1. ¿Iney engün am kelluntukuy ñi müleal ti trawünche Filipo waria mu?

PABLO, Silas, Luka ka Timotew amuyngün kiñe waria mu ñi ngünenieetew Roma, tüfa Filipo pingekefuy. Üye mu peyngün fentren che duamnielu doy kimal Chaw Dios ñi dungu. Tüfachi meli wentru kelluntukuyngün ñi müleal kiñe trawünche. Feyti mu eluwi ñi trawüluwal pu we kristiano Lidia ñi ruka mew peno. Tüfachi lamngen rume küme poyechekefuy (Hecho 16:⁠40).

2. ¿Chem wedake dungu mu rupay ti we trawünche?

² Pichi rupay antü, tüfachi we trawünche rupay wedake dungu mu. Weküfü tañi duam mu, kiñeke wedake che rume kayñetufingün ta Pablo ka tañi pu kompañ ñi amuldungukeel. Pablo engu Silas nüngey, wimakangey ka püresuntukungey. Fey neykümngetulu engu, pemefingu pu we kristiano ka yafültukufingu. Pablo, Silas ka Timotew tripatuy Filipo waria mu, welu Luka mülenagpelay. Fey, ¿chumingün kay pu we kristiano? Jewba ñi kellun mu, tüfachi pu kristiano amuley ñi küdawelfiel ta Chaw Ngünechen (Filip. 2:⁠12). Feymu amfe Pablo fente ayüwmakefuy kidu engün mu.

3. Tañi feypilen Filipense 1:⁠9-11, ¿chem ngillatukefuy Pablo?

³ Rupalu mari tripantu, Pablo wirintukulelfi kiñe karta pu kristiano Filipo waria mew mülelu. Feychi karta mu, kimfali Pablo ñi rume piwkeyefiel tañi pu peñi ka pu lamngen. Kidu wirintukuy: “Ayülen tamün wiñome pewtuafiel ta eymün, iñche am piwkeyefilu ta eymün Jesucristo ñi eluetewchi küme piwkeyen mew” (Filip. 1:⁠8). Pablo feypifi ñi ngillatuken  kidu engün ñi duam mu. Biblia feypi: “Llellipuken ta ngillatun mew tamün nieael doy fentren piwkeyewün, ka fentren kimün ka tamün doy adümael Ngünechen ñi küme dungu. Ka ngillatuken tamün doyümnieafiel ti doy falinke dungu. Femngechi tamün nor piwkengeal ka tamün welulkanoafiel iney no rume, puwle wüla Kristo ñi antü. Ka tamün rumel femael re kümeke dungu müten, eymün am dew koneltulelu ta Jesucristo mew, fey femngechi ñi püramyengeael ta Ngünechen” (Filipense 1:⁠9-11). * Tüfachi chillkatun mu, ngüneduamaiñ chem ñi wirintukuel ta Pablo ka chumngechi inayafuiñ iñchiñ.

4. 1) Ñi feypilen 1 Juan 4:⁠9, 10, ¿chumngechi pengeli Jewba ñi fütra piwkeyechen? 2) ¿Tunte piwkeyeafiyiñ ta Chaw Ngünechen?

⁴ Jewba pengeli ñi fütra piwkeyechen werküfilu ñi Fotüm ñi lapayal iñchiñ taiñ kulpan mu (papeltunge 1 Juan 4:⁠9, 10). Fente taiñ piwkeyenieetew Jewba, iñchiñ ka femngechi piwkeyeniefiyiñ (Rom. 5:⁠8). ¿Tunte piwkeyeafiyiñ ta Chaw Ngünechen? Jesus kimeltufi tüfa ta kiñe farisew, feypifi: “Piwkeyefinge tami Ñidol Ngünechen kom tami piwke mew, kom tami mongen mew, ka kom tami kimün mew” (Mat. 22:⁠36, 37). Kom taiñ piwke mu piwkeyeafiyiñ taiñ Chaw Ngünechen, fey eluwaiñ taiñ doy piwkeyeafiel fill antü. Pablo feypifi pu kristiano Filipo waria mew mülelu ñi nieal “doy fentren piwkeyewün”. ¿Chumafuiñ kay taiñ doy piwkeyeafiel ta Jewba?

