1. 1) Chumngechi ñi feypin Efesio 6:10-13, ¿chumkey Jewba taiñ newentukuaetew? 2) ¿Chumngechi kellukeeiñmu?

JEWBA duamnieeiñmu, feymu kellukeeiñmu taiñ küme chaftuafiel pu kayñe. Rume newentukukeeiñmu taiñ femngechi kellukeetew Jewba. Taiñ doy fütrake kayñe, fey ta Satana ka tañi wedake püllü kam pu inuma. Welu Jewba elukeeiñmu fillke kellu taiñ küme chaftuafiel (papeltunge Efesio 6:10-13). Eluwküleliyiñ taiñ kelluaetew Jewba ka rüf maneluwliyiñ kidu mew, wewafiyiñ tati Weküfü. Inayentuafiyiñ Pablo ñi chumngechi maneluwkülen Jewba mu. Pablo feypi: “Ngünechen mülele iñchiñ mew, ¿fey iney am kayñetuaeiñmew?” (Rom. 8:31).

2. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

² Iñchiñ taiñ kristianongen mu ina kintukelaiñ Satana ka tañi pu wedake püllü kam inuma ñi dungu. Doy may eluwküleiñ taiñ doy küme kimürpuafiel ta Jewba, fey taiñ poyeafiel (Sal. 25:5). Welu duamfali kimal chumkey Satana. ¿Chumngelu? Kimnieliyiñ ñi chumken, kidu ngünenkalayaeiñmew (2 Kor. 2:11). Tüfachi chillkatun mew ngüneduamaiñ kiñe dungu ñi femkeel Satana ka ñi wedake püllü kam pu inuma ñi ngünenkacheal. Kafey ngüneduamaiñ chem femafuiñ taiñ küme chaftuafiel engün.

3. Fülkonküleal pu wedake püllü mew, ¿chem pin?

³ Satana ka tañi wedake püllü kam pu inuma koylatulkefi ta che ñi fülkontuaetew. Pu che fülkonkülelu pu wedake püllü kam pu inuma mew feypikey: “Kimnien ka ngüneniekefiñ kiñeke dungu, chem che rume pepil-layafuy femal tüfa”. Kafey feypikeyngün ñi kimnien chem ñi rupayal, pewütuwkeyngün kam ngüneduamkeyngün  ti kallfü wenu tañi pelontual. Kakelu che nütramkakefilu pu la femfaluwkey. Ka kiñeke che kalku dungu femkey, fey dawün mu üñfitukefi ta kakelu che. *

4. ¿Tunten che feyentukey ñi fülkonküleafel pu wedake püllü mew?

⁴ ¿Tunten che feyentukey ñi fülkonküleafel pu wedake püllü mew? 18 trokiñ mapu mülelu Latinoamerica mu ka Caribe mapu mew rakingefuy tunten che feyentukey tüfachi dungu mew. Küla che mew, kiñe che feyentukey kalku dungu mew. Ka femngechi fentren che feyentukey ñi pepilfalngen nütramkayafiel tati pu la. 18 trokiñ mapu mülelu Africa mew epu che mew, doy kiñe che feyentukey kalku dungu mew. Feymu chew rume müleliyiñ, kuñiwtukuwaiñ pu wedake püllü ñi dungu mew. Satana ayüniey ñi ngünenkayafiel “kom mapu mew mülechi pu che” (Apok. 12:9).

5. Pu che ñi fülkonkülen pu wedake püllü mew, ¿chum duamelkefi ta Jewba?

⁵ Jewba “koyladungukelay” (Tito 1:2). Feymu Jewba üdekey pu che ñi fülkonkülen pu wedake püllü mew, tüfa re ngünenkan tati. Kidu feypifi pu israelche: “Ngelay ñi müleal eymi mew rulpakelu ñi pu yall ti kütral mu, iney no rume pelontuchekelu, adümkatukelu ti kalku dungu, pewütuwün, kalku che, iney no rume dawkelu, iney no rume ramtukelu tati rangiñelwelelu ta pu wedake püllü mew ka pu che engün mew, kam amukelu kiñe pelontuchekelu mew, ka iney no rume ramtukelu tati pu la. Kom ti che femkelu tüfachi dungu, ünufalngey ta Jewba mu” (Deut. 18:10-12). Iñchiñ pu kristianongen inakelaiñ tati Ley elungelu pu israelche. Welu kimnieiñ Jewba ñi petu üdeniefiel kom feychi dungu nüwkülelu pu wedake püllü mew (Mal. 3:6).

