Tiya mapacaˈof ko sasa no falocoˈ ako i, misatapangay kako a misakafah, mikitiya, o mataˈlifay to maharatengay ako a kaˈorip misatapangayto. (Ifiso 3:20) Samanay ko pisatapang noniya demak hani? Sanay yaca lomalen ako nohatini.

Ikor no mifekad ko Saka Tosa Lalood no Hekal i 1939 miheca, itiniay i Perlin no Towic hofocen kako. Mamahererek ko lalood i 1945 miheca i, iraay ko pitefad no hikoki to fakotang i Perlin. Kinacecayay patefoay ko fakotang i ngata no lomaˈ niyam, lengleng sanay ko namal, milimekay kami i fokoko. Ikor milaliway kami tayra i nalacolan no wina i Erfute.

Makalimay ko wina mikilim to soˈlinay kimad, adihayay ko miˈosian ningra pakayniay no tamdawan inaneng a cudad, mikingkiwayho to masakenaay a pihakelongan, kawra awaay ko ngaˈayay a sapacaˈof. Maedeng i 1948 miheca, tatosaay Misawacayay Tamdaw ni Yihofa tayniay i lomaˈ mitosil. Mipacomodan no wina i lomaˈ, milicay to adihayay salicay. Caka cecay tatokian, pasowalay ko wina takowanan ato safa, saan: “Mahelaayto ako ko soˈlinay kimad!” Caka halafin, mikeridan no wina kako ato safa mirienang to saˈopo i Erfute.

Itini i 1950 miheca patikolay kami tayni i Perlin, mirienang to saˈopo no Kerucpike a kasakopang. Ikor malinahay aca kami, mirienang to kasakopang no Tempehof. Caka halafin micadaayto to inoˈ ko wina, kawra cowaho picada kako. Hano eca ka pihaen ko demak ako hani?

Tada kalingodoay kako, hato pasangaray kako misaadihay to tayal saki Yihofaan. Soˈlin tosaayto miheca kako mirienang to mitosilay, kawra cowaho pisawacay to tamdaw. Kawra tiya malacafay kako to timoloay madimadiay a salikaka, mafalicayto ko pakayraan. O roma nangra na mapalitay i pitepengan a kapalitan  no Naci ato Kawali a Towic, o roma misiˈayaway to mamalahdaw ko pasalat, mionpang to cudad no Fangcalay Cudad patayra i Kawali a Towic. Tada mitemeray to falocoˈ ko taˈarawan nangra, saan ko piharateng ako, pakayni ci Yihofaan ato salikaka, cowa ka talaw cangra malahdaw ko ˈorip, kako saan i, mamitongal to timolo.

Itini i 1955 miheca, mirienangay kako to cecay mikiriwiˈay a mitosilay demak, oniya malifetay padamaay takowanan palidlid saan miremo to hinangodoay a pinangan. Ci Nasen Nolo salikaka itini Salasil * sanay pasowal, o mamilimasmas ko likakawa to sataˈangayay a mitosilay demak. Sowal ningra ano mirienang maemin ko polong a mitosilay toniya demak, “o mamatanam no ˈalomanay ko taˈangayay a lipahak,” matatodongay ko sowal ningra! Caka halafin, misetekayto kako to falocoˈ patafang to tireng ci Yihofaan, hanaca itini i 1956 miheca malacafay to wama, safa a micada to inoˈ. Caka halafin, miliyaway kako misiˈayaw to kalimlaan a papiliˈen.

Adihayay miheca, mafanaˈay kako to mamisakafah ko niyah, kawra nanayal sanay kako. Ciharatengay kako misasingdi i Perlin, matayal to cecay liyad, mitongal to milifetan ato inaneng no niyah. Mihaenay, itini i 1961 miheca, mahelaay ako ko tayal i sataˈangayay minato no Towic i Hanpaw. Misamacay kako to katayalan, awaay ko harateng a misakafah. Ikorto mafalicay ko harateng ako.

