Nyo saa ceke ubekwayu cik ukeubed unuti kokoro?

KINDE ma fodi ibino nyanok, copere nia junyodo peri gibed giketho iri cik dupa. Saa m’ibedongo, ibin inyang’ nia karaman gibino dieng’ de pi bero peri. Kinde ma dong’ weng’i teng’ini de, copere nia ibekwo fodi asu nimakere ku cik ma giponji ko, kadok nwang’u dong’ imbe i the cik migi de.

Yehova ma tie Wegwa mi polo umiyo iwa cik ma kamaleng’ dupa nikadhu kud i Lembe pare Biblia. Ku lapor, ekwero timo ni ayi gin m’acwiya, tarwang’, timo gier man kwalu kwo. (Ai 20:1-17; Tic mi Jukwenda 15:28, 29) Saa ma ka ‘wabedongo i lembe ceke’ i thenge mi tipo, wanyang’ nia Yehova ubedieng’ piwa man nia cik pare m’ekwero ko iwa lembe moko tie ngo nikadhu mukero.​—Juefeso 4:15; Isaya 48:17, 18; 54:13.

Ento lembe mange de dupa nuti ma cik ma kamaleng’ umbe i wigi. Eno uketho jumoko giparu nia tek ginwang’iri iwang’ lembe moko ma cik mi Biblia ma kamaleng’ umbe i wiye, gitie agonya nitimo lembe m’ubenyang’ugi. Giloko nia ka nwang’u Mungu neno pi lembene tie tek, nwang’u enyutho yeny pare, m’eketho ko cik ma kamaleng’.

Dhanu ma gitie ku pidoic ma kumeno gibed gimaku yub ma rac wang’ ma pol, ma ing’eye ke dok nyolo ang’eyang’o i igi. Ginyang’ ungo nia Biblia tie ngo ku cik kende kende, ento bende etie ku lembe m’ubenyutho paru pa Mungu. Ka wabeponjo Biblia man wabeng’eyo paru pa Yehova iwi lembe moko, wabedo ku pidocwiny ma Biblia uponjo man eno konyowa nimaku yub m’urombo ku paru pare. Ka watimo kumeno, wanyayu mutoro i adundene man wanwang’u bero mir adwogi ma jubedo ko ka jubemaku yub mi rieko.​—Juefeso 5:1.

Lapor mi Biblia nyutho lembe dupa

Ka wabeneno lembe ma Biblia ukoro iwi jutic pa Mungu mi rundi ma con, wanwang’u nia gibed gitiyo ku paru pa Yehova kadok i saa ma gibed ginwang’iri i wang’ lembe moko ma cik ma kamaleng’ umbe i wiye. Wakewawec iwi lapor pa Yosefu. Saa m’egam enwang’ere i wang’ abidhe mi timo tarwang’ ku dhaku pa Potifar, nwang’u cik moko mbe ma Mungu yuyo i wiye m’ukwero timo gier. Re kadok nwang’u cik ma kamaleng’ ubino mbe de, Yosefu ugam unyang’ nia timo gier ubino nitimo dubo i kum pidocwiny pare kende ngo, ento bende “ni Mungu” (Thangambere 39:9) Ubenen kamaleng’ nia Yosefu ugam unyang’ nia timo gier tie lembe m’ukoc ku paru man yeny pa Mungu, calu m’enyutho i Eden.​—Thangambere 2:24.

Wekewanen lapor mange. Tic mi Jukwenda 16:3 unyutho nia i wang’ ma Paulo uting’ Timoteo kara gicidh kude niliewo Jukristu, etimo ya i kum Timoteo. Ento i verse mir 4 wasomo nia i ng’eye, Paulo giku Timoteo gikadhu kud i adura ma gibepoko “cik ma jukwenda ku judongo gimaku i Yeruzalem.” I kind cik maeno, moko ubino ma nia Jukristu dong’ gimbe i the cik ma nia jutim ya i kumgi! (Tic mi Jukwenda 15:5, 6, 28, 29) Pirang’o Paulo ugam uparu nia pire bino tek nia jutim ya i kum Timoteo ke? “Ni kum Juyahudi mi kabedo maeno; kum gin ceke ging’eyo nia won [Timoteo] utie Jagiriki.” Paulo ugam umito ngo nia eketh cudho mi kier kunoke nia eketh dhanu kier. Ebino dieng’ nia Jukristu ‘ginyuthiri nia gitie lapor ma ber i wang’ dhanu ceke man i wang’ Mungu.’​—2 Jukorintho 4:2; 1 Jukorintho 9:19-23.

