia watuc ning’eyo nia Yehova utie “Mungu ma kwo.”—Yer. 10:10; 2 Tim. 1:12.

2. Ang’o m’ubenyutho nia Yehova utie Mungu ma kwo?

² Yehova utie Ng’atu ma kwo andha; etielowa i saa mi peko man esayu yore mi konyowa. (2 Kei. 16:9; Zab. 23:4) Ninene ni Mungu ma kwo copo konyowa ninyego ma ber ku peko moko ci. Lembuno unen kamaleng’ i kwo p’ubimo Daudi.

3. Kinde ma Daudi uyero nia “Yehova [tie] kwo,” eno emito yero ang’o?

³ Daudi ugam ung’eyo Yehova cuu man ebed ejengere i wiye. Kinde m’ubimo Saul ku judegi pa Daudi mange gibino yenyo yore mi nege, erwo i bang’ Yehova pi nikwayu kony. (Zab. 18:6) I ng’ey ma Mungu udwoko wang’ rwo pare man ubodhe, eyero kumae: “Yehova [tie] kwo!” (Zab. 18:46) Wec maeno ubenyutho ngo kende kende nia Daudi uyiyo nia Mungu unuti. Buku moko ma koro i wec mi Biblia uyero nia Daudi ubino nyutho tegocwiny m’etie ko iwi Yehova nia etie “mungu mandha ma saa ceke konyo dhanu pare.” Andhandha, lembe ma Daudi ukadhu kud i iye i kwo pare utego cwinye nia Mungu tie kwo. Tegocwiny maeno umiyo ire kero m’emedere ko nitimo ni Yehova man nipake.—Zab. 18:28, 29, 49.

4. Wanwang’u bero ma kani tek wabeneno Yehova ni Mungu ma kwo?

 ⁴ Tek wayiyo andhandha nia Yehova utie Mungu ma kwo, eno copo konyowa nitimo ire kud amora. E wabinwang’u tego mi ciro peko man amora mi medara nitimo tic pare ku tego. Wabibedo bende ku lembakeca mi medara nicoro ceng’ini i vute.

MUNGU MA KWO BIDWOKI TEK

5. Ang’o ma miyo iwa tegocwiny mi cungo ma tek i wang’ peko? (Jufilipi 4:13)

⁵ Tek wacuku poy nia Yehova tie kwo man nia etie ayika nitielowa, e ebicopere iwa niciro peko moko ci, dok ebed ma nok kunoke ma goge lwar. Ku lemandha de, peko ceke ma wabenwang’ara ko copo voyo ngo Mungu mwa. Etie Jategokpo, man ecopo miyo iwa tego pi niciro. (Som Jufilipi 4:13.) Lembe maeno miyo iwa tegocwiny mi cungo ma tek i wang’ peko. Ka wabeneno kite ma Yehova ubekonyo kowa i saa mi peko ma thindho, eno tego cwinywa nia ebikonyowa bende i saa mi peko ma dongo.

6. Kinde ma Daudi ubino aradu, ekadhu kud i lembang’o m’uketho genogen m’ebino ko iwi Yehova umedere?

⁶ Wakewec iwi lembe ario ma Daudi ukadhu kud i igi m’uketho genogen m’ebino ko iwi Yehova umedere. Kinde ma Daudi ubino jakwac m’aradu, nindo moko urudi ubin umaku urombo pa won, nindo mange lundo umvor re m’ubin umaku. Daudi uriemo tokgi acel acel ku tegocwinye man ebodho rombe ma gimaku. Ento edhongo ngo kore pir aloci maeno. Egam eng’eyo nia Yehova ubino kude. (1 Sam. 17:34-37) Daudi uwil ungo nyanok de ku lembe maeno. Ninyamu i lembene umiyo ire tegocwiny ma nia Mungu ma kwo bimiyo ire tego i anyim bende.