Miakoˈiday kako ci Yihofaan, pakaynien i sidaˈitay a salikaka padama takowanan a cipinang, matayal saki Kawas o sakakaay kalimlaan a demak. O papina widang ako misakafahayto itiya, patirengay cangra to ngaˈayay taˈarawan. Roma i, oya na mapalitay i pitepengan kapalitan a salikaka ci Erik Mongte pakalalokay takowanan mitadiˈec ci Yihofaan. Sanay pasowal takowanan, itini i kapalitan oya cowa pitadiˈec ci Yihofaan a salikaka, telocto malonayay ko pakasoˈlinay a falocoˈ, kawra oya misarocoday mitadiˈec to Kawas a tamdaw, kamayan a madimadi, ikorto malo hecekay no kasakopang.

Iraayho, ikor malo Mikayatay a Malohemay Malitengay i Congpo salikaka ci Marting Posinke na pakalalokay to salikaka, sanay: “O timolo o kalimlaan a hafay!” Misimsim toniya sowal, hawad hananayto ako ko tayal, itini i 1963 miheca ka 6 folad misatapang a misakafah, o sainanengay a saˈosi ako konini. Ikor no tosa folad, caho ka hela ako ko faelohay ka mawmahan i, matahidangayto kako malo mikiriwiˈay a misakafahay. Ikor no pina miheca, o sapalemed ni Yihofa takowanan mataˈlifay ko maharatengay, matahidangay kako mirienang to saka 44 liyad a Kiliyat picudadan.

Mikiriwiˈay ko mananamay ako mikitini salikaka ci Nasen Nolo ato salikaka ci Layman Slongkaw, “Hamaan ranikay misawad to ˈinorong no niyah.” Pakalalokay cangra tamiyanan padadotoc a tanektek. Sanay ko sowal no salikaka ci Nolo: “O maanan ko misamacayan iso hani? O cikaditay a kitiraan, o likes, fao anca o manikaway a demak han? Anca o kilang, congiliw anca o matawaay a pising no tamdaw hokira? Minanam a maolah to kilacay a tamdaw!” Cecay romiˈad milengoay ko salikaka ci Slongkaw to hano ranikay ko roma salikaka misawad to ˈinorong, tada masomaday cingra, matomesay ko losaˈ no mata, paselaˈ sanay mikimad sapisayaraw to falocoˈ. Tada matemeray ko falocoˈ ako itiya, misetekay to falocoˈ eca patoled ci Kristoan ato mapasimalay salikaka ningra.—Matay 25:40.

Tiya macada ko katayraan a kilac i, o roma matayalay i Pitil fahkaˈay a milicayay to micudaday tatara cowa. Tawlikay ko sowal nangra to micudaday, kawra matengil nangra ko Kangko a kitakit i, tomerepayho, dotoc sanay pasowal takowanan: “O itiraay i Kangko ha, nanay kapoten ni Yihofa kiso!” Samanen o milingatay to Kangko a sinpong itiya iraay ko lalood, mipatayay a  demak. Kawra, itinian ako i falocoˈ ko minanaman a demak. Itini i 1967 mheca 9 folad micudiyap caka halafin, kako aci Hayirisi Tanposter aci Klawte Linsay malingaday tayra i Kinsasa no Kangko.

Tahira kami i Kinsasa, 3 folad minanam to sowal no Frans. Ikor, tayraay i Lupumpasi, oniya niyaroˈ itiniay i katimol no Kangko, mingataay to lawac no Campiya. Itira, malinahay kami i tenok no niyaroˈ lomaˈ no milakowitay to riyar.

Itini i Lupumpasi, adihayay a kilac awaay ko mitosilay, mahemekay kami malo sakacecay mitosilay. Caka halafin, cowato ka edeng ko toki to kaadihay no pakingkiwan. Misawacayayho kami to mikowanay ato dimeng, lalomaˈ nangra ˈalomanay ko mikangodoay to Kimad no Kawas ato mitosilay a demak. O sowal no itiraay tamdaw ono Swahili a sowal, mansa minanamay kako aci Klawte tora sowal. Ikor, manilnilay kami tayra i Swahili ko sowal a kasakopang.

Soˈlin adihayay ko ngaˈayay milifetan, kawra iraay ko sapalifet. Marariday ira ko dimeng ato halilasangay a sofitay mifangafangay tamiyanan. Kinacecayay, fahal sanay micomod i lomaˈ no milakowitay to riyar ko cikowangay a dimeng, masaˈopoay kami itiya, mirepel tayra i padimengan pakamaroˈ tamiyanan i paenan, tahiraay 10 ko toki to dadaya ngaˈ panokayay tamiyanan.

