Samuel ñi hunen lifru 17:1-58

  • David hueufi ta Goliat (1-58)

    • Goliat ayentufi pu Israel che (8-10)

    • “Tripayan tañi hueichameafiel” pi David (32-37)

    • David quehuai Chau Jehová ñi üi mu (45-47)

17  Pu Filistea che trahulfingün tañi pu soltau ñi hueichayal.* Socó huaria Judá mapu trahuluhuingün. Efes-Damim mapu mu tucuingün ñi tolto ruca,* tüfa mülefui rangi Socó ca Azecá huaria mu.  Cafei Saúl ca tati pu Israel huentru trahuluhuingün, tucuingün tañi tolto ruca Elá pingechi laf mapu mu. Fei pepicahuingün ñi hueichayafiel pu Filistea che.  Quiñe püle mülerquefui pu Filistea che quiñe mahuida mu, fei cañpüle cangelu mahuida mu mülerquefui pu Israel che. Rangi meu mülefui ti laf mapu.  Pu Filistea che ñi tolto ruca mu tripai quiñe fütra hueichafe, Goliat pingefui, Gat huaria mu tuhui. Fei cüla metro peno alüpürai.*  Tañi lonco mu yenierquei quiñe cobre casco ca tucutuuquefui quiñe tacun yenielu cobre trolüf reque.* Tüfachi tacun 57 kilo peno fanefui.*  Tañi matra mu yeniei cobre canillera ca tañi furi püle yenierquei quiñe pichi huaiqui* cobrengelu.  Ti mamüll cheu tañi nüngequen ti huaiqui* cülou reque trüri, ti huechuñ huaiqui pañillhuengelu regle kilo peno fanefui.* Tañi soltau yenielu ti escudo hunelerquei.  Goliat huitracünuhui pu Israel hueichafe ñi adquiñ mu, fei huirarelfi: “¿Chumal pepicahuimün tamün hueichayal? Eimün cüdahuelquefimün ta Saúl, iñche Filistea chengen, ¿quimlaimün am? Fei dulliaimün quiñe huentru tañi quehuapayaeteu.  Quehuaelimu ca hueungeli, iñchiñ cüdahuayiñ ta eimün. Huelu hueutripali ca hueufili, eimün iñchiñ taiñ cüdaufengeaimün ca serfimuaiñ”. 10  Tati Filistea che ca feipi: “¡Fachantü ayentuquefiñ pu Israel hueichafe! ¡Huercümün quiñe huentru tayu quehuayal!”. 11  Saúl ca com pu Israel che allcüingün ñi feipin ti Filistea che, fei rume llicaingün. Rumeñma pellqueleingün. 12  Mülerquefui quiñe huentru David pingelu, Jesé pingei ñi chau, Efrata mu tuhui, tüfa ca pingequei Belén mülelu Judá mapu. Jesé nierquei pura fotüm. Ngünenielu Saúl, Jesé deu füchai. 13  Jesé ñi cüla hunenque fotüm compañfingün ta Saúl hueichan mu. Ti hunen fotüm feita Eliab, tati epungelu Abinadab ca tati cülangelu Samá pingei. 14  Ti inan fotüm David pingei. Tati cüla hunenque fotüm amuingün Saúl engün. 15  David cüdahuelquefui ta Saúl, huelu ca amuquefui Belén huaria mu ñi cuidayafiel tañi chau ñi pu ufisa. 16  Rupalu tüfa, tati Filistea che fülconpui* ca huitracünuuquefui cheu ñi mülen pu hueichafe, fill antü femquefui tüfa pulihuen ca nagantü. Femngechi femquefui 40 antü. 17  Quiñe antü Jesé feipifi tañi fotüm David: “Füreneen, nüfinge tüfachi mari quiñe kilo* fün cotün ca mari cofque. Matu yefinge cheu ñi mülen tami pu peñi ñi tolto ruca, fei elufinge tami pu peñi. 18  Tati loncolelu huaranca che mu* yelelfinge tüfachi mari queso.* Ca ngüneduamnge ñi chumlen tami pu peñi, fei quimelelmuan ñi cümelcalen engün”. 19  Fei engün mülefui Saúl engün ca com caquelu Israel huentru Elá laf mapu mu, fei tañi hueichayafiel pu Filistea che. 20  Fei David pulihuentu huitrai, elfalcünulelfi quiñe che tati pu ufisa. Nüfi tati chemcün,* fei amutui chumngechi tañi feipieteu ta Jesé. Puulu cheu ñi mülen tolto ruca, ti pu soltau tripaleingün tañi hueichameal ca huirarcülen amuleingün. 21  Pu Israel che ca pu Filistea che quisuque ñi adquiñ püle huitraleingün, fei ñi hueichayal. 22  Feimeu müten David elfalcünulelfi ñi chemcün tati cuidaquefilu fillque fillem. Fei lefcülen amui cheu ñi hueichamequen. Puulu tiye mu, ¿cümelcaleimün? ramtufi tañi pu peñi. 23  Fei petu ñi nütramcafiel engün, acui ti fütra hueichafe Goliat, ti Filistea che Gat tuhun-ngelu. Tripai cheu ñi mülen pu Filistea hueichafe ca huiño ayentufi engün. Fei David allcütueyu. 