Kit paru ma kumeno ubino lembe ma Paulo giku Timoteo ging’iyo ko. Som giragora ma calu ve Jurumi 14:15, 20, 21 man 1 Jukorintho 8:9-13; 10:23-33, man nen kite ma Paulo ubed udieng’ ko pi thenge mi tipo mi ju mange, akecane dhanu ma nwang’u giromo kier, ke pi lembe moko ma nwang’u girac de ngo. Paulo ugam ukiewo pi Timoteo bende kumae: “Ambe ku ng’atu mange m’utie ku pidoic ma calu pare m’ubedieng’ andhandha pi lembe mwu. Kum jumange ceke gibesayu bero migi gigi, pa Yesu Kristu re ngo. Ento en, wung’eyo lembe m’etimo, nia calu nyathin ma konyo won, etimo karacelo kuda calu ng’eca pi niketho lembanyong’a ucidh i wang’e.” (Jufilipi 2:20-22) Jukristu ario maeno giweko iwa lapor ma ber akeca tin! Kakare ma nia gimok i kum ng’iyong’ic ma bimiyo bero igi kunoke ma nyang’u gin kende, ma gibenwang’iri de ngo i wang’ cik moko ma Mungu umiyo, gilubo lapor mi mer pa Yehova giku Wode, ma gibedieng’ ko iwi atelatela ma yub migi romo bedo ko iwi ju mange i thenge mi tipo.

Wakewawec iwi Yesu Kristu m’utie lapor mwa mi kwong’o. I ponji pare ma mi got, enyutho kamaleng’ nia ng’atu ma tek unyang’ i lembe m’upondo i ng’ey cik pa Mungu biworo cikne nisagu kadok gin ma cikne uyiyo, kadi ukwero. (Matayo 5:21, 22, 27, 28) Pieno Yesu, Paulo, Timoteo man Yosefu, gibino ngo ku pidoic ma nia tek cik moko mbe ma kamaleng’ iwi lembe moko, ng’atini copo timo gin ma nyang’e. Kara gibed ku paru pa Mungu, dhanu maeno gikwo nimakere ku gin ma Yesu ulwong’o nia cik ario ma dongo m’usagu zoo, niwacu nimaru Mungu man nimaru wadijo.​—Matayo 22:36-40.

Waromo yero ang’o pi Jukristu ma tin ke?

Etie kamaleng’ nia wacikara ngo nineno Biblia calu buku mi cik, niwacu ma juparu nia umaku jukor lembe ceke ma jucikiri nitimo i iye. Wanyayu anyong’a ma lee i Yehova ka wabeng’iyo nitimo gin m’urombo ku pidoic pare, kadok nwang’u cik moko mbe ma kamaleng’ m’unyutho gin ma wacikara nitimo. I ayi ma kucelo, kakare ma nia wamok nisayu kwa gin ma Mungu ubemito watim, wacikara ‘ninyang’ nia yeny pa Yehova tie ang’o.’ (Juefeso 5:17; Jurumi 12:2) Pirang’o nitimo kumeno nyayu anyong’a i Yehova? Pilembe eno nyutho nia wabedieng’ kwa ngo pi bero mwa giwa man twero mwa, nisagu ma nia wanyay mutoro i Yehova. Eno nyutho bende nia wafoyo mer pare lee mandha nitundo i mukero ma wamito lubo ko lapor pare, ma wabeketho ko merne ucwalwa i timo. (Lembrieko 23:15; 27:11) M’umedo maeno, ka wabetimo lembe m’ujengere iwi gin ma Lembagora uyero, wabedo ku winjiri ma ceng’ini ku Mungu man wabedo bende ku leng’kum ma cuu.

Dong’ wakewanen kite ma waromo tiyo ko ku cik mir ukungu maeni i lembe m’uneno wan giwa.