1969 miheca, manilnilay kako to milisoˈay to kasakopang a tayal. Pakayni sapilisoˈaw to  kasakopang, latekay maraayay ko mirakatan, milakowitay to malonalonay a lalan ato ˈakawangay a semosemotan. Kinacecayay milafinay kako itini cecay niyaroˈ, i laeno no takar iraay ko kokoˈ ato ciwciw, caho ka tengad, mapalalay tono maˈesolay a ngiha no kokoˈ, cowa ka tawal kako toniya milifetan. Maˈilolay kako to kalacafay to salikaka milingo to dadaya, malacafay milengo to soˈlinay Kimad.

Tiya masiˈayaway niyam ko makaniway salikaka a sapalifet, soˈlinay i, o midamaay cangra to Kitawala a yofayof *. Iraay ko hatiniay a tamdaw mitakaway micomod i kasakopang, mangalef iraay ko malo malohemay malitengay a tamdaw. O hatiniay a tamdaw malecaday o ‘cowa ka hapinang a fakeloh,’ kawra cowa ka lipalaw nangra ko madimadiay a salikaka. (Yuta 12) Ikor, milaplapan ni Yihofa ko hatiniay a tamdaw nai kasakopang, onini ko patirengay to ngaˈayay taˈenengan no sakacowat no mitosilay a demak.

1971 miheca, misatapangay kako i Fenpo no Kinsasa a matayal, citodongay milosimet to tikami, piyoyak to casi, kayki no kasakopang ato limasmas mitosil. Itini i Pitil mananamay ako, sasamaan itini i cangoˈotay ko dafong a kitakit, milimasmas to tayal no likakawa no Kawas. Latekay o sapatikami to kasakopang pinaay folad ngaˈ tahiraay. Mikitini hikoki linahen tayra i tamina, masifeday no semot ko tamina hato manaˈonayto. Soˈlin adihay ko sapalifet, o tayal kamayan a milahci.

Tada masemeray kako to salikaka caka adihay ko payci, malaˈosiay ko pisaday to pitaykayan. Sangaˈen nangra ko padipongan no kakonah malo pikimadan, tano penenan misangaˈ ko mocoˈ, tano penenan ko sapisangaˈ to kamaroˈan. Tano ˈaol misangaˈ to falat, tano sikal misangaˈ to fadahong ato cokoi, tano katol no kilang ko sapipacek. Masemeray kako to inaneng no salikaka, ato piremo to pasangaray. Tada maolahay kako to salikaka itini, tiya mamafalic ko ˈinorong ako i, tada tangoˈoray cangranan.

1974 miheca i, manilnilay kako tayra i Nilopi no Kenya, matayal i Fenpo. Adihayay ko demak itira, samanan o Fenpo no Kenya padamaayho mitosilay a demak no fiyaway 10 a kakitakitan, o roma kitakit makecengay ko mitosilay a demak. Itiya, marariday kako milisoˈ toniya kitakit, mikiriwiˈay ko Iciyopiya. (Isopiya) Itiya, misiˈayaway ko salikaka to pakidemay a sapalifet ato sapalak. Adihayay salikaka misamsaman, mipalitan, o roma mipatayan. Kawra kamayan cangra madimadi a mihadidi, samanen ngaˈayay ko kalalaˈed nangra ci Yihofaan ato salikaka.

1980 miheca mararamoday kako aci Kail Masison, mafalicayto ko kaˈorip ako. Mikitiniay i Kanata ci Kail, o cafay ako micudad i Kiliyat, micudiyap cingra manilnilay tayra Polifia, padadotocay patikami kami mararinnak. Ikor no 12 miheca, malalitemohay kami i Niwyok, caka halafin, mararamoday kami i Kenya. Miakoˈiday kako ira i tihi ci Kail, samanen tano harateng ni Yihofa ko pinengneng ningra to demak, iraay ko masaloay a waywayan. Midamaay cingra takowanan, o kaolahan ako a cafay.

1986 miheca, cowa ko ˈinorong aca no Iing no Fenpo, kako aci Kail misatapangay to milisoˈay a tayal. O milisoˈan niyam a pala mahawpay ko mikayatan no Fenpo no Kenya a kitakit.

