Amual tati dungu mu

Amual tati pepikalechi dungu mu

KIMELÜN ÑI PAPILTUNGEAL 49

Levítico capitulo 19 kimelelkeiñmu chumngechi küme yewküleal

Levítico capitulo 19 kimelelkeiñmu chumngechi küme yewküleal

“Piwkeyebinge ta kom pu che, chumngechi piwkeyenewimi” (LEV. 19:18).

ÜLKATUN 109 Piuqueyehuaimün com piuque mu

¿CHEM QUIMAIÑ? *

1, 2. 1) ¿Chem ngütram eluwiiñ upachi kimelün mu? 2) ¿Chem ngüneduampoaiñ?

 RUPACHI troquiñ mu, ngüneduamiyiñ falinque ngülam mülelu Levítico capitulo 19 mu. Por ejemplo, tati versiculo 3 Jehová feipifi tati pu israelita ñi yamnieafiel tañi pu chau. Fei quimürpuiñ chumngechi iñchiñ inayafuiñ tüfachi ngülam famülque mu. Eluafuiñ engün chem tañi duamnieel, yafültucuafuiñ ca quelluafiyiñ engün ñi doi fülconal Jehová mu. Ca femngechi feitachi versiculo meu, Jehová feipifi pu israelita ñi elcünual ti sabado antü femngechi tañi poyengeal. Famülque mu, iñchiñ inaquelafiyiñ feitachi ley, huelu cümeafui fill antü taiñ elcünual tiempo taiñ poyeafiel Jehová. Femliyiñ, pengelaiñ taiñ eluucülen taiñ lif chengeal, chumngechi ñi feipin Levítico 19:2 ca 1 Pedro 1:15.

2 Tüfachi troquiñ mu, ca ngüneduamaiñ caquelu versiculo Levítico capitulo 19 mu. Feimu quimaiñ chumngechi pengelafuiñ taiñ cutranpiuqueyefiel pu encañngechi che. Ca quimürpuaiñ chumngechi nor chengeal negocialiyiñ ca chumngechi pengelcünuafuiñ taiñ piuqueyechequen. Femngechi inayentuafiyiñ Jehová taiñ lif chengeal quisu reque. Peaiñ ca chem quimürpuafuiñ tüfachi capitulo mu.

KUTRANPIWKEYEABIIÑ PU NEWE PEPINOLU

Inafiliyiñ ñi feipin Levítico 19:14, ¿chem dungu femafuiñ pu pilungelu ca traumalelu meu? (Inaduamnge parrafo 3 puulu 5). *

3, 4. Levítico 19:14 tañi eipin, pu israelche ¿chumngechi küme trokinekingün pu trawma ka pu pilungelu?

3 (Papeltunge Levítico 19:14). Cuifi mu, Jehová ayüquefui tañi pu che ñi cutranpiuqueyeafiel tati pu encañngechi che. Por ejemplo, Jehová huercüfi tati pu israelita ñi huesa pinoafiel pu pilungechi che. Femfule tüfa engün, müna huesa dungungeafui. Pilungelu cai ti che, pepi incaulayafui.

4 Ca Jehová feipifi pu israelita ñi tucunoal chem no rume tañi tranaconnoal quiñe traumalechi che. Quiñe lifru feipi pu encañngechi che mu: “Cuifi mu, Israel mapu meu, rume huesalcangequefui pu encañngechi che” pi. Quiñeque pu che tucuquefui chi cura cam mamüll ñi tranaconal feiti traumalechi che, femngechi tañi ayentucuafiel ca huesalcayafiel. Tüfa rume huesa dungungefui. Feimu Jehová tañi Ley quimeltuquefi tati pu israelita ñi cutranpiuqueyeafiel pu encañngechi che.

5. ¿Chumngechi kutranpiwkeyeabiiñ pu newe pepinolu?

