1. Jurutic pa Mungu ma dupa gitwoniri ku lembang’o, man ke pirang’o?

TIN, dhanu pa Mungu milioni dupa gibetwoniri ku lembe ma tung’ tung’ i kwo migi pi nitimo ire. Umego ku nyimego dupa ging’io nibedo jumusuma, ju moko m’ugamiri ke ging’io nia mito ngo gikeginyol nyodo. Juruot moko lundo ging’io nia mito ngo gisai piny mi kum dupa i kwo migi. Dhanu maeno ceke gitimo ng’iong’ic ma pire tek pilembe gimito gitim lee ni Yehova. Cwinygi ukwio man gitie ku gengen nia Yehova bipong’o yeny migi ceke. Nyo andha Yehova bipong’o yeny migi? Eyo. Pilembe i rundi ma con de, egam umio piny ceke ma jurutic pare gibino ku yenyne. Ku lapor, Yehova umio mugisa ni Abraham ma tie “wego mi ju m’uyio ceke.”​—Rum. 4:11.

2. (a) Nimakere ku Juebrania 11:8-10, 16, pirang’o Abraham ubedo ayika niweko adhura mi Ur? (b) Wabiweco iwi lembang’o i thiwiwec maeni?

² Abraham ubino ayika niweko kwo ma ber m’ebedoko i adhura mi Ur. Pirang’o? Pilembe ebino kio ‘adhura m’ubedo ku kathere matek.’ (Som Juebrania 11:8-10, 16.) “Adhura” maeno tie ang’o? Abraham unwang’ere ku peko ma kani kinde m’ebino kuro nindo ma jubigiero i ie adhurane? Wacopo timo ang’o kara walub lapor p’Abraham, ku mi jumange mi rundi mwa ma gin de gilubo lapor pare?

3. Adhura ma Abraham ubino kuro utie ang’o?

³ Adhura m’Abraham ubino kuro utie ker pa Mungu. Yesu Kristu karacelo ku dhanu 144 000 ma juwiro ku tipo re ma gibibimo iwi Kerne. Paulo ulwong’o Ker maeno nia “adhura pa  Mungu ma kwo, Yerusalem m’i polo.” (Ebr. 12:22; Nyu. 5:8-10; 14:1) Yesu uponjo julub pare nia gibed gikwai Ker marom maeno ubin kara yeny pa Mungu utimere i ng’om calu m’ebetimere i polo.​—Mat. 6:10.

4. Nimakere ku Thangambere 17:1, 2, 6, Abraham ugam ung’eyo lembe rukani iwi Ker ma Mungu ung’olo pire?

⁴ Nyo Abraham ugam ung’eyo lembe ceke iwi Ker pa Mungu? Ungo. Pi oro ma dupa lembe maeno ubino ni ‘giramung’a ma leng’.’ (Ef. 1:8-10; Kol. 1:26, 27) Ento Abraham ugam ung’eyo nia jumoko m’i kind nyikwaye bidoko jubim. Pilembe Yehova ugam ung’olo ire kumeno. (Som Thangambere 17:1, 2, 6.) Abraham ubedo ku yioyic ma tek mandha i lembang’ola pa Mungu. Udong’ ubedo ire ve ebinoneno ng’atu ma Mungu wiro, niwacu Masiya ma bibedo ubimo mi Ker pa Mungu. Eno re m’uketho Yesu uyero ni Juyahudi mi rundi pare kumae: “Wegwu ma Abraham anyong’a nege kum ebineno ceng’ para: man enene, anyong’a nege de.” (Yoh. 8:56) Eno ubenyutho kamaleng’ nia, Abraham ung’eyo nia nyikwaye bibedo jubim mi Ker moko ma Yehova biketho en. Man ebino kuro kud ava nindo ma Yehova bipong’o i ie lembang’olane.

5. Wang’eyo nenedi nia Abraham ubedo kuro adhura ma Mungu re m’utie jagomne?

⁵ Abraham utimo ang’o m’unyutho nia ebino kuro adhura ma Mungu re m’utie jagomne, niwacu Ker pa Mungu? Mi kwong’o, ebino ngo acel m’i kind lwak mi the ker moko ci mi ng’om. Ebed ewotho awotha, niwacu kabedo pare ma tap ubino mbe. Bende, ediko ngo cinge kud ubimo moko ci ma dhanu. M’umedo maeno, Abraham upimo ngo apima de nicaku the ker moko ma pare gire. Ento emedere niworo Yehova man ekuro nindo ma Yehova bipong’o i ie lembang’ola pare. I kite maeno re ma Abraham unyutho nia etie ku yioyic ma lee i Yehova. Dong’ wakenen peko ma tung’ tung’ ma Abraham unyego ko, man ponji ma waromo nwamg’u i kum lapor pare.