Ng’iyong’ic mi galuwang’

Wakewamak lapor pa jalawobi moko m’umito winjo wer moko. Dhanu bepaku werne lee mandha, ento ukoro bandine ubenyutho nia wec mi werne ubeyungo lem tarwang’ kamaleng’ man lembe mir acidi. Eng’eyo bende nia jarawerne de dwande bebedo nyakwinyo kwinyo man nyarop rop bende. Calu m’emaru Yehova, aradu maeni ubedieng’ pi paru pa Yehova man kite ma Yehova winjere ko pi lembe ma kumeno. Ecopo neno yeny pa Mungu i lembe maeni nenedi?

I barua pare ni Jugalatia, jakwenda Paulo ukwanu kit tic mi kum man nying’ tipo pa Mungu. Copere nia ing’eyo nia nying’ tipo pa Mungu uketho i iye: mer, mutoro, kwiyocwiny, mwonyolembe hai, bedo ber ku dhanu, berocwiny, yiyoyic, molcwiny, kweriri gijo. Dong’ tic mi kum ke tie lembe ma nenedi? Paulo ukiewo kumae: “Ento tic mi kum ginen kamaleng’, man gitie lembsasa mi tarwang’, sasa, timo mir acidi man mi thwon, rwo ni ayi gin m’acwiya, weco ku tipo, adegi, dhau, nyeko, kwinyo, teliri, pokiri, yic ma tung’ tung’, kumira, mero, foc ma reco ku wagi gin ma kumeni. Abecimowu iwi gin maeni, tap calu m’alar acimowu i wang’e, nia ju ma gitimo wagi gin ma kumeni gimondo ki ngo i Ker pa Mungu.”​—Jugalatia 5:19-23.

Kenen wec moko ma nwang’ere i ajiki mi gin ma jukwanu, niwacu “wagi gin ma kumeni.” Paulo udaru ngo nikwanu lembe ceke ma ju romo lwong’o tic mi kum. Eno nyutho ngo nia ng’atini copo paru nia, ‘Lembagora uyiyo nia aromo timo lembe moko m’umbe i gin ma Paulo ukwanu nia tie tic mi kum.’ Tung’ ku maeno, ubino kwayu nia jusom gitii ku copo migi mi ng’iyo i lembe pi ning’eyo gin ma romo nen ungo i kind gin ma jukwanu, ma re gitie gin ‘ma kumeca.’ Dhanu ma gibetimo kit timo ma juweco pire ngo i kind gin ma Paulo ukwanu, ma re gitie kit timo ‘ma kumeca’ gibimondo ki ngo i Ker pa Mungu.

Pieno wacikara ninyang’, kunoke ning’iyo gin ma nyayu anyong’a i Yehova. Nyo nitimo kumeno tie teki? Kepar nia dokter ung’olo iri nia icam nying’ yen lee man dek ma col, ento piny ma sukari lee i iye kud icam. Nyo ecopo bedo iri tek ning’eyo nia thiang’ tie i thenge ma kani? Kawoni kenen bang’ nying’ tipo pa Mungu man tic mi kum kendo. Wer ma waweco pire malu ca n’i thenge ma kani? M’umbe jiji, erombo ngo ku kite ma calu mer, berocwiny, kweriri gijo, kunoke kite mange m’urombo ku nying’ tipo pa Mungu. Wambe ku yeny ma nia jumii iwa cik moko ma segi pi ning’iyo nia wer ma waweco pire malu urombo ngo ku paru pa Mungu. Cik mir ukungu ma rom eno copo konyowa pi girasoma, film, program mi televizio, tuko mi ordinater, adres mir internet, ku lembe mange.

Kendi man ruko m’umaku piny

Biblia tie bende ku cik mir ukungu iwi kendi man rukiri. Eno konyo Jakristu nikendere man nirukere i ayi ma ber. I lembe maeni de ng’atu m’umaru Yehova neno nia eno tie ngo ire ni kaka m’etim ko lembe m’unyang’u en gire, ento enene ni kaka m’i nyayu anyong’a i Won mi polo. Calu ma wadaru neno, lemandha ma nia Yehova umiyo ngo cik ma kamaleng’ iwi lembe moko nyutho ngo nia edieng’ ungo i kum lembe ma dhanu pare gibetimo. Kit kendi ubed ukoc kubang’ kabedo, man kadok i kabedo ma rom, saa moko kendi bewilere. Ento cik mir ukungu ma Mungu umiyo ucikere nitelo wi dhanu pare saa ceke man i kabedo ci ceke.

