Lifru 1 Reyes 20:1-43
20 Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen, trahulfi com tati hueichafe.* Cafei trahulfi 32 lonco ülmen ca tañi cahuellu ca tañi carretela.* Fei pürai, hualloñmafi Samaria huaria ca lefcontufi.
2 Fei hula huercülelfi huerquen ti huaria ñi feipiafiel Acab, Israel ñi lonco ülmen: “Tüfa ñi feipin Ben-Hadad:
3 ‘Iñche ngen-ngen tami plata, tami oro,* tami doi cümeque domo ca tami pu yall’”.
4 Israel ñi lonco ülmen feipi: “Ñidol, lonco ülmen, eimi ngen-ngeimi iñche mu ca com tañi nieel, chumngechi feipimi”.
5 Fei hula ti pu huerquen huiñotuingün ca feipingün: “Tüfa ñi feipin Ben-Hadad: ‘Iñche huercüleleyu tüfachi dungu: “Eluaen tami plata, tami oro, tami pu domo ca tami pu yall”.
6 Huelu hule tüfachi hora peno, huercüan tañi pu cüdaufe. Ca quisu engün ngüneduamafingün tami ruca ca tami pu cüdaufe ñi ruca. Ca ngen-ngeaingün com tami falinque fillem ca yetuafingün’”.
7 Rupalu tüfa, Israel ñi lonco ülmen mütrümfi* com pu loncolelu mapu mu ca feipifi: “Ngüneduamaimün ca peaimün chumngechi tüfachi huentru re ayüniei taiñ huesalcayaeteu. Deu feipieneu ñi eluafiel tañi pu domo, tañi pu yall, tañi plata ca tañi oro. Fei iñche femlayan pilafiñ”.
8 Fei hula com pu loncolelu ca com pu che feipieyu: “Inalayafimi ñi feipin. Feman pilayafimi”.
9 Acab feipifi Ben-Hadad ñi pu huerquen: “Feipiafimün tañi ñidol, ti lonco ülmen: ‘Femayu com tami deu feipifiel iñche, eimi tami cüdaufe, huelu tüfachi dungu pepi femlayan’”. Pu huerquen amutuingün ca feipifingün ti huercün dungu.
10 Fei hula Ben-Hadad feipifalfi ta Acab: “Apümcayafiñ ta Samaria, cafei iñche tañi pu hueichafe rume fentreleingün, feimu ngehuelayai trufür Samaria mu tañi eluafiel quiñe runa* tañi pu huentru. Hueutripanoli, ¡pu dios rume cutrancayaeneu!”.
11 Israel ñi lonco ülmen feipi: “Feipiafimün: ‘Petu tamün hueichanon, mallmaulayaimün. Hueufilu ti hueichan troquiulayaimün’”.
12 Ben-Hadad feipilelngelu tüfachi dungu, putumequei* pu lonco ülmen engün quisuque tañi tolto ruca mu.* Feica müten feipifi tañi pu cüdaufe: “¡Pepicaumün tamün lefcontuafiel engün!”. Feimu pepicahuingün ñi lefcontuafiel ti huaria.
13 Huelu quiñe Chau Ngünechen ñi huerquen pemefi ta Acab, Israel ñi lonco ülmen, ca feipifi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘¿Pefimi tüfachi fentren hueichafe? Fachantü hultucuafiñ engün tami cuhu mu, fei quimaimi Jehová ngen ta iñche’”.
14 “¿Inei adnieafimi?” ramtui Acab. Chau Ngünechen ñi huerquen huiñoldungui:* “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Adnieafiñ pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu’”. “¿Ca inei hune hueichayai?” ramtui Acab. “¡Eimi!” huiñoldungui Chau Ngünechen ñi huerquen.
15 Fei hula Acab raquifi pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu, fei 232 ngefuingün. Fei hula ca raquifi com pu Israel huentru, fei 7.000 huentrungefui.
16 Rangiantü tripaingün petu ñi ngollicaumequen Ben-Hadad tolto ruca mu,* mülefui quiñentrür pu 32 lonco ülmen tañi quelluqueteu.
17 Hune tripaingün pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu. Feica müten Ben-Hadad huercüi huerquen ca quimelelngei tüfachi dungu: “Samaria huaria mu tripai huentru”.