6. Ur ubino adhura ma nenedi?

⁶ Adhura mi Ur m’Abraham uweko ubino adhura ma bedo moth ni ie, man ma kwo yot i ie. Dhanu m’i ie giponjiri man gilony. Jugiero  gang’kidi madit pi nigwoko adhurane, man jutong’o longoro madit mi pii m’umaku ng’et adhurane adek zoo. Dhanu mi Ur gibino jubodho mi kiewo piny man mi diko kwan. Copere nia dhanu ma dupa mir adhurane gibed gitimo kuloka. Pilembe kinde ma juma sayu dong’ piny ma con m’udong’ gibino golo uvuru adhura maeno, ginwang’u buku dupa mi lemb kuloka. Dhanu mapol ubed ugiero ot migi ku mbiriki. Gibed gisindo kore ma ber man gibed gigoyo rangi ma tar i kume. Udine moko bedo ku kusika 13 kunoke 14 man lelane jubed jutelo ma ber.

7. Pirang’o ugam ukwayu nia Abraham ugen Yehova nia bigwoke karacelo ku juruot pare?

⁷ Ugam ukwayu Abraham ubed ku genogen nia Yehova bigwoke ku juruot pare. Pirang’o? Poi nia Abraham giku Sara giweko ot migi ma leng’, ma gibino kwo ma ber i ie i adhura mi Ur, pi nicikwo i the hema i kiaru mi ng’om mi Kanan. Kaka ma dong’ gang’ kidi madit ku longoro ma thuc mi pii ma copo gwoko en ku juruot pare de mbe i ie. Gibedo i kaka ma judegi migi romo coro i wigi yot yot kum gin moko mbe m’ubino cero wang’gi.

8. Abraham unwang’ere ku peko ma kani?

⁸ Abraham ubed utimo yeny pa Mungu. Ento saa moko ekoso cam m’ecopo gwoko ko juruot pare. Ndru ma pek upodho i ng’om ma Yehova uore i ie. Ndrune bedo rac mandha, uketho eringo pi nindo moko ku juruot pare i Misiri. Kinde ma gitundo kuca, Farao ma jabim mi ng’ombe uwok uting’o dhaku pare. Kepar kite ma can unego ko Abraham niai ma jumayu Sara ma dhaku pare, nitundo ma Yehova uwacu ko ni Farao nia edwok dhaku pa Abraham!​—Tha. 12:10-19.

9. Peko ma kani ma Abraham unwang’ere ko i ot pare?

⁹ Abraham ginwang’iri ku lembe ma tek i ot migi, nyodo ujai ni Sara ma dhaku pare m’emaru. Pi oro ma dupa gibedo ku can ma lee i cwinygi pi lembene. Tokcenne, Sara umio Hagar ma bong’ pare ni Abraham, kara nyo ecopo nyolo nyatin moko igi. Ento kinde ma Hagar unwang’u nia ie nuti, e ecaku neno Sara ni gin moko ngo i wang’e; lembene doko tek magwei uketho Sara uriemo Hagar cen kud i pacu.​—Tha. 16:1-6.

10. Lembang’o m’uwok i kum Icmael gikud Isak ma nwang’u copo ketho geno Yehova doko tek ni Abraham?

¹⁰ I ng’eye, Sara de ugamu ie man enyolo nyatin ma nico ni Abraham, e Abraham ucaku nyinge Isak. Abraham umaru Icmael gikud Isak lee mandha. Ento nikum masendi ma Icmael ubino sendo ko Isak, Yehova wacu ni Abraham nia eriem Icmael gikud Hagar ma min cen. (Tha. 21:9-14) Oro ma dupa i ng’eye, Yehova ukwayu nia Abraham uthier wode m’Isak ni lam. (Tha. 22:1, 2; Ebr. 11:17-19) Re i lembe maeno zoo Abraham ubedo ku genogen nia Yehova bipong’o lembang’ola pare m’engolo pir awiya pare ario maeno.

