¿Chem am tati lib küme püllü?
¿Chem kimelelki Biblia?
Chaw Dio tañi lib küme püllü, kidu tañi newen kam pepiluwün tañi kom bemal (Miqueas 3:8; Lucas 1:35). Bücha Chaw adümki tañi lib küme püllü ñi bemtripaal kom tañi piel, chew duamle ume (Salmo 104:30; 139:7).
Biblia mu, hebreo kewün dungu mu eipi rúaj, griego kewün dungu mu pnéuma pi ka chedungun mu “püllü” eipingeki. Beimu rúaj, pnéuma ka “püllü” bill upa eipilelu Chaw Dio tañi newen tañi kom bemal, kidu tañi lib küme püllü (Génesis 1:2). Kabei eipi:
Neyün (Habacuc 2:19; Apocalipsis 13:15).
Kürüb (Génesis 8:1; Juan 3:8).
Newen tañi mongeleal pu che ka billke kulliñ (Job 34:14, 15).
Pu che tañi elduamün (Números 14:24).
Billke püllü, Chaw Dio ka tañi pu werken püllü reke (1 Reyes 22:21; Juan 4:24).
Kom tüba pengeli billke dungu kom iñchiñ pekelabiiñ, welu pebiiñ tañi chem bemtripakel. Chaw Dio tañi lib küme püllü “pekelabiiñ, idakelabiiñ ka pepiluwün-ngi, kürüb reke” (Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, de William E. Vine).
Biblia mu, tati lib küme püllü Chaw Dio tañi “kuw” kam “changüll” trürümbalngelu (Salmo 8:3; 19:1; Lucas 11:20; trürümbalngelu Mateo 12:28). Kiñe ngürekelu tañi kuw ka changüll mu dewmai kiñe makuñ reke, ka bemngechi Chaw Dio tañi lib küme püllü mu:
Dewmai itrokom mülelu (Salmo 33:6; Isaías 66:1, 2).
Eluiñmu Biblia (2 Pedro 1:20, 21).
Kuibike che amatubalchi dungu bemi ka amuldunguki (Lucas 4:18; Hechos 1:8; 1 Corintios 12:4-11).
Pu mupitulechi che pengelki Chaw Dio tañi rakiduam (Gálatas 5:22, 23).
Tati lib küme püllü che ngelai tati
Biblia eipi Chaw Dio tañi lib küme püllü kidu tañi “kuw”, “changüll” ka “neyün” reke beli, beimu kiñe che ngelai tati (Éxodo 15:8, 10). Kiñe ngürekalu ñi kuw kidutu ngürekelai, tati müllo longkoli. Kabei duamni tati cuerpo engün ngeal. Ka bemngechi Bücha Chaw tañi lib küme püllü kidutu küdawkelai, Bücha Chaw longkoli chumül ume ka chumngechi kidu pile (Lucas 11:13). Kabei tati Biblia eipiki ko reke beli, mupitun mu, ka kimün tañi pengelelabel chumngechi küdawküli tati lib küme püllü, beimu Chaw Ngünechen tañi lib küme püllü kiñe che ngelai tati (Isaías 44:3; Hechos 6:5; 2 Corintios 6:6).
Biblia eipi Chaw Dio tañi üi Jewba, Chaw Dio tañi Botüm ñi üi Jesucristo, welu Chaw Dio tañi lib küme püllü, ¿niepi mai kiñe üi? Nielai üi (Isaías 42:8; Lucas 1:31). Kuibi mu tati discipulo Esteban kiñe amatubalchi dungu mu pebi Chaw Dio tañi trawüluwün wenu mapu mu. Ka pebi epu che müten. Biblia eipi: “Welu Esteban, Chaw Dio ñi newen mu, pürakintui wenu mu. Bei mu pebi Chaw Dio ñi pepiluwün ka Jesu wütralelu Chaw Dio ñi man püle mu” (Hechos 7:55). Bücha Chaw tañi lib küme püllü mu, Esteban pebi beichi amatun dungu.