24  Com pu Israel huentru pefilu ta Goliat, huiño trecautuingün fente tañi llican. 25  Pu Israel huentru feipimequehuingün: “¿Pefimün ti huentru tripamequelu? Ayentupafi pu Israel che. Tuchi hueufile, ti lonco ülmen eluaeyu fütraque falinque fillem ca quisu tañi ñahue. Cafei tañi chau ñi familia cullihuelayai impuesto Israel mapu mu”. 26  David ramtufi tati pu huentru tañi fülmanieteu: “¿Chem cullingeai ti huentru hueufile tüfachi Filistea che, fei ñi illamcangehuenoal pu Israel che? ¿Inei troquihui tüfachi Filistea che circuncidalenolu ñi ayentufiel ti mongelechi Ngünechen ñi pu hueichafe?”. 27  Tati pu huentru ca femngechi feipieyu: “Ti huentru hueule, femngechi cullingeai”. 28  Eliab, David tañi hunen peñi, allcüi David ñi nütramcamequefiel ti pu huentru, feimu rume illcutufi* ca feipifi: “¿Chumal cüpaimi? ¿Inei elfalcünulelfimi ti pichin ufisa huellin mapu mu?* Cüme quimnieyu, eimi mallma chengeimi ca huesa raquiduam nieimi tami piuque mu. Eimi nagpaimi tami peal ti hueichan müten”. 29  David feipieyu: “¿Chem chumün feula? ¡Re ramtupen tati!”. 30  Fei elcünufi, ca femngechi ramtufi ta caquelu. Huelu ca femngechi huiñoldungungei.* 31  Quiñeque allcüingün chem tañi feipimequen David, feita quimelelfingün ta Saúl. Fei Saúl feipifalfi ñi cüpayal. 32  Fei David feipifi ta Saúl: “Inei no rume llicaquilpe* feiti Filistea huentru ñi duam mu. Iñche, eimi tami cüdaufe, tripayan tañi hueichameafiel”. 33  Huelu Saúl feipifi ta David: “Eimi tripalayaimi tami hueichameafiel ti Filistea huentru. Eimi rume hueche huentrungeimi. Quisu hueche huentrungelu müten hueichafengei”. 34  Fei David feipifi ta Saúl: “Ñidol, iñche camañniefiñ tañi chau ñi ufisa. Quiñe rupa cüpai quiñe trapial ca quiñe rupa acui quiñe oso. Tañi quechan mu, quisuque engu yeñmaeneu quiñe ufisa. 35  Iñche inantucufiñ, fei nüfiñ ca tañi hun mu müntuñmafiñ* tañi ufisa. Fei lefcontueteu, nüfiñ tañi trangatranga mu* ca langümfiñ. 36  Iñche, eimi tami cüdaufe, deu langümfiñ quiñe trapial ca quiñe oso. Feiti Filistea huentru circuncidalenolu ca femngechi layai, quisu ayentufilu cai ti mongelechi Ngünechen ñi pu hueichafe”. 37  David ca feipi: “Chau Jehová montuleneu ti trapial ca ti oso ñi huili mu. Ca femngechi montulaeneu iñche ti Filistea huentru ñi cuhu mu”. Fei Saúl feipifi ta David: “Amunge, fei Chau Jehová mülepe ta eimi mu”. 38  Feula Saúl tuculelfi ta David quisu tañi tacun ñi hueichaquen. Tuculelfi quiñe casco cobrengelu ca quiñe tacun. 39  Fei hula David trarintucui tati fütra cuchillo huente tañi tacun mu, fei eluhui ñi trecayal. Huelu pepil-lai, huimtulenolu am ñi yeal tüfachi tacun. Fei David feipifi ta Saúl: “Iñche pepi nengümuulan tüfachi tacun mu. Huimtulelan tañi tucuafiel”. Fei entutui tañi tacun. 40  Fei hula nüfi tañi retrü, fei dulli quechu pañush cura* huitrunco mu ca tucucünufi tañi bolsillo carpa mu. Fei hula petu nüfilu tañi huitruhue, fülcontufi tati Filistea huentru. 41  Cafei ti Filistea huentru doi püllecontufi ta David, ca tañi soltau yenielu ti escudo hunelerquei quisu mu. 42  Tati Filistea huentru ngüneduami David ñi cüme ad huentrungen ca ñi cülfüncülen,* feimu ayentufi ca illamcafi ta David. 43  Feipifi ta David: “¿Trehua am ta iñche tami quehuapayaeteu caroti mu?”. Ti Filistea huentru üitufi tañi pu dios petu malisiafilu ta David. 44  Ti Filistea huentru ca feipifi ta David: “Fülconpange, fei quimaimi chem tami rupayal. Tati pu üñüm ca pu culliñ ilotuñmayaimu tami cuerpo”.