11. Pirang’o ugam ukwayu nia Abraham ukur Yehova ku cirocir?

¹¹ I kind nindo maeno zoo, Abraham ukuro ku cirocir saa ma Yehova bipong’o i ie lembang’ola pare. Kinde ma gibeai kud i Ur ku juruot pare, cicopere ebino ku oro 70. (Tha. 11:31–12:4) Pi oro ma romo dak acel zoo Abraham gikwo i the hema man gibedo kaka ma tung’ tung’ i ng’om mi Kanan. Abraham utho nwang’u oro pare tie 175. (Tha. 25:7) Ento lembang’ola ma Yehova ung’olo nia ebimio ng’om m’Abraham uwotho i wie ni nyikwaye udong’ upong’o yor i ng’eye. Elar etho ma fodi nwang’u eneno ngo adhurane, niwacu nwang’u fodi Ker pa Mungu ucaku bimo ngo. Re kadok kumeno de, Biblia uyero nia Abraham “utho i tio ma ber.” (Tha. 25:8)  Kadok Abraham unyego ku peko ma dupa de, re emedere asu nibedo ku yioyic ma tek man ebedo ku mutoro nikuro Yehova. Ang’o m’ukonye niciro? Pilembe ebed eneno kite ma Yehova ugwoke ko i kwo pare zoo man ebino jarimbe.​—Tha. 15:1; Isa. 41:8; Yak. 2:22, 23.

12. Wabekuro ang’o man wabiweco iwi ang’o?

¹² Calu Abraham, wan bende wabekuro adhura m’utie ku kathere ma tek niwacu Ker pa Mungu. Ento wan wabekuro ngo nia jugier adhurane agiera. Pilembe Ker pa Mungu udaru cungo i oro 1914, man kawoni dong’ ebebimo i polo. (Nyu. 12:7-10) Gin ma wabekuro utie nindo m’ebicaku bimo i ie iwi ng’om zoo. Re ma fodi nindo maeno k’uromo ngo, wabinyego ku peko ma tung’ tung’ dupa i kwo mwa m’urombo ku pa Abraham giku Sara. Nyo tin de jurutic pa Yehova moko nuti m’ubelubo lapor pa Abraham? Eyo. Kpawa mi kwo ma bewok i Otkur ma Wiw unyutho nia, tin bende jurutic pa Yehova tie dupa ma gibenyutho yioyic ku cirocir calu Abraham giku Sara. Wakewec iwi jumoko m’i kindgi, man wanen ponji ma wacopo nwang’u i kum lapor migi.

13. Inwang’u ponji ma kani i kum lembe m’umego Walden ukadhu kud i ie?

¹³ Bed ayika nimiiri. Ka wabemito waketh adhura pa Mungu, niwacu Ker pare i kabedo ma kwong’a i kwo mwa, ukwayu wabed calu Abraham m’ubino ayika niwodhere gire nitimo yeny pa Mungu. (Mat. 6:33; Mk. 10:28-30) Wakenen lapor p’umego moko ma nyinge Bill Walden. * I 1942, kinde ma Bill udhingo daru somo pare mi iniversite i Amerika, man kinde m’edhingo doko jabodho madit mi giedo, ecaku ponjo Biblia ku Jumulembe pa Yehova. Japonji pa Bill mi iniversite unwang’u tic moko ma Bill copo timo i ng’ei daru somo pare, ento Bill umwony. Bill ukoro nia ekwero tic maeno mi sente ma lee pilembe emito etim ni Mungu lee. Nindo ma nok i ng’eye,  Gavmenti udiye nia emond i tic mi askari. Ku woro, ekwero tije. Re calu m’ekwero, jung’olo amandi mi dolar elufu apar iwie man kol mi oro abic. Etimo oro adek i kol ci jugonye. I ng’eye, julwong’e i somo mi Gilead man juore ni misioner i ng’om mir Afrika. I ng’ei lembe maeno, Bill gigamiri ku nyamego Eva man gitimo kude tic mi misioner i ng’om mir Afrika. Eno ugam ukwayu nia gimiiri lee. I ng’ei oro moko, gidok kendo i Amerika pi nigwoko min Bill. Bill udolo dhu kpawa mi kwo pare kumae: “Tin kan abeparu pi rwom ma Yehova umio ira m’atimo ko tic pare pi oro ma kadhu 70, piwang’a re ma cwir. Abed afoye nja pilembe ekonya nitimo tic pare i kwo para zoo.” Nyo in de icopo ketho tic mi saa ceke udok iri ni tic makwong’a i kwo peri?

14-15. I nwang’u ponji ma kani i lembe m’umego Apostolidis gikadhu kud i ie ku min ot pare?

