1. Ano misiˈayaw kita to pasangaray matoˈolen ko harateng i, o maanan a sowal ko mamihinom kitaanan hani? (ˈOlic 118:5-7)

MISIˈAYAW kiso to pasangaray i, matoˈolay awaay ko padamaay sanay kiso miharateng han? Mahaenay ko harateng no ˈalomanay tamdaw, masalalomaˈay ko madimadiyay sikawdan no Kawas. (1 Hongti 19:14) Ano iraay ko mahaenay harateng iso, aka mapawan to sakiˈok ni Yihofa, sanay Cingra: ‘Caay piliyas, caay pifalah Kako i tisowanan.’ Wa ngaˈay pakasoˈlin kita a somowal: ‘Ira ci Yihofa padama takowanan, cowa ko mamatalaw kako.’ (Hipray 13:5, 6) Oniya sowal itiniay saka 61 miheca sapatikami ni Pawlo to Yutiyaay a Krisciyang. Maharatengay ita ko nafalocoˈan no mitiliday to ˈOlic itini ˈOlic 118:5-7. (ˈOsien.)

2. Oniya lalakaw wa milengo to maanan? Misamanay?

² Malecad to mitiliday to ˈOlic, matinakoay ni Pawlo padotocay ci Yihofa a padama cingranan. Tinakoen, ˈayaw no mitilid cingra to Hipray tosa miheca, tahalifaay ci Pawlo to taˈangayay faliyos i riyar. (Dmak 27:4, 15, 20) Itini toniya piliwko ato ˈayaway a tatokian, padotocay ci Yihofa tano masakenaay pakayraan padama ci Pawloan, oniya lalakaw wa milengo to tolo. Nengnengen ita samanay ci Yihofa pakayni ci Yisan ato coyoh, cifadangalay tamdaw, ato salikaka a padama ci Pawloan. Minengneng to nalifetan ni Pawlo wa padama kitaanan pakasoˈlin, micangacang kita to sadama no Kawas, o papadama Cingra kitaanan.

3. Iraay ko manan pasangaray ni Pawlo hani? Iraay ko manan a harateng ningra hani?

³ Madeng i kongyin 56 miheca, milepelay ko mariˈangay tamdaw ci Pawloan, mikidkid cingranan pasadak i fangcalay sefi, sapipatayaw cingranan. Saka 2 romiˈad, maˈorongay ci Pawlo tayra i pisawkitan, mangata cinasen no ˈada. (Dmak 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Itiya, miharateng ci Pawlo: ‘Wa ngaˈayho kako padotoc mihadidi han?’ Soˈlinay misaaliay ci Pawlo to sapadama.

4. Samanay ci Yihofa pakayni ci Yisan a padama ci Pawloan hani?

⁴ Milifokay ci Pawlo to maanan a sapadama? Toya dadaya, tomirengay ci Yis i tatihi ni Pawlo, sanay: ‘Ka timolo kiso! Itini Yirusalim misongilaˈ misawacay takowanan, itiniho i Loma misawacay takowanan.’ (Dmak 23:11) Matengil ni Pawlo koniya sowal, madeng mapakalalokay! Pakahemekan ni Yis cingra ngaˈayay ko pisawacay i Yirusalim, ikor mikiˈok to rarihaday cingra tahira i Loma, padotoc itira misawacay. Matengil ni Pawlo ko sowal ni Yis, rihadayay ko falocoˈ, malecad o wawa micingray i falohang no wama, iraay ko rihaday.

5. Samanay ci Yihofa pakayni coyoh padama ci Pawloan hani? (Nengnengen ko papotal coka.)

⁵ Tahalifaayho ci Pawlo to maanan a pasangaray hani? Ikor no mifekaday a demak i Yirusalim tosa miheca, mikalicay ci Pawlo to tamina tayra i Itali, i fatad malifaay ko taˈangayay a faliyoc. Polong mikalicay to tamina mamapatayto sanay miharateng, kawra cowa ka matalaw ci Pawlo. Misamanay hani? Pasowalan ningra ko polong a tamdaw: ‘O midokoan ako a Kawas, miocoray to cecay coyoh anini, tomirengay i tatihi ako, sanay: “Pawlo, aka matalaw. Wa tomireng kiso i ˈaˈayaw ni Kaysa. O lalidongen no Kawas kiso ato kalacafayay kisowanan a tamdaw i tamina.” Miocoran ni Yihofa ko coyoh miliyaw mihadak to pakayniyan Ningra ci Yisan a sakiˈok ci Pawloan. Saikor, rihadayay ci Pawlo tahira i Loma.—Dmak 27:20-25; 28:16.