Ku lapor, 1 Timoteo 2:9, 10 uyero kumae: “Jumamon bende kumeno, gicikiri nikendo kendi m’umaku piny, ma cuu man mi woro, ungo ku kit wic m’akieda kadi mola ma kwar kadi tigo, kadi bongu ma bei migi tek lee, ento girukiri ku tic ma beco calu m’eromo ku mon ma gituco ya giworo Mungu.” Pieno jumamon man juma co ma jukristu ging’iyo cuu mandha kite ma dhanu mi kabedo migi neno ko ju ma “gituco ya giworo Mungu” gicikiri nirukiri ko. Etie lembe ma pire tek lee nia Jakristu upar pi kite ma rukiri pare ketho dhanu mange neno ko rwong’ lembe mi Biblia m’ebewotho ko. (2 Jukorintho 6:3) Jakristu matie lapor ni ju mange dieng’ ungo akeca pi bero pare kunoke gin m’eparu nia tie twero pare, kakare ma nia edok ni anyothawic kunoke cudho mi kier ni ju mange.​—Matayo 18:6; Jufilipi 1:10.

Ka Jakristu ubenwang’u nia kit rukiri moko m’eng’iyo ubeturo cwiny kunoke ubeketho ju mange gikier, eromo lubo lapor pa jakwenda Paulo ma nwang’u eketho bero mi thenge mi tipo mi ju mange i wang’ bero pare gire. Paulo uyero kumae: “Wukwany kotha, tap calu ma an de akwanyu koth Kristu.” (1 Jukorintho 11:1) Pi Yesu ke Paulo ugam ukiewo kumae: “Kadok Kristu de unyayu ngo anyong’a i iye gire.” Paulo ubino miyo ponji ma e ma kamaleng’ ni Jukristu: “Dong’ wan ma wa tek waciru ng’ico mi ju ma tek ungo, man kud wanyay anyong’a i iwa giwa. Ng’atuman m’i kindwa ucikere ninyayu anyong’a i wadi, man nitimo ire lembe ma ber pi niteng’e.”​—Jurumi 15:1-3.

Ayi mi paku lak copo mwa mi ng’iyo i lembe

Waromo ketho copo mwa mi ng’iyo i lembe udok bith nenedi kara wang’ey gin ma nyayu anyong’a i Yehova, kadok kinde m’emiyo ngo iwa telowic ma kamaleng’ iwi lembe moko? Tek wabesomo Lembe pare kubang’ ceng’, waponje wang’ ma pol, man wanyamu i lembe ma wabesomo, wabineno nia copo mwa mi ng’iyo i lembe ubemedere ameda. Kit mediri maeno bebedo pio ngo. Calu ma nyatin dongo ko, mediri mi thenge mi tipo nen ungo ndhu ndhu. Pieno, ukwayu ninyutho ciro cir, e cwinywa bitur ungo ka wabemedara ngo nyapio pio. I ng’ete ma kucelo, niweko nia saa moko ukadh gire ndhu kumeni de bikonyowa ngo kara wateng’ copo mwa mi ng’iyo i lembe. Wacikara nipong’o saa maeno ku ponjo Lembe pa Mungu, calu ma wadaru yero malu, man nitimo kero mwa ceke nikwo nimakere ku Lembene.​—Juebrania 5:14.

Wacopo yero nia ka cik pa Mungu ubeketho woro mwa i amulaic, cik mir ukungu pare lund mulo i thuth mi mer mwa kude man kadiri mir ava ma watie ko pi ninyayu anyong’a i iye. Ka wabemadara i thenge mi tipo, wamedara bende nikwanyu koth Yehova man Wode. Wabedo ayika niketho yub mwa ujengere iwi paru pa Mungu, calu ma Lembagora unyutho. Ka wabenyayu anyong’a i adunde Wegwa mi polo, wabineno nia anyong’a mwa de ubemedere ameda.

[Cal]

Kit kendi ubed ukoc kubang’ kabedo, ento cik mir ukungu mi Biblia ucikere nitelo wi ng’iyong’ic mwa