1. Pablo, ¿chumngelu (chemu) ngülamtufi pu kristiano ñi doy yafültukuwal?

WÜNEN siglo mew, apostol Pablo ngülamtufi pu kristiano judiu tuwün-ngelu: “Kintuaiñ chumngechi taiñ welukonke kelluwael ka taiñ doy piwkeyewael ka taiñ femael kümeke dungu. Ka femkünuwlayaiñ taiñ trawüluwael, taiñ pu peñi ka lamngen iñchiñ, chumngechi entuüñfilngelleliyiñ rume ta kiñekentu, welu may, taiñ welukonke yafültukuwael, doyelchi may, kimfal-lu [ñi fülpan ti antü, TNM]” (Ebrew 10:24, 25). Fey epe kechu tripantu rupalu, feychi pu peñi ka lamngen kimürpuyngün chumngelu tañi femngechi ngülamtungeel, fülkülelu am Jewba ñi antü tañi kastigayafiel ta Jerusalen. Ka kimtukuyngün ñi duamfalngen tañi tripayal ti waria mu, chumngechi tañi feypietew Jesus (Luka 21:20-22; Hecho 2:19, 20). Fey  Jewba ñi antü puwi llemay feychi 70 tripantu mu, pu romache apümfilu Jerusalen.

2. Famülke mew, ¿chumngelu duamfali taiñ doy yafültukuwal?

² Ka femngechi feleiñ iñchiñ famülke mu. Fülkülepay Jewba ñi fütra antü llükafalngealu (Joel 2:11). Ti pelon wentru Sofonia ñi feypin ka rüfngey famülke mu: “¡Jewba ñi fütra antü fülküley! ¡Fülkülepay llemay ka wirafkülen küpaley!” (Sofonías 1:14). Feymu müna duamfali “taiñ welukonke kelluwael ka taiñ doy piwkeyewael ka taiñ femael kümeke dungu” (Ebrew 10:24). Doy duamafiyiñ llemay taiñ pu peñi ka lamngen, femngechi taiñ yafültukuafiel duamfalngele.

3. Pablo, ¿chem feypi tati pu yafültukuchekelu mu? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

³ Proverbios 12:25 feypi: “Ñi fill rakiduamkülen kiñe wentru ñi piwke, weda duamelkeeyew, welu kiñe küme dungun mew yafülduamkey”. Feley llemay, kom iñchiñ duamnieiñ taiñ yafültukungeal. Pablo feypi tati pu yafültukuchekelu ñi duamnieel tañi yafültukuaetew kakelu che. Ngüneduamnge Pablo ñi wirintukulelfiel tañi pu peñi ka lamngen Roma mu: “Rume küpa amulelu am iñche tamün pewmeafiel femngechi tamün kelluwafiel Ngünechen ñi dungu mew, femngechi tamün doy newenküleael, ka taiñ welukonkechi yafüluwael iñchiñ taiñ nieelchi mupiltun dungu mew” (Romanu 1:11, 12). Feley, kiñeke mu Pablo kütu duamniefuy tañi yafültukungeal (papeltunge Romanu 15:30-32).

4, 5. ¿Iney engün yafültukuafuiñ? ¿Chumngelu?

⁴ Ñi küdawülafiel ta Jewba fill antü, fentren pu peñi ka lamngen famentukey fentren dungu tañi ayünieel. Kiñeke tüfa tati pu wünelekelu amuldungun mew, pu werküngelu ka mapu ñi amuldungual, pu witran-ngepakechi longkolelu ka tañi pu domo ka pu küdawkelu Fetel mu ka chew ñi rulpadungungekem. Kom engün müna sakifalngey, feymu feypiafiyiñ fente taiñ falintukefiel ñi femün. Kafey yafültukuafiyiñ tati pu fill antü küdawülkefulu ta Jewba, welu pepilkenolu ñi femal fewla. Femngechi femliyiñ, müna mañumküleayngün.