6. 1) Satana ñi koylake kimeltun, ¿chumngechi wedalkachekey? 2) Chumngechi ñi feypin Eclesiastés 9:5, ¿chumlewetukeyngün pu layelu?

⁶ Jewba feypikeeiñmu taiñ kuñiwtukuwal pu wedake püllü ñi dungu mew. Chaw Dios kimniey Satana ñi pünefiel kom feychi dungu ñi wedalkacheal. ¿Chumngechi? Satana femkey fillke dungu ñi fülkonal pu che pu wedake püllü mew, femngechi fentren che feyentukey koylake dungu. Kiñe koyla ñi feyentuken fentren che, fey tañi nien kiñe püllü lakenolu, fey kañpüle amutukey lalu ñi kuerpu kam ñi kalül. Welu Biblia ka dungu kimeltukey, feypi: “Mongelechi che kimingün tañi layal engün; welu tati pu layelu chem dungu no rume kimwetukelayngün, ka kullingewekelay, dew ngoymayelu am engün ñi rakiduam” (Eclesiastés 9:5). Kafey Satana ñi femün, doy weda llükalkakefi ta che ka püntülkefi engün Jewba mew. Satana ayüniey pu che ñi maneluwal pu wedake püllü mew, fey ñi maneluwnoal Jewba mu.

7. ¿Chem elukeeiñmu Jewba?

⁷ Chumngechi papeltupeymi nga, Jewba elukeeiñmu fillke kellu taiñ ngünenkanoaetew Satana ka tañi pu wedake püllü. Ngüneduamaiñ kiñeke dungu taiñ femafel, fey taiñ küme chaftuafiel ta Satana ka tañi pu wedake püllü.

8. 1) ¿Chem femafuiñ taiñ ngünenkanoaetew pu wedake püllü? 2) Salmo 146:4, ¿chumngechi pengeli Weküfü ñi koylatun ñi chumleken pu layelu mew?

⁸ Papeltuafiyiñ Chaw Dios tañi Dungu ka taiñ papeltun rakiduamelaeiñmu. Tüfa ta doy fali taiñ femal, femngechi ngünenkalayaeiñmu pu wedake püllü. “Ngünechen ñi dungu ta yungechi  wayki reke feley”, fey apümafi Satana ñi koylatuel (Efes. 6:17). Tati Biblia küme pengeli ñi koylangen pu che ñi pepi nütramkayafel tati pu la. Biblia feypi: “Tripakey tañi püllü, fey wiñotuy trufür mapu mew; feychi antü mew may niewelay rakiduam” (Salmo 146:4). Tüfa ka pengelkeeiñmu Jewba lle müten rüf feypiafuy chem ñi rupayal küpalechi antü mew (Is. 45:21; 46:10). Fill antü papeltuliyiñ ka rakiduamliyiñ Chaw Dios ñi Dungu mew, küme chaftuafiyiñ ka üdeafiyiñ pu wedake püllü ñi koylatuel.

9. ¿Chem fillke dungu femkelaiñ?

⁹ Femlayaiñ chem dungu no rume taiñ fülkonkülenoal pu wedake püllü mew. Iñchiñ taiñ rüf kristianongen mu femkelaiñ chem weda dungu no rume taiñ fülkonal pu wedake püllü mew. Pemekelafiyiñ pu che rangiñelwelelu pu püllü mew ka turpu femlayaiñ chem no rume taiñ nütramkayafiel pu la. Chumngechi ngüneduamiyiñ rupaelchi chillkatun mew, pu che feyentukey ñi nien lakenochi püllü, welu iñchiñ inakelaiñ chem wimtun no rume nüwkülelu tüfachi koyla mu. Pewütuwkelaiñ ka ngüneduamkelaiñ ti kallfü wenu taiñ pelontual (Is. 8:19). Kimnieiñ kom feychi dungu fültukuafeiñmu Satana mew ka tañi pu wedake püllü, feymu rume kuñiwün-ngey.

10, 11. 1) Kuyfi mu pu che we kimlu Ngünechen ñi rüf dungu, ¿chem chumingün? 2) Ka femngechi ñi feypin 1 Korintio 10:21, pu wünenke kristiano ñi femün, ¿chumngelu müley taiñ inayentuafiel? 3) Feymu, ¿chem müley taiñ femal iñchiñ?