Welulkawkülechi dungu tati lib küme püllü mu
Kiñeke mupikingün: Tati lib küme püllü kiñe che ngi, ka Chaw Dio ka Jesucristo kiñewküli engün. Beimu deyüyawlu Trinidad mu. Kiñeke Biblia mu Reina-Valera reke eipili tüba 1 Juan 5:7, 8 mu.
Tati rüb dungu: Biblia Reina-Valera pingelu eipi 1 Juan 5:7, 8 mu “Wenu mapu mu: ti Chaw, ti Botüm ka ti Lib Küme Püllü. Kom külangen kiñewküli engün. Ka bemngechi külali tati bente küme pengelnelu ñi ngütram ta mapu mu” (ulpadungungelu chedungun mu). Welu kiñeke kimche Biblia mu kimpoingün tati apostol Juan wirintukulai tübachi dungu mu. Beimu, rübngechi Biblia mu mülelaabüi. Biblia Ngünechen ñi Küme Dungu pingelu, chew müli 1 Juan 5:7, 8, ka eipi: “Ngelai chem kuibi wirin ume nielu tübachi dungu. Tati pu wirin we weblu müten nii tübachi dungu”.
Kiñeke mupikingün: Biblia eipi tati lib küme püllü kiñe che reke beli, beimu kiñe che ngi.
Tati rüb dungu: Biblia eipi tati lib küme püllü, tati kimün, lan dungu ka yabkan kiñe che reke beli, welu che ngelai tati. Beimu ta Biblia eipi tati yabkan kiñe ütrürchebe ka langümchebe reke beli (Proverbios 1:20; Romanos 5:17, 21; 7:8, 11).
Ti apostol Juan tañi libru mu, Jesu eipi tati lib küme püllü kiñe kellukelu (ingkakelu) reke beli. Kidu eipi tati kellukelu kimelai, ngüyulai, ngütramkaai, allkütoi ka amuldunguai rüb dungu pu discipulo mu. Kabei tati lib küme püllü püramyeabi Jesu ka llowayu billke dungu (Juan 16:7-15). Griego kewün dungu mu, trürlai chedungun mu, beimu ti apostol Juan wirintukui tati “kellukelu” (paráklētos) mu, kiñe wentru reke beli. Welu wirintukulu kidu “püllü” (pnéuma) dungui kiñe chemkün mu (Juan 14:16, 17).
Kiñeke mupikingün: Pu che bautisangi lib küme püllü tañi üi mu. Beimu kiñe che ngi.
Tati rüb dungu: Biblia eipi “Jewba tañi üi mu” ka “rey Asuero tañi üi mu” tañi pengelelabel kidu engu elubingu pepiluwün tañi pu werkülelu (Deuteronomio 18:5, 19-22; Ester 8:10). Ka bemngechi iñchiñ eipikiiñ “tati ley ñi üi mu” tañi pengelelabel tati ley ñi pepiluwün mu, welu tati ley dungu kiñe che ngelai tati. Beimu kiñe che bautisawle tati lib küme püllü “tañi üi mu” pengeli kimnebel tati lib küme püllü ñi pepiluwün ka küdaw Jewba tañi ayükel mu (Mateo 28:19).
Kiñeke mupikingün: Jesu tañi pu apostol ka tañi unenke inaneketu rakiduamkingün tati lib küme püllü kiñe che ngebüi.
Tati rüb dungu: Tati Biblia kimelel-lai tüba. Tati Enciclopædia Britannica eipi: “Tati trawün Constantinopla wariba mu, ti tripantu 381 mu, pu religioso che eipingün tati lib küme püllü kiñe che ngi, ka küpai wenu mu”. Beichi trawün bemngi upalu ula 250 tripantu peno inanlewechi apostol tañi lan.