⁵ ¿Ka iney yafültukuafuiñ? Kom taiñ pu peñi ka lamngen eluwkülelu ñi nienoal afkadi, inafilu am Jewba tañi werkün dungu ñi niewal kiñe che engu koneltulelu Jewba ñi trokiñche mu (1 Korintio 7:39). Kafey kiñe füta ñi yafültukuafiel tañi domo, feypilelafuy fente ñi piwkeyefiel ka sakiafi tañi femün mu (Proverbios 31:28, 31). Taiñ pu peñi la lamngen kayñetungelu ñi feyentun mu ka pu kutrankülelu ka duamnieyngün ñi yafültukungeal (2 Tesalonisense 1:3-5). Jewba ka Jesus yafültukukefi kom feychi pu peñi ka lamngen nor piwkengelu (papeltunge 2 Tesalonisense 2:16, 17).

6. Isaías 32:1, 2, ¿chem kimeltukeeiñmu pu longkolelu mu?

⁶ Biblia feypi: “¡Ngüneduamfimün!  Kiñe longko ülmen nor dungu mu ngünenieay, kafey pu principe femngechi ngünenieayngün. Ka kake kiduke engün kiñe ellkawpeyüm kürüf mu reke feleay, kiñe ellkawpeyüm tati kürüftuku mawün mew, wütrunko reke kiñe angkülechi trokiñ mapu mu, kiñe fütra kura ñi llawfeñ reke angkülechi mapu mu” (Isaías 32:1, 2). Müna wedalkaley ti dungu famülke mu, tüfa ngañwadelafeiñmu ka weñangkülafeiñmu. Feymu taiñ yafültukuaetew, Jesus eli “pu principe”, tüfa engün pu longkolelu dullingelu ñi amual wenu mapu mew kam koneltulelu ti kakelu ufisa mu. Kom engün aporiakelaeiñmew taiñ feyentuafiel, doy may ayükeyngün taiñ kelluaetew, femngechi taiñ ayüwküleal ka nor piwkeyeafiel ta Jewba (2 Korintio 1:24).

7, 8. Pu longkolelu yafültukucheafuy ñi feypin mu, welu ¿fey ka müten duamfali?

⁷ Pu longkolelu inayentuafuy ta Pablo, kidu am rumel eluwlu ñi yafültukuafiel tañi pu peñi ka lamngen. Feymu wirintukulelfi tüfa tati pu kristiano kayñetungelu Tesalonika mu: “Ka femngechi nieluwiyiñ ta eymün fentren piwkeyen fey tüfachi dungu ayülefuiñ tamün eluwafiel, Ngünechen ñi küme dungu müten no, welu may iñchiñ taiñ mongen kütu. ¡Fente tamün piwkeyewfiel ta eymün!” (1 Tesalonisense 2:8).

⁸ Feley, ñi feypin mu pu longkolelu müna yafültukucheafuyngün. Welu, ¿fey ka müten duamfali? Pablo feypifi pu longkolelu Efeso mu ñi duamfalngen ‘tañi kellungeael tati duamtulu tañi kellungeael, longkontukuniengeael Ñidol Jesus tañi feypielchi dungu: “doy kümey ta wülael ta llowün mew”’ (Hecho 20:35). Ka feypifi tañi pu peñi ka lamngen: “[Iñche] eluwayiñ itrokom tañi nieel ka füchaluwan rume eymün tamün kelluwafiel”, femngechi pengeli ñi eluwkülen tañi kümelkayafiel engün (2 Korintio 12:15). Pu longkolelu inayentuafuy ta Pablo, fey ñi yafültukuafiel ta kakelu tañi feypin ka tañi femün mu. Femngechi pengelayngün fente ñi duamtucheken (1 Korintio 14:3).

9. Ñi yafültukucheal tañi ngülam mu, ¿chumafuy pu longkolelu?

⁹ Ñi yafültukucheal, kiñeke mu pu longkolelu ka müley ñi ngülamtucheal. Fey Biblia mu kimürpuafuyngün chumngechi küme femal tüfa. Ngüneduamafuyngün Jesus chumngechi ñi ngülamtukefiel tati trawünche Asia Menor mu mülelu. Femi tüfa dew lalu ka wiñomongetulu wüla. Kidu mülefuy ñi norümtuafiel tati trawünche mülelu Efeso, Pergamo ka Tiatira mu. Welu petu ñi ngülamtunofiel, sakifi engün kom ñi kümeke femken mu (Apokalipsi 2:1-5, 12, 13, 18, 19). Kafey Jesus feypifi tati trawünche Laodisea mu: “Iñche katrütudungukefiñ ka küme ngülamtukefiñ kom tañi piwkeyenieel. Fey trüftun dungu mew wiñorakiduamtunge ta Ngünechen mew” (Apokalipsi 3:19). Famülke mu, taiñ pu longkolelu eluwkeyngün ñi inayentuafiel chumngechi ñi ngülamtucheken Jesus.