¹⁰ Ütrüfentuafiyiñ kom fillke chemkün koneltulelu pu wedake püllü mu. Kuyfi mu kiñeke che Efeso mew mülelu adümkefuyngün ti kalku dungu. Welu we kimlu Ngünechen ñi rüf dungu, eluwingün ñi femwenoal kalku dungu. ¿Chumingün? “Pütrün che tati adümkelu ti kalku dungu küpalyey engün tañi chillka ka lüpümfingün, fey ñi penieetew kom che” (Hecho 19:19). Tüfachi pu kristiano femingün kom ñi pepilnieel tañi famentual pu wedake püllü mew. Rume falingefuy chi kalku chillka ñi nieel engün. Welu fendelayngün, doy may lüpümfingün. Tüfachi pu kristiano doy falintufingün  ñi tuteafiel ta Jewba ta nierpual fentren plata fendefule feychi chillka.

¹¹ ¿Chumngechi inayentuafuiñ ñi femün tüfachi pu kristiano? Kümeafuy taiñ ütrüfentuafiel chem rume koneltulelu pu wedake püllü mu. Ütrüfentuafuiñ pichike adentun, kelü füw, tapül ruda ka tapül ajenko yeniekelu ti che ñi wedalkanoaetew tati pu wedake püllü ka tañi malisianoaetew pu che (papeltunge 1 Korintio 10:21).

12. ¿Chem ramtuwafuiñ?

¹² Küme dulliaiñ chem dungu mew küme rupaleaiñ. Ramtuwafuiñ: “¿Papeltuken fillke chillka nütramkalu chem dungu rume koneltulelu pu wedake püllü ñi dungu mew? Tati dungu ñi pekefiel internet mew, ¿küpapey may pu weda püllü mew? Tati musika ñi allkütukefiel, ¿ülkantungepey may pu wedake püllü ñi dungu mew? Pen mu iñche television ka fillke pelikula, ¿nütramkangepey may pu inuma ñi dungu mew? Awkantun mu fillke videojuego, ¿küpapey may pu wedake püllü ñi dungu mew? ¿Pengelngekey vampiro, kiñe la ñi trekayawün kam chem dungu rume femkelu pu che inuma ñi newen mew? ¿Pengelngekey kalku dungu, dawkeluwün kam malisiawün? Ka, ¿rakiduamelchekey ñi kuñiwün-ngenon tüfa? Kam kakelu dungu ñi femken ta küme rupaleal, ¿tuwpey may pu wedake püllü mu?”. Welu longkontukunge: müley fillke chillka, musika, pelikula ka videojuego pengelkelu afmatufalchi dungu, tüfa fültukukefi ta che pu wedake püllü mew. Eluwküleaiñ taiñ femnoal chem dungu no rume Jewba ñi üdekefiel, fey küme dulliaiñ chem dungu mew taiñ rulpaantüleal. Kom taiñ piwke mu ‘yafüluwaiñ rumel taiñ lif rakiduam nieal Ngünechen tañi adkiñ mew’ (Hecho 24:16). *

13. ¿Chem dungu femlayaiñ?

 ¹³ Nütramyelayafiyiñ pu wedake püllü. Doy may inayentuafiyiñ ta Jesus (1 Ped. 2:21). Petu ñi mülepanon Mapu mew, Jesus mülekefuy wenu mapu mew. Feymu kimniefuy fentren dungu Satana mu ka tañi pu wedake püllü mew. Welu nütramyelafuy pu wedake püllü kam inuma ñi femün. Jesus ayüniefuy pu che ñi kimafiel ta Jewba, ayünielafuy ñi kimngeal ta Satana. Ka femngechi iñchiñ nütramyelayaiñ ñi femken pu wedake püllü, doy may nütramyekeiñ kümeke dungu. Chem taiñ dunguken pengelkey taiñ piwke ñi nieel tati rüf dungu (Sal. 45:1).

14. ¿Chumngelu llükakelafiyiñ pu wedake püllü?

¹⁴ Llükakelayafiyiñ pu wedake püllü. Famülke mu tati Mapu apoley wedake dungu mew, fey chumül rume weda üllüfafuiñ, kontuafeiñmu kutran kam larumeafuiñ. ¿Rakiduampeaiñ may pu wedake püllü taiñ femetew kom tüfa? ¡Femlay! Tati Biblia ka feypiley kom che “weda ruparumeafuyngün” (Ecl. 9:11). Jewba pengelkünuy ñi doy fütra newen-ngen pu wedake püllü mew. ¿Chumngechi pengelkünuy tüfa? Katrütufi Satana ñi langümafiel ta Job (Job 2:6). Moyse ñi antü mew, Jewba pengeli ñi doy newen-ngen pu kalku mülelu Egipto mew (Éx. 8:18; 9:11). Rupalu chi tripantu, wenu mapu mew Jewba elfalkünufi ta Jesus ñi wemünentuafiel ta Satana ka tañi wedake püllü. Küpalechi antü mew Weküfü ka ñi pu wedake püllü ütrüfnakümngeayngün tati fütrakonchi rüngan mew, abismo pingelu, fey pepi wedalkalayayngün ta iney no rume (Apok. 12:9; 20:2, 3).

