Lifru 1 Reyes 22:1-53

  • Jehosafat ca Acab quiñehuingu (1-12)

  • Micaya feipicünufi ti lonco ülmen tañi hueungeal (13-28)

    • Quiñe püllü ngünencafi ta Acab (21, 22)

  • Ramot-Galaad mu langümngei ta Acab (29-40)

  • Jehosafat ngüneniefi ta Judá (41-50)

  • Ocozías, Israel ñi lonco ülmen (51-53)

22  Cüla tripantu hueichalaingün* pu Siria che ca pu Israel che.  Rupalu cüla tripantu, Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, pemefi Israel ñi lonco ülmen.  Fei hula Israel ñi lonco ülmen feipifi tañi pu cüdaufe: “Iñchiñ ngen-ngeiñ Ramot-Galaad huaria, ¿felei no am? Femfulu rume eluulaiñ ñi müntuñmayafiel* ti huaria Siria ñi lonco ülmen”.  Fei hula feipifi ta Jehosafat: “¿Eimi compañaen ñi hueichayal Ramot-Galaad huaria mu?”. Jehosafat huiñoldungufi* Israel ñi lonco ülmen: “Iñche compañayu, ca amuai tañi pu che ca tañi pu cahuellu”.  Huelu Jehosafat feipifi Israel ñi lonco ülmen: “Füreneen, hune ngüneduamnge chem pi* Chau Jehová”.  Fei Israel ñi lonco ülmen trahulfi ti pu huerquen, 400 huentru peno, ca feipifi: “¿Amuan ñi hueichayafiel Ramot-Galaad cam amulayan?”. Tüfa engün feipieyu: “Amunge, Chau Jehová hultucuafi ti huaria ti lonco ülmen ñi cuhu mu”.  Fei Jehosafat feipi: “Tüfa püle, ¿ca mülepelai quiñe huentru Chau Jehová ñi huerquen-ngelu? Ca ramtuafiyiñ ta Chau Dios feiti huentru meu”.  Israel ñi lonco ülmen huiñoldungufi* ta Jehosafat: “Petu mülehuei quiñe huentru. Feichi huentru meu ramtuafuiñ ta Chau Jehová, huelu iñche üdefiñ, rumel feipicünuquei huesa dungu ñi rupayal iñche. Tüfa ta Micaya, Imlá ñi fotüm”. Huelu Jehosafat feipi: “Cümelai ñi femngechi dungual ti lonco ülmen”.  Feimu Israel ñi lonco ülmen mütrümfi* quiñe falin huentru cüdauquelu tañi ülmen ruca mu ca feipifi: “Matuquelnge, cüpalfinge Micaya, Imlá ñi fotüm”. 10  Israel ñi lonco ülmen ca Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, mülefuingu cheu ñi pünongequen quetran conhue püle Samaria ñi puerta mu. Quisuque anülei tañi ülmen huancu mu ca tucutuucülei tañi ülmen tacun. Fei engu ñi adquiñ mu, com pu huerquen femmequeingün chumngechi ñi femquen Chau Ngünechen ñi pu huerquen. 11  Fei Sedequías, Kenaaná ñi fotüm deumai quiñeque pañillhue müta* ca feipi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Tüfachi müta mu ültrentucuafimi* pu Siria che apümcafilmi hula’”. 12  Com caquelu huerquen ca femmequei chumngechi ñi femquen Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Feipiqueingün: “Amunge Ramot-Galaad huaria mu. Huehuaimi tati. Chau Jehová hultucuafi ti huaria tati lonco ülmen ñi cuhu mu”. 13  Quiñe huentru mütrümmefi ta Micaya ca feipifi: “Pu huerquen huldungulelfingün cümeque dungu tati lonco ülmen. Füreneen, ca femngechi dunguaimi, huldungunge cüme dungu”. 14  Huelu Micaya feipi: “Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu rüf feipicünueyu, iñche dunguan chem ñi feipiaeteu Chau Jehová”. 15  Fei Micaya pemefi ti lonco ülmen. Feiti lonco ülmen ramtueyu: “Micaya, ¿amuaiñ ñi hueichayafiel Ramot-Galaad huaria cam amulayaiñ?”. Feica müten huiñoldungui:* “Amunge, huehuaimi tati. Chau Jehová hultucuai ti huaria tati lonco ülmen ñi cuhu mu”. 16  Allcülu tüfa, ti lonco ülmen feipieyu: “¿Tunten* rupa feipiayu Chau Jehová ñi üi mu feipicünuen* ti rüf dungu müten?”. 17  Feimu Micaya feipi: “Huall püle mahuida mu pefiñ pu Israel che, ufisa reque nienolu camañfe.* Chau Jehová feipi: ‘Nielaingün ñidol. Quisuque engün tüngcülen* huiñotupe tañi ruca mu’”. 18  Fei hula Israel ñi lonco ülmen feipifi ta Jehosafat: “Feipicünulayai cümeque dungu iñche mu, re huesaque dungu müten, ¿feipilayu ama?”. 19  Fei Micaya feipi: “Feula allcütunge Chau Jehová ñi dungu. Pefiñ Chau Jehová anülelu tañi ülmen huancu mu ca pefiñ com pu cümeque püllü* huitralelu inafül püle, tañi man püle ca tañi huele püle. 20  Fei hula Chau Jehová feipi: ‘¿Inei ngünencayafi ta Acab ñi amual Ramot-Galaad mu, fei ñi layal tiye mu?’. Quiñe cüme püllü feipiquefui quiñe dungu, cangelu feipiquefui ca dungu. 21  Fei quiñe cüme püllü* fülconpui,* huitracünuhui Chau Jehová ñi adquiñ mu ca feipi: ‘Iñche ngünencayafiñ’. Chau Jehová ramtueyu: ‘¿Chumngechi femafuimi?’. 22  Ti cüme püllü huiñoldungui:* ‘Amuan ca eluafiñ Acab ñi pu huerquen tañi coila dungual’. Feimu Chau Dios feipieyu: ‘Ngünencayafimi. Mai, cüme tripayai tami femün. Amunge ca femnge’. 23  Chau Jehová adniefi quiñe cüme püllü, feimu com tüfachi pu huerquen coila dungueimu. Huelu rüfcünu Chau Jehová feipicünui, quiñe rume huesa dungu rupayaimi”. 24  Sedequías, Kenaaná ñi fotüm fülcontufi ta Micaya, litraftucufi ca feipifi: “¿Chem pimequeimi? ¿Chau Jehová ñi cüme püllü elcünueneu iñche, fei ñi amual eimi mu tami nütramcayaeteu? ¿Cheu püle amutui?”. 