Mateo 5:1-48
-
JESÚS ÑI HUEUPIN HUINCUL MU (1-48)
-
Amulcünui ñi hueupin (1, 2)
-
Pu che ayühun nielu (3-12)
-
Ti chadi ca ti pelon (13-16)
-
Jesús huechunentupafi Moisés ñi ley (17-20)
-
Quimeltui tüfachi dungu meu: yafcahun dungu (21-26), ñihuan dungu (27-30), hudahun dungu (31, 32), feipicünun dungu (33-37), huiñoleltunoal huesa femün (38-42), piuqueyeafiel pu caiñe (43-48)
-
5 Jesús pefilu tati pu che, pürai quiñe huincul meu. Deu anücünuulu, tañi pu inanieteu fülcontupaeyu.*
2 Fei Jesús eluhui ñi quimeltuafiel engün. Feipifi:
3 “Ayühun niei pu quimlu ñi duamnieel Chau Ngünechen ñi adnieteu, fei engün conpuai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu.*
4 Ayühun niei pu hueñancülelu, yafülduamngeai engün.
5 Ayühun niei pu ñom piuquengelu, fei engün ngen-ngetuai ta mapu.
6 Ayühun niei pu rumeñma duamnielu* ti nor dungu, fei engün elungeai com tañi duamnieel.
7 Ayühun niei pu cutranpiuqueyechequelu, fei engün cutranpiuqueyengeai.
8 Ayühun niei pu lif piuquengelu, fei engün peafi ta Chau Ngünechen.
9 Ayühun niei pu inaquelu tüngün,* Chau Ngünechen ñi pu yall pingeai engün.
10 Ayühun niei pu caiñetungelu ñi femquen ti nor dungu, fei engün conpuai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu.
11 Ayühun nieimün, iñche ñi duam meu lucatungelmün,* caiñetungelmün ca coila dalluntucungelmün itrofill huesaque dungu mu.
12 Rumeñma ayüucülemün, Chau Ngünechen eluaimünmeu fütra cümelcan.* Ca femngechi caiñetungequefui cuifi Chau Ngünechen ñi pu huerquen.
13 Eimün chadi mapu reque feleimün. Huelu cotrühuenole ti chadi, ¿ca huiño cotrüpetuafui mai? Cümehuequelai, ütrüfentungeafui ñi pünocayaeteu pu che.
14 Eimün pelon reque feleimün ta mapu mu. Ellcangelayafui quiñe huaria huechuñ huincul mülelu.
15 Üyümngequelai quiñe pelontuhue, fei ñi tacucünungeal cülco mu.* Huelu mai rentrücünungequei, fei pelontuquefi com pu che mülelu ruca mu.
16 Ca femngechi, pu che ñi adquiñ meu alofpe tamün pelon. Fei peaingün eimün tamün cüme femün ca püramyeafingün tamün Fütra Huenu Chau.
17 Raquiduamlayaimün iñche ñi apümpafiel Moisés ñi ley ca ñi feipiel Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Apümpalafiñ, huechunentupafiñ mai.
18 Rüf feipihuayiñ, ti huenu ca ti mapu fentecünulayai. Ca femngechi fentecünungelayai quiñe letra ca quiñe punto no rume Moisés ñi ley mu, huechurpule hula com ti huiriconcülelu.
19 Feimu inei rume inanofile quiñe huercün dungu ca quimeltufile caquelu che ñi yamnoafiel tüfa,* conpulayai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu. Huelu inei rume inaniefile ti huercün dungu ca quimeltufile caquelu che, conpuai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu.
20 Iñche feipihuayiñ, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu fariseo rüf nor chengelai engün. Fei rüf nor chengenolmün, conpulayaimün tamün ngünenietual mapu.
21 Deu allcüimün tamün cuifiqueche ñi feipingeel: ‘Langümchelayaimi, com pu langümchequelu ramtucadungungeai tribunal meu’.
22 Huelu iñche feipihuayiñ, inei rume illcutuniefile tañi peñi,* tribunal meu ramtucadungungeai. Cafei inei rume illamcadungufile tañi peñi, Fütra Tribunal mu ramtucadungungeai. Huelu inei rume ‘¡Ünufal huesa che!’ pifile ñi peñi, Gehena* cütral mu tucungeai.
23 Feimu llemai, yelmi tami mañumtun cheu ñi chalintucungequen, fei acordarumelmi* illcutunieimu tami peñi,*
24 feimeu müten elcünunge tami mañumtun, amunge. Hune cümelcautunge tami peñi eimu. Fei hula huiñotunge tami hulal ti mañumtun.
25 Cüpa juiciantucungelmi, matu cümelcautunge feichi che eimu, petu tamu rüpütulen ti tribunal meu. Femnolmi, fei tüfa hultucuafeimu ti juez mu, ti juez hultucuafeimu ti soltau mu, fei carceltucungeaimi.