6. O maanan a sakiˈok ni Yis wa ngaˈay pafeli to ˈicel kitanan hani? Misamanay?

⁶ Milifokay kita to maanan sapadama? Wa midama ci Yis kitaanan, malecad o pidama ningra ci Pawloan. Tinakoen, mikiˈokan ni Yis ko polong mikotoday cingranan a tamdaw: ‘Toniya kihcod a romiˈad, tahira salikoray ˈawaled, wa kalacafayen ako kamo.’ (Matay 28:20) Oniya sowal ni Yis pafeliay to taˈangayay ˈicel ita. Pakayni kitaanan, pasangaray ko roma romiˈad. Tinakoen, mapatay ko salawina i, o adada no falocoˈ ita cowa ko pina aca romiˈad, ao pinaay a mihecaan.  O roma tamdaw matoˈasayto, matongalay ko pasangaray. O roma tamdaw itini roma romiˈad mikiriwiˈay a matoled. Soˈlin mahaen, wa ngaˈayho ira ko ˈicel ita padotoc a mihadidi, samanen mikiˈokay ci Yis ‘toniya kihcod a romiˈad,’ mahawpay ko sapasangaray a romiˈad i nokaˈorip ita, wa kalacafay cingra kitaanan.—Matay 11:28-30.

7. Mikitini Paˈarawan 14:6, anini samanay ci Yihofa padama kitanan hani?

⁷ Mikiˈokay ko Fangcalay Cudad, ci Yihofa wa pakayni i coyoh padama kitaanan. (Hipray 1:7, 14) Tinakoen, ano pasayra kita i “kasakitakit itini i hekal, i kasafinacadan, i kasangasaw, i kasasi romaroma no sowal ato kasafinawlan” milasil to ‘ngaˈayay lihaf no Hongti Kitakit’ i, wa damaen no coyoh kita, pafeli to sakayat kitanan.— Matay 24:13, 14; ˈOsien ko Paˈarawan 14:6.

8. Samanay ci Yihofa pakayni ˈaˈideman no sofitay a padama ci Pawloan?

⁸ Milifokay ci Pawlo to maanan sapadama? Kongyin 56 miheca, mikiˈokay ci Yis ci Pawloan o rarihaday tahira i Loma, kawra o roma Yutaya tamdaw i Yirusalim mihokhokay, sapipatayaw ci Pawloan. Mafanaˈ ko ˈaˈideman no sofitay ci Kerawti Lisiya toniya demak i, masadakay a milidong, tangsolay miocor to sofitay midipot ci Pawloan miliyas to Yirusalim, tayra i 105 kongli ko raay a Kaysariya. Itira, ‘palimoˈotay ko tapang ci Filis mipalit ci Pawloan i lomaˈ no hongti.’ Mihaenay, awaayto ko pakayraan noya sapipatayaw ci Pawloan a tamdaw a midemak.—Dmak 23:12-35.

9. O tapang ci Fistus samanay padama ci Pawloan?

⁹ Ikor tosa miheca, kamayan mapalit ci Pawlo i Kaysariya, mikotayay Fistus ci Filisan malo tapang. Micangacangay ko Yutaya tamdaw ci Fistusan patayra ci Pawloan i Yirusalim misawkit, kawra cowa ka kahi ci Fistus. Mafanaˈay cingra o Yutaya tamdaw wa mipatay ci Pawloan ‘i fatad no lalan’ alatek.—Dmak 24:27–25:5.

10. Misaaliay ci Pawlo pacakat ci Kaysaan, samanay ko caˈof no tapang ci Fistus hani?

¹⁰ Ikor, itiniay ci Pawlo i Kaysariya micada to sasawkit. ‘Misangaˈayay to Yutaya tamdaw’ ci Fistus, milicayay ci Pawloan: ‘Makahi kiso tayra i Yirusalim, itini ˈaˈayaw ako pakayni toniya demak micada to sasawkit han?’ Mafanaˈay ci Pawlo itini Yirusalim o papatayen alatek, mafanaˈay to sasamaan midipot to ˈorip, tahira i Loma, padotocay a milaheci to mitosilay tayal. Sanay cingra: ‘Pacakaten ako ci Kaysaan!’ Ikor no malalengo ci Fistus to sikawdan ningra, sanay pacaˈof: ‘Ano pacakaten iso ci Kaysa, ka tayra kiso ci Kaysaan mamaan.’ Oniya saˈosi ni Fistus midipotay ci Pawloan, ikor tayraay ci Pawlo i Loma, miliyas toya sapipatayaw cingranan a Yutaya tamdaw.—Dmak 25:6-12.