18 Ben-Hadad ca feipi: “Tripalu engün cüme duam mu, mongelen nüafimün. Ca tripalu engün ñi hueichayal, ca femngechi mongelen nüafimün”.
19 Huelu tripalu huaria mu pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu ca pu hueichafe ñi inanieteu,
20 quisuque langümi tañi caiñe. Fei hula pu Siria huentru lefmahuingün, fei pu Israel hueichafe inantucueyu. Huelu Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen, lefmahui cahuellu mu ca compañeyu quiñeque püracahuellulelu.
21 Israel ñi lonco ülmen amulei ñi hueufiel pu caiñe amulelu cahuellu ca carretela mu. Pu Siria huentru langümcangeingün.
22 Rupachi antü, Chau Ngünechen ñi huerquen pemefi Israel ñi lonco ülmen ca feipifi: “Amunge, pepicafinge tami pu hueichafe ca cüme raquiduamnge chem tami femal. Ellaconlu ca tripantu* Siria ñi lonco ülmen quehuapayaimu”.
23 Pu cüdahuelquefilu Siria ñi lonco ülmen feipieyu: “Ñi Dios engün mülei mahuida mu, feimu hueungeiñ. Huelu hueichafiliyiñ engün laf mapu mu, iñchiñ huehuafiyiñ.
24 Ca femaimi tüfa: üituafimi pu gobernador ñi loncoleal pu hueichafe mu, huelucünutuafimi pu lonco ülmen.
25 Fei hula trahulfinge pu hueichafe tami ñamümelchi hueichafe reque, niepe ca fanten cahuellu ca carretela. Hueichayafiyiñ engün laf mapu mu, rüfcünu huehuafiyiñ”. Ti lonco ülmen allcütuñmafi ñi ngülam ca femi ñi feipin.
26 Ellaconlu tripantu,* Ben-Hadad trahulfi pu Siria hueichafe ca amui Afec huaria mu ñi hueichayafiel ta Israel.
27 Pu Israel che ca trahulngei ca elungei tañi duamnieel. Tüfa engün trafmefingün ca anümingün ñi tolto ruca pu Siria hueichafe ñi adquiñ mu. Pu Israel che epu pichi quechan capüra reque felefuingün, huelu pu Siria hueichafe tacuquefui reque com ti mapu.
28 Fei Chau Ngünechen ñi huerquen pemefi Israel ñi lonco ülmen ca feipifi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Pu Siria che feipiqueingün “Jehová fei ta quiñe Dios mülelu mahuida mu, mülelai laf mapu mu” pingün, feimu hultucuafiñ com tüfachi fentren hueichafe tami cuhu mu, eimün rüf quimaimün Jehová ngen ta iñche’”.
29 Regle antü epuñpüle tañi adquiñ mu mülenagingün tañi tolto ruca, puulu regle antü mu hueichaingün. Quiñe antü müten pu Israel che hueufi* 100.000 Siria hueichafe namuntu amulelu.
30 Pu mülehuechi hueichafe lefmahuingün ca conpuingün Afec huaria mu, huelu ti fütra cura malal huaichüfrupai huente 27.000 mülehuechi huentru. Ben-Hadad ca lefmahui, fei huaria mu conpui, ellcahui* quiñe pieza ponhuitu ruca mu mülelu.
31 Fei tañi pu cüdaufe feipifingün ta Ben-Hadad: “Iñchiñ allcüiñ ñi cutranpiuqueyechequen Israel ñi pu lonco ülmen. Fürenemuiñ, elumuiñ taiñ tucual sacu tacun trarihue reque ca llasu taiñ lonco mu. Elumuiñ* taiñ pemeafiel Israel ñi lonco ülmen. Eluafeimu chi tami mongeleal”.
32 Feimu tucuingün sacu tacun trarihue reque ca llasu tañi lonco meu. Pemefingün Israel ñi lonco ülmen ca feipifingün: “Tami cüdaufe Ben-Hadad feipi: ‘Füreneen, eluen tañi mongeleal’”. Fei feipi: “¿Petu mongelei? Tüfa tañi peñi”.
33 Ben-Hadad tañi pu cüdaufe raquiduamingün ñi llohun pu dios ñi cüme dungu ca ngüneduamingün tañi rüf feipimequen. Huiñoldungulelngei:* “Mai, Ben-Hadad tami peñi tati”. Fei Acab feipi: “Amumün, cüpalelmuchi”. Feimu Ben-Hadad amui cheu ñi mülen Acab, fei Acab elufi ñi pürayal carretela mu.