7. Daudi uketho wiye i kum ang’o, man lembuno ukonye nenedi nikiedo i dhu Goliath?

⁷ I ng’eye, copere nia kinde ma fodi asu Daudi ubino aradu, ecidh eliewo kagonjo mi juaskari mir Israel. Ewok enwang’u ndiri umakugi pilembe Jafilisti moko ma jarukara ma nyinge Goliath uai pi ‘niroko udul askari mir Israel.’ (1 Sam. 17:10, 11) Calu ma giketho wigi i kum jarukara maeno man i kum wec pare, lworo umakugi. (1 Sam. 17:24, 25) Daudi ke ubino ku nen m’ukoc. Eneno nia Jafilisti maeno ubino roko ngo udul askari mir Israel, ento “udul askari pa Mungu ma kwo.” (1 Sam. 17:26) Daudi ubino paru ma kwong’a pi Yehova. Ebino ku genogen ma tek nia Mungu m’ukonye kinde m’ebino jakwac, bikonye bende i saa maeno. Tegocwiny maeno ucwale nikiedo i dhu Goliath, man de andha eloyo!—1 Sam. 17:45-51.

8. Wacopo timo ang’o kara wabed wapoy pi Yehova i saa mi peko? (Nen bende cal.)

⁸ Wan bende wacopo voyo peko mwa tek wacuku poy nia Mungu ma kwo utie ayika nikonyowa. (Zab. 118:6) Kara cwinywa udok tek i kum lembuno, ukwayu wabed wanyam i lembe m’etimo con. Pieno bed isom kpawa mi Biblia ma romo poyo wii i kum kite ma Yehova ubodho ko jutic pare. (Isa. 37:17, 33-37) Bed isom bende rapor ma nwang’ere i kusika mwa mir internet jw.org, m’unyutho kite ma Yehova ukonyo ko umego ku nyimego mwa mi rundi ma tin. M’umedo maeno, bed ipoy i kum saa ma Yehova ukonyi i iye. Tek nyo ibeparu nia fodi Yehova ubodhi ngo kud i lembe ma pek m’ubedo ve niboth kud i cing umvor  kunoke urudi, cwinyi kud utur. Pirang’o? Lemandha utie nia Yehova udaru timo iri lembe dupa i kwo peri! Ku lapor, eteli kara ibed ku winjiri ma ceng’ini kude. (Yoh. 6:44) Kadok kawoni de utie nikum kony pare re m’uketho fodi asu in’i lemandha. Dong’ ikwaye ekonyi nipoy pi nindo m’edwoko iye wang’ rwo peri, m’etieli i iye i saa ma tap m’ibino ku yenyne, kunoke m’ebodhi i iye i saa mi peko moko ma lee. Ninyamu i lembe ma kumeno bimiyo iri tegocwiny ma nia Yehova bimedere nikonyi.

9. Ukwayu wabed ku nen ma kani iwi peko mwa? (Lembrieko 27:11)

⁹ Nineno Yehova ni Ng’atu ma kwo bikonyowa nibedo ku nen ma ber iwi peko mwa. Nenedi? Wabicaku neno peko mwa calu piem ma dit m’utie i kind Yehova giku Sitani. Wonabali uberiko nia ka wan’i peko ma kwiny, wabiweko Yehova. (Yob 1:10, 11; som Lembrieko 27:11.) Ento ka wabemedara nigwoko bedoleng’ mwa i saa mir amulaic, wanyutho nia wamaru Yehova man nia Wonabali utie javupo. Nyo kawoni ibenweng’iri i wang’ jai pa gavmenti kunoke ku peko pa sente? Nyo dhanu gibewinji ngo i lembanyong’a kunoke ibenweng’iri ku peko mange? Tek kumeno, poy nia lembe m’ibekadhu kud i iye ubemiyo iri kaka mi nyayu anyong’a i adunde Yehova. Poy bende nia ebiweko ngo inweng’iri kud abidhe ma ciro romo voyi. (1 Kor. 10:13) Ebimiyo iri tego pi niciro.