15. ¿Chumngelu kimfali Jewba taiñ kuñiwtukukeetew?

¹⁵ Kimfali Jewba ñi kuñiwtukukefiel tañi pu che famülke mu. Rakiduamnge tüfa: kom Mapu mew amuldungumekeiñ ka kimeltuchekeiñ Chaw Dios ñi dungu (Mat. 28:19, 20). Femngechi kimelfiyiñ ta che Weküfü ñi weda femken. Pepilniefule Satana, katrütuafeiñmu taiñ amuldungun küdaw, welu pepi femlay. Feymu llükakelafiyiñ pu wedake püllü. Kimnieiñ “Jewba lelimekelu am kom wall Mapu mew ñi pengelal tañi newen ñi füreneafiel feychi che poyekeetew kom tañi piwke mu” (2 Cron. 16:9). Nor piwkeyefiliyiñ ta Jewba, pu wedake püllü pepi wedalkalayaeiñmu.

16, 17. Feypinge kiñe rupan dungu pengelkelu ñi duamfalngen fütra piwkengeal ta küme chaftuafiel pu wedake püllü.

¹⁶ Duamfali fütra piwkengeal taiñ küme chaftuafiel pu wedake püllü. Taiñ pu familia ka weni rakiduamafuyngün taiñ weda rupayal femnoliyiñ kiñe wimtun, fey kayñetuafeiñmu. Feymu doy newen piwkekünuwaiñ taiñ chaftuafiel tüfa. Welu Jewba kümelkakefi pu che newen piwkekünuwlu ñi femal tañi ayünieel. Ngüneduamaiñ ñi rupan taiñ lamngen Erica pingelu, kidu müley Ghana mapu mew. 21 tripantu niefulu Erica eluwi ñi chilkatulelngeal Biblia. Tañi chaw sacerdote ngefuy ka femkefuy kalku dungu, feymu Erica mülefuy ñi femal kiñeke wimtun küpalu pu wedake püllü ñi dungu mew. Erica mülefuy iyal ilo chalintukulelngefulu ñi poyeafiel tañi pu che yem ñi püllü. Erica feypi ñi inoal feyti ilo, fey tañi pu che illamtukelfilu pu püllü trokieyew engün ka feyentukefuyngün ñi kastigangeal, fey ñi kontuaetew wedake kutran.

¹⁷ Feymu tañi pu che dikümtukueyew ñi inayal ti wimtun, welu Erica femlay. Feymu wemünentungey ñi ruka mew. Kiñeke Dungukelu Iney Ngen Jewba llowfi ta Erica ñi müleal tañi ruka mu. Jewba kümelkafi ta Erica, elufi kiñe we familia, pu peñi ka lamngen poyekefilu ta Jewba lamngenyefi ta Erica (Mar. 10:29, 30). Erica tañi pu che lüpümfi tañi fillem, welu kidu nor piwkeyefi ta Jewba, fawtisawi ka famülke mu wünelekey amuldungun mew. Kidu llükakelafi pu inuma. Ka feypi: “Fill antü ngillatukefiñ ta Jewba: ‘Elufinge tañi pu che tami kimaetew ka poyeaetew, fey ñi ayüwküleal ka lifreleal’”.

18. Maneluwliyiñ Jewba mew, ¿chumngechi kümelkangeaiñ?

¹⁸ Kom iñchiñ rupalayaiñ femngechi weda dungu taiñ pengelal fente taiñ feyentuniefiel ta Jewba. Welu kom iñchiñ duamnieiñ küme chaftuafiel pu wedake püllü fey maneluwküleal Jewba mu. Femliyiñ tüfa, müna kümelkangeaiñ ka ngünenkalayaeiñmu Satana. Kafey llükalayafiyiñ ta pu wedake püllü. Doyelchi may, doy weniyeafiyiñ ta Jewba. Feymu feyentunieafiyiñ ta Jewba ka chumngechi wirintukuy Santiaw: ‘Newentuwaiñ taiñ ngünekanoaetew ta weküfü, fey tüfa lefmawtuay ta iñchiñ mew. Fülkonaiñ ta Ngünechen mew, fey kisu fülkonay ta iñchiñ mew’ (Sant. 4:7, 8).