5. Taiñ doy piwkeyeafiel ta Jewba, ¿chem duamfali taiñ femal?

⁵ Duamfali kimnieafiel ta Jewba, fey taiñ piwkeyerpuafiel. Biblia feypi: “Fey tati piwkeyechenolu petu kimlafi ta Ngünechen, Ngünechen am ta piwkeyen ürke” (1 Juan 4:⁠8). Tati apostol Pablo feypi, rüf kimfiliyiñ ta Chaw Dios ka adümfiliyiñ tañi rakiduam, doy piwkeyerpuafiyiñ (Filip. 1:⁠9). We chillkatufilu iñchiñ ta Biblia, kimürpuiñ kiñeke dungu Chaw Dios mu, fey piwkeyerpufiyiñ. Welu doy kimürpufilu iñchiñ ta Jewba ka ñi fente küme piwkengen, doy piwkeyerpufiyiñ. Feymu llemay rume falin-ngey taiñ fill antü chillkatual Biblia ka rakiduamal taiñ papeltukeel mu (Filip. 2:⁠16).

6. Ñi feypilen 1 Juan 4:⁠11, 20, 21, ¿iney engün am ka ayünieiñ taiñ piwkeyeafiel?

⁶ Kimfiel mu iñchiñ fente taiñ piwkeyenieetew Jewba, ka ayünieiñ piwkeyeafiel taiñ pu peñi ka pu lamngen (papeltunge 1 Juan 4:⁠11, 20, 21). Kom iñchiñ taiñ pu kristianongen poyekefiyiñ ta Jewba ka ayükeiñ taiñ inayentuafiel. Kafey inayentukefiyiñ ta Jesus wülkünulu ñi mongen fente taiñ piwkeyeetew. Feymu “fütra dungu no piwkeyeafiel pu peñi ka pu lamngen” piafuiñ. Welu kiñeke mu küdawngeafuy may. Ngüneduamaiñ chem ñi rupan ti trawünche Filipo waria mew.

7. Feychi ngülam Pablo ñi elufiel ta Efodia ka Sintike, ¿chem kimeltukeeiñmu?

⁷ Filipo waria mu, mülekefuy epu lamngen Efodia ka Sintike pingekefuy. Tüfachi epu kümeke lamngen küdawelfi ta Chaw Ngünechen Pablo engu. Welu yafkawingu, fey weniyewewtulayngu. Feymu Pablo wirintukulelfilu tati trawünche, ngülamtufi tüfachi epu lamngen ñi kümelkawtual engu (Filip. 4:⁠2, 3). Kafey Pablo ngülamtufi kom ti trawünche: “Femkeaymün ta kom kümeke dungu, welu tamün fillpimekewnoael ka tamün üyawtumekewnoael ta eymün” (Filip. 2:⁠14). Tüfachi epu kümeke ngülam ñi feypiel Pablo, kellufi tüfachi epu lamngen ka kom tati trawünche ñi doy piwkeyewal engün.

8. 1) ¿Chumngelu küdawtuafuiñ taiñ piwkeyeafiel taiñ pu peñi ka pu lamngen? 2) ¿Chem kelluafeiñmu taiñ piwkeyeafiel?

 ⁸ Re ngüneduamliyiñ ñi welulkan taiñ pu peñi ka pu lamngen, doy küdawtuafuiñ taiñ piwkeyeafiel. Femngechi femingu Efodia ka Sintike. Kom iñchiñ fill antü welulkakeiñ. Re rakiduamliyiñ ñi welulkan taiñ pu peñi ka pu lamngen, ñochikechi piwkeyewelayafuiñ. Rakiduamnge tüfa, kiñe peñi mülefuy tami kelluaetew liftual ti Trawünwe Ruka. Welu ngoymay, fey illkutufimi. Feymu müten rakiduamkülelmi fente ñi welulkaken tüfachi peñi, doy illkutuafimi ka müte piwkeyewelayafimi. Femngechi dungu rupaliyiñ, ¿chem femafuiñ? Longkontukuaiñ, Jewba kimnieeiñmu fente taiñ welulkawken kiduke iñchiñ. Welu Jewba piwkeyenieeiñmu. Feymu inayentuafiyiñ Jewba tañi piwkeyechen, rakiduamnieaiñ tañi küme femken taiñ pu peñi ka lamngen. Eluwaiñ taiñ doy piwkeyeafiel engün, femngechi doy kiñewküleaiñ (Filip. 2:⁠1, 2).

9. ¿Chem am tati doy falinke dungu ñi feypiel Pablo?

⁹ Jewba tañi adkünuel mew, Pablo feypifi pu kristiano Filipo waria mew mülelu ñi doyümafiel “ti doy falinke dungu”. Iñchiñ ka inayafiyiñ tüfachi ngülam (Filip. 1:⁠10, TNM). ¿Chem am tati doy falinke dungu? Ñi püramyengetual ta Jewba, ñi femtripayal tañi feypikünuel, ka ñi tüngküleal ka kiñewküleal ti trawünche (Mat. 6:⁠9, 10; Juan 13:⁠35). Doyümfiliyiñ tüfachi falinke dungu taiñ mongen mu, pengelaiñ taiñ piwkeyeniefiel ta Jewba.