MUNGU MA KWO BIMIYO IRI SUKULIA

10. Mungu ma kwo bitimo ang’o ni ju ceke ma gibetimo ire?

¹⁰ Yehova utie Jamii sukulia mi ju ceke ma gibetimo ire. (Ebr. 11:6) Tin emiyo iwa kwiyocwiny man eketho cwinywa cungo i kum piny ma watie ko, man i nindo m’ubino ebimiyo iwa kwo ma rondo ku rondo. Wacopo ketho genogen mwa i wiye, ma cwinywa tek nia etie kud ava man copo mi miyo iwa sukulia. E tegocwiny maeno bicwaluwa niketho wiwa  zoo i kum thier ma wabetimo ire, tap calu ma jutic pare mi rundi ma con gitimo. Lembe maeno unen kamaleng’ nikum Timoteo i rundi ma kwong’a.—Ebr. 6:10-12.

11. Ang’o m’ucwalu Timoteo nitimo tic ku kero pare zoo i cokiri? (1 Timoteo 4:10)

¹¹ Som 1 Timoteo 4:10. Timoteo ugam uketho genogen pare iwi Mungu ma kwo. Pieno, ebino lembe ma kakare nia etim ire ku kero pare zoo. Etimo nenedi? Jakwenda Paulo ukwaye nia etim mediri edok japonji man jakorlembe ma tek. Ugam ukwayu Timoteo unyuth bende lapor ma ber ni juyic wadi, eno ke ni aradu kadok ni ju m’utii. Jugam jumiyo ire bende rwom moko ma pek; ugam ukwayu emii juk ma kamaleng’ man mi mer ni ju ma gibino ku yenyne. (1 Tim. 4:11-16; 2 Tim. 4:1-5) Kadok saa moko tic ma tek m’ebed etimo ubed unen ungo de, re cwinye ubino tek nia Yehova bimiyo ire sukulia.—Rum. 2:6, 7.

12. Ang’o ma copo miyo amora i kum judong cokiri kara gimiyiri zoo i kum tic migi? (Nen bende cal.)

¹² Tin judong cokiri bende cwinygi copo bedo tek nia Yehova ubeneno tic ma gibetimo man nia pi tije utie tek i iye. M’uweko tic mi kwac, mi ponji, man mi lembanyong’a, judong cokiri ma dupa gibediko cing’gi i kum tic mi giedo man mi miyo kony i saa mi peko. Jumange gibetimo i Ungu ma liewo jurutwoyo kunoke i Komite ma diko kind umego ku odiyath. Judong cokiri ma wodhiri pi tic ma kumeno gineno nia cokiri utie pa Yehova, ento pa dhanu ngo. E kumeno, gimiyiri ku cwinygi zoo i tic migi, ma gitie ku genogen ma tek nia Yehova bimiyo igi sukulia pi gin ma gibetimo.—Kol. 3:23, 24.

13. Yehova winjere nenedi pi lembe ma wabetimo i tic pare?

¹³ Wan ceke wacopo bedo ngo judong cokiri. Ento wan zoo watie ku gin moko kokoro ma wacopo miyo ni Yehova.  Anyong’a nego Mungu mwa lee ka wabetimo ire ku kero mwa ceke. Eneno giramiya ma wabemiyo pi nidiko cingwa i kum tic m’ubetimere i wang’ ng’om zoo, kadok kabang’e mbe. Anyong’a nege bende ka wabeii nivoyo lworo mwa man wabeting’o cingwa pi niculo wang’ penji i coko, man anyong’a nege kinde ma wabekadhu cen ku wi kier mi jumange man wabetimo kisa. Kadok ibeparu nia ibetimo ngo lee ni Yehova i ayi m’imaru de, cwinyi bed tek nia ebeneno gin m’itie ku copo mi timo ni gin pire tie tek lee. Emeri pi lembene, man ebimiyo iri sukulia.—Luka 21:1-4.