26 Rüfcünu mai, tripalayaimi carcel meu com cullilmi hula, tati müte falinochi moneda rume.*
27 Allcüimün ñi feipingeel: ‘Ñihuaquelayaimi’.
28 Huelu iñche feipihuayiñ, inei rume adquintuniefile quiñe domo, ca illurpufile, deu ñihualdomoi ñi piuque mu.
29 Feimu huelulcanieelmu tami nge man püle mülelu, ngedunentufinge* ca ütrüfentufinge. Doi cümei tami niehuenoal quiñe nge, huelu tami cuerpo* ütrüftucungelayai Gehena meu.*
30 Ca femngechi, tami man cuhu huelulcanieelmu, catrüfinge ca ütrüfentufinge. Doi cümei tami niehuenoal quiñe cuhu, huelu tami cuerpo ütrüftucungelayai Gehena meu.*
31 Ca feipingei tüfa: ‘Inei rume hudafile tañi domo, mülei ñi eluafiel quiñe huirintucun tañi hudangeal’.
32 Huelu iñche feipihuayiñ, inei rume hudafile tañi domo mülenole pod cudumuhun,* femcünuafi tañi ñihualhuentrual. Cafei quiñe huentru niefile hudaelchi domo, ca femngechi ñihualdomoai.
33 Cafei allcüimün pu cuifiqueche ñi feipingeel: ‘Ngelai tami feipicünual,* fei ñi femnoal tami feipin. Doi mai femürpunge tami feipicünufiel ta Chau Jehová’.*
34 Huelu iñche feipihuayiñ, ngelai tamün feipicünual ñi chumal. Feipicünulayaimün ti fütra huenu ñi üi meu, tüfa cai Chau Ngünechen ñi ülmen huancu.
35 Feipicünulayaimün ti mapu ñi üi mu, tüfa Chau Ngünechen ñi pünotuhue. Ca feipicünulayaimün Jerusalén ñi üi mu, tüfa tati Fütra Lonco Ülmen ñi huaria.
36 Ca feipicünulayaimün quisu tamün mongen meu, pepilnolu cai eimün ligcünuafiel* cam curücünuafiel quiñe cal lonco no rume.
37 Feimu llemai, feman pilmün, femaimün, ca femlayan pilmün, femlayaimün. Doi amulngele ti dungu, Huecüfü mu cüpai.*
38 Allcüimün ñi feipingeel: ‘Inei rume nentuñmafile quiñe che ñi nge, ca nentuñmangepe quisu ñi nge. Cafei inei rume huatroñmafile* quiñe che ñi ayehue foro, ca huatroñmangepe quisu tañi ayehue foro’.
39 Huelu iñche feipihuayiñ, chaftulayafimün quiñe huesa che. Doi mai, quiñe che litraftucuelmu man püle, eluunge tami ca litrafaeteu huele püle.
40 Cafei quiñe che cüpa juiciantucuelmu ñi müntuñmayaeteu* tami camisa, eluunge ñi yeñmayaeteu tami macuñ.
41 Cafei quelluen ñi yeal ti fane dungu quiñe kilometro feipielmu quiñe che, epu kilometro quellufinge.
42 Quelluen pielmu quiñe che, quellufinge. Arelafen* pielmu quiñe che, furinentulayafimi.
43 Allcüimün ñi feipingequen: ‘Piuqueyefinge tami chafche,* ca üdefinge tami caiñe’.
44 Huelu iñche feipihuayiñ, piuqueyenieafimün tamün pu caiñe ca ngillatuñmanieafimün tamün pu caiñetuqueteu.
45 Femngechi quimfalcünuaimün ta Huenu Chau tamün yallnieteu. Fei eluquefi antü tati cümeque che ca huesaque che. Cafei eluquefi mahun tati norngelu ca pu norngenolu.
46 Piuqueyefilmün tamün pu piuqueyenieteu müten, ¿fürenengeafuimün mai? ¿Ca femquelai am pu cofraquelu impuesto?
47 Ca femngechi, chalifilmün tamün pu peñi müten, ¿saquingepeimün mai? ¿Ca femquelai am pu catripanche?*
48 Feimu llemai chumngechi ñi femquen tamün Huenu Chau, ca femngechi femqueaimün.
Quimnieal
^ Cam: “Püllecontupaeyu”.
^ Cam: “Huenu mu ngünenietule ta mapu”.
^ Griego quehun feipilei: “Pu ngüñülelu ca huihulelu”.
^ Cam: “Cümelcahun”.
^ Cam: “Lladcütungelmün”.
^ Cam: “Fütra cümelcan nieaimün huenu mu”.
^ Cam: “Chaihue”.
^ Cam: “Respetanoafiel”.
^ Cam: “Lladcütuniefile”.
^ Cam: “Conümparumelmi, tuculparumelmi”.
^ Cam: “Lladcütunieimu”.
^ Griego quehun feipilei: “Cuadrante”.
^ Cam: “Huirüfnentufinge”.
^ Cam: “Calül”.
^ Griego quehun feipilei pornéia. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
^ Cam: “Cuyalltual”.
^ Cam: “Plangcünuafiel”.
^ Griego quehun feipilei: “Ti Huesañma”.
^ Cam: “Trafoñmafile”.
^ Cam: “Montuñmayaeteu”.
^ Tüfa ta arelafiel tañi doi huiñolelngetunoal.
^ Cam: “Trafche”.
^ Cam: “Camapu cüpachi che”.