Maharatengayho ako itini i 1992 miheca i, cowaho ka keceng ko mitosilay a tayal i Eriteriya. Misadayay kami to cecay taykay itiya, kawra o mahelaay niyam o kantangay a soko ko hapitaykayan, cowa ka sanengseng ko potal noniya soko nengnengen, mangalefay ko tatiih i lalomaˈ. Kawra saka cecay romiˈad no taykay, fahkaˈay kako makapahayto ko milosimetan no salikaka matatodongay pidokoan ci Yihofaan  a kitiraan, ˈarawhan tano kiradoman no salikaka miˈading ko cowa ka ngaˈay nengneng a cafeng. Toya taykay 1,279 ko mirienangay a tamdaw, lipahakay maemin ko mirienangay a tamdaw.

Wa minanamho kami to milisoˈay a tayal, samanen taˈangayay ko kasasiroma no pilafinan a kitiraan. Kinacecayay itiniay i lawac no riyar makapahay a lomaˈ milafin, roma sato itiniay kosiya a lomaˈ, 100 kongce ko raay no kamisiˈan. Kawra, ano icowa to matayal, o kaˈilolan ako o kalacafay to salikaka a mitosil, ikor mafalicay ko katayalan ako, wa miliyas aca kami to kanonoˈan a widang.

1987-1992 miheca, o mikayatan no Fenpo no Kenya a pina kitakit, mihaydaanto no mikowanay ko mitosilay a demak, toniya pala maka patirengay to Fenpo anca katayalan no kasakilac, mahawpay ko halafinay makecengay a Iciyopiya. 1993 miheca i, manilnilay kako tayra i Atetis Apapa no Iciyopiya, misatapang matayal itira.

Mahapinangay ako palemedan ni Yihofa ko tayal no Hongti Kitakit i Iciyopiya. Tinakoen, ˈalomanay ko misakafahay a salikaka, mikitini 2012 miheca, to mihecahecaan mataˈlifay ko 20 pasinto a mitosilay malo misakafahay. Roma i, milimasmasay ko likakawa no Kawas to masakenaay a pihatatanaman, hanaca mataˈlifay ko 120 patirengan a Hongti Kitakit kasaˈopoan. 2004 mihecaan i, malinahay ko Pitil tayra i faelohay kitiraan, hanaca iraayho ko faelohay pitaykayan itira.

Adihayay mihecaan, mapatirengay niyam ko tangongolay a kalawidang to salikaka i Iciyopiya, sidaˈitay ciolahay cangra, tada maolahay kami cangranan. Cowato ka ngaˈay ko tireng niyam, mansa manilnil tayra i satenokan no Iwropa a Fenpo. O itiniay salikaka sidaˈitay a midimokos tamiyanan, kawra tada maˈilolay kami to itiniay i Iciyopiya a widawidang.

Maˈaraway niyam to samanay ci Yihofa micowat to mitosilay a tayal. (1 Korinto 3:6, 9) Itiniho kako i Kangko i, na mitosilay to mikitiniay i Rowanta a tamdaw, itiya awaayho ko safanaˈ to iraay ko mitosilay i Rowanta, kawra anini maedeng 30,000 ko salikaka itira. Itini i 1967 miheca i, maedeng 6,000 ko mitosilay i Kangko, nohatini sato mataˈlifayto ko 230,000 ko tamdaw, hanaca itini i Saˈopo no Piharatengan to Kapatay ni Yis, mataˈlifay ko 100 emang ko mirienangay. Anini, mikayatan no Fenpo no Kenya a kitakit, mataˈlifay ko 10 emang ko mitosilay.

ˈAyaw no 50 miheca, pakaynian ni Yihofa i cowa ka lecad a salikaka pakalalok takowanan miemin to toki a matayal saki Kawas. Soˈlin o kalingodoay a tamdaw kako, kawra maherekayto kako minanam mitadiˈec ci Yihofaan. O malifetay ako i Afrika matayal pananamay takowanan mihadidi ato masaloen. Kako aci Kail masemeray to makapahay capeling no salikaka, hinalafangay cangra, tahasiˈayaw to pasangaray cowa ka lonay, hanaca tada mitadiˈecay ci Yihofaan. Miakoˈiday kako to mikiriwiˈay a sidaˈit ni Yihofa, o sapalemed Ningra takowanan mataˈlifay ko maharatengay ako.—ˈOlic 37:4.