25  Micaya huiñoldungueyu:* “Quimaimi tüfa feichi antü conpulmi feichi pieza doi ponhuitu mülelu, fei tami ellcahual”.* 26  Fei hula Israel ñi lonco ülmen feipi: “Yetufimün ta Micaya ca hultucuafimün ta Amón, ti loncolelu huaria mu ca Joás, ti lonco ülmen ñi fotüm. 27  Feipiafimün: ‘Tüfa ñi feipin ti lonco ülmen: “Presuntucuafimün tüfachi huentru. Ca eluafimün pichin cofque ca pichin co müten huiñotuli hula ñi huehun”’”. 28  Huelu Micaya feipi: “Huiñotulmi tami huehun, Chau Jehová dungulaeneu”. Ca feipi: “Eimün, com pu che, raquiduamtucuafimün tüfa”. 29  Feimu Israel ñi lonco ülmen ca Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, amuingu Ramot-Galaad huaria mu. 30  Israel ñi lonco ülmen feipifi ta Jehosafat: “Iñche ca tacun tucuan tañi quimngenoal, femngechi ñi conal hueichan mu. Huelu eimi tucunge tami ülmen tacun”. Femngechi Israel ñi lonco ülmen ca tacun tucui ñi conal hueichan mu. 31  Siria ñi lonco ülmen feipifi ti cüla mari epu loncolelu adniefilu carretela:* “Inei no rume hueichalayafimün, tati pu soltau ca pu loncolechi hueichafe no rume. Hueichayafimün Israel ñi lonco ülmen müten”. 32  Fei pu loncolelu adniefilu carretela pefingün ta Jehosafat ca feipihuingün: “Rüfcünu, tüfa Israel ñi lonco ülmen”. Feimu amuingün ñi lefcontuafiel, fei Jehosafat eluhui ñi huiraral tañi quellungeal. 33  Pu loncolelu adniefilu carretela ngüneduamingün Israel ñi lonco ülmen-ngenon, feica müten inahuelafingün. 34  Huelu quiñe huentru cheu püle rume ütrüftui quiñe flecha, fei allfülfi Israel ñi lonco ülmen, ti flecha puhui cheu ñi trapümcülen tañi tacun ñi hueichayal. Ti lonco ülmen feipifi tati amulniefilu ti carretela: “Huiñotunge ca entuen tüfachi hueichan mu,* rume allfülcangen”. 35  Rume fütra hueichaingün feichi antü. Mülefui ñi quellungeal ti lonco ülmen ñi huitraleal tañi carretela mu pu Siria che ñi adquiñ püle. Huente carretela mu hutrui* ti mollfüñ tañi allfen mu, fei epe conlu antü lai ti lonco ülmen. 36  Conlu antü mu cheu ñi mülen tolto ruca allcüngei quiñe huirarün: “¡Com huiñotumün tamün huaria mu! ¡Com huiñotumün tamün mapu mu!”. 37  Femngechi lai ti lonco ülmen ca cüpalngei Samaria huaria mu cheu rüngaltucungei. 38  Cüchangelu ti hueichan carretela inafül cheu ngülümngequei co Samaria mu, pu trehua cüllmafingün ti mollfüñ ca pu domo pod mongen yenielu* müñetuingün tiye mu,* chumngechi feipicünui Chau Jehová. 39  Caquelu dungu ñi rupan Acab, com tañi femün, ti marfil ruca* ca com tati huaria ñi deumael, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen. 40  Fei hula Acab lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche. Ca tañi fotüm Ocozías hue lonco ülmen-ngetui. 41  Acab, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui meli tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Jehosafat, Asá ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Judá mu. 42  Jehosafat niefui 35 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 25 tripantu ngüneniefui Jerusalén mu. Tañi ñuque Azubá pingei, Silhí ñi ñahue. 43  Quisu inafi com ñi femün tañi chau Asá. Cüme femi Chau Jehová tañi adquiñ mu. Huelu entungelai tati yamfal mülehue* ca pu che amulei ñi hulün chalintucun* ca fitrun chalintucun* üye mu. 44  Jehosafat ca Israel ñi lonco ülmen tüngcüleingu. 45  Caquelu dungu ñi rupan Jehosafat, tañi fütraque dungu ca chumngechi ñi hueichan, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Judá ñi pu lonco ülmen. 46  Cafei mapu mu apümcafi pu huentru cudumuulu caquelu che engu tañi cullingeal, feiti femngechi femlu tañi poyeafiel tañi dios engün. Feiti pu huentru mülehuei tañi chau Asá ñi antü mu. 47  Feichi mu ngelafui quiñe lonco ülmen no rume Edom huaria mu, quiñe gobernador lonco ülmencülefui. 48  Jehosafat ca deumai farcu Tarsis mu cüpalu,* fei ñi yemeal oro* Ofir lof mu. Huelu Ezión-Guéber mu teifücangei ti farcu, feimu amulaingün. 49  Feichi mu Ocozías, Acab ñi fotüm, feipifi ta Jehosafat: “Iñche tañi pu cüdaufe amupe eimi tami pu cüdaufe engün farcu mu”. Huelu Jehosafat femlayan pieyu. 50  Fei hula Jehosafat lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu, tüfa tañi cuifi lacu. Ca tañi fotüm Jehoram hue lonco ülmen-ngetui. 51  Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, yeniefui mari regle tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Ocozías, Acab ñi fotüm, Samaria huaria mu lonco ülmen-ngerpui Israel mu. Epu tripantu ngünenierpufi ta Israel. 52  Huesa dungu femquefui Chau Jehová ñi adquiñ mu. Inafi tañi chau ca tañi ñuque ñi femün ca ñi femün Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün.* 53  Ocozías poyequefi ta Baal ca pochongnagquefui* tañi adquiñ mu. Ca illculcafi* ta Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen, chumngechi femi tañi chau.