5 Jesús cutranpiuqueyequefi tati pu encañngechi che. Biblia feipi ta Jesús tremoltufi tati pu trauma, ti pu cüntro, tati pu che nielu lepra cutran, tati pu pilungelu, ca femngechi huiñomongeltufi tati pu la. Tati pu che pefilu ta Jesús ñi femün feitachi afmatun dungu, “püramyefingün ta Ngünechen” (Luc. 18:43; 7:20-22). Iñchiñ pu rüf cristianongen inayentuquefiyiñ ta Jesús, fei cutranpiuqueyequefiyiñ pu encañngechi che. Famülque mu, Jehová eluquelaeiñmu nehuen taiñ femal afmatun dungu Jesús reque, huelu feipiafuiñ tati pu traumalelu ñi fülcülepan ñi tremotual engün. Cafei tati pu che quimnofilu Jehová traumaleingün reque. Quimeltuafuiñ Chau Dios ñi dungu fei eluafuiñ ñi maneluhual engün. Com engün hueniyerpuafingün ta Chau Dios, ngünenietule ti Mapu (Luc. 4:18). Tati pu che allcütulu feitachi cümeque dungu, eluuqueingün ñi poyeafiel Jehová.

TRABKINTULIIÑ, NOR CHENGEAIÑ

6. Tati mari werkün dungu Levítico capitulo 19 tañi eipin, ¿chumngechi küme ngüneduamabüiñ tañi doi kimeltukel?

6 Quiñeque versiculo Levítico capitulo 19 mu, quelluqueiñmu taiñ doi cüme adümafiel tati mari huercün dungu. Por ejemplo, tati pura huercün dungu feipi: “Hueñequilnge” (Éx. 20:15). Huelu cuifi mu, quiñe israelita feipiafui: “Iñche turpu nüquelan quiñe chemcün ca che ngelu, feimu inaquefiñ feitachi huercün dungu” piafui. Huelu hueñefe ca pingeafui, ¿chumngelu? Peafiyiñ.

7. Kiñe trabkintukelu, ¿chumngechi weñeabüi?

7 Cuifi mu, quiñe che negociaquelu nüquelafui chi quiñe chemcün ca che ngelu, huelu negocian mu encañacheafui. Levítico 19:35, 36 Jehová feipi: “Medifilmün quiñe chemcün ñi chumte tuhun, ñi tunte fanen ca medifilmün caquerumechi co, ngünencachelayaimün. Pünefimün cümeque balanza ca cümeque pesa, medilmün ti ancülechi fün, rüfngepe ti medin. Ca medilmün caquerumechi co, rüfngepe ti medin”. Cuifi mu, quiñe comerciante arreglacünuafui tañi pesa ñi encañayafiel tati pu che ngillacamequelu, femngechi ca hueñeafui. Doi cüme adümafuiñ tüfachi dungu, inaduamliyiñ ñi feipin caquelu versiculo mülelu Levítico 19 mu.

Quiñe cristiano negociaquelu papeltufile ñi feipin Levítico 19:11-13, ¿chem ramtuhuafui? (Inaduamnge parrafo 8 puulu 10). *

8. Levítico 19:11-13 tañi eipin, ¿chumngechi kellukeyu (ingkakeyu) pu israelche tañi weñenoal? Ka, ¿chumngechi kellukeiñmu?

8 (Papeltunge Levítico 19:11-13). Levítico 19:11 feipi: “Hueluquentu hueñeuquilmün”. Ti versiculo 13 feipi: “Ngünencachelayaimi”. Feimu quiñe che norngenole tañi negocian mu, feita hueñefengei. Tati ley feipiquefui ñi hueñenoal tati pu israelita, huelu ñi feipin Levítico quelluquefeyu pu israelita ñi doi cüme inayal feitachi ley, fei ñi nor chengeal com dungu meu. Jehová ayüquelai iñchiñ taiñ hueñeal ca taiñ norngenoal negocian dungu mu. Adümfiliyiñ Jehová tañi raquiduam tüfachi dungu meu, quelluaiñmu taiñ ngüneduamuhual. Fei ramtuhuafuiñ: “¿Norngepen mai tañi negocian mu?”.