10. Taiñ nor piwkengeal Jewba ñi adkiñ mew, ¿chumafuiñ?

¹⁰ Pablo ka feypi müley taiñ “nor piwkengeal”. Rüfkünu may fente nor piwkengelayafuiñ Chaw Jewba reke. Welu, ¿chumafuiñ taiñ nor piwkengeal Jewba ñi adkiñ mew? Eluwaiñ taiñ doy piwkeyeafiel ta Jewba ka doyümafiyiñ ti doy falinke dungu. Kom taiñ newen mu yafüluwaiñ taiñ welulkanoafiel iney no rume, femngechi pengelaiñ taiñ piwkeyecheken.

11. ¿Chumngelu welulkalayafiyiñ iney no rume?

¹¹ Welulkalayafiyiñ iney no rume, müna duamfali inayal tüfachi ngülam. Feychi dungu taiñ dulliel taiñ küme rupayal, taiñ tukutuwal ka taiñ küdawal, welulkayafuy ta kakelu che. Taiñ dulliel weda dungu no fel chi, welulkafiliyiñ taiñ pu peñi ka lamngen, weda dungu ngeafuy. Jesus feypi: ‘¡Awngeay ti che kulpan mew tukufile ta kakelu che! Doy kümeafuy trapeltukulelngele pel mew kiñe fütra kura, fey ütrüftukungele pu lafken’ (Luka 17:⁠1, 2).

12. ¿Chem kimeltukeeiñmu ñi femün kiñe kurewen?

¹² Inaduamafiyiñ ñi femün kiñe kurewen, fey engu wünelekey amuldungun mu ka eluwingu ñi welulkanoafiel iney no rume. Tañi trawünche mu mülefuy kiñe kurewen we fawtisawlu, pichikalu engu tañi pu chaw elukelaeyew ñi chumal engu rume. Feymu rakiduamkefuyngu ñi wedalkalen pu kristiano ñi amual cine mu, pengefule rume kiñe pelikula pengelkenolu podngechi dungu. Fey weda dungu trokifingu kimlu ñi amun cine mew feychi kurewen wünelekelu amuldungun mu. Feymu tüfachi kurewen dulli ñi amuwenoal cine mu, doy küme kimürpule wüla ti kangelu kurewen chem ñi kümen ka chem ñi kümenon (Eb. 5:⁠14). Femngechi ti kurewen wünelekelu amuldungun mu pengeli ñi piwkeyenofiel re wenche wün mew müten, doy may ñi piwkeyeniefiel küme femün mew (Rom. 14:⁠19-21; 1 Juan 3:⁠18).

13. ¿Chem famentuaiñ taiñ famtukunoafiel kiñe kristiano ñi kulpayal?

¹³ Famtukulayafiyiñ iney no rume ñi kulpayal, fey taiñ welulkanoafiel. ¿Chem famentuafuiñ  taiñ femal tüfa? Rakiduamaiñ kiñe pengelün dungu: Kiñe wentru chillkatulu Biblia ngollifengefuy, welu rume yafüluwi, fey pütrüñma rupalu ngollifengewelay. Kidu kimtukuy ñi duamfalngen putuwenoal pichin no rume. Küme elkünutuy tañi mongen, fey fawtisawi. Kiñe antü, kiñe peñi mangeleyew tañi ruka mu ñi küme rupaleal kakelu kristiano engün. Ti ngen ruka küme duam mu feypifi: “¿Pichi putuaymi peñi? Fawtisawküleymi, fey Jewba elueymu tañi newen. Kimnieymi tati, pu llowkelu Ngünechen ñi newen kim ngüneniewkey. Kim ngüneniewülmi, kimaymi tunte tami putual”. Tüfachi peñi inafule feychi weda ngülam, ¿chem rupayafuy? Müna weda triparpuay llemay.

14. Taiñ trawün, ¿chumngechi kellukeeiñmu taiñ inayal ñi feypilen Filipense 1:⁠10?

¹⁴ Taiñ trawün kellukeeiñmu taiñ doy küme inayafiel ñi feypilen Filipense 1:⁠10. ¿Chumngechi kay? Taiñ trawün rakiduamelkeeiñmu chem doy falin-ngey Jewba tañi adkiñ mu. Kimeltukeeiñmu taiñ doy küme inayal taiñ kimürpukeel, fey taiñ nor piwkengeal. Kafey taiñ trawün yafültukukeeiñmu “taiñ doy piwkeyewael ka taiñ femael kümeke dungu” (Eb. 10:⁠24, 25). Taiñ pu peñi ka lamngen yafültukukeeiñmu, fey doy piwkeyekefiyiñ engün ka doy piwkeyekefiyiñ taiñ Chaw Ngünechen. Kom taiñ piwke mu piwkeyefiliyiñ, chem no rume femlayaiñ taiñ welulkayafiel kakelu kristiano.