¹⁴ Ng’ei nia in de ibinweng’iri ku peko. Lapor pa Abraham unyutho iwa nia kadok juma githiero kwo migi zoo pi nitimo ni Yehova de gicikiri ninyego ku peko. (Yak. 1:2; 1 Pet. 5:9) Wakewec iwi lembe ma Aristotelis Apostolidis * unwang’ere ko i kwo pare m’unyutho nia eno tie lemandha. Aristotelis ulimo batizo i oro 1946 i ng’om mi Giriki, man i oro 1952, enwang’u nyamego ma nyinge Eleni, ma en bende ebino ku lembakeca ma rom mi tipo, man gikwong’o winjiri kude nia gibigamiri. Ento remo umaku nyamego Eleni, man junwang’u nia etie ku tho mi ng’ith. Remone ukeuthum. Re oro ma nok i ng’ei gamiri migi, remone uloko kendo. Badokter ukake pala kendo, ento remone udwoke goru man edhongo the lebe. Kadok etie ku remo ma pek man gavmenti ubino nyayu ragedo i kumgi i saa maeca de, re nyamego Eleni umedere asu nibedo jarwei lembanyong’a ma won amora.

¹⁵ Aristotelis ukuro twoyo pa dhaku pare pi oro 30. I kind nindo ma rom eno, ebino jadit cokiri, ebino acel m’i kind komite mi coko ma dit mir adhura, man ekonyo tic mi giero Ot coko ma dongo. I oro 1987, Eleni unwang’u ret kinde m’ebino rweyo lembanyong’a. Wec uling’ ire pi oro adek man ing’eye etho.  Aristotelis udolo dhu kpawa mi kwo pare kumae: “Pi oro ma dupa anwang’ara ku peko ma tung’ tung’, pekone moko ubed utundo rek man i ayi m’ang’eyo ngo. Pieno, ubed ukwayere nia acir man kud awek lembe moko utur cwinya. Yehova umio ira tego m’atie ku yenyne pi nivoyo peko maeno.” (Zab. 94:18, 19) Yehova umaru jurutic pare ceke ma gibeii nitimo ire kadok kud i kind peko.

16. Umego Knorr uyero lembang’o ma ber m’ukonyo min ot pare?

¹⁶ Keth wii i kum lembe mi nindo m’ubino. Abraham uketho wie zoo i kum mugisa ma Yehova bimio ire i nindo m’ubino man lembe maeno ukonye niciro peko m’ebino nwang’ere ko. Nyamego Audrey Hyde uii niketho wie zoo i kum nindo m’ubino, kadok won ot pare ma kwong’a ma nyinge Nathan Knorr, utho ku kanser de. Bende, kinde ma won ot pare mir ario unwang’ere ku remo ma julwong’o Alzheimer, niwacu remo mi ng’ith *, de asu emedere niketho wie i kum nindo m’ubino. Nyamego Audrey ukoro nia wec m’umego Knorr ma won ot pare ma kwong’a uyero ire yenga moko iwang’ tho pare, ukonye niciro kud anyong’a. Ewacu kumae: “Nathan upoyo wia nia ‘watie ku genogen mandha i ng’ei tho, man wabiremo kendo ngo.’ I ng’eye, ewacu ira kumae: ‘Keth weng’i i kum lembe mi nindo m’ubino kaka ma sukulia peri ni ie.’ . . . Man edok emedo kumae: ‘Kud idol cingi; tim kero ibed ikony jumange i kwo peri, eno bikonyi kara ibed kud anyong’a.’” Etie lembe ma ber mandha ka wabetimo bero ni jumange man ‘anyong’a negowa i genogen’!​—Rum. 12:12.

17. (a) Pirang’o ukwayu wa keth wiwa i kum lembe mi nindo m’ubino? (b) Lembe ma nwang’ere i Mika 7:7 bikonyowa nenedi ninwang’u mugisa mi nindo m’ubino?

¹⁷ Tin lembe tie dupa m’ubecwaluwa niketho wiwa i kum nindo m’ubino. Lembe m’ubetimere i ng’om ma tin ubenyutho andha nia wabekwo i thenge ma tokcen mi kajik mi ng’om maeni. Ceng’ini eni, wabibedo mbe ku yeny mi kuro nia Ker pa Mungu ubin ubim iwi ng’om. Acel m’i kind lembe ma dupa ma binyayu mutoro i iwa utie wedi mwa mabicer, kinde ma Yehova bimio mugisa ni Abraham pi yioyic man cirocir m’enyutho, m’ebicere ko ku juruot pare pi nikwo iwi ng’om. Nyo in de ibibedo nuti pi nijologi? Eyo, ibibedo nuti tekene calu Abraham, in bende ibemiiri pi Ker pa Mungu, ibenyutho yioyic ma tek kadok kud i kind peko, man ibekuro Yehova ku cirocir.​—Som Mika 7:7.