9. Ley mülelu Levítico 19:13 mu, ¿chumngechi kuñiwtukukebüi pu küdawbe?

9 Quiñe peñi cam quiñe lamngen ngen cüdaufengele, ¿ca chumngechi pengelafui tañi nor chengen? Levítico 19:13 feipi: “Quiñe cüdaufe cullingele plata nieñmalayafimi feichi pun ca pulihuen mu”. Israel mapu mu, epe com pu che cüdauquefuingün ti mapu. Ca feichi israelche cüdahuelquefilu ta caquelu, cullingequefui aflu ti antü. Huelu quiñe cüdaufe cullingenofule quiñe antü, quisu ca tañi familia nielayafuingün iyael. Jehová feipi feiti cüdaufe rume duamniefui tañi cullingeal, femngechi tañi mongeluhuam (Deut. 24:14, 15; Mat. 20:8).

10. Levítico 19:13 tañi eipin, ¿chem kimelelkeiñmu?

10 Famülque mu, pu ngen cüdau pichin plata culliquefi tañi pu cüdahueleteu. Doi plata mülefui ñi culliafiel, huelu femquelaingün. Feiti ngen cüdau quimnieingün tañi pu cüdaufe duamnieingün ti cüdau, feimu fentecünulayai tañi cüdahual engün, pichin plata cullingefule rume. Pu ngen cüdau allmalltuqueingün tüfa tañi pichin plata culliafiel. Feitachi ngen cüdau nieñmaquefi reque tañi pu cüdaufe ñi plata. ¡Müna huesa! Quiñe cristiano, ¿chumngechi inayafui ti ngülam mülelu Levítico 19:13 mu? Quiñe cristiano niele che tañi cüdahueleteu, mülei ñi culliafiel tañi plata. ¿Ca chem quimeltuafeiñmu Levítico capitulo 19? Peafiyiñ.

PIWKEYENEABIIÑ TA KOM PU CHE CHUMNGECHI PIWKEYENEWIIÑ

11, 12. Jesu ngütramkalu Levítico 19:17, 18 tañi eipin, ¿chem kimbalkünoi?

11 Jehová re feipiquelaeiñmu müten taiñ huesalcanoafiel ta caquelu pu che. Doi mai, Jehová feipieiñmu: “Piuqueyefinge tami chafche chumngechi piuqueyeniehuimi ta eimi” (papeltunge Levítico 19:17, 18). Quiñe cristiano cüpa ayühulfile Jehová, mülei ñi inayal feitachi ngülam.

12 Jesús pengeli rume falin-ngei ti huercün dungu mülelu Levítico 19:18. Quiñe rupa, quiñe fariseo ramtufi ta Jesús: ‘Com tati ley dungu meu, ¿chuchi huercün dungu am doi falin-ngei?’. Jesús feipieyu mülei taiñ piuqueyeafiel taiñ Chau Ngünechen Jehová com taiñ piuque, com taiñ mongen ca com taiñ raquiduam meu, “tüfa tati hunen huercün dungu ca doi falilu”. Fei hula, Jesús feipi chem ñi huiriconcülen Levítico 19:18 mu. Feipi: “Fei tati inalechi huercün dungu ca tüfa famngechi feipilei: ‘Piuqueyefinge tami chafche chumngechi piuqueyeniehuimi ta eimi’” (Mat. 22:35-40). ¿Chumngechi pengelafuiñ taiñ piuqueyeniefiel caquelu pu che? Levítico capitulo 19 quelluaiñmu.

13. Jose, ¿chumngechi adümbi Levítico 19:18?

13 Taiñ piuqueyeafiel ta caquelu pu che, inayafuiñ ñi feipin Levítico 19:18. Tüfa feipi: “Caiñetuquefilnge ca üdequefilnge tami chafche”. Eimi quimniepelafimi quiñe che fentren tripantu mu ñi üdequefiel ta cangelu che. Acordayaiñ ñi femün José tañi pu peñi. Fei engün fente tañi üdefiel ta José, huesalcafingün (Gén. 37:2-8, 25-28). Fei, ¿chumi José? Huiñoleltulaeyu tañi huesa femün. Rupalu ta antü, José elungei autoridad fei allmalltuafui tañi huesalcayafiel tañi pu peñi. Huelu femlai, doi mai cutranpiuqueyefi engün. José illcutunielafi tañi pu peñi, doi mai inafi ñi feipin Levítico 19:18 (Gén. 50:19-21).

