Nen video ma nwang'ere

PENJI M’ARADU GIPENJIRI KO

Acopo somo ma ber ku bor niwacu nikadhu kud i internet nenedi?

Acopo somo ma ber ku bor niwacu nikadhu kud i internet nenedi?

 Tin, awiya mi somo ma pol gibesomo kud i kit “odi somo” m’ukoc niwacu niai kud i pacu migi. Tekene in de ibesomo i kite ma kumeno, icopo timo ang’o kara ilund isom ma beri? Kenen lembe moko m’ulubo e. a

 Lembe abic ma copo konyi kara isom ma ber

  •   Pang program peri. Tim tego ibed ku program ma iye cot ungo, ndhu tap calu ma ve in’i somo kuca. Kepang nia i saa ma kani m’ibitimo iye tic peri m’uneno somo, mi pacu, man lembe mange ma pigi tek. Re, icopo yiko i program perine tek ukwayere.

     Cik mir ukungu mi Biblia: “Dong’ lembe ceke uwoth i ayi m’umaku piny man kakare kakare.”​—1 Jukorintho 14:40.

     “Pang nindo peri ubed ndhu ve de ma icidho ko i somo. Icikiri nidaru lembe i saa m’ukethere ma tap.”​—Katie.

     Kepar i lembe: Pirang’o etie paru ma ber nikiewo program peri akiewa man nikethe kaka moko m’icopo benene yot yot i iye?

  •   Ceg kweriri gijo i kwo peri. Pi nidoko ng’atu m’uteng’ini, saa moko icopo caku nyang’ nia karaman lemoko tie m’ukwayu itim in giri kadok nyo nang’ etie gin ma nyeng’i ngo de. Wek nibedwoko lembe pir urwo!

     Cik mir ukungu mi Biblia: “Wutim tic ma tek, kud wubed junyap.”​—Jurumi 12:11.

     “Lembe ma timo tek m’usagu kpo, utie kweriri gijo. Etie lembe ma yot nia ng’atini cak nijurere m’ebeyero ko kumae: ‘Devwar para e abitime ing’eye! Ma ke, ing’eyene de lundo etime de ngo; gilund gipangiri kunoke ginyay ma dong’ nidarugi de, kwayu kwok acida.”​—Alexandra.

     Kepar i lembe: Nitimo tic mi somo ku kaka ma rom man de i saa ma rom, ke kubang’ ceng’ copo konyi nenedi nidoko ng’atu ma kwerere gire nisagu?

  •   Bed kud i kaka m’uromo andha nia jusom kud i iye. Gin moko ci ma itie ku yeny migi, cokgi kpo gibed ceng’ini. Dwok kaka m’ibesomo i iye ca udok ma ber mandha, ento ungo nia elund edok iri ni kaka nindo. Icidho ka keca pi tic, ento ungo pi niciyobo nindo kunoke nitwaru. Ka tekene imbe ku kaka m’athothi m’icopo nitimo iye tic peri mi somo, saa moko mafika kunoke kusika peri m’ivuto i iye de copo doko ni kaka m’isomo i iye i kind saa pa somone.

     Cik mir ukungu mi Biblia: “Pidoic mi ju ma kud amora ni yo kum udul piny kende.”​—Lembrieko 21:5.

     “Keth mupira cen, jambtuko ma tung’ tung’, piny mi goyo mizik, man dar dwand thelefon peri de kpo. Kara isom ma ber, ukwayu ngo ibed ku piny ma copo wingo wii kago.”​—Elizabeth.

     Kepar i lembe: Kud i kabedo m’ibed isomo kud i iye, icopo yiko i lembang’o kara isom m’iketho wii cuu mandha?

  •   Ponj niketho wii cuu mandha. Keth wii kilili i kum gin m’ibetimo man kud isay nicaku timo gin mange i saa ma rom. Kan ibeii nitimo lembe dupa i saa ma rom, eromo bedo iri yot nitimo kosa lee, man ecopo maku saa ma lee pi nidaru tic peri.

     Cik mir ukungu mi Biblia: “Wutii ma ber mandha ku saa mwu.”​—Juefeso 5:16.

     “Etie lembe ma copere ngo ira nia aketh wiya cuu mandha kinde ma kan atie ku thelefon para ceng’ini i ng’eta. Abed anyotho saa ma lee pi nitimo lembe ma tijgi mbe.”​—Olivia.

     Kepar i lembe: Nyo nok nok icopo bemedo saa m’ibed itiyo ko pi nitimo lembe aceli?

  •   Keyom. Kecidh iwoth nyanok, cidhi dway gari peri, kunoke kecidh iceg kumi. Languwic copo dwoko tego i kumi. Buku moko uyero nia (School Power) “mi kwong’o, kelar inen nia idaru tic peri. Ibinwang’u mutoro lee ikum saa m’udong’ iri tekene idaru lembe ceke m’umitere nia itim.”

     Cik mir ukungu mi Biblia: “Gin ma pong’ cing’ acel, karacelo ku cwiny m’ukwio e ber, sagu gin ma pong’ cing’ ario ku tic mi muli man kethocwiny kum yamu.”​—Eklizia 4:6.

     “Wang’ ma pol i somo, icopo ponjo tiyo ku jamtic mi goyo mizik kunoke iromo ponjo bodho moko. Kinde ma somo ma kacelo ubin ujik, kan abin anyang’ nia karaman timo lembuno pire bino tek ira. M’uweko lembe ma watimo i somo, etiye ber nitimo lembe mange de ma julangu ko wijo.”​—Taylor.

     Kepar i lembe: Kara ibed ku tego mi timo tic peri mi somo, tie kit yom ma nenedi ma copo konyi?

a Ayi ma tung’ tung’ ma jusomo ko ku pacu tiye dupa dit. Pieno, kud i kind lembe ma tung’ tung’ mi thiwiwec maeni, tii ku m’urombo ku hali peri.