10. ¿Chumafuiñ taiñ welukonke yafültukuwal?

¹⁰ Pu longkolelu müten felelay ñi  yafültukucheal. Femngechi ngülamtueiñmew Pablo kom iñchiñ: “Feley tamün nütramyeael re kümeke dungu müten, femngechi tati allküyelu ñi ayüwmayael ñi femael kümeke dungu” (Efesio 4:29). Feymu müley taiñ kimal chem ñi duamnieel kakelu, femngechi taiñ kelluafiel. Ngüneduamaiñ Pablo ñi ngülam: “Yafültukufimün pültrünagchi kuwü ka newen-ngenochi luku, ka norümniefimün ti rüpü tamün miyawal, femngechi tañi ngüllngodnoal tati küntrongelu, doy may tañi tremoletual” (Ebrew 12:12, 13, TNM). Feley llemay, kom iñchiñ küme entuafuiñ taiñ feypin taiñ welukonke yafültukuwal, wechengeliyiñ rume.

11. Kutranlu Marta, ¿chem kellueyew?

¹¹ Inaduamaiñ ñi rupan kiñe lamngen Marta pingelu * (inaduamnge ti kimal dungu). Kuyfi kontueyew depresion kutran, fey wirintukuy tüfa: “Kiñe antü, dew ngillatufilu ta Jewba iñche ñi yafültukungeal, pefiñ kiñe kushe lamngen, kidu duamtuenew ka kuñillenew, tüfa tañi duamnieel tati. Kafey nütramkaenew kidu ñi ka femngechi rupan kuyfi mu, fey kidulelu trokiwlan”. Feychi kushe lamngen turpu kimlafuy fente tañi yafültukufiel ta Marta kidu ñi feypin mu.

12, 13. ¿Chumafuiñ taiñ inayal ti ngülam mülelu Filipense 2:1-4 mu?

¹² Pablo wirintukulelfi pu kristiano Filipos mu: “Elumuchi may ñi ayüwael tamün kümelkalen mew kom küme kiñewün mew kiñe piwkeyewün mew müten, ka kiñe Küme Püllü mew müten, ka femngechi ti ayüelchi küme dungu mew. Chem dungu rume femkilmün ta kayñetuwün mew kam mallmawün mew no rume, welu may ta ñom  piwke mew, fey kake kiñeke eymün doy kümelu tamün trokiafiel ta kakelu pu che. Iney no rume ayükilpe kisu müten tañi küme feleael, welu may ka femngechi kakelu tañi ayülngeael ñi küme feleael engün” (Filipense 2:2-4).

¹³ Kom iñchiñ rakiduamafuiñ chumngechi taiñ welukonke kelluwal. Taiñ femal tüfa, yafültukuafiyiñ taiñ pu peñi ka lamngen piwkeyen mew, duamtuafiyiñ ka kutranpiwkeyeafiyiñ (Filipense 2:1, TNM).

14. ¿Chumngechi yafültukuafuiñ ta kakelu?

¹⁴ Kimfiel ñi küme amulen tañi poyefiel ta Jewba kiñe che taiñ kellufiel kuyfi mu, tüfa müna ayüwmakeeiñmu. Apostol Juan wirintukuy: “Kimlu iñche ñi küme amulen rüf dungu mew tañi kimeltuelchi pu weni, doy ayüwülkeenew kom kakelu dungu mew” (3 Juan 4). Fentren wünelekelu amuldungun mu kimürpukey ñi küme poyeniefiel ta Jewba kiñe che tañi kimelelfiel ti rüf dungu kuyfi mu, ka kiñeke wünelekey kütu amuldungun mew, kimfiel tüfa müna ayüwülkeeyew engün ñi piwke. Feymu ngüneduamliyiñ ñi ngañwadkülen kiñe taiñ pu peñi kam lamngen wünelekelu amuldungun mew, rakiduamelafuiñ ñi kümeke femken tañi kelluafiel ta kakelu ñi poyeafiel ta Jewba.