14. Bachantü, ¿chemu mupitukiiñ Levítico 19:18 tañi eipin?

14 Ayüliyiñ taiñ ayühulafiel ta Jehová, inayentuafiyiñ ñi femün ta José. Feimu illcutunielayafiyiñ taiñ huesa femeteu, doi mai perdonayafiyiñ engün. Jesús ca femngechi dungu quimeltui, feipi taiñ perdonayafiel taiñ huesa femqueteu (Mat. 6:9, 12). Ti apostol Pablo ca ngülamtufi pu cristiano, feipifi: “Saquin pu peñi ca lamngen, eimün quisutu caiñetuquefilmün tamün huesa femeteu” (Rom. 12:19). Pablo ca feipifi ñi nieluhual paciencia engün, ca ñi hueluquentu perdonahual com piuque mu huesalcangele rume engün (Col. 3:13). Jehová tañi raquiduam cambiaquelai. Cuifi huirintucungelu rume Levítico 19:18, famülque mu mülei taiñ inayafiel chem taiñ quimürpuel feitachi texto mu.

Huesa dungungei tocatocayeafiel quiñe allfen. Ca femngechi huesa duameleliyiñmu quiñe che, huesa dungungei taiñ rume raquiduamcüleal feitachi dungu meu. Doi cümeafui taiñ perdonayal ca ngoimayal taiñ huesa femngen. (Inaduamnge parrafo 15). *

15. ¿Chemu manelbalngi taiñ wiñoduamtucheal? Eipinge kiñe adentun.

15 Ngüneduamaiñ tüfachi adentun mu. Raquiduamnge catrücamequefilmi ilo quiñe cuchillo mu. Petu catrücamequefilmi eimi, pichi allfüleimi tami changüll cuhu. Allfülen mu, cutrantuafuimi. Huelu rupalechi antü niehuetulayaimi tami allfen, fei acordahuelayafimi rume. Ca femngechi, quiñe hueni huesa piafeiñmu fei allfülafeiñmu reque. Huelu müte cudautulayafuiñ taiñ perdonayafiel. Fei hula, raquiduamaimi tami fütra allfüel. Fütra allfülmi, duamfalngeafui tami amual doctor mu tami tuculelngeal punto cam tami traricünungeal tami allfen. Huelu tocatocayefilmi tami allfen, doyelcülerpuai. Ca femngechi dungu rupayafui quiñe che ñi huesa pingeel. Fill antü raquiduamcülele fente ñi huesa duameleteu quiñe che, illcutunieafi fei quisutu huesalcahuai. Tüfa cüme dungunofel. Felei llemai, doi cümeai inafiliyiñ ti ngülam mülelu Levítico 19:18.

16. Levítico 19:33, 34 tañi eipin, pu israelche ¿chumngechi llowabüingün tati pu ka tripanche ka chem kimelelkeiñmu?

16 Jehová feipifi pu israelita ñi piuqueyeafiel tañi pu chafche. Huelu pu israelita piuqueyenoafilu tañi pu chaf mollfüñche müten, pu catripanche ca mülefui tañi piuqueyeafiel engün. Feita ñi feipin Levítico 19:33, 34 (papeltunge). Feimu tati pu israelita, tati pu catripanche chaf mollfüñche reque mülefui ñi troquitunieafiel. Ca mülefui ñi piuqueyeafiel engün. Pu israelita cosechalu tañi fün quetran mülefui ñi elcünual tati sofratripalelu, femngechi ñi üñüftual tati pu pofre ca tati pu catripanche (Lev. 19:9, 10). Iñchiñ pu cristianongen, ca femngechi ñi piuqueyeafiel pu catripanche (Luc. 10:30-37). Famülque mu, huall Mapu mu fentren che elcünuquei tañi pais, cañpüle amuquei. Feichi che fülcüleafui iñchiñ taiñ ruca mu. Rume falin-ngei taiñ yamnieafiel pu huentru, domo, pichiqueche catripanchengeafui rume.