MEDIRI NIBEDO CENG’INI KU MUNGU MA KWO

14. Ka wabemedara nibedo ceng’ini ku Yehova, eno konyowa nenedi nigwoko bedoleng’ mwa ire? (Nen bende cal.)

¹⁴ Tek wabed waneno Yehova ni Ng’atu m’unuti andha, ebibedo iwa yot nigwoko bedoleng’ mwa ire. Lembuno unen kamaleng’ i kwo pa Yozefu. Egam ekwero ku kero pare ceke nitimo lemsasa mi tarwang’ pilembe eneno Mungu ni Ng’atu m’unuti andha man emito ngo etim gin ma foyo ngo iye. (Tha. 39:9) Kara wanen Yehova ni Ng’atu m’unuti andha, ukwayu wabed wakoy saa pi nirwo i bang’e man niponjo Lembe pare. E winjiri m’utie i kindwa kude bidoko tek. Tek watie ku winjiri ma ceng’ini ku Yehova calu ma Yozefu ubino ko, wabimito ngo nia watim gin moko ci ma foyo ngo iye.—Yak. 4:8.

15. Wacopo nwang’u ponji ma kani i lembe m’unwang’u Juisrael i langa? (Juebrania 3:12)

¹⁵ Weko Yehova bedo yot ni ju ceke ma giwil nia etie Mungu ma kwo. Wakewec iwi lembe m’unwang’u Juisrael kinde ma gibino i langa. Gigam ging’eyo cuu nia Yehova unuti, ento gicaku bedo ku jiji ma nia ebipong’o ngo yeny migi. Gipenjo kadok kumae: “Eni re Yehova e n’i kindwa kunoke ngo?” (Ai 17:2, 7) I ng’eye, gijai i kum Mungu. Andhandha, wabemito ngo walub lapor mi jai migi, m’utie iwa  ni lapor mi cimowang’.—Som Juebrania 3:12.

16. Ang’o ma romo ketho yiyoyic mwa i amulaic?

¹⁶ Ng’om maeni ketho ebedo iwa tek nimedara nibedo ceng’ini ku Yehova. Ju dupa gikwero paru ma nia Mungu nuti. Wang’ ma pol, beyenyo nen nia lembe ubewotho miero ni ju ma dieng’ ungo ku gin ma Mungu ubekwayu. Lembe maeno romo ketho yiyoyic mwa i amulaic. Andha wayiyo nia Mungu nuti, ento waromo caku bedo ku jiji ka nyo andha ebikonyowa. Jagor Zaburi mi 73 unwang’ere tap i awic maeno. Egam eneno nia dhanu ma n’i ng’ete giwil ku cik pa Mungu man de asu gibekwo kud anyong’a. Matoke mi lembe maeno ubino nia ecaku penjere ka nyo andha pire tie tek nitimo ni Mungu.—Zab. 73:11-13.

17. Ang’o ma bikonyowa kara wamedara nibedo ceng’ini ku Yehova?

¹⁷ Ang’o m’ukonyo jagor Zaburi eno niwilo nen pare? Enyamu i lembe iwi gin ma binwang’u ju ceke ma wil ku Yehova. (Zab. 73:18, 19, 27) Eparu bende pi bero ma junwang’u ka jubetimo ni Yehova. (Zab. 73:24) Wan de wacopo nyamu i lembe iwi mugisa ma Yehova udaru miyo iwa. Wabed wapor bende kwo mwa ma kawoni ku kite ma nwang’u eromo bedo ko ka nwang’u wabetimo ngo ni Yehova. Nitimo kumeno copo konyowa nimoko i kum timo gin m’atira man nitundo i kum paru pa jagor Zaburi m’uyero kumae: “Ento coro ceng’ni [i vut] Mungu e ber ira.”—Zab. 73:28.

18. Pirang’o wabelworo ngo lembe ma bitimere i anyim?

¹⁸ Wacopo cungo i wang’ peko moko ci ma waromo nwang’ara ko i kajik ceng’ maeni pilembe “[wabetimo] ni Mungu ma kwo man mandha.” (1 Thes. 1:9) Mungu mwa utie Ng’atu m’unuti andha man ekonyo ju ma gibetimo ire. Enyutho kamaleng’ nia ebino karacelo ku jutic pare ma con, man etie kudwa tin bende. Ceng’ini eni, wabinwang’ara i wang’ masendi ma dit ma biwok iwi ng’om. Ento wabibedo ngo kendwa. (Isa. 41:10) Dong’ wek wan ceke wayer “ma cwinywa tek lee kumae: ‘Yehova en e jakonyna; lworo binega ngo.’”—Ebr. 13:5, 6.