ITINIAY ka 11 folad no saka 1932 miheca. ˈAyaw no cecay lipay, kakiˈayaˈayaw sanay palosiyang to sinpon, o saka cecay hongliteng mapatirengay i kacacipaˈan no lalan i Mesiko sanay, 100 ˈofad ko tamdaw noni naniyaroˈan. Nohatini, o kiciya no sinpon itiniay i roma a demakan ko kaciharatengan, o taˈangayay a demak koni. Mitatoyay to kamila, mitala i ciyataw, to sakairaaw ni Yosif. Rosofo—o siyaciw no Mikecolay a Kasacefang. O itiraay a Misawacayay Tamdaw ni Yihofa mitalaay itira militemoh ci Yosif. Rosofoan, tayra mirienang to toloay romiˈad a taykay.

Sano Ekimay Lalintadan a caˈsi, sanay mifanaˈ: “Itini toni kalimelaan a taykay, o nika cakat no Kimad i Mesiko.” Itiya 150 a tamdaw ko mirienangay tora taykay, hano falawfaw ko ˈalomanay tamdaw a minengneng toni demak hani?

ˈAyaw noni taykay, cowa ka hakowa ko heci no Hongti Kitakit, soˈlin nai 1919 a miheca misatapang, iraayto ko taykay i Mesiko, kawra dotodotoc a miheca maˈesalay ko kasakopang. Isaka 1929 miheca, mapatirengay ko katayalan no fenpo i Mesiko, nengnengen hato o mamacakat ko demak. ˈArawhan cowa ka ngaˈay ko lingad no demak. Ikor, palimoˈotan no likakawa ko palilamay to cudad a dademakay itiya, ano mitosil cangra i, aka pacamol a mipacakay to roma a dafong hananay, iraay ko cecay palilamay to cudad a dademakay, maketeran nanay hato liyas sanay to likakawa, mipatireng tono niyah a kasacefang. O roma i, o kantok no fenpo itiya, tona misafelitay to palinian no Fangcalay Cudad a mafalah. O romaroma madimadiay a salikaka, tada misaaliay to sadama i noˈadingoan.

Ira milisoˈ ci Rosofo, tada makowaday ko madimadiay a salikaka. Kina tosaay a mikimad i taykay, pasadakan i lima a tingtay kora kimad, o sakina cecay a tano tingtayen a palosiyang i polong no kitakit. Ikor no taykay, faelohay a kantok no fenpo, misatapangay a mikayat to mitosilay demak, padamaan no Kawas ko ˈifowaay a mitosilay, hato ciˈicelayto a milaheci to ikaˈayaway a demak.

To roma a miheca, misikayayho to tosa taykay i Mesiko. Malalokay mitosil ko salikaka, ikor iraayto ko minaroˈan. 1931 miheca 82 aca ko mitosilay, ikor no 10 a miheca, 820 ko nika cakat no mitosilay, isaka 1941 a miheca 1,000 ko tayraay mirienang to taykay.

Saka 1943 miheca, Misawacayay Tamdaw ni Yihofa pacaˈelayay to paya i tireng a romakat i lalan, misinting to “Pasalatay a Kitakit” a taykay i 12 naniyaroˈan. * Nai 1936 miheca misatapang ko Misawacayay Tamdaw ni Yihofa, mihaenay a  pacaˈelay to paya ikaˈayaw ato lalikor no tireng.

O matiniay a pacaˈelayay to paya a pitosil, tada ciepocay i Mesiko, Sinpon no Tamdaw sanay a caˈsi, saan a mifanaˈ: “Saka 1 romiˈad [no taykay], [Misawacayay Tamdaw ni Yihofa] mitahidangay to ˈalomanay. Tocila, awaayto ko kamaroˈan i pitaykayan.” O mahaenay a masafelaw romakat i lalan a noka pitosil, maketeran nanay ko Tingsokiw, saka mikidatay a micoli to Misawacayay Tamdaw ni Yihofa. Soˈliˈlin hatira, timoloayho ko salikaka a romakat a misingtin. Sanayho ko sowal no Sinpon no Tamdaw: “Maˈaraway no tamdamdaw cangra . . . faˈinayan ato fafahiyan. Pacaˈelay to paya i tireng a misingtin.” Sanay ko tilid ilaeno nora sasing: “Masafelaway a romakat i lalan.”

Itira tora mamihecaan, mirienang to taykay ko Misawacayay Tamdaw ni Yihofa, tada pasangaray a demak. O kaitiraan no ˈalomanay awaay ko paliding, sanay ko cecay kasakopang a mitilid: “Cowa ka depoc ko pikalican a paliding, ano mirinnak to papotal tamdaw edengan o timpo aca.” Pinaay a romiˈad mikalic to lofa anca romakat tayra i sangataay a ciyataw, mikitira a midakaw to kasoling tayra i pitaykayan.

Manikaway ko ˈalomanay salikaka, ano mitaykay ono cecayay aca sapidakaw ko payci nangra. Itiniay i lomaˈ no salikaka a milafin. O romaroma itiniay i kasaˈopoan a mafotiˈ. Kina cecayay, maedeng 90 a salikaka itiniay i fenpo a milafin, “o takar no kahacecay tamdaw o miparayrayan a ciparoay to cudad a 20 a hahakoan.” 1938 Miheca a Ninkang (no Padaka) sanay, orira miakoˈiday ko falocoˈ a lafang, o “kaepeday dihekoay a takar, ikakaay ko nika ngaˈay to amoto”, sanay ko sowal.

Onini miakoˈiday a Misawacayay Tamdaw, lipahak a mala cafay to salikaka mitaykay, cowa ko manan kora noka caka depoc no demak sanay. Anini, o mitosilay i Mesiko mangataayto matoor ko 100 a ˈofad, cowa ka lowan ko piakoˈid no salikaka. * Nai 1949 miheca, o safanaˈ no fenpo no Mesiko, sanay somowal to salikaka: “Soˈliˈlin pasangar ko pakayraan, cowa ka fasaw ko falocoˈ to noˈadingoan a demak, ano mahrekto ko taykay i, malalengoayho cangra to kamok no taykay, hanaca cowa ka tomerep milicay: “Ano hacowa miliyaw a mitaykay kita?” Nohatini cowa ka falic koni pakayraan.—O safanaˈ no naitiniay i Tatenokan a Amilika.