WE BALINGECHI KÜDAW

17, 18. 1) Levítico 19:2 ka 1 Pedro 1:15 tañi eipin, ¿chumabüiñ iñchiñ? 2) Apostol Pedro tañi eipin, ¿chem we balingechi küdaw bemabüiñ?

17 Levítico 19:2 ca 1 Pedro 1:15 feipi Jehová tañi pu che ñi lif mongen nieal engün. Levítico capitulo 19 mu, mülei caquelu versiculo quelluafeiñmu ñi chem chumal Jehová ñi ayühulafiel. Ngüneduampeiñ quiñeque versiculo, fei quimürpuiñ taiñ femal ca taiñ femnoal. * Ca ngüneduampeiñ quiñeque versiculo mülelu Griego Huirintucun mu, tüfa ngülamtueiñmu taiñ lif chengeal. Huelu ti apostol Pedro ca dungu feipi. ¿Chem pi? Peafiyiñ.

18 Iñchiñ poyequefiyiñ Jehová ca cümeque dungu femqueiñ caquelu pu che mu. Huelu ti apostol Pedro ca feipieiñmu taiñ femal quiñe falin cüdau. Pedro petu taiñ ngülamtunoeteu ñi lif chengeal, hune feipieiñmu taiñ pepicaucüleal ñi cüdahual (1 Ped. 1:13, TNM; 1:15). ¿Chem cüdau am feipi Pedro? Pedro feipi Chau Ngünechen ñi pu dullinche ñi huldungual huall püle Chau Ngünechen ñi cüme piuquengen (1 Ped. 2:9). Famülque mu, iñchiñ pu rüf cristianongen ca coneltuleiñ feitachi falin cüdau mu. Tüfa rume quelluchequei. Rume falintuquefiyiñ taiñ ayühunquechi amuldungucheal (Mar. 13:10). Feimu llemai, inayaiñ taiñ quimeltueteu Levítico capitulo 19. Femngechi femliyiñ, pengelafiyiñ taiñ piuqueyefiel Jehová ca taiñ chafche. Ca pengelaiñ taiñ lif chengen com taiñ femquen mu.

ÜLKATUN 111 ¿Chem mu am ayüucüleiñ?

^ parr. 5 Iñchiñ pu cristianongen, inaquelafiyiñ Moisés tañi Ley. Huelu feichi Ley quimeltuqueiñmu chem taiñ femal ca taiñ femnoal. Ngüneduamfiliyiñ tüfa, quelluaiñmu taiñ piuqueyecheal ca Jehová taiñ ayühulafiel. Tüfachi troquiñ mu, entuaiñ quiñeque quimeltun mülelu Levítico capitulo 19 mu ca inaduamaiñ chumngechi inayafuiñ.

^ parr. 17 Caquelu versiculo mülelu Levítico 19 mu quimeltuqueiñmu taiñ dullintuchenoal, coilatuyaunoal, inoal mollfüñ, connoal calcutun dungu mu ca huesaque cudumuhun dungu taiñ connoal (Lev. 19:15, 16, 26-29, 31) (inaduamnge ti troquiñ “Pu papeltuquelu ñi ramtuqueel” mülelu tüfachi revista meu).

^ parr. 52 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Quiñe peñi pilungelu pital concülei. Cangelu peñi señas dungu meu feipieyu ñi chem feipimequel ti doctor.

^ parr. 54 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Quiñe peñi pintaquei ruca. Niei quiñe cüdaufe ca cullifi tañi plata.

^ parr. 56 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Quiñe lamngen pürüm ngoimafemtui tañi pichi allfülen. ¿Ca femngechi ngoimayai fütra allfüle?