Quimnieal

Ca lof mu: “Quehualaingün”.
Ca lof mu: “Montuñmayafiel”.
Ca lof mu: “Lloudungufi”.
Cam: “Chem dungu feipi”.
Ca lof mu: “Lloudungufi”.
Ca lof mu: “Ngütrümfi”.
Ca lof mu: “Hierro müta”.
Ca lof mu: “Peltrintucuafimi, rütrentucuafimi”.
Ca lof mu: “Lloudungui”.
Ca lof mu: “Chumten”.
Ca lof mu: “Cuyalltuen ñi feipial”.
Ca lof mu: “Inei ñi cuidaeteu”.
Ca lof mu: “Cüme duam”.
Hebreo quehun feipilei: “Com pu hueichafe mülelu huenu mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Fei quiñe püllü”.
Ca lof mu: “Pülleconpui”.
Ca lof mu: “Lloudungui”.
Ca lof mu: “Lloudungueyu”.
Ca lof mu: “Llumuhual”.
Ca lof mu: “Carro”.
Hebreo quehun feipilei: “Tolto ruca, carpa ruca mu”.
Ca lof mu: “Huitrui”.
Cam: “Prostituta”. Diccionario mu ngüneduamnge “prostituta”.
Ca feipiafui chi: “Cheu müñetuingün pu domo cullingelu tañi cudumngeal, pu trehua cüllmafingün tañi mollfüñ”.
Cam: “Ti marfil ülmen ruca”.
Ca lof mu: “Respetafal mülehue”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Pitrun chalintucun”.
Diccionario mu ngüneduamnge “Tarsis cüpachi farcu”.
Ca lof mu: “Milla”.
Ca lof mu: “Yafcaingün”.
Ca lof mu: “Lloyünagquefui, ponornagquefui”.
Ca lof mu: “Lladcülcafi”.