* 45  Fei David feipifi ti Filistea huentru: “Eimi cüpalimi quiñe fütra cuchillo, quiñe huaiqui ca quiñe pichi huaiqui tami quehuapayal iñche mu, huelu iñche quehuatuayu Chau Jehová ñi üi mu, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu, pu Israel hueichafe ñi Ngünechen, feiti tami ayentufiel. 46  Fachantü müten Chau Jehová hultucuaimu iñche tañi cuhu mu, iñche ta huehuayu, catrünentuñmayayu tami lonco. Fachantü müten pu üñüm ca pu culliñ iñmayafi pu Filistea hueichafe ñi cuerpo. Com pu che quimai Chau Ngünechen ñi mülen Israel mu. 47  Com pu mülepalu fau quimaingün,* Chau Jehová duamlai fütra cuchillo ca huaiqui no rume taiñ montulaeteu. Chau Jehová quehuayai, fei hultucuai com eimün iñchiñ taiñ cuhu mu”. 48  Ti Filistea huentru doi fülcontufi ta David tañi quehuayafiel. David lefcülen amui ñi trafmeafiel cheu ñi hueichaquen pu soltau. 49  David carpa meu tucui tañi cuhu, entui quiñe cura, ütrüftufi huitruhue mu. Ti Filistea che ñi tol meu puhui ti cura. Ti cura ücafconpui ñi tol mu. Trani ti Filistea huentru, tañi ange mapu mu puhui. 50  Feimu quiñe huitruhue ca quiñe cura mu David hueufi ti Filistea huentru. Quiñe fütra cuchillo rume yenielai, trantufi ca langümfi ti Filistea huentru. 51  David lefcülen amui, fei pürai huente quisu mu. Nüfi ti Filistea huentru ñi fütra cuchillo, entuñmafi cheu tañi yeniequen, fei catrünentuñmafi ñi lonco, femngechi ñi cüme quimngeal tañi lan. Pu Filistea huentru ngüneduamlu ñi lan tañi fütra hueichafe, leftripaingün. 52  Pefilu tüfa, pu Israel huentru ca Judá huentru huiraringün, fei laf mapu mu puulu ta Ecrón huaria ñi puerta püle inantucufingün pu Filistea che. Pu Filistea che ñi lachi cuerpo tranatranaleingün ti rüpü mu amulu Saaraim, Gat ca Ecrón huaria mu. 53  Deulu ñi inantucufiel pu Filistea che, pu Israel che huiñotuingün, fei malocontupafingün ñi tolto ruca engün. 54  David yefi ti Filistea huentru ñi lonco Jerusalén huaria mu, huelu quisu tañi tolto ruca mu elcünui ti Filistea huentru ñi hueichahue. 55  Saúl pefilu ta David ñi hueichamefiel ti Filistea huentru ramtufi ta Abner, tati loncolechi soltau: “Abner, ¿inei ñi chau tüfachi hueche huentru?”. Fei Abner huiñoldungueyu:* “Ahuem lonco ülmen, rüf feipicünueyu,* iñche ta quimlan”. 56  Ti lonco ülmen feipieyu: “Inaduamnge ineingen tüfachi hueche huentru ñi chau”. 57  Feimu David deu hueufilu ti Filistea huentru, huiñotui. Feimeu müten Abner yefi Saúl ñi adquiñ mu. Tañi cuhu mu David yenierquei ti Filistea huentru ñi lonco. 58  Saúl ramtufi ta David: “Hueche huentru, ¿inei am tami chau?”. David huiñoldungueyu:* “Iñche chauyefiñ tami cüdaufe Jesé, tati Belén che”.

Quimnieal

Cam: “Quehuayal”.
Cam: “Carpa ruca”.
Hebreo quehun feipilei: “6 codo ca 1 suque, cuarta”.
Cam: “Challhua trülque reque”.
Hebreo quehun feipilei: “5.000 siclo”. Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Pichi lanza”.
Cam: “Lanza”.
Hebreo quehun feipilei: “600 siclo”. Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Pülleconpui”.
Hebreo quehun feipilei: “Quiñe efá”. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Mil che mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Mari troquiñ lichi”.
Cam: “Fillem”.
Cam: “Lladcütufi”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Cam: “Lloudungungei”.
Cam: “Cutrantupiuquequilpe”.
Cam: “Montuñmafiñ”.
Cam: “Traltri”. Hebreo quehun feipilei: “Tañi payun meu”.
Cam: “Lif cura”.
Cam: “Quelülen tañi ange”.
Cam: “Calül”.
Hebreo quehun feipilei: “Com tüfachi trahunche quimaingün”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Cuyalltueyu”.
Cam: “Lloudungueyu”.