11. Na midotimay ci Pawlo to maanan a sowal ni Isaya hani?

¹¹ Itini pitalaan ni Pawlo malingad i, midotimay to mihadakan ni Isaya a sowal. Itini sakayat ni Yihofa, mirikecay ci Isaya toya misafelitay ci Yihofaan a tamdaw, sanay: ‘Ka pihalaka, kawra cowa ko mamalaˈosi ko mihalakaan namo! Ka malalengo, kawra cowa ko mamalaˈosi ko milimasmasan namo, samanen kalacafayay ko Kawas tamiyanan!’ (Isaya 8:10) Mafanaˈay ci Pawlo to papadama ko Kawas cingranan, milifokay to ˈicel, ngaˈay misiˈayaw to mamacada a sapalifet.

12. Samanay ci Yuliyus micada ci Pawloan? Mikitini mahapinangay ni Pawlo ko maanan hani?

¹² Kongyin 58 miheca, mikalicay ci Pawlo to tamina tayra i Itali, o mapalitay cingra itiya, papihimawan ko tapang no sofitay ci  Yuliyusan. Mikitiya misatapang, sasamaanto ko kaˈorip ni Pawlo ci Yuliyus ko piˈarawan. Samanay ci Yuliyus a micada ci Pawloan hani? Saka 2 romiˈad miliyas cangra to tamina i, ‘ciolahay ci Yuliyus, mihai ci Pawloan tayra i widang micada to sadimokos nangra.’ Ikor, milidongayho ci Yuliyus to ˈorip ni Pawlo. Sapipatayaw ko sofitay to polong a mapalitay i tamina i, micongedan ni Yuliyus cangra. Misamanay hani? Samanen ‘mamidipot cingra to rihaday ni Pawlo.’ Mahapinangay ni Pawlo alatek, pakayniyan ni Yihofa toniya tapang no sofitay a padama midipot cingranan.—Dmak 27:1-3, 42-44.

13. Wa samaan ci Yihofa mifiyor to cifadangalay a tamdaw hani?

¹³ Milifokay kita to maanan sapadama? Sapalaˈosiyaw to araaw no niyah, misaka dademakan ni Yihofa ko fangcalay saocor miocor to cifadangalay tamdaw mitoor to harateng Ningra a midemak. Sanay ko sowal ni Solomon: ‘O falocoˈ no hongti itini kamay ni Yihofa malecaday o maˈalolay nanom, papasicowa maˈalol mitooray to harateng no Kawas.’ (Taneng 21:1) O maanan ko tatodong noniya sowal hani? O tamdaw ngaˈayay mikorkor to kali, mitoor to mihalakaan nangra mifalic to kaˈalol no nanom, malecaday, ngaˈayay saka dademaken ni Yihofa ko fangcalay saocor mifalic to harateng no cifadangalay tamdaw, mihaen o mamitoor cangra to harateng ni Yihofa a midemak, mihadak to ciepocay a saˈosi i finawlan no Kawas.—Nengnengen ko Icra 7:21, 25, 26.

14. Dmak 12:5 paihkalay wa ngaˈay kita patado cimaanan a mitolon hani?

¹⁴ Wa ngaˈay kita midemak to maanan? Wa ngaˈay kita patado to ‘hongti ato cifadangalay tamdaw’ mitolon, samanen o misaˈosiyan nangra wa mifiyor to kaˈorip ato midokoay a tayal ita. (1 Timoti 2:1, 2 ato sapatongal pihongyak; Nihimiya 1:11) Mamalecad kita to saka 1 hahekalan a Krisciyang, patado to mapalitay a salikaka, micangacang to Kawas a mitolon. (ˈOsien ko Dmak 12:5; Hipray 13:3) Roma i, itini satolon wa ngaˈay kita patado toya mihimaway to salikaka i kapalitan a mitolon, micangacang ci Yihofaan mikayat to harateng nangra, mihaen o mamalecad cangra ci Yuliyusan “sidaˈit” to mapalitay a salikaka.—Dmak 27:3.

15-16. Samanay ci Yihofa pakayni ci Aristarkusan aci Lukaan a padama ci Pawloan?

¹⁵ Milifokay ci Pawlo to maanan sapadama? Itini kalingad ni Pawlo tayra i Loma,  misaliyaliyaway ci Yihofa pakayni i salikaka padama ci Pawloan. Nengnengen ita ko pina tinakoan.