15. ¿Chumafuiñ taiñ yafültukuafiel tati pu poyekefilu ta Jewba?

¹⁵ Ti witran-ngepakechi longkolelu dew pemefilu kiñe trawünche, kiñeke peñi ka lamngen wirintukuleyew pichike karta ñi mañumafiel ta kidu ka tañi domo, tüfa müna yafültukukeeyew engu. Tüfa ka kelluafeyew pu longkolelu, pu werküngelu ka mapu ñi amuldungual, pu wünelelu amuldungun mew ka pu küdawkelu Fetel mu, kom engün poyekefi ta Jewba rupalu rume küdawün-ngechi dungu mu. Mañumfiliyiñ tañi femken mu, müna yafültukuafiyiñ.

16. ¿Chumngelu feypiafuiñ ñi müte küdaw-ngenon yafültukucheal?

¹⁶ Yewenchengeliyiñ ka küdawtuliyiñ ñi nütramkacheal, ¿ka yafültukucheafuiñ? Femafuiñ llemay, müte küdaw-ngenolu am yafültukuafiel ta kakelu. Femafuymi tüfa: ayelen mu chaliafuymi kiñe peñi kam lamngen, fey kidu ayenole, rupamekey chi küdawün-ngechi dungu, feymu duampelay ñi nütramkayal. Feymu eluwülmi tami allkütuafiel, femngechi yafültukuafimi (Santiaw 1:19).

17. ¿Chumngechi yafültukungey kiñe weche?

¹⁷ Kiñe weche, Henri pingelu, müna weñangkülefuy, kiñeke tañi pu che am püntütripalu Jewba mu, tañi chaw kütu püntüwi, longkolekefulu ti trawünche mu. Kiñe witran-ngepakechi longkolelu ngüneduami Henri ñi weñangkülen, feymu mangelfi ñi arekotual engu. Henri entulu ñi feypin, tañi peñi küme allkütueyew. Fey ti weche ngüneduami chumngechi kelluafiel tañi pu che ñi wiñotual  Jewba mew: kidu duamniefuy ñi nor piwkeyenieafiel ta Chaw Dios. Kafey müna yafültukueyew ngüneduamfiel Salmo 46, Sofonías 3:17 ka Marku 10:29, 30.

18. 1) Salomon, ¿chem feypi ti yafültukuwün mu? 2) ¿Chem pengeli Pablo?

¹⁸ ¿Chem kimeltuafeiñmu ñi rupan Marta ka Henri? Kom iñchiñ yafültukuafuiñ pu duamnielu. Ti longko ülmen Salomon feypi: “Kiñe dungun feypingelu puwchi antü mew, ¡müna küme dungu tati! Wilüfkülechi nge [kam “ayüwünkechi ngüneltukefiel”] ayüwmapiwkelchekey; ñi nütramkangeel kiñe küme dungu yafültukuyekefi ti foro” (Proverbios 15:23, 30). Feymu ngüneduamliyiñ kiñe peñi kam lamngen ñi ngañwadkülen, ¿chumafuiñ? Papeltulelafuiñ Ti Werken kam fillke dungu taiñ pagina internet mu. Kafey Pablo pengeli tunte taiñ yafültukuafetew ülkantulelafiel ta Jewba, feymu feypi: “Kimeltuwmün, ka yafültukuwmün welukonkechi kom küme kimün mew. Fütra küme mañumtun mew ülkantulelfimün salmo ka himno ta Ngünechen, ka Ngünechen ñi kümeke ülkantun” (Kolosense 3:16; Hecho 16:25).

19. ¿Chumngelu doy duamnieaiñ taiñ welukonke yafültukuwal? Feymu, ¿chem müley taiñ femal?

¹⁹ Doy fülkülepale Jewba ñi antü, doy duamnieaiñ taiñ welukonke yafültukuwal (Ebrew 10:25). Feymu müna kelluaeiñmu tüfachi ngülam ñi feypiel Pablo: “Yafültukuwmün ka welukonke newentuwkülemün, chumngechi ta dew amuley tamün femün” (1 Tesalonisense 5:11).