34 Fei hula Ben-Hadad feipifi: “Huiñoleltuan ti huaria tañi chau ñi müntuñmafiel* tami chau. Fei Damasco huaria mu nieafuimi feria,* chumngechi femi tañi chau Samaria huaria mu”.
Acab feipi: “Femngechi eldungucünuliyu, eluayu tami amutual”.
Feimu eldungucünuhuingu ca Acab elufi tañi amutual.
35 Fei hula Chau Jehová ñi pin mu, quiñe tañi huerquen* feipifi tañi compañ: “Füreneen, hulelcaen”. Huelu tüfa pilai ñi femal.
36 Feimu feipingei: “Tami allcütunofiel Chau Jehová ñi dungun, amutulmi müten langümaimu quiñe trapial”. Amutulu tiye mu, tripai quiñe trapial, fei langümeyu.
37 Feiti huerquen pefi cangelu huentru ca feipifi: “Füreneen, hulelcaen”. Feiti huentru hulelcaeyu ca allfüleyu.
38 Fei Chau Ngünechen ñi huerquen amutui ca üngümniefi* ti lonco ülmen ina rüpü püle. Quiñe pañu mu munulcünuhui tañi nge ñi quimngenoal ñi ineingen.
39 Ti lonco ülmen rupalu tiye püle, ti huerquen huirareleyu: “Iñche, eimi tami cüdaufe, rangiñ hueichan mu conün, fei tripai quiñe huentru cüpalniefilu ca huentru. Feipi: ‘Llihuatufinge* tüfachi huentru. Lefmaule, tami mongen mu culliaimi quisu tañi mongen. Femnolmi, mülei tami cullial 34 kilo plata’.*
40 Huelu iñche, eimi tami cüdaufe, huall püle miyahun fillque duam mu, fei ngehuetulai ti huentru”. Israel ñi lonco ülmen feipieyu: “Femngechi castigangeaimi. Eimi quisutu juzgahuimi”.
41 Fei matu entui ti pañu tañi nge meu. Fei Israel ñi lonco ülmen ngüneduami Chau Ngünechen ñi huerquen-ngen.
42 Fei feipifi tati lonco ülmen: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Iñche feipicünun ñi langümngeal ti huentru, huelu eimi elufimi ñi lefmahual tami cuhu mu. Feimu tami mongen mu culliaimi quisu tañi mongen, ca tami troquiñche layai quisu tañi troquiñche mu’”.
43 Rupalu tüfa, Israel ñi lonco ülmen huiñotui tañi ruca Samaria huaria mu, huesa duamcülei ca illculei.*
Quimnieal
^ Ca lof mu: “Quehuafe”.
^ Ca lof mu: “Carro”.
^ Ca lof mu: “Milla”.
^ Ca lof mu: “Ngütrümfi”.
^ Ca lof mu: “Truna”.
^ Ca lof mu: “Pütocomequei”.
^ Ca lof mu: “Carpa ruca”. Cam: “Tañi llamasa, ramada mu”.
^ Ca lof mu: “Lloudungui”.
^ Cam: “Llamasa mu”.
^ Tüfa cüpalechi pehu, primavera.
^ Tüfa ta pehu.
^ Cam: “Langümfi”.
^ Ca lof mu: “Llumuhui”.
^ Ca lof mu: “Eluñmamuiñ”.
^ Ca lof mu: “Lloudungulelngei”.
^ Ca lof mu: “Montuñmafiel”.
^ Cam: “Dulliafuimi rüpü”.
^ Hebreo quehun feipilei: “Quiñe fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi huerquen”. Tüfachi dungu cüpa feipi chi quiñe troquiñche, Chau Ngünechen ñi huerquen-ngeingün, falin dungu quimelelngei cam quiñentrür cüdauqueingün.
^ Ca lof mu: “Esperaniefi”.
^ Ca lof mu: “Uhuamtufinge”.
^ Hebreo quehun feipilei: “1 talento”. Quiñe talento fanei 34,2 kilo. Ngüneduamnge apendice B14.
^ Ca lof mu: “Lladcülei”.