¹⁶ Ci Aristarkus aci Luka o ngaˈayay widang ni Pawlo, kalacafayay cangra ci Pawloan tayra i Loma. * Cowa ka somowal ko Fangcalay Cudad to na mikiˈokan ni Yis ci Aristarkus aci Luka, rarihaday cangra tahira i Loma. Soˈlin mahaen, kamayan makahi cangra misiˈayaw to katalawan a kalacafay ci Pawloan. Tahira i katahalifaan nangra to faliyos i tamina i, itiyaay mafanaˈ to rarihaday koniyah. Mihaenay, tiya mikalic ci Aristarkus aci Luka to tamina i Kaysariya malacafay ci Pawloan i, madeng mikifalocoˈay ci Pawlo mitolon ci Yihofaan, miakoˈid ci Yihofaan pakayni toniya timoloay a widang padama cingranan.—Dmak 27:1, 2, 20-25.

17. Samanay ci Yihofa pakayni salikaka a padama ci Pawloan?

¹⁷ Itini fatad no lalan kinapinaay micada ci Pawlo to sapadama no salikaka. Tinakoen, itini i Siton, mihaiyay ci Yuliyus ‘tayra i widang ci Pawlo micada to sadimokos nangra.’ Ikor, ci Pawlo ato cafay itini Putiuliay ‘maˈaraway ko salikaka, micada to tahidang nangra milafin to pito romiˈad.’ O salikaka itira patahkaay ci Pawloan ato cafay ningra, madeng paladaˈan ni Pawlo cangra to pakalalokay to tamdaw a nalifetan. (Nengnengen ko Dmak 15:2, 3) Ikor no masasipakalalok cangra, padotocay ci Pawlo ato cafay a malingad.—Dmak 27:3; 28:13, 14.

18. Hano miakoˈid ci Pawlo to Kawas, lipahak ko harateng hani?

¹⁸ Itini fatad no katayra i Loma, maharatengay ni Pawlo alatek ko tikami ningra to Lomaay kasakopang i ˈayaw no tolo miheca, sanay cingra: ‘Halafinayto, mihamhamay kako saka tayraaw tamowanan.’ (Loma 15:23) Kawra, cowa ka harateng ni Pawlo tano mapalitay a saaroˈan a tayni i Loma. Tiya maˈaraw ni Pawlo ko salikaka i Loma halafinayto a mitala militemoh cingranan i, madeng micadaay to sapakalalok. Sowal no  Fangcalay Cudad: ‘Maˈaraw ni Pawlo cangra, miakoˈiday to Kawas, tada lipahakay.’ (Dmak 28:15) Sinanoten, maˈaraw ni Pawlo cangra, miakoˈiday to Kawas. Misamanay hani? Samanen miliyaway mahapinang ni Pawlo pakayniyan ni Yihofa i salikaka a padama cingranan.

19. Pakayni 1 Pitiro 4:10, wa samaan ci Yihofa pakayni kitaanan padama to misaaliay a tamdaw hani?

¹⁹ Wa ngaˈay kita midemak to maanan? Itini kasakopang ita, iraay ko salikaka pakayniay adada, malahdaw ko salawina ato misiˈayaway to pasangaray a matoled ko falocoˈ han? Ano mahapinang ita misaaliay to papakalaloken a tamdaw, ngaˈayay cangacangen ita ci Yihofa padama kitaanan somowal to mihinomay a sowal, anca patado cangranan a dademak. O sowal ita, midemakan a demak, o misaalian no salikaka a sapakalalok alatek. (ˈOsien ko 1 Pitiro 4:10.) * Mikiˈokay ci Yihofa: “Caay piliyas, caay pifalah Kako i tisowanan.” O micadaay to sapadama a salikaka wa matongal ko pakasoˈlin to cangra ko misowalan ni Yihofa toniya sakiˈok, madeng o papalipahak konini kitaanan!

20. Hano ngaˈay kita matomes ko pakasoˈlin a pasowal ‘iraay ci Yihofa padama takowanan, cowa ko mamatalaw kako’?

²⁰ Malecad ci Pawloan ato cafay ningra, itini kaˈorip ita tahalifaayto taˈangayay faliyos alatek, kawra ngaˈayay timolo kita, samanen kalacafayay ci Yihofa kitaanan. Pakayniyan Ningra ci Yisan ato coyoh padama kitaanan. Pakayni sapalaˈosiyaw to araaw Ningra, ngaˈayay pakaynien Ningra i cifadangalay tamdaw a padama kitaanan. Roma i, pakayniyan ni Yihofa i fangcalay saocor pakalalok to salikaka a padama kitaanan, adihayay ko mahaenay a nalifetan. Mihaenay, malecad ci Pawloan, ngaˈayay matomes ko pakasoˈlin ita a pasowal: ‘Iraay ci Yihofa padama takowanan, cowa ko mamatalaw kako. Ngaˈay ko tamdaw misamaan takowanan saw?’—Hipray 13:6.