15. ¿Chem kümeke dungu müley taiñ femal?

¹⁵ Pablo ngillatufi ta Jewba ñi kelluafiel pu kristiano Filipo waria mew mülelu, femngechi ñi rumel femal engün “re kümeke dungu müten” (Filip. 1:⁠11). ¿Chem kümeke dungu mülefuy ñi femal pu kristiano? Mülefuy ñi piwkeyeafiel ta Jewba ka tañi trokiñche, nütramkalelafiel ta kakelu che tañi feyentun Jesus mu ka tañi maneluwün mew. Pablo feypifi tati pu kristiano: “Alofküleymün ta eymün wangülen reke tati dumiñkülechi mapu mew” (Filip. 2:⁠15). Tüfa rakiduamelkeeiñmu Jesus ñi feypifiel tañi pu inanieetew: “Eymün ta küde reke feleymün ta tüfachi mapu mew” (Mat. 5:⁠14-16). Ka feypifi engün: “Kimeltuafimün femngechi tañi kimaetew engün ka iñche ñi disipulungeael engün”. “Tripayaymün tamün nütramyemuafiel ta iñche [...] tuntepu ñi mülen ta mapu” pifi (Mat. 28:⁠18-20; Hecho 1:⁠8). Feymu kom taiñ newen mu amuldunguaiñ, femngechi femaiñ re kümeke dungu müten.

16. Ñi feypilen Filipense 1:⁠12-14, ¿chumngechi kelluafeiñmu taiñ alofal wangülen reke? (Inaduamnge ti adentun wenulelu).

¹⁶ Chem rume rupale taiñ mongen mu, alofafuiñ wangülen reke. Kiñeke mu rakiduamafuiñ taiñ rupameken katrütuafeiñmu taiñ amuldungunoal, welu kake dungu femafuiñ taiñ fentekünunoal tüfachi falin küdaw. Femngechi femi ti apostol Pablo. Feychi wirintukulelfilu tati pu kristiano Filipo waria mew mülelu, Pablo püresulefuy tañi ruka mew Roma mu. Welu fentekünulay ñi ayüwünkechi amuldungulelafiel pu soltaw ka tañi pu witran. Pu peñi ka lamngen pefilu Pablo ñi femün “doy yafüluwi engün tañi kimelael tati werken dungu, fey llükalay rume” (papeltunge Filipense 1:⁠12-14; 4:⁠22).

17. Küdawngefule rume, ¿chumngechi amuley ñi amuldungual taiñ pu peñi ka lamngen?

 ¹⁷ Fentren peñi ka lamngen newen piwkengeyngün Pablo reke. Kidu engün müleyngün kiñeke trokiñ mapu mu chew ñi katrütungeken taiñ amuldungun küdaw. Feymu ñi ngüneduamnoaetew kakelu che, küme rakiduamkeyngün chumngechi ñi kimeltucheal Chaw Dios ñi dungu (Mat. 10:⁠16-20). Kiñe feychi trokiñke mapu mew, kiñe witran-ngepakechi longkolelu feypi kiduke pu peñi ka pu lamngen feley ñi amuldungulelafiel tañi pu che, karukatu, chaf küdawfe, tañi pu kompañ chillkatuwe ruka mu ka tañi pu kimnieelchi che. Epu tripantu rupay, fey fentren trawünche mülerpuy feychi mapu mu. Chew taiñ mülen iñchiñ katrütungekelaiñ chi taiñ amuldungucheal. Welu feychi pu peñi ka pu lamngen kimeltukeeiñmu kiñe falin dungu: rumel eluwküleaiñ taiñ doy amuldungual. Femngechi femliyiñ, Jewba newentukuaeiñmu taiñ amuldungual tunte küdawngefule rume (Filip. 2:⁠13).

18. ¿Chem eluwküleymi tami femal?

¹⁸ Iñchiñ müleiñ afaelchi antü mu, feymu doyelchi may inayaiñ Pablo ñi feypifiel tati pu kristiano Filipo waria mu mülelu. Doyümnieafiyiñ ti doy falinke dungu, amulepe taiñ nor piwkengen, welulkalayafiyiñ iney no rume ka femaiñ re kümeke dungu müten. Femngechi nieaiñ doy fentren piwkeyewün ka püramyeafiyiñ taiñ Wenu Chaw Jewba piwkeyechekelu.